Ερωτοαπαντήσεις εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης ληξιπρόθεσμων επιχειρηματικών οφειλών

Με 20 ερωτήσεις - απαντήσεις επιδιώκει να παρουσιάσει τον τρόπο λειτουργίας του εξωδικαστικού μηχανισμού διευθέτησης ληξιπρόθεσμων επιχειρηματικών οφειλών, που πρόκειται να θεσπίσει η κυβέρνηση, η «Ημερησία του Σαββάτου».

Στόχος είναι με γρήγορες διαδικασίες και λιγότερη γραφειοκρατία να εξυγιανθούν βιώσιμες επιχειρήσεις μέσα από ρυθμίσεις ακόμη και διαγραφές ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τράπεζες, δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και λοιπούς πιστωτές. Το νέο πλαίσιο βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στο υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμούς και το κουαρτέτο των θεσμών.

Πρόκειται για ένα εγχείρημα το οποίο έρχεται να προστεθεί σε άλλους τρόπους (Κώδικας Δεοντολογίας Τραπεζών και Πτωχευτικός Κώδικας) ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αναδιάρθρωσης κυρίως «κόκκινων» δανείων, έτσι ώστε οι επιχειρήσεις να μπορέσουν να ξεκινήσουν ξανά, από καθαρή βάση, τις παραγωγικές και επενδυτικές τους δραστηριότητες.

Η εφημερίδα παρουσιάζει έναν οδηγό για το νέο πλαίσιο, με βάση τις πληροφορίες που διαθέτει καθώς ο μηχανισμός αυτός βρίσκεται ακόμη σε στάδιο νομικής προετοιμασίας.

1. Τι είναι ο εξωδικαστικός μηχανισμός διευθέτησης επιχειρηματικών χρεών;

Πρόκειται για έναν αυτοματοποιημένο τρόπο όπου επιχειρήσεις βιώσιμες με ληξιπρόθεσμα χρέη θα μπορούν να τον αξιοποιούν ώστε σε συμφωνία με τους πιστωτές να ρυθμίζουν τις οφειλές τους με γρήγορο τρόπο.

2. Για ποιους λόγους δημιουργείται;

Υπάρχει ανάγκη για εξυγίανση χιλιάδων επιχειρήσεων που λόγω της οικονομικής κρίσης και της έλλειψης ρευστότητας βρέθηκαν σε αδυναμία εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους.

3. Απαιτείται νόμος για τη λειτουργία του;

Ναι, χρειάζεται προκειμένου να διασφαλίζονται όλες οι πλευρές ως προς τη νομιμότητα και μη αμφισβήτηση των πράξεων τους.

4. Το πλαίσιο αυτό προϋποθέτει και την έγκριση των θεσμών;

Υπάρχει κατ΄ αρχήν συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης και των δανειστών για τη θέσπιση αυτού του μηχανισμού.

5. Ποιους αφορά ο εξωδικαστικός μηχανισμός και ποιες οφειλές;

Ο νέος νόμος θα αφορά όλες τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες, που κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του νόμου θα είναι υπερχρεωμένες, καθώς και όλα τα χρέη προς Τράπεζες, Δημόσιο, Ασφαλιστικά Ταμεία και λοιπούς ιδιώτες πιστωτές.

6. Πως θα ρυθμίζονται τα ληξιπρόθεσμα χρέη;

Ως προς το περιεχόμενο των λύσεων δεν θα υπάρχουν περιορισμοί, καθώς θα μπορούν να αφορούν πολυετείς επιμηκύνσεις της περιόδου αποπληρωμής, διαγραφές μέρους των οφειλών ή και άλλους τρόπους ρύθμισης ή αναδιάρθρωσης του χρέους.

7. Μέχρι πότε θα έχει ισχύ εξωδικαστικός μηχανισμός;

Ο νέος μηχανισμός εξωδικαστικής αναδιάρθρωσης επιχειρηματικών δανείων θα ισχύσει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η κυβέρνηση επιδιώκει να έχει ισχύ για δύο χρόνια.

8. Που θα απευθύνονται οι οφειλέτες για να συμμετέχουν;

Ο κάθε ενδιαφερόμενος επιχειρηματίας θα μπορεί να υποβάλει αίτηση για ρύθμιση των οφειλών του στην ιστοσελίδα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, όπου και θα του υποδεικνύονται τα έγγραφα που οφείλει να προσκομίσει με ηλεκτρονικό τρόπο.

9. Θα υπάρχει συντονιστής της διαδικασίας;

Εκπαιδευμένος και πιστοποιημένος επαγγελματίας από το Μητρώο Διαμεσολαβητών του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θα διορίζεται ως συντονιστής της διαδικασίας. Ενώπιον του θα διεξάγονται οργανωμένα διαπραγματεύσεις μεταξύ της επιχείρησης και όλων των πιστωτών, συμπεριλαμβανομένων του Δημοσίου και των Ασφαλιστικών Ταμείων, στη περίπτωση που υπάρχουν σχετικά χρέη.

10. Στο «τραπέζι» θα μπορούν να συμμετέχουν εργαζόμενοι και προμηθευτές στους οποίους οφείλονται ποσά;

Στις διαπραγματεύσεις θα συμμετέχουν εκπρόσωποι τόσο των εργαζόμενων όσο και των προμηθευτών, εφόσον υπάρχουν οφειλές και προς εκείνους.

11. Απαιτείται μελέτη βιωσιμότητας για τις συζητήσεις;

Κάθε περίπτωση θα εξετάζεται στη βάση διαφανών και κοινά αποδεκτών κριτηρίων και θα συντάσσονται μελέτες βιωσιμότητας. Η βιωσιμότητα των μικρότερων επιχειρήσεων θα κρίνεται σύμφωνα με ένα αυτοματοποιημένο σύστημα ανάλυσης, ενώ των μεγαλύτερων με τζίρο άνω των 2,5 εκατ. ευρώ θα αξιολογείται από ανεξάρτητο εκτιμητή.

12. Ποια είναι τα βασικά κριτήρια που πρέπει να πληρούν οι επιχειρήσεις για να συμμετέχουν στη διαδικασία;

Για τις επιχειρήσεις που τηρούν διπλογραφικό λογιστικό σύστημα, προτείνεται η επιλεξιμότητά τους να βασίζεται στο θετικό πρόσημο των αποτελεσμάτων τους προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) και στην αναλογία συνολικών υποχρεώσεων προς EBITDA, όπως τα οικονομικά αυτά στοιχεία απεικονίζονται στον ισολογισμό τους. Αντίστοιχα και για τις επιχειρήσεις που τηρούν απλογραφικό λογιστικό σύστημα, προτείνονται παρόμοιοι δείκτες, δηλαδή θετικά αποτελέσματα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων και ένα κριτήριο βασιζόμενο στο αριθμητικό αποτέλεσμα της διαίρεσης των συνολικών υποχρεώσεών τους προς τα ως άνω αποτελέσματά τους.

13. Θα απαιτείται συμφωνία όλων των μελών για τους τρόπους ρύθμισης των οφειλών;

Εάν η διαδικασία καταλήξει σε συμφωνία μεταξύ του οφειλέτη και των πιστωτών που αντιστοιχούν τουλάχιστον στο 60% της συνολικής οφειλής, η υπόθεση θα παραπέμπεται σε δικαστή προς επικύρωση. Σε μια τέτοια περίπτωση η δικαστική απόφαση θα επιβάλλει τη συμμόρφωση του συνόλου των πιστωτών.

14. Κινδυνεύουν με το «κούρεμα» επιχειρήσεις;

Υπάρχει κίνδυνος για μικρές, οικογενειακές επιχειρήσεις να εγγράψουν σημαντικές ζημίες μετά το «κούρεμα» οφειλών και να αναγκαστούν να βάλουν «λουκέτο».

15. Υπάρχει κίνδυνος αφελληνισμού των εταιρειών;

Εν δυνάμει ναι. Αν μεγάλα ξένα funds έρθουν και αγοράσουν επιχειρηματικά δάνεια θα έχουν και τον έλεγχο των επιχειρήσεων. Επίσης, οι παλαιοί μέτοχοι ενδεχομένως να αναγκαστούν να προχωρήσουν σε συγχωνεύσεις ή σε αναζήτηση στρατηγικού επενδυτή ο οποίος θα βάλει χρήματα στις εταιρείες που είναι βιώσιμες. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να έλθουν ξένοι με «ζεστό» χρήμα και να πάρουν τον έλεγχο στις εταιρείες.

16. Πως θα αποκλείονται στρατηγικοί κακοπληρωτές;

Ο μηχανισμός αναδιάρθρωσης θα είναι δομημένος με τρόπο που θα αποκλείει επιχειρήσεις που δεν αποπληρώνουν χρέη κατ’ επιλογή τους (στρατηγικοί κακοπληρωτές) και θα επικεντρώνεται στη διάσωση υγιών, κατά τα άλλα, επιχειρήσεων. Για να διασφαλιστεί αυτό θα αξιοποιείται κάθε διαθέσιμο πληροφοριακό στοιχείο για την περιουσιακή κατάσταση των ιδιοκτητών της επιχείρησης (δηλώσεις στην εφορία, καταθέσεις σε τράπεζες κ.λπ.).

17. Ποια μέτρα θα μπορούν να εφαρμοστούν στις «κόκκινες» επιχειρήσεις.

Μπορεί να ζητηθεί η αποχώρηση των βασικών μετόχων, εφόσον δε συναινούν με το σχέδιο εξυγίανσης. Μπορεί να προκύψει μετοχοποίηση δανείων και είσοδος των τραπεζών στα δ.σ. με την τοποθέτηση επιτρόπων. Μπορεί να υπάρξει «πάγωμα» δανείων για προσυμφωνημένη χρονική περίοδο.

18. Το πτωχευτικό δίκαιο δεν επαρκεί για την εξυγίανση των επιχειρήσεων;

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός έρχεται να λειτουργήσει παράλληλα με το πτωχευτικό δίκαιο και θα λειτουργεί με λιγότερο χρονοβόρες διαδικασίες. Πάντως, το σχέδιο νόμου του υπουργείου Δικαιοσύνης καταργεί στην πράξη το άρθρο 99 του πτωχευτικού κώδικα, τη δυνατότητα, δηλαδή, των επιχειρήσεων που χρήζουν εξυγίανσης να υποβάλλουν αίτηση στο δικαστήριο για προσωρινά μέτρα προστασίας από τους πιστωτές τους.

19. Ποιοι κλάδοι έχουν τα μεγαλύτερα προβλήματα;

Υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων παρατηρείται στην εστίαση (79,5%), στην κλωστοϋφαντουργεία (75,9%), στον κλάδο ξυλείας, χάρτου και επίπλων (71,7%) αλλά και στη γεωργία (62,7%) και τις κατασκευές (54,9%). Αντίθετα, πολύ μικρό ποσοστό παρατηρείται στον κλάδο ενέργειας και πετρελαιοειδών (4,5%) και σχετικά μικρό στις χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις (27,5%).

20. Τι ζητούν οι τράπεζες για να «κουρέψουν» δάνεια;

Ζητούν να αλλάξει το υφιστάμενο φορολογικό πλαίσιο για τις διαγραφές δανείων. Αν μια τράπεζα προχωρήσει σε διαγραφή δανειακών απαιτήσεων, για τις οποίες έχει σχηματίσει προβλέψεις πιστωτικού κινδύνου ως το τέλος του 2015, έχει μεν τη δυνατότητα να συμψηφίσει μέρος της ζημίας με τον αναλογούντα αναβαλλόμενο φόρο, μόνο, όμως, εντός 5ετίας ζητούν να μπορούν να αποσβέσουν τη φορολογική ζημία από τη διαγραφή σε ορίζοντα δεκαετίας ή και μεγαλύτερο.

---