Ergasianews.gr Η δυνατή φωνή του κόσμου της μισθωτής εργασίας!
■ Αυτοκινητιστής, ασφαλισμένος στον παλαιό ΟΑΕΕ: Περιμένει εδώ και έναν χρόνο να πληρωθεί έστω ένα τμήμα προσωρινής σύνταξης για να τα βγάλει πέρα. Δυστυχώς γι’ αυτόν, δούλεψε πολύ στη ζωή του και έχει ένσημα σε ακόμη τρία πρώην Ταμεία που τώρα έχουν συγχωνευτεί στον ΕΦΚΑ. Κρυμμένα σε κάποια ντοσιέ, αδυνατούν να «εμφανιστούν» στους υπαλλήλους που τα αναζητούν. Γι’ αυτό τον λόγο θα περιμένει ακόμη.
■ Συνταξιούχος Δημοσίου θέλει, επίσης, να αναγνωρίσει τα 12 χρόνια που έχει περάσει ως εργαζόμενη στη Σουηδία. Αναζητεί εναγωνίως τον κατάλληλο υπάλληλο του ΕΦΚΑ που θα αποστείλει το σχετικό έγγραφο από τον ΕΦΚΑ στη Σουηδία για να ξεκινήσει η διαδικασία. Τον αναζητούμε κι εμείς, έχοντας γνωστοποιήσει αυτό το απλό ερώτημα ακόμη και στα κεντρικά της διοίκησης του ΕΦΚΑ. Περιμένουμε.
■ Χήρα συνταξιούχου ναυτικού: Οχι μόνο δεν έχει λάβει μέρος των εξόδων κηδείας από το πρώην ΝΑΤ εδώ και έναν χρόνο, αλλά δεν έχει πάρει καμία απάντηση για το πότε θα βγει η σύνταξη. Δεν έχει άλλους πόρους. Ξαφνικά, μετά τον θάνατο του συζύγου, έπεσε στην ανέχεια. Τι να της απαντήσουμε, όταν ρωτά πόσο θα περιμένει; Το ΝΑΤ έχει αποψιλωθεί εντελώς. Οι υπάλληλοι και η διευθύντρια κάνουν τα αδύνατα, δυνατά. Αλλά...
■ Μετανάστης για χρόνια στις ΗΠΑ, ετών 80: Λαμβάνει από την Αμερική μια μικρή σύνταξη. Εχει καταθέσει σε υποκατάστημα του ΕΦΚΑ τα δικαιολογητικά του για αυτασφάλιση στον ΕΦΚΑ καταβάλλοντας το 8% της σύνταξης του ως ασφάλιστρο υγείας. Οσες φορές και αν πήρε τηλέφωνο να ρωτήσει για την πορεία του αιτήματος… ανέμενε στο ακουστικό του.
■ Συνταξιούχος από τη Θεσσαλία, οδηγός λεωφορείου με παράλληλη ασφάλιση, περιμένει εδώ και δύο χρόνια μια είδηση για την τύχη της σύνταξής του. Εισπράττει σιωπή.
Ο κατάλογος είναι ατέλειωτος... Με τις περιπτώσεις πολιτών που αδυνατούν να εξυπηρετηθούν από τον ΕΦΚΑ για τα αυτονόητα. Για τα πιο απλά. Για την τήρηση των θεμελιωδών και καθημερινών δικαιωμάτων τους.
Eνας αντίστοιχος κατάλογος μπορεί να περιγραφεί και για τις συνθήκες εργασίας των υπαλλήλων του ΕΦΚΑ. Των περισσότερων υπαλλήλων, που γελάνε όταν ακούνε για τα περί ψηφιακής σύνταξης, όταν με τους απαρχαιωμένους ηλεκτρονικούς υπολογιστές τους που «κολλάνε» και υπό την πίεση μιας καθημερινότητας που μόνο μετάβαση στη ψηφιακή εποχή δεν θυμίζει, συνεχίζουν να προσπαθούν.
Οι πιο τυχεροί υπάλληλοι είναι αυτοί που μπορούσαν να μετατεθούν. Ή αυτοί που φεύγουν άρον άρον ακόμη και με μειωμένη σύνταξη. Η υπερκόπωση, η καθημερινή ένταση με τους πολίτες, η μεταφορά δουλειάς στο σπίτι, καθημερινά φαινόμενα. Κάποιοι κατόρθωσαν, πριν από τη μεγάλη ενοποίηση των Ταμείων στον ΕΦΚΑ να φύγουν για το Αγροτικής Ανάπτυξης, το Γενικό Λογιστήριο ή πήραν σύνταξη. Για παράδειγμα ο ΟΓΑ μετέφερε στον ΕΦΚΑ όλο το μητρώο και τις παροχές, αλλά από τον ΟΓΑ παρέμειναν πολύ λίγοι υπάλληλοι. Το βάρος έπεσε και πάλι στον κορμό των παλαιών υπαλλήλων του ΙΚΑ Tηλεργασία των υπαλλήλων στην πανδημία; Αυτό είναι ανέκδοτο. Ποιος μπορεί να δουλέψει από το σπίτι όταν δεν είναι δυνατή η ηλεκτρονική σύνδεση με το κέντρο;
Για να μη μιλήσουμε για τα καροτσάκια των σούπερ μάρκετ με τα οποία ακόμη οι υπάλληλοι μεταφέρουν από τα υπόγεια τους χαρτονένιους φακέλους με την ασφαλιστική ιστορία όλων όσοι είχαν την ατυχία να έχουν ένσημα πριν από το 2002.
Αρρωστος γίγαντας
Αλήθεια, τι φταίει κι αυτός ο γίγαντας που λέγεται ΕΦΚΑ φαίνεται πιο άρρωστος από ποτέ; Zητήσαμε μια απάντηση από τον διοικητή του Χρ. Χάλαρη. Ευγενικά και μέσω του γραφείου Τύπου, απάντησε: «Δεδομένου ότι ο Φορέας διανύει περίοδο αναδιοργάνωσης και μετάβασης των υπηρεσιών του σε ψηφιακές λύσεις όπως η “ψηφιακή σύνταξη” θα ήθελε να έχει αυτή την ευκαιρία για τοποθέτηση σε μεταγενέστερο χρόνο».
Περιμένουν χρόνια
Επειδή ίσως χρειαστεί να περιμένουμε πολύ καιρό, μια και η ψηφιακή σύνταξη θα αργήσει πολύ, αρχίσαμε να αναζητούμε απαντήσεις στα ερωτήματα που απασχολούν την κοινωνία με τους ανθρώπους που έχουν αφήσει θετικό αποτύπωμα με το πέρασμά τους από τον ΕΦΚΑ. Και σε αυτούς, φυσικά, εντάσσεται και ένα μεγάλο τμήμα των πάνω από 8.500 υπαλλήλων και των στελεχών του πρώην ΙΚΑ και του ΕΦΚΑ που συνεχίζουν με ανιδιοτέλεια να δίνουν τη δική τους καθημερινή και ανώνυμη μάχη. Τι συμβαίνει, λοιπόν, με τον ΕΦΚΑ που όσο πιο κοντά έρχεται στην ψηφιακή εποχή τόσο πιο πολύ απομακρύνεται από τους ασφαλισμένους;
Τι συμβαίνει και δεν έχει προχωρήσει στην πραγματικότητα η ενοποίηση με τα Ταμεία που ενσωμάτωσε το 2017; Tι συμβαίνει με τις πάνω από 250.000 εκκρεμείς συντάξεις, τη μείωση των εσόδων τουλάχιστον κατά 30%, τη μείωση του προσωπικού κατά 40%, την εκχώρηση υπηρεσιών σε ιδιωτικές εταιρείες και την ταλαιπωρία όλων όσοι ακόμη και για μια προσωρινή σύνταξη πρέπει να περιμένουν χρόνια;
Και γιατί, τελικώς, χρειάστηκε το 2017 να δημιουργηθεί αυτός ο γίγαντας μέσα σε μια μέρα που σήμερα κινδυνεύει να μείνει με πήλινα πόδια, όταν η μετάβαση αυτή μπορούσε να γίνει σταδιακά και ήρεμα μέσα σε περισσότερα χρόνια, διατηρώντας τρία Ταμεία και όχι... όλα σε ένα;
Αποψη την οποία είχαν διατυπώσει στην τότε «επιτροπή σοφών» του Γ. Κατρούγκαλου όχι μόνο ο Γ. Μπούρλος και ο Αθ. Μπακαλέξης, αλλά και άνθρωποι που αναμφισβήτητα θεωρούνται γνώστες του ασφαλιστικού, όπως ο Γ. Κουτρουμάνης και ο Σ. Ρομπόλης.
Υποθέσεις διαφθοράς
Οι ασφαλισμένοι, γιατροί και φαρμακοποιοί, του πρώην ΤΣΑΥ, που ενσωματώθηκε στον ΕΦΚΑ, έχουν διαπιστώσει πολλές φορές το χάος που επικρατεί όταν αναζητούν από τα αρχεία του, κάποιο έγγραφο που πιστοποιεί την καταβολή των εισφορών τους ή στοιχεία από τον ασφαλιστικό τους βίο.
Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουν είναι ότι στο ΤΣΑΥ καταστράφηκαν οι σκληροί δίσκοι και τα αρχεία που κανείς δεν είχε φροντίσει να κάνει backup! Το πρόβλημα είχε διαβιβαστεί από τη διοίκηση Μπακαλέξη στην Εισαγγελία Πρωτοδικών καθώς και οι υποθέσεις μεγάλων θεραπευτηρίων («Μητέρα», Ιατρικό Κέντρο, «Ευρωθεραπεία», «Αθήναιον», «Υγεία»), που ενώ εισέπρατταν παροχές από το ΤΣΑΥ την περίοδο 2013-2014, δεν κατέβαλαν τις ασφαλιστικές εισφορές που όφειλαν.
Φυσικά δεν είναι η μόνη υπόθεση διαφθοράς που αναδείχτηκε εκείνη την περίοδο. Νέες υποθέσεις διαφθοράς ξεσκεπάστηκαν τότε στα υποκαταστήματα του πρώην ΙΚΑ Πατρών, Βόλου αλλά και του Αιγάλεω.
Ο πρώτος διοικητής του ΕΦΚΑ και η ανεξήγητη απομάκρυνσή του
Οταν ανέλαβε ο Αθανάσιος Μπακαλέξης το τιμόνι της διοίκησης στον νεοσύστατο ΕΦΚΑ, σε σύνολο 8.230 υπαλλήλων μόνο το 30% διέθετε πτυχίο Ανώτατης Σχολής (ΠΕ), ενώ σχεδόν ένας στους δύο ήταν της βαθμίδας Δ.Ε. Ηδη από το πρώτο έτος της μνημονιακής επιτήρησης, το 2010, μέχρι και το 2016 τα Ταμεία που συγκρότησαν τον ΕΦΚΑ, συμπεριλαμβανομένου και του ΙΚΑ, έχασαν 4.830 υπαλλήλους και στελέχη με εμπειρία.
Από το σύνολο των 12.204 εργαζομένων το 2010, το προσωπικό το 2016 μειώθηκε σε 8.272 εργαζομένους. Οποιος μπορούσε, έφευγε τρέχοντας. Κι όσοι μπορούσαν να μετακινηθούν στο Αγροτικής Ανάπτυξης ή να παραμείνουν στο Γενικό Λογιστήριο, στον ΕΟΠΥΥ ή στο ΕΤΕΑΕΠ (εντάχθηκε κι αυτό αργότερα με τον νόμο Βρούτση στον ΕΦΚΑ) δεν το απέφευγαν. Κι ας όφειλε αυτός ο νέος ασφαλιστικός γίγαντας να εξυπηρετήσει πάνω από 3,6 εκατομμύρια ασφαλισμένους και τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους.
Παρά τα προβλήματα και το γεγονός ότι η δημιουργία του ΕΦΚΑ υπήρξε η «μεγάλη αλλαγή εν λειτουργία» των φορέων κι ενώ μέσα σε ένα 24ωρο έπρεπε να επανασυσταθούν υπηρεσίες και διευθύνσεις, το 2017 ο ΕΦΚΑ κλείνει με πλεόνασμα περίπου 780 εκατ. ευρώ έναντι του ελλείμματος 765 εκατ. ευρώ, κατορθώνοντας να εκκαθαρίσει και να καταβάλει 118.222 νέες οριστικές συνταξιοδοτικές αποφάσεις.
«Κανείς δεν έλαβε υπόψη ότι αυτός ο νέος φορέας έπρεπε να σχεδιαστεί εν λευκώ. Διότι οι 8 φορείς που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ από την 1.1.2017 είχαν καταργηθεί στις 31.12.201», επισημαίνει ο κ. Μπακαλέξης αναφερόμενος στις πολλές και μεγάλες δυσκολίες που προκάλεσε το νομοθετικό άλμα
«Θα μπορούσε να έχει γίνει διαφορετικά η μετάβαση;» τον ρωτάμε. «Ενδεχομένως», απαντά. «Θα μπορούσαμε να κάνουμε μια πιο ομαλή μετάβαση σε τρία Ταμεία και σε επόμενο στάδιο, μέσα σε μια πενταετία, να προχωρήσουμε στον ΕΦΚΑ», απαντά χωρίς να κρύβει την άποψη που έχει για την ασφάλιση των αγροτών και τον φορέα ασφάλισης ως αναπτυξιακό εργαλείο.
Η βιαστική ένταξη των Ταμείων, στην οποία επέμεινε, χωρίς να αποτελεί μνημονιακή απαίτηση, η τότε ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, οι πολλές και διαφορετικές νοοτροπίες των εργαζομένων στα Ταμεία, το κλίμα καχυποψίας για τον ασφαλιστικό νόμο Κατρούγκαλου, η κόπωση της κοινωνίας από τις διαρκείς ασφαλιστικές αλλαγές και μειώσεις συντάξεων, αλλά και μια ισχυρή δεξαμενή έμπειρων στελεχών του ΙΚΑ, συνθέτουν το σκηνικό μέσα στο οποίο καλείται να λειτουργήσει η νέα διοίκηση σε ένα πρωτόγνωρο εγχείρημα συγχώνευσης φορέων και να επικοινωνήσει με τα 145 υποκαταστήματα για να κατευνάσει τις δικαιολογημένες φοβίες που προξενούν πάντα οι αιφνίδιες μεταβολές στη δημόσια διοίκηση.
Ο Μπακαλέξης είναι ένας άνθρωπος της δουλειάς κι όχι των δημόσιων σχέσεων και των συνεντεύξεων, οργανωτικός και αποτελεσματικός. Ανθρωπος των Ταμείων, σχεδόν μεγάλωσε μέσα στον ΟΓΑ και σκαλί σκαλί έφτασε να γίνει ο τελευταίος διοικητής του, περιβάλλεται από υπερκομματική εκτίμηση παρ’ όλο που ο ίδιος είναι γέννημα-θρέμμα της Αριστεράς. Αλλά αυτά δεν αρκούν στην πολιτική. Γιατί ο διοικητής του ΕΦΚΑ δεν είναι μόνο μάνατζερ, είναι και πολιτικός, που για να πετύχει χρειάζεται τη στήριξη της πολιτικής ηγεσίας. Μια στήριξη που δεν παύει στιγμή να επαναλαμβάνει ο Γ. Βρούτσης προς τον Χρ. Χάλαρη.
Ας επιστρέψουμε όμως στο 2017, έτος ίδρυσης του ΕΦΚΑ με τα σοβαρά κενά πληροφορικής, την απουσία σύγχρονου εξοπλισμού και την αδυναμία εξαίρεσης από τον αυστηρό, περί προμηθειών Ν. 4412 που του δένουν τα χέρια. Πώς μπορείς να ελέγξεις την κατάσταση όταν υπάρχουν Ταμεία όπως το πρώην ΤΕΑΠΓΣΟ (συνεταιριστικών οργανώσεων) και πολλά άλλα που δεν διαθέτουν μητρώα ασφαλισμένων και επιχειρήσεων;
«Στον ΕΦΚΑ ήλθε το σύνολο ασφάλισης του ΟΓΑ, αλλά μόνο το 40% των υπαλλήλων του», θυμάται ο κ. Μπακαλέξης και εξιστορεί την έκπληξή του όταν ο ίδιος ανακάλυψε, κάπου στην Ηπείρου και Ιουλιανού, το «χαμένο» Ταμείο Υγείας Δικηγόρων Επαρχίας. «Στον 5ο όροφο μιας πολυκατοικίας, με τις στοίβες των παραστατικών σε φοριαμούς να στριμώχνουν τις χαμένες προσδοκίες για εξόφληση των αποδείξεων που περίμεναν να εισπράξουν χρόνια οι δικηγόροι της επαρχίας για έξοδα κηδείας και όχι μόνο».
Η βιαστική συγκρότηση του ΕΦΚΑ αντανακλάται κάθε μέρα στα διαφορετικά μηχανογραφικά συστήματα των Ταμείων που τον απαρτίζουν. Οι συντάξεις του ΤΣΑΥ εκκαθαρίζονται από τη Eurobank, του ΗΣΑΠ από την Εθνική, του ΤΑΥΣΣΟ από την Τράπεζα Πειραιώς. Στον ΟΑΕΕ η έκδοση συντάξεων γινόταν χειρόγραφα, ενώ ανάμεσα σε αυτά τα διαφορετικά συστήματα δεν υπήρχε επικοινωνία.
Είναι όμως η εποχή που η πολιτική ηγεσία του Εργασίας έχει ανάγκη την επικοινωνία... Ο Μπακαλέξης δεν μπαίνει σε σχήματα και παρεάκια, δεν κάνει εξυπηρετήσεις ημετέρων. Και είναι απορίας άξιον πώς η τότε υπουργός Εργασίας Εφη Αχτσιόγλου δεν αντιλαμβάνεται ότι δεν πρέπει να συναινέσει στην επιμονή του τότε υφυπουργού Κοινωνικών Ασφαλίσεων Τάσου Πετρόπουλου που επιθυμεί την έξοδο του Μπακαλέξη από τον ΕΦΚΑ.
Μια επιμονή ανεξήγητη που, όπως απεδείχθη στην πορεία, μόνο καλό δεν έκανε στον ΕΦΚΑ, ο οποίος έμεινε στο κενό για μήνες για λόγους που αποτελούν αντικείμενο του πολιτικού ρεπορτάζ. Ομως, αν παρέμενε ο Μπακαλέξης, ίσως σήμερα να ήταν ο ΕΦΚΑ καλύτερος.
