ΤΟ 74% ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΕΧΕΙ ΕΠΗΡΕΑΣΤΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Το 74% των Ελλήνων καταναλωτών δηλώνουν πως τους έχει επηρεάσει προσωπικά η διεθνής οικονομική κρίση, ενώ υπάρχει μέσα τους περισσότερη αγωνία για το μέλλον, εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών τους επόμενους 12 μήνες. Συνεπώς συνακόλουθο των...

παραπάνω είναι να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική τους συμπεριφορά και να αποκτούν ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν.

Χαρακτηριστικό είναι πως το 79% των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν, ενώ το 73% θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά, ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών.

Αυτό προκύπτει από τα αποτελέσματα της φετινής έρευνας της The Boston Consulting Group (BCG) για την συμπεριφορά των καταναλωτών υπό τον τίτλο «Πλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτών» που παρουσιάστηκε σε εκδήλωση του Ελληνοαμερικάνικου Εμπορικού Επιμελητηρίου ενώ επισημάνθηκε ότι η κρίση επέφερε αλλαγές όχι μόνο στη καταναλωτική συμπεριφορά αλλά και στις βασικές αξίες, κάτι που αν γίνει αντιληπτό από τους επιχειρηματίες, μπορεί να υποδείξει τις ευκαιρίες που κρύβονται πίσω από τη νέα σκληρή πραγματικότητα.

Όπως επισημάνθηκε σε σχετική εκδήλωση του επιμελητηρίου, από την έρευνα προκύπτουν 5 σημαντικές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Πρώτον, τα νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους. Δεύτερον, η αξιοποίηση της πρόθεσης των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα, γαλακτοκομικά, παιδικός ρουχισμός κλπ). Επίσης, ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα. Τρίτον, άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στη κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα.

Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν. Τέταρτον, εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών. Η εξοικονόμηση, η υγεία και οι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τους είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών. Τέλος, η ''έξυπνη'' αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως.

Στο χαιρετισμό του ο πρόεδρος του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου κ. Γιάννος Γραμματίδης, επεσήμανε την ανάγκη προσαρμογής των εταιριών στα νέα δεδομένα της εποχής μας και κυριότερα στις ανάγκες των καταναλωτών. Η ελληνική κοινωνία, είπε συγκεκριμένα ο κ. Γραμματίδης, πλήττεται βάναυσα από μια δομικού χαρακτήρα κρίση και αντίστοιχα δομικές πρέπει να είναι και οι αλλαγές στην εταιρική φιλοσοφία, ανανεώνοντας τη σχέση της αγοράς με τον καταναλωτή - πολίτη.

Στη συνέχεια, ο επικεφαλής της BCG στην Αθήνα κ. Β. Αντωνιάδης τόνισε ότι η ιδιωτική κατανάλωση ανέκαθεν ήταν παράμετρος κλειδί του εθνικού ΑΕΠ και παρόλη τη μείωσή της, παραμένει το 76% του παραγόμενου εισοδήματος.

Παράλληλα, επεσήμανε ότι η κρίση επέφερε αλλαγές όχι μόνο στη καταναλωτική συμπεριφορά αλλά και στις βασικές αξίες, κάτι που αν γίνει αντιληπτό, μπορεί να υποδείξει τις ευκαιρίες που κρύβονται πίσω από τη νέα σκληρή πραγματικότητα.

Η έρευνα διεξήχθη τον Μάρτιο-Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες, όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25.000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες. Συγκρίνει την συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές.

Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης δεν περιορίζονται μόνο στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών αλλά επεκτείνονται και στις αξίες που πλέον προβάλλονται ως σημαντικότερες σε σχέση με πριν δύο χρόνια. Στη κορυφή της λίστας βρίσκονται η 'αποταμίευση', η 'υγεία', η 'οι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τους' (value for money), η 'ευθυμία', η 'ηρεμία', το 'σπίτι μου'.

Ειδικότερα όμως, όσον αφορά τα είδη πολυτελείας, ναι μεν είναι στη τελευταία θέση αλλά με χαμηλότερη πτώση στην σημασία τους σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, επιβεβαιώνοντας πως οι Έλληνες τα αποχωρίζονται με περισσότερη δυσκολία».

Αναλυτικότερα:

- Tο 74% των ερωτηθέντων δηλώνει πως επηρεάστηκε προσωπικά από την κρίση ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις πέντε μεγάλες χώρες της ΕΕ (Γερμανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Ισπανία) είναι στο 47% ενώ στις ΗΠΑ είναι στο 57%.

- Το 77% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα απάντησε πως αγωνιά για το μέλλον ενώ στις πέντε μεγάλες χώρες της ΕΕ είναι στο 53% και στις ΗΠΑ στο 52%.

- Στο ερώτημα πόσο ασφαλής νιώθετε στη παρούσα εργασία σας το 24% των Ελλήνων δηλώνουν πολύ ανασφαλής/ανασφαλής ενώ τα ποσοστά στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες είναι μικρότερα αφού στην Ισπανία είναι στο 19%, στην Ιταλία 18%, στη Γαλλία 17%

- Tο 60% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα δηλώνει πως μείωσε τις δαπάνες του το προηγούμενο έτος ενώ ένα επιπλέον 53% ισχυρίζεται πως θα μειώσει τις δαπάνες του περαιτέρω το 2011 (44% των ερωτηθέντων στις 5 μεγάλες χώρες της ΕΕ και τις ΗΠΑ δηλώνουν πως θα μειώσουν τις δαπάνες τους, τους επόμενους 12 μήνες).

Παράλληλα όμως, αν και οι Έλληνες έχουν επηρεαστεί περισσότερο από τη κρίση δηλώνουν, σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι οι Ευρωπαίοι, ότι όταν η κρίση ξεπεραστεί θα αρχίσουν να ξοδεύουν όπως πρώτα.

Η έρευνα αναλύει διεξοδικά τα σχέδια των καταναλωτών για αύξηση, σταθεροποίηση ή μείωση των δαπανών τους επόμενους 12 μήνες, ανά 49 κατηγορίες προϊόντων που χωρίζονται σε τρόφιμα και μη-τρόφιμα. Πιο συγκεκριμένα:

- Το 58% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα σκοπεύει να μειώσει τις δαπάνες του στα τρόφιμα έναντι του 7% που δηλώνει ότι θα τις αυξήσει. Το υπόλοιπο 35% ούτε θα τις μειώσει ούτε θα τις αυξήσει.

- Οι κατηγορίες που φαίνεται πως θα πληγούν περισσότερο είναι τα οινοπνευματώδη και οι μπίρες όπου το 71% και 70% των καταναλωτών αντίστοιχα δηλώνουν πως θα μειώσουν τις δαπάνες τους.

- Αντίθετα οι κατηγορίες στις οποίες παρατηρούνται οι μεγαλύτερες αυξήσεις δαπανών είναι τα φρέσκα φαγητά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα όπου το 17% των καταναλωτών δηλώνουν πως θα αυξήσουν τις δαπάνες τους.

Η κρίση όμως πλήττει και την αγορά τροφίμων. Ετσι:

- Το 65% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα σκοπεύει να μειώσει τις δαπάνες του στα μη-τρόφιμα έναντι του 8% που δηλώνει ότι θα τις αυξήσει. Το υπόλοιπο 27% ούτε θα τις μειώσει ούτε θα τις αυξήσει.

- Οι κατηγορίες που φαίνεται πως θα πληγούν περισσότερο είναι τα κοσμήματα-αξεσουάρ και τα fast food όπου το 76% και 71% των καταναλωτών αντίστοιχα δηλώνουν πως θα μειώσουν τις δαπάνες τους.

- Αντίθετα οι κατηγορίες στις οποίες παρατηρούνται οι μεγαλύτερες αυξήσεις δαπανών είναι τα παιδικά ρούχα όπου το 16% των καταναλωτών αντίστοιχα δηλώνουν πως θα αυξήσουν τις δαπάνες τους.

- Τα φρέσκα φαγητά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και η κατανάλωση στο σπίτι -σε αντιδιαστολή με την διασκέδαση και την κατανάλωση εκτός σπιτιού- είναι οι κατηγορίες οι οποίες φαίνεται πως ευνοούνται περισσότερο από την νέα, πιο συνειδητή-ορθολογική καταναλωτική συμπεριφορά των Ελλήνων.

Οι Έλληνες καταναλωτές δηλώνουν πως θα αλλάξει η αγοραστική τους συμπεριφορά τους επόμενους 12 μήνες. Οι τρεις πιο σημαντικές αλλαγές κατά σειρά σημασίας είναι οι εξής:

- θα αναβάλλουν μεγάλα έξοδα τα οποία μπορούν να περιμένουν

- θα μειώσουν κατά πολύ τα έξοδα τους στα μη-απαραίτητα

- θα δείξουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για προσφορές και θα αγοράζουν περισσότερα προϊόντα που είναι σε προσφορά

Οι Έλληνες όταν ψωνίζουν δηλώνουν πως ψάχνουν να εντοπίσουν κυρίως προϊόντα που έχουν σημαντικές τεχνικές διαφορές και προϊόντα που αποφέρουν καλύτερα αποτελέσματα και δίνουν μικρότερη σημασία στη μάρκα. Η εκρηκτική διείσδυση των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας σε όλες σχεδόν τις κατηγορίες προϊόντων είναι αξιοσημείωτη. Οι καταναλωτές επιλέγουν τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας ως ένα τρόπο για να μειώσουν τις δαπάνες τους αναζητώντας καλύτερες τιμές για τις αγορές τους από τα σούπερ-μάρκετ. Αλλά δεν χρησιμοποιούν το διαδίκτυο όσο οι Ευρωπαίοι καθώς μόνο το 54% δηλώνει πως εισέρχεται σε αυτό μέσω σταθερού υπολογιστή ποσοστό πολύ χαμηλότερο από το 76% των 5 μεγάλων χωρών της ΕΕ.

Μεταξύ των 29 καταναλωτικών αξιών στις πρώτες θέσεις για τον Έλληνα καταναλωτή βρίσκονται κατά σειρά:

- Η αποταμίευση, η υγεία, η σχέση αξίας-χρημάτων (value for money) και η ευθυμία. Σε αντίθεση με τη πολυτέλεια και το πλούτο που βρίσκονται στις χαμηλότερες θέσεις της κλίμακας. Αξιοσημείωτο όμως είναι το γεγονός πως οι Έλληνες αποχωρίζονται πιο δύσκολα από ότι οι Ευρωπαίοι τα είδη πολυτελείας πράγμα το οποίο φαίνεται από την χαμηλότερη πτώση πού είχε η σημασία της πολυτέλειας για τους Έλληνες -έναντι των Ευρωπαίων.

Τέλος, οι Έλληνες καταναλωτές δήλωσαν πως για να εκτονώσουν το άγχος τους προτιμούν να περνούν χρόνο με την οικογένεια τους και με τους φίλους τους