Χρόνια κόπωση και η αντιμετώπισή της…

Η Χριστίνα είναι εργαζόμενη γυναίκα 33 ετών. Τους τελευταίους μήνες βασανίζεται από μια διαρκή κούραση. Νιώθει νευρική, η διάθεσή της αλλάζει ξαφνικά, περνά από τη δυσθυμία και τη λύπη στη χαρά, έχει πονοκεφάλους, μυϊκούς πόνους και περιστασιακές καρδιακές αρρυθμίες. Με λίγα λόγια, είναι στα όρια των αντοχών της. Μια φράση συνοψίζει την κατάστασή της:

 «Δεν αντέχω άλλο». Η δουλειά της έχει αρχίσει να αποτελεί μία σημαντική πηγή άγχους για εκείνην, όπως άλλωστε και η κοινωνική ζωή της. Μια αφόρητη κούραση την κατακλύζει και της απομυζά την όποια δυνατότητά της να είναι χαρούμενη, να αντεπεξέρχεται στην καθημερινότητά της, να νιώθει κυρίαρχη του εαυτού της. Η θλίψη καραδοκεί, την κάνει να βλέπει τον εαυτό της ανίκανο, αμέτοχο και κοινωνικά απομονωμένο. Η αυτοεκτίμησή της πλήττεται ολοένα και περισσότερο. Οι γιατροί διέγνωσαν ότι η Χριστίνα πάσχει από Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης (ΣΧΠ).

Η Χριστίνα δεν είναι μόνη της. Εμβληματική φιγούρα των εργαζομένων γυναικών καθώς οι πάσχοντες από το σύνδρομο αυτό αυξάνονται με αλματώδη ρυθμό. Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ θέτει δύο διαγνωστικά κριτήρια για το ΣΧΚ:

1) σοβαρή κόπωση διάρκειας έξι μηνών, η οποία δεν αποδίδεται σε άλλες οργανικές ή ψυχικές παθήσεις, και

2) τουλάχιστον 4 από τα 8 ακόλουθα συμπτώματα με διάρκεια έξι μήνες:

* Δυσκολία στην ικανότητα συγκέντρωσης, απώλεια μνήμης

* Πονόλαιμος

* Πόνος στους λεμφαδένες

*Ανεξήγητοι μυϊκοί πόνοι

* Πολυαρθραλγία χωρίς πρήξιμο ή ερυθρότητα

* Πονοκέφαλος με πρωτόγνωρη ένταση και χαρακτηριστικά

* Διαταραχή στον ύπνο (π.χ. αϋπνία, ύπνος που δεν αναζωογονεί)

* Υπερβολική κούραση ύστερα από φυσιολογική άσκηση

Δευτερογενή συμπτώματα στο ΣΧΠ περιλαμβάνουν πόνους στο στομάχι, το στήθος, το αυτί, χαμηλή ανοχή στο αλκοόλ, πρήξιμο, χρόνιο βήχα, ναυτία, ζαλάδα, ξηροστομία, καρδιακή αρρυθμία, νυχτερινή εφίδρωση, απώλεια βάρους, κατάθλιψη, ευερεθιστότητα και άγχος.

Η ηλικία των 25-35 είναι η πιο ευάλωτη στην εκδήλωση του ΣΧΚ, ενώ 2 στα 1.000 άτομα πάσχουν από αυτό, ιδιαίτερα εκείνα που έχουν υψηλό οικονομικό εισόδημα και επίπεδο μόρφωσης.

Πιθανοί παράγοντες, ανάμεσα σε άλλους, που μπορεί να πυροδοτήσουν την εκδήλωση του ΣΧΚ είναι οι λοιμώξεις, η σιδηροπενική αναιμία, η υπογλυκαιμία, οι ανοσολογικές διαταραχές, οι ορμονικές αλλαγές, η χρόνια υπόταση και η ενδομητρίωση. Σημαντικός εκλυτικός παράγοντας είναι το υψηλό στρες. Όσο πιο απαιτητικό είναι το περιβάλλον, αλλά και οι προσδοκίες που το ίδιο το άτομο θέτει στον εαυτό του, τόσο το ΣΧΚ απειλεί να εμφανιστεί.

Η θεραπεία είναι «συμπτωματική» και περιλαμβάνει παρεμβάσεις όπως:

* Την ενθάρρυνση του ατόμου να μειώσει την ένταση των δραστηριοτήτων και το ψυχολογικό στρες που βιώνει.

* Τη σταδιακή έναρξη σωματικής άσκησης.

* Τη θεραπεία του πόνου με τη χρήση αναλγητικών και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων.

* Τη θεραπεία των συνοδών ψυχολογικών προβλημάτων όπως είναι η κατάθλιψη, το άγχος, ο διαταραγμένος ύπνος. Οι μελέτες αναδεικνύουν τη θεραπευτική αποτελεσματικότητα του συνδυασμού γνωσιακής- συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας με χαμηλής δοσολογίας αντικαταθλιπτική ή/και αγχολυτική αγωγή στη μείωση των ψυχολογικών συμπτωμάτων του ΣΧΚ. Το άτομο κινητοποιείται να τροποποιεί δυσλειτουργικές συμπεριφορές (π.χ. υπερβολική δραστηριότητα) και σκέψεις (π.χ. αγχογόνες σκέψεις) προκειμένου να μειώσει τα συμπτώματα του ΣΧΚ.