Η έρευνα που δένει τα χέρια Τσίπρα!

Μια ανάλυση του καθηγητή Δημόσιων Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης Φρίντριχ Χάινεμαν, που προφανώς και αναμένεται να προκαλέσει πολυποίκιλα σχόλια φιλοξενεί στην ηλεκτρονική της έκδοση η Frankfurter Allgemeine Zeitung.

Αναφερόμενος στο παράδειγμα της Μ. Βρετανίας τη δεκαετία του 1980, στις σκανδιναβικές χώρες τη δεκαετία του 1990 και στις κακές αναπτυξιακές προοπτικές της Γερμανίας τη δεκαετία του 2000, σημειώνει ότι οι καταστάσεις αυτές αποτέλεσαν αφορμή για αποφασιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων. Όπως παρατηρεί, «φαίνεται αινιγματικό γιατί η ελληνική κρίση έχει αποτύχει έως τώρα να λειτουργήσει ως καταλύτης για μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα, αν και οι διαστάσεις της επισκιάζουν όλες τις προαναφερθείσες περιπτώσεις».

Όπως επισημαίνει ο Φρίντριχ Χάινεμαν, «μία χώρα σαν την Ελλάδα βρίσκεται σε ένα είδος γραφειοκρατικής παγίδας: Από τη μία πλευρά το μέγεθος και η αναποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα αποτελούν βασικό εμπόδιο για την οικονομική ανάκαμψη. Από την άλλη η πολιτική επιρροή των δημοσίων υπαλλήλων αποτρέπει την επιτυχή επίλυση αυτού του προβλήματος».

Ο αναλυτής εστιάζει στη στασιμότητα των μεταρρυθμίσεων που παρατηρείται στην Ελλάδα και, όπως σημειώνει μεταξύ άλλων, «οι κρίσεις είναι στην πραγματικότητα καταλύτης για μεταρρυθμίσεις. Μόνο στην περίπτωση της Ελλάδας δεν προχωρά σχεδόν καθόλου ο εκσυγχρονισμός του κρατικού μηχανισμού».

Ο Γερμανός καθηγητής παρουσιάζει τα συμπεράσματα έρευνας δύο οικονομικών ινστιτούτων, του γερμανικού ZEW και του αυστριακού WIFO, όπου διερευνάται υπό ποιες συνθήκες οι κρίσεις οδηγούν σε μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα. Τα συμπεράσματα αυτά κινούνται σε δύο αντίθετες κατευθύνσεις.

«Από τη μία πλευρά, διαστήματα υψηλής ανεργίας και υψηλών κρατικών ελλειμμάτων αυξάνουν σημαντικά την πίεση για περισσότερη αποτελεσματικότητα στη δημόσια διοίκηση. (…) Ως εκ τούτου οι κρίσεις θα πρέπει κανονικά να δίνουν ώθηση στον εκσυγχρονισμό των γραφειοκρατικών δομών».

Από την έρευνα προέκυψαν όμως και επιχειρήματα που κινούνται στην αντίθετη κατεύθυνση, σημειώνει ο Γερμανός οικονομολόγος, που επισημαίνει ότι «οι πολιτικοί που υφίστανται ισχυρές πιέσεις για μεταρρυθμίσεις σε όλα τα πεδία της οικονομικής πολιτικής εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τους δημοσίους υπαλλήλους τους. Μια κυβέρνηση όπως αυτή του Έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα μπορεί να επιβάλει μεταρρυθμίσεις μόνο μαζί με τον μηχανισμό των δημοσίων υπαλλήλων και όχι ενάντια στη θέλησή τους. Με αυτόν τον τρόπο οι γραφειοκράτες γίνονται ιδιαίτερα ισχυροί ειδικά σε περιόδους κρίσης».

Ο Γερμανός καθηγητής υπογραμμίζει ότι σε περιόδους κακής δημοσιονομικής κατάστασης οι μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση καθίστανται ιδιαίτερα «ριψοκίνδυνες» για τους δημόσιους υπαλλήλους, οι οποίοι προβάλλουν αντίσταση στις όποιες αλλαγές.Ένα σχόλιο, πάντως, που μπορεί να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης σε κατεύθυνση στοχοποίησης των δημοσίων υπαλλήλων, από πλευράς συντηρητικών κύκλων.