Πως θα πείσετε το μικρό σας να κοιμηθεί νωρίς και στο κρεβάτι του

Τα παιδιά θα συμπεριφέρονται γενικά καλύτερα σε κάθε τομέα αν μπορούν να βρουν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα που ακολουθείτε πάντα και στο οποίο μπορούν να βασίζονται. Πρέπει να υπάρχει ένα σύστημα ύπνου για το μωρό. Μια σταθερή ώρα ύπνου και μια προγραμματισμένη συγκεκριμένη διαδικασία για τη νυχτερινή ηρεμία βοηθούν τα παιδιά να γνωρίζουν τι περιμένετε από αυτά.
Παρέχει το αίσθημα της ασφάλειας στα παιδιά καθώς γνωρίζουν πότε θα γίνει το κάθε τι. Αν κάθε φορά αλλάζει ο χρόνος, ο τόπος ή η διαδικασία, τότε δημιουργείται άγχος, σύγχυση και χώρος για διαπραγματεύσεις. Αν και ορισμένα παιδιά βασίζονται περισσότερο σ’ αυτήν την τακτικότητα απ’ ότι άλλα, γενικά όλα τα παιδιά επωφελούνται από την ύπαρξη ρουτίνας στον ύπνο.
Όλοι οι γονείς αντιμετωπίζουν σε κάποιο βαθμό προβλήματα στο να βάλουν τα παιδιά για ύπνο - και να τα κρατήσουν στο κρεβάτι τους. Ο αγώνας για να πάει το παιδί για ύπνο αλλά και το ξύπνημα μέσα στη νύχτα είναι από τις πιο συχνές ανησυχίες που εκφράζουν οι γονείς όσον αφορά τις συνήθειες ύπνου νεογέννητων.

Εδώ θα δούμε το θέμα του ύπνου από την οπτική γωνία του παιδιού κι έπειτα θα αναλύσουμε ορισμένα προβλήματα σχετικά με τον ύπνο, αλλά και λύσεις για τους γονείς.
Ένα καλό καθημερινό πρόγραμμα προετοιμασίας του ύπνου σχεδόν για όλα τα παιδιά πρέπει να διαρκεί περίπου 30 λεπτά και βοηθάει να δημιουργηθούν συνήθειες ύπνου των νεογέννητων. Μπορείτε να το ξεκινήσετε όταν ακόμη το παιδί σας είναι μωρό, στους πρώτους μήνες της ζωής του. Μπορεί να περιλαμβάνει ένα μπάνιο, μια σφιχτή αγκαλιά, ένα παραμύθι ή ένα τραγουδάκι.
Αν διαρκεί περισσότερο από μισή ώρα, ή γίνεται πιο περίπλοκο, το παιδί ενθουσιάζεται αντί να ηρεμεί και ξεκινούν τα προβλήματα ύπνου του μωρού. Από την άλλη, αν διαρκεί λιγότερο από 30 λεπτά, τα περισσότερα μικρά παιδιά νιώθουν ότι πιέζονται να πάνε για ύπνο.
Αν η ώρα του ύπνου το Σαββατοκύριακο και τις υπόλοιπες ημέρες της εβδομάδες διαφέρει πάνω από μία ώρα, τότε να περιμένετε προβλήματα τη Δευτέρα. Για καλύτερα αποτελέσματα, προσπαθήστε να τηρήσετε το ίδιο πρόγραμμα όλη την εβδομάδα.
Αυτό ίσως να είναι δύσκολο για οικογένειες που θέλουν να κοιμούνται παραπάνω το Σαββατοκύριακο, αλλά σύμφωνα με την εμπειρία μου, αν τουλάχιστον ένας γονέας σηκώνετε μαζί με τα παιδιά τα πρωινά του Σαββάτου και της Κυριακής, η ζωή θα συνεχιστεί πολύ πιο ομαλά. Αυτό δίνει και τη δυνατότητα σε πολλούς μπαμπάδες να απολαύσουν λίγο ήσυχο χρόνο με τα παιδιά τους το πρωί.
Τα παιδιά θα πρέπει να κοιμούνται στο ίδιο πάντα μέρος κάθε νύχτα, ει δυνατόν. Η αλλαγή στον τόπο του ύπνου - άλλο κρεβάτι, στο πάτωμα, στον καναπέ - κάνει πιο δύσκολο μετά για τα παιδιά να συνηθίσουν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα και πάλι ξεκινού τα διάφορα προβλήματα ύπνου του μωρού. Αν τα παιδιά είναι υπό κοινή κηδεμονία σε περιπτώσεις διαζυγίου, κάντε ότι μπορείτε για να διασφαλίσετε ότι το πρόγραμμα δε διακόπτεται και ότι κάποια χειροπιαστά πράγματα όπως το μαξιλάρι ή η κουβέρτα είναι τα ίδια σε κάθε μέρος. Οι γονείς στα διαφορετικά σπίτια θα πρέπει να συγχρονίσουν την ώρα του ύπνου για να μπορούν να προσφέρουν περίπου την ίδια δομή στο πρόγραμμα των παιδιών.
Ύπνος σημαίνει αποχωρισμός
Από την οπτική γωνία του παιδιού, ο ύπνος είναι αποχωρισμός: από τους γονείς, από τα αδέλφια, από τα παιχνίδια, από τα διασκεδαστικά γεγονότα της ημέρας, από όλες τις δραστηριότητες που συνεχίζουν μέσα στο σπίτι. Γιατί να θέλει ένα παιδί να τα αφήσει όλα αυτά οικειοθελώς, ειδικά όταν θα πρέπει να πάει σε ένα σκοτεινό δωμάτιο, που μπορεί να κρύβονται τέρατα κάτω από το κρεβάτι, φαντάσματα έξω από το παράθυρο και φίδια μέσα στα σεντόνια; Λίγα παιδιά πάνε στο κρεβάτι τους χωρίς αντίσταση και παράπονα. Και κανένα δεν κοιμάται στο κρεβάτι του χωρίς κάποια ώθηση, εκπαίδευση και άκαμπτους κανόνες που δεν αλλάζουν.
Και για τους γονείς, επίσης, πρόκειται για αποχωρισμό.
Αν και οι περισσότεροι γονείς θα πουν ότι εύκολα αφήνουν το παιδί να πάει για ύπνο μετά από μια κουραστική ημέρα, πολλοί πραγματικά δυσκολεύονται να το κάνουν. Δίνουν στο παιδί ανάμικτα μηνύματα, ενισχύοντας μόνο εν μέρει το καθημερινό πρόγραμμα, και δεν μπορούν να επιβάλλουν την απαραίτητη πειθαρχία ώστε το παιδί να πηγαίνει μόνο του για ύπνο δημιουργώντας οι ίδιοι προβλήματα ύπνου του μωρού.
Ορισμένοι γονείς, ειδικά όταν δεν περνούν αρκετό χρόνο με τα παιδιά τους στη διάρκεια της ημέρας, αν και συχνά ασυνείδητα, επιζητούν το να τους χρειάζεται και να τους αποζητά το παιδί το βράδυ. Ως γονείς, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε πρώτα τις δικές μας αδυναμίες και δυσκολίες πριν πάμε να λύσουμε αυτές του παιδιού μας.
Σε πολλές κοινωνίες είναι απόλυτα αποδεκτό να κοιμούνται τα μικρά παιδιά με κάποιον ενήλικο δίπλα. Μάλιστα, πολλές οικογένειες καθιερώνουν την ιδέα του οικογενειακού κρεβατιού. Αυτή η συμβίωση στον ύπνο, όμως, λειτουργεί αν όλα τα μέλη της οικογένειας είναι σύμφωνα και καλύπτονται οι ανάγκες για ανεξαρτησία και ιδιωτικό χώρο για τον καθένα σε κάποιον άλλο τομέα. Οι περισσότερες δυτικές οικογένειες πιστεύουν όμως, ότι το παιδί θα πρέπει να κοιμάται στο δικό του κρεβάτι από τη βρεφική κιόλας ηλικία.
Όπως κι αν είναι, το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να συζητήσετε το θέμα ανοικτά με το σύντροφό σας και να βρείτε από κοινού ένα σύστημα ύπνου για το μωρό. Πολλοί γονείς παίρνουν το παιδί τους στο κρεβάτι τους μερικές φορές, ιδίως όταν είναι άρρωστο, φοβισμένο ή πιεσμένο. Κι αυτό είναι καλό βέβαια, θυμηθείτε όμως ότι το παιδί δε θα θελήσει να επιστρέψει από μόνο του στο κρεβάτι του χωρίς να του το απαιτήσετε ξεκάθαρα.

Ύπνος στο κρεβάτι των γονιών
Αν δε θέλετε το παιδί σας να κοιμάται στο κρεβάτι σας, βάλτε το στο δικό του σιωπηλά, κι επαναλάβετε τη διαδικασία εκατό φορές αν χρειαστεί, χωρίς συζητήσεις ή ομιλίες. Αν το αφήνετε να σκαρφαλώνει στο κρεβάτι σας το πρωί και να ξανακοιμάται εκεί, δε θα καταλάβει ότι δεν πρέπει να το κάνει αυτό τη νύχτα διότι δε βλέπει τη διαφορά. Για ένα παιδί που ήδη έχει το άγχος του αποχωρισμού ή που κοιμόταν με τους γονείς του για μεγάλο διάστημα, συστήνω να βάλετε έναν υπνόσακο στο πάτωμα δίπλα στο κρεβάτι των γονιών και να ανταμείβετε το παιδί κάθε φορά που μετακινείται πιο κοντά στο δωμάτιό του.
Ατέλειωτα ποτήρια νερό
Το νήπιο που πετιέται απ’ το κρεβάτι σαν να είχε ελατήρια, πρέπει να ξαναμπεί εκεί με συνοπτικές διαδικασίες και το πολύ μία μόνο φράση επίπληξης. Δε χρειάζονται ούτε συζητήσεις, ούτε διαπραγματεύσεις, ούτε περισσότερος χρόνος στην τηλεόραση. Βάλτε το στο κρεβάτι του σιωπηλά, σκεπάστε το και φύγετε. Αρχικά, ίσως να χρειαστεί να επαναλάβετε τη διαδικασία εκατό φορές για να μείνει στο κρεβάτι, ειδικά αν υπήρξατε κάπως χαλαροί στην εφαρμογή των κανόνων στο παρελθόν, και έτσι δεν θα χαλάσει το σύστημα ύπνου για το μωρό.
Προετοιμαστείτε για μάχη για να καθιερώσετε αυτήν την καινούργια ρουτίνα. Επιτρέπεται ένα ποτήρι νερό μόνο και μία φορά στην τουαλέτα. Να γνωρίζετε πως αν άλλες φορές εφαρμόζετε τον κανόνα κι άλλες όχι, και το αφήσετε να πηγαίνει για νερό πιο συχνά ή να σηκώνεται από το κρεβάτι, θα δυσκολευτείτε περισσότερο να εφαρμόσετε το πρόγραμμα. Να είστε συνεπείς όπως και με τις συνήθειες ύπνου νεογέννητων!
Εφιάλτες
Οι εφιάλτες ή τα άσχημα όνειρα είναι απλά ένδειξη ενός ενεργού εγκεφάλου που προσπαθεί να βάλει σε μια σειρά τις εμπειρίες της ζωής. Αν και το παιδί μπορεί να έχει εφιάλτες οποιαδήποτε στιγμή της νύχτας, καθώς μεγαλώνει θα ονειρεύεται γύρω στις πρωινές ώρες, όπως και οι ενήλικες. Μάλιστα, οι περισσότεροι εφιάλτες εμφανίζονται μετά τις πρώτες τρεις ώρες ύπνου. Όλοι μας έχουμε εφιάλτες και όνειρα για να αντεπεξέλθουμε στο στρες, τις πιέσεις και τις προσαρμογές που πρέπει να κάνουμε. Τα παιδιά έχουν την ικανότητα να ονειρεύονται μόλις μάθουν να μιλάνε, ίσως και νωρίτερα.
Τα μικρά παιδιά συνήθως δεν μπορούν να θυμηθούν τα όνειρά τους, ακόμη κι αυτά που τα ξυπνάνε. Καθώς το περιεχόμενο των ονείρων δεν είναι σημαντικό, μην τα πιέσετε να σας το πουν. Αν όμως, το παιδάκι σας έχει το ίδιο όνειρο για πολλές εβδομάδες, απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό που θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση του άγχους που το ταλαιπωρεί. Μην κυνηγήσετε τα τέρατα στην ντουλάπα: απλά καθησυχάστε το.
Αν λάβετε τα τέρατα πολύ σοβαρά υπόψη και αρχίσετε να ψάχνετε κάτω από τα κρεβάτια για να δείξετε στο παιδί σας ότι δεν υπάρχουν, μάλλον θα καταφέρετε το αντίθετο: «αν η μαμά τα ψάχνει και μου δείχνει ότι δεν υπάρχουν, μάλλον κάπου αλλού θα υπάρχουν». Δεν είναι εύκολο για το παιδί να βεβαιωθεί ότι δεν κρύβονται εκεί και κρύβονται κάτω από το κρεβάτι. Καθώς το παιδί σας μεγαλώνει, οι εφιάλτες και τα όνειρα θα έρχονται συνήθως τις πρωινές ώρες. Περίπου το 70% των παιδιών έχουν εφιάλτες κάθε χρόνο στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας.
Νυχτερινές φοβίες
Οι νυχτερινές φοβίες είναι απότομα ξυπνήματα που συνήθως συμβαίνουν πριν τα μεσάνυχτα, μέσα στις 3 πρώτες ώρες ύπνου. Συχνά ξεκινούν με μια δυνατή κραυγή. Τα παιδιά είναι ιδρωμένα, ξαναμμένα και δεν ανταποκρίνονται στα χάδια μας. Οι νυχτερινές φοβίες είναι τρομακτική εμπειρία για τους γονείς διότι τα παιδιά φαίνονται πολύ τρομαγμένα, με γουρλωμένα άγρια μάτια, συχνά ανακάθονται στο κρεβάτι και τινάζονται. Δεν είναι όμως κάτι αφύσικο ή επιβλαβές, και συχνά το παιδί ούτε καν το θυμάται το πρωί.
Απλά βεβαιωθείτε ότι είναι ασφαλές καθώς τινάζεται στο κρεβάτι ή στο δωμάτιο. Πολλοί γονείς προσπαθούν να ξυπνήσουν το παιδί και να μιλήσουν για το γεγονός το επόμενο πρωί, κάτι που όμως μπορεί απλά να ανησυχήσει το παιδί σας. Καλύτερα απλά επιβλέψτε το παιδί αλλά μην το ξυπνάτε. Μέσα σε λίγα λεπτά θα ηρεμήσει και δε θα θυμάται τίποτα το επόμενο πρωί. Όσο μεγαλώνει, οι τρόμοι θα υποχωρούν. Μάλιστα, πιο συχνά εμφανίζονται μεταξύ των τριών και επτά ετών. Μπορεί εσείς ή ο σύντροφός σας να είχατε νυχτερινές φοβίες ως παιδιά, διότι είναι κάτι κληρονομικό.
Υπνοβασία και παραμιλητό
Και τα δύο αυτά συνήθως είναι κληρονομικά, αυξάνονται σε συχνότητα και σε βαθμό σε περιόδους ιδιαίτερου στρες και εξάντλησης και εμφανίζονται συχνότερα στα αγόρια. Επειδή τα παιδιά μπορούν να τραυματιστούν καθώς υπνοβατούν, φροντίστε το δάπεδο να είναι άδειο και οι σκάλες κλειστές με πόρτα. Αν το παιδί σας υπνοβατεί συχνά, ίσως βοηθήσει και η εγκατάσταση συναγερμού στην πόρτα. Τα περισσότερα παιδιά μεγαλώνοντας σταματούν να εμφανίζουν τις εν λόγω καταστάσεις ως την εφηβεία.
Μη λαμβάνετε σοβαρά υπόψη το παραμιλητό, διότι δε βγάζει νόημα. Και μην κοροϊδεύετε το παιδί που υπνοβατεί ή παραμιλάει διότι τα συνεσταλμένα παιδιά μπορεί να ανησυχούν ότι θα αποκαλυφθεί το μυστικό τους, και να ντρέπονται να κοιμηθούν με φίλους. Καθησυχάστε το απλά ότι είναι φυσιολογικό και ότι το έξυπνο μυαλό του και η ζωηρή του φαντασία απλά το κρατάνε σε εγρήγορση τη νύχτα.