Οι Οικογενειακές παροχές και οι διαφορές ανά χώρα στην ΕΕ

Στην ΕΕ, η χώρα που είναι υπεύθυνη για την κοινωνική σας ασφάλιση, μεταξύ άλλων και για τις οικογενειακές σας παροχές (επίδομα τέκνου, επιδόματα ανατροφής παιδιού, άδεια μητρότητας/πατρότητας κ.λπ), καθορίζεται με βάση την οικονομική σας κατάσταση και τον τόπο κατοικίας σας και όχι την εθνικότητά σας.

Οι εθνικές νομοθεσίες καθορίζουν τους όρους υπό τους οποίους καταβάλλονται οικογενειακές παροχές στους γονείς. Κατά κανόνα, οι γονείς δικαιούνται παροχές σε μια χώρα της ΕΕ:

• εάν εργάζονται εκεί
• εάν λαμβάνουν σύνταξη από το καθεστώς κοινωνικής ασφάλισης της εν λόγω χώρας (π.χ. σύνταξη γήρατος, αναπηρίας ή χηρείας)
• ή απλώς εάν ζουν εκεί.

Έχετε υπόψη ότι οι οικογενειακές παροχές διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.

Όλη η οικογένειά σας ζει σε μια χώρα

Εάν εγκατασταθείτε μαζί με όλα τα μέλη της οικογένειάς σας σε άλλη χώρα της ΕΕ και καλύπτεστε μόνο από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας αυτής, οι οικογενειακές σας παροχές καθορίζονται από το σύστημα οικογενειακών παροχών της χώρας υποδοχής.

Εάν, ωστόσο, είστε αποσπασμένος στο εξωτερικό για σύντομο διάστημα (λιγότερο από 2 χρόνια) ενώ παράλληλα εξακολουθείτε να καλύπτεστε από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας σας, υπεύθυνη για τη χορήγηση των οικογενειακών σας παροχών είναι η χώρα προέλευσης.

Ζείτε σε διαφορετική χώρα από τα μέλη της οικογένειάς σας

Εάν τα μέλη της οικογένειάς σας δεν ζουν στη χώρα όπου είστε ασφαλισμένος, μπορεί να δικαιούστε οικογενειακές παροχές από διαφορετικές χώρες.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι αρμόδιες εθνικές αρχές λαμβάνουν υπόψη την κατάσταση και των δύο γονέων και αποφασίζουν ποια χώρα είναι κατά προτεραιότητα υπεύθυνη για την καταβολή των παροχών. Η απόφασή των αρχών θα βασίζεται στους "κανόνες προτεραιότητας".

Κανόνες προτεραιότητας

• Κατά κανόνα, η πρωτίστως υπεύθυνη χώρα για την καταβολή παροχών είναι η χώρα όπου τα δικαιώματά σας θεμελιώνονται από εργασία (εσείς ή ο/η σύζυγός σας εργάζεστε ως μισθωτοί ή αυτοαπασχολούμενοι).
• Εάν το δικαίωμά σας θεμελιώνεται από εργασία (μισθωτή ή αυτοαπασχόληση) και στις δύο χώρες, υπεύθυνη είναι η χώρα στην οποία ζουν τα παιδιά σας, εφόσον ένας από τους γονείς εργάζεται εκεί. Διαφορετικά, θα είναι η χώρα στην οποία καταβάλλονται οι υψηλότερες παροχές.
• Εάν το δικαίωμά σας θεμελιώνεται από σύνταξη και στις δύο χώρες, υπεύθυνη είναι η χώρα στην οποία ζουν τα παιδιά σας, εφόσον αυτή η χώρα καταβάλλει μία από τις συντάξεις. Διαφορετικά, θα είναι η χώρα στην οποία έχετε ασφαλιστεί ή έχετε κατοικήσει για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
• Εάν το δικαίωμά σας θεμελιώνεται από την κατοικία σας και στις δύο χώρες, υπεύθυνη είναι η χώρα στην οποία ζουν τα παιδιά σας.

Συμπληρωματικές παροχές

Αν διαπιστωθεί ότι οι παροχές που λαμβάνετε από την "πρωτίστως υπεύθυνη" χώρα είναι λιγότερες από αυτές που θα λαμβάνατε από την "δευτερευόντως υπεύθυνη" χώρα, όπου είχατε επίσης δικαιώματα, η δεύτερη χώρα θα σας καταβάλλει συμπληρωματική παροχή η οποία θα ισοδυναμεί με τη διαφορά των δύο παροχών. Μ' αυτόν τον τρόπο, εξασφαλίζετε το μέγιστο των παροχών που δικαιούστε.

Διαζευγμένοι γονείς

Αν είστε διαζευγμένος/η και ο/η πρώην σύζυγός σας λαμβάνει παροχές τις οποίες όμως δεν χρησιμοποιεί για τη συντήρηση των παιδιών σας, μπορείτε να επικοινωνήσετε με την αρμόδια υπηρεσία οικογενειακών παροχών στη χώρα όπου ζουν τα παιδιά σας και να ζητήσετε να καταβάλλονται οι παροχές απευθείας σε σας, αφού εσείς είστε το άτομο που ουσιαστικά συντηρεί την οικογένεια.

Πού υποβάλλεται η αίτηση οικογενειακών παροχών

Μπορείτε να υποβάλετε αίτηση για οικογενειακές παροχές σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ στην οποία εσείς ή ο άλλος γονέας των παιδιών σας θεμελιώνετε δικαίωμα τέτοιων παροχών. Η αρχή της χώρας όπου θα υποβάλετε την αίτηση θα την εξετάσει από κοινού με όλες τις συναρμόδιες για την περίπτωσή σας χώρες.

Αν υποβάλετε την αίτηση εμπρόθεσμα σε μια χώρα, θεωρείται ότι την υποβάλατε εμπρόθεσμα και σε οιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ στην οποία έχετε θεμελιώσει δικαίωμα οικογενειακών παροχών. Δεν μπορεί κανείς να σας αρνηθεί τις παροχές που δικαιούστε με το αιτιολογικό ότι η χώρα όπου υποβάλατε αρχικά την αίτηση διαβίβασε τον φάκελό σας καθυστερημένα στην αρμόδια αρχή της άλλης χώρας.

Οι εθνικές αρχές έχουν την υποχρέωση να συνεργάζονται μεταξύ τους και να ανταλλάσσουν κάθε πληροφορία που είναι απαραίτητη για την αίτησή σας. Για την αντιμετώπιση τυχόν γλωσσικών δυσκολιών, οι εθνικές αρχές χρησιμοποιούν τυποποιημένα έγγραφα ( πρώην έντυπα Ε) κατά την ανταλλαγή πληροφοριών.

Οι οικογενειακές παροχές ποικίλλουν σημαντικά στην Ευρώπη

Οι χώρες της ΕΕ είναι ελεύθερες να θεσπίζουν τους δικούς τους κανόνες σχετικά με τα δικαιώματα σε παροχές και υπηρεσίες. Όλες οι χώρες παρέχουν κάποιου είδους οικογενειακές παροχές, αλλά το ύψος των ποσών και οι προϋποθέσεις χορήγησής τους διαφέρουν σημαντικά. Σε ορισμένες χώρες μπορεί να λαμβάνετε ένα ποσό σε τακτική βάση, ενώ σε άλλες μπορεί, βάσει της οικογενειακής σας κατάστασης, να δικαιούστε παροχές υπό μορφή φοροαπαλλαγών.

Προς αποφυγή παρανοήσεων που θα είχαν σοβαρή επίπτωση στο συνολικό σας εισόδημα, ενημερωθείτε για το σύστημα κοινωνικών παροχών της χώρας υποδοχής σας.