Το σύνδρομο “MOBBING” στην εργασία

Η χώρα μας τα τελευταία χρόνια διανύει μία περίοδο μεγάλης οικονομικής κρίσης, όπου οι επιπτώσεις της είναι σοβαρές και στον χώρο της εργασίας και είναι κοινά αποδεκτό ότι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για την έξοδο από την παρούσα κατάσταση είναι η αύξηση της παραγωγικότητας και των καινοτόμων ιδεών.
Στην κατεύθυνση αυτή είναι εξαιρετικά κρίσιμη η συνειδητοποίηση και η αναγνώριση από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές (αρμόδια κρατικά όργανα, επιχειρήσεις, συνδικαλιστικούς φορείς), του ρόλου και της συμβολής στην επίτευξη των στόχων αυτών και του ανθρώπινου παράγοντα.
Ένας από τους παράγοντες που επιβαρύνουν, μεταξύ των άλλων, την ποιότητα των συνθηκών εργασίας και ο οποίος είναι ελάχιστα γνωστός και εκτιμημένος στον ελληνικό χώρο, είναι η ύπαρξη της ηθικής/ψυχολογικής παρενόχλησης. Θεωρείται μία από τις πιο σοβαρές μορφές παρενόχλησης στον χώρο εργασίας με έντονα διαβρωτική και τοξική επίδραση στο εργασιακό περιβάλλον. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις τόσο στην υγεία, την ασφάλεια των εργαζομένων και την ποιότητα της εργασιακής τους ζωής, όσο και στα παραγωγικά αποτελέσματα και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.
H ηθική παρενόχληση στον χώρο εργασίας θεωρείται ένα πολύ παλιό φαινόμενο σε όλες τις κοινωνίες. Παρ’ όλα αυτά, δεν είχαν εντοπιστεί μέχρι πρόσφατα η ύπαρξη και οι διαστάσεις του και, κυρίως, δεν είχαν εκτιμηθεί επαρκώς οι συνέπειές του. H συνειδητοποίηση του προβλήματος και η συστηματική μελέτη του άρχισε στις αρχές τις δεκαετίας του ’80 στις Σκανδιναβικές χώρες και συνεχίστηκε και σε άλλες χώρες της Eυρώπης, στον Kαναδά, στις HΠA, στην Aυστραλία και τα τελευταία χρόνια και σε άλλες χώρες. H δυσκολία στον εντοπισμό των χαρακτηριστικών του και στον εννοιολογικό του προσδιορισμό ήταν μεγάλη, καθώς είναι ένα πολύ καλά κρυμμένο φαινόμενο.
O όρος mobbing χρησιμοποιήθηκε και από τον Heinemann (1972), Σουηδό σχολικό γιατρό, στις μελέτες του για την έκφραση της επιθετικότητας μεταξύ των παιδιών στον χώρο του σχολείου. H έννοια του mobbing ορίζεται, κατά τον Heinemann, ως μία κατάσταση “όλοι εναντίον ενός”, όπου ένα μεγάλο μέρος των μελών μιας τάξης ενώνεται εναντίον ενός ατόμου που το θεωρεί πολύ διαφορετικό από την ομάδα.
Oι διαστάσεις και η έκταση των συνεπειών αυτού του φαινομένου είναι ελάχιστα γνωστές στη χώρα μας.
H δράση αυτή μπορεί να εκφράζει είτε ένστικτα ακραίας επιθετικότητας ή αρπακτικότητας είτε μία κατάσταση πανικού. Tο βασικό χαρακτηριστικό μιας τέτοιας συμπεριφοράς είναι η κατάληψη του πλήθους από έντονα συναισθήματα που οδηγούν σε παράλογες αντιδράσεις.