Αρνητικές αλλαγές της τελευταίας στιγμής στο Ασφαλιστικό

Αλλαγή της τελευταίας στιγμής στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή, κατεβάζει ακόμα περισσότερο το πλαφόν για την κύρια σύνταξη στα 2.000 ευρώ. Το ασφαλιστικό νομοσχέδιο θα συζητηθεί σε δύο συνεδριάσεις της κοινοβουλευτικής επιτροπής και θα προωθηθεί για συζήτηση και ψήφιση στην ολομέλεια της Βουλής αμέσως μετά το Πάσχα.

Πολλαπλά χτυπήματα στο εισόδημά τους δέχονται, μισθωτοί, ελεύθεροι επαγγελματίες και συνταξιούχοι από τις προωθούμενες αλλαγές στο ασφαλιστικό. Βαρύτερο, κατά το nextdeal.gr, θα είναι το φορτίο για ελεύθερους επαγγελματίες με δηλωθέν εισόδημα πάνω από 20.000 ευρώ, εργαζόμενους που θα βγουν στη σύνταξη τα επόμενα χρόνια με συντάξεις μικρότερες έως και 30% καθώς και νυν συνταξιούχους που θα έχουν βαριές απώλειες εισοδήματος από τις μειώσεις στις επικουρικές, το εφάπαξ και το μέρισμα. Τις τελευταίες ημέρες δεκάδες υψηλόμισθοί υπάλληλοι του δημοσίου υπέβαλαν παραιτήσεις, βλέποντας ότι όσο περισσότερα χρόνια μείνουν, τόσο μικρότερη σύνταξη θα πάρουν.

Μισθωτοί

Οι δημόσιοι υπάλληλοι με μισθό πάνω από 833 ευρώ θα έχουν πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση ενώ η καθαρή αμοιβή τους θα μειωθεί κατά 3-7% (22 - 55 ευρώ) στο μήνα από την 1/1/2017 εξαιτίας της αύξησης της ασφαλιστικής εισφοράς στο 20% επί του συνόλου των αποδοχών τους. Σήμερα καταβάλλουν εισφορές με βάση τον μισθό του Οκτωβρίου του 2011, τα επιδόματα των 140 ευρώ και θέσης.

Δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι που πληρώνουν εισφορές στο ενιαίο επικουρικό ταμείο θα δουν μείωση της τάξης των 3 ευρώ στον καθαρό μισθό τους λόγω της αύξησης των εισφορών που επιβαρύνουν κατά το ήμισυ των εργοδότη και κατά το ήμισυ τον εργαζόμενο.

Ελεύθεροι επαγγελματίες

Μεγάλοι χαμένοι είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες καθώς θα επωμιστούν ασφαλιστική και φορολογική επιβάρυνση. Συνολικά θα κληθούν να πληρώσουν έως 37,95% του καθαρού φορολογητέου εισοδήματός τους σε εισφορές για σύνταξη, υγεία και εφάπαξ. Το νέο σύστημα ευνοεί όσους δηλώνουν χαμηλά εισοδήματα. Ωστόσο αν το εισόδημα (πραγματικό η δηλωθέν ψευδώς) πλησιάσει τα 20.000 ευρώ, αρχίζει η επιβάρυνση. Έτσι για τους ελεύθερους επαγγελματίες με υψηλά εισοδήματα (μεταξύ αυτών και τους πιο ειλικρινείς των φορολογουμένων), η αλλαγή ισοδυναμεί ακόμη και με διπλασιασμό των ασφαλιστικών εισφορών.

Για παράδειγμα, ο ασφαλισμένος στην 5η κατηγορία, που πλήρωνε 4.464 ευρώ ετησίως, αν δηλώσει εισόδημα 20.000 ευρώ, θα υποχρεωθεί να πληρώσει 4.790 ενώ αν δηλώσει εισόδημα 30.000 ευρώ, θα πληρώσει 8.085, δηλαδή σχεδόν τα διπλάσια.

Τα πρώτα 5 χρόνια της σταδιοδρομίας τους οι επαγγελματίες δικαιούνται εκπτώσεις στις εισφορές. Το ποσοστό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης ανέρχεται μηνιαίως σε ποσοστό 14% για τα πρώτα δύο (2) έτη από την πρώτη τους υπαγωγή στην ασφάλιση, σε ποσοστό 17% για τα επόμενα τρία (3) έτη και σε ποσοστό 20% για το διάστημα μετά το 5ο έτος της υπαγωγής τους στην ασφάλιση.

Το παράδοξο είναι ότι η έκπτωση συνιστά ασφαλιστική οφειλή την οποία ο ασφαλισμένος πρέπει να εξοφλήσει έως και το έτος συνταξιοδότησης του.

Για τους επιστήμονες ασφαλισμένους στο ΕΤΑΑ, η επιβάρυνση μετριάζεται την 4ετία 2017-2020 λόγω των εκπτώσεων που προβλέπονται για εισοδήματα έως και 58.000 ευρώ ετησίως. Αυτή η κατηγορία χάνει από το ασφαλιστικό αλλά κερδίζει από το φορολογικό καθώς οι εισφορές εκπίπτουν. Για παράδειγμα, δικηγόρος με εισόδημα 30.000 ευρώ σήμερα καταβάλει 4.200 ευρώ σε εισφορές 2016 και 8.220 σε φόρο. Με το νέο σύστημα θα πληρώσει 8.100 ευρώ σε εισφορές (με τις προβλεπόμενες εκπτώσεις) και φόρο 7.976. Θα κερδίσει 244 ευρώ από το φόρο και θα χάσει 3.900 ευρώ από τις εισφορές.

ΟΓΑ

Το ύψος της ασφαλιστικής εισφοράς για τους ασφαλισμένους κατ’ επάγγελμα αγρότες, ορίζεται από την 1.1.2022 σε ποσοστό 20%, αυξανόμενο σταδιακά από την 1.7.2015 έως την 1.1.2022.Έτσι, με δηλωθέν εισόδημα (κατώτατο) 4.922 ευρώ, ο αγρότης θα πληρώσει ετήσια εισφορά 921 ευρώ το 2017, 1.074 ευρώ το 2018, 1.228 το 2019, 1.277 το 2020, 1.302 το 2021 και 1.326 το 2022. Παράλληλα θα πληρώνουν για υγειονομική περίθαλψη: 4,73% το 2017, 5,84% το 2018 και 6,95% το 2019. Επίσης για τη διαμόρφωση των νέων συντάξεων στον ΟΓΑ, θα ισχύσει μια μακριά μεταβατική περίοδος χάριτος από 1.1.2018 έως 31.12.2030.

Έξοδος προς τη σύνταξη

Εκτός από τις εμφανείς, υπάρχουν και κρυφές περικοπές, σκόπιμες καθυστερήσεις και εμπόδια που «φτωχοποιούν» ακόμα περισσότερο τον ασφαλισμένο που αποφασίζει να συνταξιοδοτηθεί με το νέο σύστημα.

1. Θα δυσκολευτεί να πάρει προσωρινή σύνταξη καθώς με το σχέδιο νόμου για το ασφαλιστικό αυστηροποιούνται οι προϋποθέσεις. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι δε μπορεί να χορηγηθεί προσωρινή σύνταξη αν δεν έχει ολοκληρωθεί η αναγνώριση – εξαγορά των πλασματικών ετών που προϋποθέτει καταβολή χρημάτων. Επιπλέον οι προσωρινές συντάξεις θα κυμαίνονται μεταξύ 384 και 768 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι θα υποστούν μειώσεις υψηλόμισθοι του Ιδιωτικού τομέα, ΔΕΚΟ και τραπεζών που δικαιούνται σήμερα προσωρινή σύνταξη ίση με το 80% της οριστικής σύνταξης που θα τους χορηγηθεί.

2. Στελέχη των ταμείων εκτιμούν ότι εξαιτίας της αλλαγής του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων, η καθυστέρηση στην απονομή της σύνταξης μπορεί να παραταθεί ένα χρόνο ακόμα, δηλαδή συνολικά τρία χρόνια.

3. Δραματικές μειώσεις θα υποστούν όσοι τολμήσουν να συνταξιοδοτηθούν «πρόωρα» πριν από το όριο πλήρους συνταξιοδότησης. Συγκεκριμένα το νομοσχέδιο προβλέπει ότι η μείωση της εθνικής σύνταξης προκειμένου για τους ασφαλισμένους που λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος ανέρχεται σε 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται για τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης. Επιπλέον το αναλογικό ποσό θα μειωθεί κατά 10% λόγω του πέναλτι.

Συνταξιούχοι

Συντάξεις από 400 έως 1.200 ευρώ θα χορηγεί το νέο σύστημα που ευνοεί κυρίως όσους έχουν λίγα χρόνια ασφάλισης και αποδοχές έως 1.000 ευρώ.

Ο νέος τρόπος υπολογισμού δίνει συντάξεις μεγαλύτερες από τις σημερινές στις μέσες αποδοχές με την προϋπόθεση ότι ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης ώστε να κατοχυρώσει την εθνική σύνταξη των 384 €. Δύο κατηγορίες εμφανίζονται περισσότερο ευνοημένες από το νέο τρόπο υπολογισμού. Όσοι έχουν μέσο όρο αμοιβής 1.000 ευρώ και 15χρόνια ασφάλισης καθώς και όσοι έχουν μισθό 500-700 ευρώ και 20 χρόνια ασφάλισης.

Αντίθετα θα είναι ψαλιδισμένες έως και 30% (μεσοσταθμικά 15%-20%) για τους ασφαλισμένους με πάνω από 30 χρόνια ασφάλισης και μέσο συντάξιμο μισθό πάνω από 1.500 ευρώ. Οι απώλειες είναι βαρύτερες από τα 35 έως τα 40 χρόνια ασφάλισης για τους ασφαλισμένους όλων των ταμείων.

Για παράδειγμα ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ με 35 έτη ασφάλισης αντί του ποσού των 1.008 ευρώ που θα έπαιρνε με το νέο σύστημα υπολογισμού θα πάρει καθαρή σύνταξη 889 ευρώ.

Ασφαλισμένος του δημοσίου με 30 έτη ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές 1.341 ευρώ, αντί για καθαρό ποσό 828 με το νέο σύστημα θα πάρει σύνταξη 715 ευρώ καθαρά το μήνα.

Μητέρα ανηλίκου με 30 έτη ασφάλισης στο ΙΚΑ και συντάξιμες αποδοχές 1.850 ευρώ αντί για το ποσό των 942 ευρώ με το παλιό σύστημα θα πάρει καθαρή σύνταξη της τάξης των 802 ευρώ το μήνα.

Το ψαλίδι στις επικουρικές

Η διάταξη που προβλέπει αύξηση εισφορών υπέρ του επικουρικού ταμείου, σύμφωνα με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας έγινε δεκτή από τους δανειστές. Αναζητούνται μέτρα (αποκλείστηκαν νέες περικοπές) για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού ύψους 70 εκ. ευρώ που υπολείπεται για να κλείσει η συμφωνία.

Η διάταξη προβλέπει αύξηση των εισφορών κατά 0,50% για τον εργοδότη και κατά 0,50% για τον εργαζόμενο από 1.6.2016 και μέχρι την 31.5.2019. Εν συνεχεία προβλέπεται αύξηση κατά 0,25% για τον εργοδότη και κατά 0,25% για τον εργαζόμενο από 1.6.2019 και μέχρι την 31.5.2022. Μετά το πέρας της εξαετίας, το ποσοστό της μηνιαίας εισφοράς επανέρχεται στο ύψος που ίσχυε κατά την 31.12.2015.

Πάντως ακόμα και με αύξηση των εισφορών η οποία μπορεί να ενισχύσει τα έσοδα κατά 250 εκ ευρώ ετησίως, το σχέδιο νόμου προβλέπει μείωση των επικουρικών συντάξεων έως και 40% μέσω του επανυπολογισμού τους. Το πλέγμα προστασίας (άθροισμα κύριας και επικουρικής) ορίζεται στα 1.300 μικτά, δηλ. 1.170 ευρώ καθαρά που σημαίνει ότι θα υποστούν μειώσεις περισσότεροι συνταξιούχοι. Το νομοσχέδιο αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο το υπερβάλλον ποσό να πέσει στα τάρταρα σε περιπτώσεις συντάξεων με υψηλό ποσοστό αναπλήρωσης.

Για παράδειγμα συνταξιούχος της πρώην Αγροτικής παίρνει 1.400 ευρώ κύρια σύνταξη μικτά και 352 επικουρική, σύνολο 1.752. Το ποσό των 452 ευρώ που «περισσεύει» κινδυνεύει να περικοπεί έως 40% και να απομείνει η μισή σύνταξη, δηλαδή 271,2 ευρώ.

Επιπλέον σε περίπτωση αύξησης των ελλειμμάτων του επικουρικού ταμείου και μείωσης των εσόδων ενεργοποιείται αυτόματα μηχανισμός περικοπής των συντάξεων.

Ένστολοι

Μειώσεις της τάξης του 20% θα έχουν οι νέες συντάξεις για τους ένστολους. Για παράδειγμα, η σύνταξη των 1200 ευρώ θα μειωθεί στα 960. Ωστόσο οι συνταξιούχοι των σωμάτων ασφαλείας ανησυχούν για περικοπές στις επικουρικές καθώς υπερβαίνουν το πλέγμα προστασίας των 1.300 ευρώ. Μειώσεις θα υποστεί εκτός από το εφάπαξ, το μέρισμα του μετοχικού ταμείου στρατού που θα χρηματοδοτείται στο εξής από ίδιους πόρους, χωρίς κρατική ενίσχυση αλλά και η παροχή που χορηγεί στους στρατιωτικούς ειδικός λογαριασμός εφάπαξ.

Ανώτατο όριο σύνταξης

Αλλαγή της τελευταίας στιγμής στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή, κατεβάζει ακόμα περισσότερο το πλαφόν για την κύρια σύνταξη στα 2.000 ευρώ μικτά αντί για 2.304 που προβλεπόταν αρχικά. Το καθαρό ποσό προ φόρων, αν αφαιρεθούν οι κρατήσεις υπέρ υγείας και ΑΚΑΓΕ πέφτει στα 1.800 ευρώ. Όπως αναφέρεται στο άρθρο 13 μετά την τροποποίησή του, μέχρι τις 31/12/2018 αναστέλλεται η καταβολή κάθε μηνιαίας σύνταξης κατά το μέρος που υπερβαίνει τα 2.000 ευρώ.

Πάνω από 2.000 ευρώ κύρια σύνταξη, σύμφωνα με το σύστημα ΗΛΙΟΣ εισπράττουν 4.000 συνταξιούχοι, κυρίως από τις ΔΕΚΟ και τις τράπεζες, δικαστικοί καθώς και διευθυντές του δημοσίου. Σε άλλα ταμεία μετά τις μνημονιακές περικοπές δεν υπάρχουν πλέον συντάξεις ανάλογου ύψους.

Αν και η εξοικονόμηση δαπανών δεν είναι αξιόλογη, η συμπίεση του πλαφόν ήταν απαίτηση των δανειστών από την αρχή των διαπραγματεύσεων καθώς υποστήριζαν ότι πρέπει να περικοπεί οποιαδήποτε κύρια σύνταξη υπερβαίνει σήμερα τα 2.000 ευρώ μικτά.

Το πλαφόν για τις πολλαπλές συντάξεις παραμένει στα 3.000 ευρώ από 3.600 που είναι σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι μπαίνουν στο στόχαστρο όσοι παίρνουν διπλές συντάξεις (δικηγόροι, δικαστικοί, γιατροί, μηχανικοί) καθώς και οι συνταξιούχοι οι οποίοι συνολικά μαζί με τις συντάξεις χηρείας και τις επικουρικές εισπράττουν άνω των 3000 ευρώ μηνιαίως.

Εφάπαξ

Απώλειες 12-15%, εκτός των μνημονιακών περικοπών που έχουν ήδη υποστεί, θα δουν στο εφάπαξ τους οι ασφαλισμένοι αλλά και οι συνταξιούχοι που αποχώρησαν από 1/9/2013 εξαιτίας του νέου μαθηματικού τύπου. Ο τύπος που εμφανιζόταν στο σχέδιο νόμου διέρρευσε ότι ήταν λάθος (!) αλλά διορθώθηκε πριν προωθηθεί το κείμενο προς τις κοινοβουλευτικές επιτροπές.

Πρώτοι χαμένοι από τη μείωση του εφάπαξ θα είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι ενώ ακολουθούν οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, οι εργαζόμενοι στου δήμους, στις ΔΕΚΟ και στις τράπεζες.

Για παράδειγμα το μέσο εφάπαξ στο δημόσιο που ανέρχεται σε 29.000 θα μειωθεί στις 25.500 ευρώ. Επίσης ένας υπάλληλος μέσης εκπαίδευσης που συμπλήρωσε 35ετία και μέχρι τον Αύγουστο του 2013 θα ελάμβανε εφάπαξ 34.000 ευρώ, σήμερα θα εισπράξει 28.900.

Οι υψηλόμισθοι είναι πανταχόθεν χαμένοι.

ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ

Κέρδη και ζημιές μετρούν οι συνταξιούχοι. Όσοι εισπράττουν 15.000 – 25.000 ευρώ το χρόνο θα έχουν αύξηση φόρου 61-176 ευρώ το χρόνο. Οι ίδιοι «πέφτουν» πάνω από το όριο των 1.300 ευρώ (μεικτά και 1.170 ευρώ καθαρά) που έχει τεθεί ως πλέγμα προστασίας για τις περικοπές των επικουρικών κι αναμένεται να χάσουν μέχρι και 30% - 40% από την επικουρική τους σύνταξη μετά τον επανυπολογισμό της. Οι ίδιοι αν είναι συνταξιούχοι του Δημοσίου θα χάσουν και από την περικοπή του μερίσματος που θα φτάσει μεσοσταθμικά στο 32% ενώ αν έφυγαν μετά τον Σεπτέμβρη του 2013 και περιμένουν για το εφάπαξ θα το εισπράξουν με κούρεμα 12%-15. Όσοι από αυτούς είναι και διπλοσυνταξιούχοι θα υποστούν επιπλέον μείωση στις κύριες συντάξεις τους, καθώς η εισφορά 6% υπέρ ΕΟΠΥΥ θα υπολογίζεται από 1η Ιουλίου στο άθροισμα. Όσοι εργάζονται θα χάσουν το 60% της σύνταξής τους.

ΜΠΛΟΚΑΚΙΑ

Κέρδη και ζημιές έρχονται για εργαζόμενους που ασφαλίζονται και φορολογούνται ως μισθωτοί και ελεύθεροι επαγγελματίες (μπλοκάκια) ταυτόχρονα.

Για παράδειγμα

Φορολογούμενος με εισόδημα 12.000 ευρώ από μισθωτές υπηρεσίες και 5.000 ευρώ από ελευθέριο επάγγελμα σήμερα πληρώνει συνολικό φόρο 1.959 ευρώ ενώ με το νέο σύστημα θα καταβάλλει 1.850 ευρώ (μείωση φόρου: 109 ευρώ). Ο ίδιος πληρώνει σήμερα (ιδίως αν είναι νέος ασφαλισμένος μετά το 1993) ασφαλιστικές εισφορές μόνο για την μια ιδιότητα, π.χ. ως μισθωτός 800 ευρώ (6,67% του εισοδήματός του). Τώρα θα καταβάλλει εισφορά 20% και στο «μπλοκάκι», δηλαδή 1.000 ευρώ επιπλέον.