Μια χώρα για τους αρτιμελείς(ΦΩΤΟ)

Για τους περισσότερους, μια τρύπα στο πεζοδρόμιο ή ένας ασυνείδητος που παρκάρει σε λάθος σημείο είναι εμπόδια που ξεπερνιούνται. Για έναν άνθρωπο με αναπηρία, μπορεί να γίνουν ο λόγος που θα μείνει σπίτι του και δεν θα βγει παρά μόνο ελάχιστες μέρες τον χρόνο. Και τα προβλήματα για τα ΑμεΑ δεν σταματούν στους δρόμους. Εκεί είναι μόνο η αρχή.

Αν νιώθετε ότι είστε σε μια μαύρη τρύπα, μην τα παρατάτε. Υπάρχει τρόπος διαφυγής. Να θυμάστε να κοιτάτε επάνω στα αστέρια και όχι τα πόδια σας». Ο Στίβεν Χόκινγκ είχε πάντα προς τα πάνω στραμμένη τη ματιά του, γι’ αυτό ίσως κατόρθωσε με ατάραχη σιγουριά και συστηματική δουλειά να αποδομήσει τα στερεότυπα που ήθελαν τους ανθρώπους με αναπηρία “δυστυχείς” και “μειονεκτικούς” και να συμβάλει καθοριστικά με τις επιστημολογικές του τομές στη γνώση μας για το σύμπαν.

Ο Χόκινγκ δεν είναι φωτεινή εξαίρεση. Γύρω μας, σ’ αυτόν τον κόσμο, σ’ αυτήν τη χώρα, υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι με αναπηρία που αξιώνουν μια ισότιμη ύπαρξη και επιδιώκουν μια συναρπαστική ζωή. Μόνο που δεν ακολουθούν όλοι την τροχιά του βλέμματός τους μέχρι τα αστέρια. Τα εμπόδια βάζει πρώτη απ’ όλους η πολιτεία, που παραμένει σε μεγάλο βαθμό προσηλωμένη και εστιασμένη στο σώμα, αναπαράγοντας το φαντασιακό αρχέτυπο του “ιδανικού σώματος” και παθολογικοποιώντας την ετερότητα. Η δημόσια σφαίρα της δεν χωράει το σύνολο των σωματικών τυπολογιών και οι πόλεις της είναι φτιαγμένες στο πρότυπο του λευκού, ευθυτενούς και αρτιμελούς σώματος.

Ενδεχομένως κάποιοι θα ανατρέξουν στο ημερολόγιό τους με αυτό το αφιέρωμα. Δεν υπάρχει λόγος. Η 3η του Δεκέμβρη –Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία– αργεί ακόμα και οι Παραολυμπιακοί Αγώνες είναι πίσω μας. Αυτές είναι οι δύο συνηθέστερες συγκυρίες κατά τις οποίες ο λόγος περί αναπηρίας, διανθισμένος με μπόλικη –προβλέψιμη και οριακά υποκριτική– ευαισθησία κατακλύζει τα media και την πολιτική ζωή. Τον υπόλοιπο χρόνο οι άνθρωποι με αναπηρία επιστρέφουν στη συνθήκη του αόρατου και στα λίγα τετραγωνικά του οικείου τους χώρου.

Σύμφωνα με το European Disability Forum, η πανευρωπαϊκή οργάνωση για τους ανθρώπους με αναπηρίες, 80 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 15% του πληθυσμού της, αντιμετωπίζουν κάποια μορφή αναπηρίας. Στην Ελλάδα, ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία υπολογίζεται –με βάση αναφορές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, καθώς δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή– σε ένα εκατομμύριο. Οι άνθρωποι, ωστόσο, που κυκλοφορούν στις ελληνικές πόλεις είναι τραγικά λιγότεροι. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά με τις στατιστικές. Αυτό σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά με τις ελληνικές πόλεις. Είναι απροσπέλαστες.

Οι “κρυμμένοι” Έλληνες με αναπηρία

Η προσβασιμότητα είναι ίσως το σοβαρότερο ζήτημα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία και ένας από τους τομείς στους οποίους η Ελλάδα υστερεί αρκετά σε σχέση με το εξωτερικό. Σύμφωνα με παλιότερες εκθέσεις που είχαν γίνει για λογαριασμό της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, τρεις στους τέσσερις αδυνατούν να μετακινηθούν λόγω έλλειψης υποδομών ή κινούνται με πολύ μεγάλη ταλαιπωρία. Επιπλέον, σε ποσοστό 71,8% δυσκολεύονται πάρα πολύ όταν κάνουν χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς. Το 88,2% αξιολογεί την ανεπάρκεια των υποδομών ως τον πιο ανασταλτικό παράγοντα για μια αξιοπρεπή ζωή. Στον σχετικό πίνακα οι πολυκατοικίες, οι δρόμοι και τα πεζοδρόμια σκοράρουν στα χαμηλότερα επίπεδα διευκόλυνσης της προσβασιμότητας.

Η προίκα που μας άφησαν οι Παραολυμπιακοί του 2004 ήταν κάποιες νομοθετικές πρωτοβουλίες για να ενισχυθούν οι υποδομές των ελληνικών πόλεων. Με βάση αυτές, δημιουργήθηκαν αρχικά στην Ακαδημία Πλάτωνος κι έπειτα στον δήμο Παλαιού Φαλήρου οι πρώτες παιδικές χαρές για παιδιά με αναπηρία. Ο νέος οικοδομικός κανονισμός επιβάλλει κάθε καινούργιο έργο να εξασφαλίζει προσπελασιμότητα σε ανθρώπους με αναπηρία. Παρ’ όλα αυτά η νομοθεσία συχνά δεν εφαρμόζεται και όπου εφαρμόζεται παραβιάζεται στην πράξη. Υπάρχει μια βαθιά εμπεδωμένη όσο και ανομολόγητη αντίληψη ότι τα δικαιώματα των αναπήρων δεν είναι εξίσου αναφαίρετα με των υπόλοιπων πολιτών. Έτσι, κάπως αβίαστα οι αναπηρικές θέσεις πάρκινγκ λογίζονται ως θέσεις πάρκινγκ έκτακτης ανάγκης για τα συμβατικά αυτοκίνητα και οι διάδρομοι των τυφλών ως ευκαιρία επέκτασης των τραπεζοκαθισμάτων των καταστημάτων εστίασης.

«Ισχύει ότι στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες κυκλοφορούν περισσότεροι άνθρωποι με αναπηρία στους δρόμους και τους δημόσιους χώρους;» ρώτησα τον 40χρονο παραολυμπιονίκη του χειμερινού σκι. «Εννοείται ότι ισχύει, υπάρχουν υποδομές και παιδεία», μου απάντησε. Ο Μάκης έχει πάρει μέρος σε τρεις παραολυμπιακούς αγώνες, έχει κατακτήσει το ασημένιο μετάλλιο το 2004 στην Αθήνα και τώρα προετοιμάζεται για τους χειμερινούς Παραολυμπιακούς του 2018. Βρίσκεται εδώ και 22 χρόνια σε αμαξίδιο, μετά από ένα τροχαίο με μηχανή που είχε στα 18 του.

ΠΗΓΗ: insidestory.gr