Στις 23-25 Νοεμβρίου 2016, πραγματοποιήθηκε στην Μπρατισλάβα, η ετήσια Γενική Συνέλευση των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (SME Assembly 2016), με τη συμμετοχή διεθνών και εθνικών οργανισμών, φορέων εκπροσώπησης, αξιωματούχων της ΕΕ και ειδικών εμπειρογνωμόνων από ευρωπαϊκές χώρες. Η ετήσια Γενική Συνέλευση των ΜμΕ διοργανώνεται από την προεδρεύουσα χώρα υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και θεμελιώδης σκοπός της είναι η ανάδειξη των επίκαιρων προβληματικών που αφορούν στην ανάλυση διάρθρωσης και ενίσχυσης πτυχών της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας στην ευρωπαϊκή ήπειρο (τις χώρες μέλη της ΕΕ καθώς και τις υποψήφιες και συνδεδεμένες χώρες).
Η ελληνική πλευρά εκπροσωπήθηκε από το Υπουργείο Ανάπτυξης (ΓΓ Βιομηχανίας, κ. Ε. Ζαφείρη) και τον Ειδικό Απεσταλμένο SMΕ Εnvoy, κ. Ζ. Μαυρούκα. Η ελληνική μικρομεσαία επιχειρηματικότητα εκπροσωπήθηκε από τη ΓΣΕΒΕΕ (τον Πρόεδρο, κ. Γ. Καββαθά και τον Γεν. Γραμματέα, κ. Γ. Κουράση) και την ΕΣΕΕ, τους μεγαλύτερους κοινωνικούς εταίρους εργοδοτών στη χώρα. Στα ειδικά εργαστήρια πολιτικής και δικτύωσης (χρηματοδότηση, δεύτερη ευκαιρία, δημιουργικές βιομηχανίες, προοπτικές διεθνοποίησης) συμμετείχαν επιστημονικά στελέχη του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ.
Στη Γενική Συνέλευση των ΜμΕ 2016, παρουσιάστηκαν αναλυτικά στοιχεία για τις επιδόσεις των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας, καθώς και δεδομένα που αφορούν την κάθε χώρα διακριτά. Όπως προκύπτει από τον σύνδεσμο που αναφέρεται στο SME Perfomance Review (https://ec.europa.eu/growth/smes/business-friendly-environment/performance-review-2016_en), οι ΜμΕ στην Ευρώπη επέδειξαν υψηλό βαθμό ανθεκτικότητας για το 2015, ενώ στα επί μέρους μεγέθη παρουσίασαν σημαντική βελτίωση.
Συγκεκριμένα, μέσα στο 2015 αυξήθηκε ο αριθμός των ΜμΕ στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά 1,6%, όπως επίσης η συμβολή τους στην απασχόληση (1,5%) και την παραγόμενη προστιθέμενη αξία (5,7%).
Ωστόσο, σύμφωνα με τον παρακάτω χάρτη που αποτυπώνει τις εθνικές επιδόσεις της κάθε χώρας, διαπιστώνεται μια ξεκάθαρη διαίρεση μεταξύ των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης που φαίνεται να υπερβαίνουν ταχύτερα και αποτελεσματικότερα τις αρνητικές επιπτώσεις της κρίσης, και των χωρών της περιφέρειας στις οποίες διατηρούνται ή και επιτείνονται οι διαρθρωτικές τους αδυναμίες.
Τα σημαντικότερα προβλήματα που εντοπίζονται στις χώρες της περιφέρειας είναι η πρόσβαση στην χρηματοδότηση, οι μειωμένες επενδύσεις, οι μακροοικονομικές ανισορροπίες και η βίαιη διακοπή λειτουργίας που συνήθως συνοδεύεται από πτώχευση. Συνολικά, 200,000 αντιμετωπίζουν το φάσμα της πτώχευσης στην ΕΕ κάθε χρόνο, γεγονός που συνεπάγεται ετήσια απώλεια 1,7 εκ. θέσεων απασχόλησης.
Σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 50% των νέων επιχειρήσεων τείνει να διακόψει τη δραστηριότητα κατά τα πρώτα 5 έτη λειτουργίας, ένα αποθαρρυντικό στοιχείο για το επιχειρηματικό περιβάλλον που αντιμετωπίζουν οι μικρές επιχειρήσεις στην Ευρώπη. Εκτιμάται ότι αν είχε εφαρμοστεί μέσα στη κρίση η εισαγωγή ενός γενικού κανόνα για την «εντός τριών ετών ολοκλήρωση της διαδικασίας εκκαθάρισης, τότε θα ήταν εφικτή η διάσωση 594,000 επιχειρήσεων και 2,376,000 θέσεων απασχόλησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ αποτελεί τον εθνικό φορέα- συντονιστή υλοποίησης και πιλοτικής εφαρμογής του ευρωπαϊκού προγράμματος για την Έγκαιρη Προειδοποίηση και Δεύτερη Ευκαιρία για τις ΜμΕ, στο οποίο συμμετέχουν 15 οργανώσεις από 8 χώρες και χρηματοδοτείται από την Ευρ. Επιτροπή μέσω της EASME, στο πλαίσιο των προγραμματισμένων δράσεων COSME. Σκοπός του προγράμματος είναι η πιλοτική εφαρμογή μηχανισμών προειδοποίησης, διάσωσης, επαναδραστηριοποίησης επιχειρήσεων και επανένταξης επιχειρηματιών που έχουν αποτύχει και έχουν διακόψει την επιχειρηματική δραστηριότητα.
Τα ειδικότερα πορίσματα που παρουσιάστηκαν για την περίπτωση της Ελλάδας, καταδεικνύουν ένα ιδιαίτερα υψηλό βαθμό μεταβλητότητας και αυξανόμενων κινδύνων για τις ΜμΕ. Ενώ η γενική οικονομική εικόνα παραπέμπει σε μια κατάσταση σχετικής σταθεροποίησης της οικονομίας, οι δείκτες που αφορούν τις πολύ μικρές επιχειρήσεις παρουσιάζουν ένα επιδεινούμενο προφίλ. Σύμφωνα με το SBA factsheet 2016 (που αφορά στο έτος 2015, αλλά ενσωματώνει προσδοκίες και δεδομένα για το 2016-17), οι πολύ μικρές επιχειρήσεις εκδηλώνουν επιδεινούμενες επιδόσεις συνεισφοράς στην εθνική οικονομία.
Συγκεκριμένα, το 2015 η προστιθέμενη αξία στο σύνολο της οικονομίας εμφάνισε συρρίκνωση κατά 35% σε σχέση με το 2008, ενώ η απασχόληση μειώθηκε αντίστοιχα κατά 22%.
Οι προοπτικές για το 2017 παραμένουν αναιμικές, καθώς αναμένεται μείωση 2% στην προστιθέμενη αξία και καμιά μεταβολή στην απασχόληση.
Τα στοιχεία αυτά είναι συμβατά με τα πορίσματα πρόσφατων μελετών του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, σύμφωνα με τα οποία διαπιστώνεται ένας ιδιότυπος δυισμός στην ελληνική οικονομία σε συνδυασμό με διεύρυνση των αποκλίσεων μεταξύ επιχειρηματικότητας μικρής και μεγάλης κλίμακας.
Στους επί μέρους δείκτες αξιολόγησης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η Ελλάδα, παρά τη σχετική πρόοδο των μεταρρυθμίσεων, σημειώνει ασθενικές επιδόσεις στους τομείς των δεξιοτήτων και το επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ενώ ιδιαίτερα αρνητικοί είναι οι δείκτες στον τομέα πρόσβασης στη χρηματοδότηση, όπου η συγκριτική αξιολόγηση την κατατάσσει στις τελευταίες θέσεις των ΕΕ-28. Από την άλλη, βελτίωση σημειώνεται στους τομείς των δημοσίων συμβάσεων και των κρατικών ενισχύσεων.
Συμπερασματικά, τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν επιβεβαιώνουν τη δημιουργία δυο σημαντικών τομών στο εγχώριο και ευρωπαϊκό οικονομικό γίγνεσθαι:
- Η πρώτη αφορά το διεθνές περιβάλλον, αναδεικνύει ξεκάθαρα μια σημαντική απόκλιση μεταξύ χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας και των χωρών της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Τούτο σηματοδοτεί την ανάγκη ανασχεδιασμού των κεντρικών οικονομικών πολιτικών, αλλά και των ειδικών περιφερειακών πολιτικών, με έμφαση στις επενδύσεις και τη χρηματοδότηση.
- Η δεύτερη τομή αφορά στον εγχώριο καταμερισμό εργασίας και παραπέμπει στη διεύρυνση του χάσματος δυνατοτήτων μεταξύ πολύ μικρών και μεγαλύτερων επιχειρήσεων, κυριότερα σε κλάδους στους οποίους εντοπίζονται τα δυνητικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας (φαρμακευτικά σκευάσματα, κατασκευές, ναυτιλία, τουρισμός).
Στο περιθώριο των συναντήσεων που είχε η διοίκηση της ΓΣΕΒΕΕ με αξιωματούχους κα στελέχη διεθνών οργανισμών και εθνικών αρχών, ο Πρόεδρος, κ Γ. Καββαθάς υπογράμμισε ότι η ισόρροπη ανάπτυξη, που αποτελεί το κλειδί ανάκαμψης για τις χώρες της περιφέρειας πρέπει να επιδιωχθεί μέσα από ένα συνδυασμό νέων μορφών χρηματοδότησης (πηγών και εργαλείων), αποκέντρωση των περιφερειακών πολιτικών και απεξάρτηση από το μονοδιάστατο οικονομικό δόγμα της λιτότητας. Ο Γεν. Γραμματέας της ΓΣΕΒΕΕ, κ. Γ. Κουράσης τόνισε την ανάγκη να επιδιωχθεί ενεργότερος ρόλος και η συμμετοχή των εθνικών και ευρωπαϊκών οργανώσεων ΜμΕ στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε θέματα ανταγωνισμού, συνεργιών και διεθνοποίησης καθώς και στην τεκμηρίωση και διεξαγωγή μελέτης επιπτώσεων από την εφαρμογή της εισαχθείσας νομοθεσίας, σύμφωνα και με την Ευρωπαϊκή Πράξη για τις ΜμΕ.