Ergasianews.gr Η δυνατή φωνή του κόσμου της μισθωτής εργασίας!
Στην Ελλάδα του 2016 ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό «τα βγάζει πέρα δύσκολα», ενώ ένα διόλου ευκαταφρόνητο κομμάτι του πληθυσμού διαβιεί κάτω από το όριο της φτώχειας. Συγκεκριμένα και, όπως καταδεικνύουν έρευνες που δημοσιοποιήθηκαν μέσα στο 2016 και τις συγκέντρωσε το aftodioikisi.gr:
648.000 ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας (έρευνα της διαΝΕΟσις).
Σύμφωνα με την έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, έχουν αυξηθεί σημαντικά τα νοικοκυριά που διέπονται από την απόλυτη φτώχεια. Συγκριτικά, δε, με το 2010 ο δείκτης της απόλυτης φτώχειας εμφανίζεται αυξημένος κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες. Σε ποσοστά, το 48% των νοικοκυριών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ το 20.9% αδυνατεί να καλύψει βασικές ανάγκες. Το 43.4% από το συγκεκριμένο ποσοστό (20.9%) αφορά ανέργους.
Στον τομέα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, η κατάσταση στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται ανησυχητική, καθώς το ποσοστό του πληθυσμού που αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της φτώχειας ανέρχεται σε 35.7%. Σε δεινότερη θέση βρίσκονται τα παιδιά, καθώς το αντίστοιχο ποσοστό αυξήθηκε στο 37.8% από 36.7% το 2014, ενώ το ποσοστό των παιδιών που ζει ήδη σε συνθήκες σοβαρών υλικών στερήσεων ανήλθε στο 25.7% από 23.8% το 2014 και 10.4% το 2008 (ετήσια έκθεση για την Κοινωνική Δικαιοσύνη).
Ένας στους τρεις Έλληνες ζει σε συνθήκες φτώχειας (έκθεση του ΟΑΣΑ).
Στην έκθεση του ΟΟΣΑ, μάλιστα, επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, πως η καταπολέμηση της φτώχειας και της ανισότητας πρέπει να αποτελούν επιτακτικές προτεραιότητες πολιτικής. Τι κάνει, όμως, αλήθεια το ελληνικό κράτος για την αντιμετώπιση ενός τόσο επικίνδυνου όσο και σύνθετου φαινομένου; Ποια είναι τα «εργαλεία» τα οποία χρησιμοποιήθηκαν από το κυβέρνηση μέσα στο 2016 προκειμένου να ανακουφιστούν εκείνοι που το έχουν περισσότερο ανάγκη;
Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ): Πιλοτική Εφαρμογή σε 30 Δήμους – Πανελλαδικά από το 2017
Από τα μέσα Ιουλίου ξεκίνησε να εφαρμόζεται πιλοτικά το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης σε 30 επιλεγμένους με βάση τους επίσημους δείκτες φτώχειας και ανεργίας δήμους από τις 13 περιφέρειες όλης της χώρας. Στόχος, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, ήταν να εφαρμοστούν όλες εκείνες οι αναγκαίες αξιολογήσεις και προσαρμογές προκειμένου από την 1η Ιανουαρίου του 2017 να πραγματοποιηθεί σε πανεθνικό επίπεδο. Η υλοποίηση του ΚΕΑ και στους υπόλοιπους 295 δήμους της χώρας θεσμοθετήθηκε με το Νομοσχέδιο για τον «Εθνικό Μηχανισμό Συντονισμού, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής, Ρυθμίσεις για την Κοινωνική Αλληλεγγύη και Εφαρμοστικές Διατάξεις του ν. 4387/2016 (Α᾽ 85)» του υπουργείου Εργασίας.
Παρατάσεις σε προγράμματα που έληγαν
Παράλληλα με την πιλοτική εφαρμογή του κοινωνικού εισοδήματος και μέχρι την καθολική υλοποίησή του από τις αρχές του 2017, δόθηκε παράταση μέχρι τέλη του 2016 στο πρόγραμμα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης. Πρόκειται για τα γνωστά μέτρα που έλαβε η ελληνική κυβέρνηση το 2015 και παρέχουν επανασύνδεση του ηλεκτρικού ρεύματος, επίδομα ενοικίου και κάρτα σίτισης. Σημειώνεται ότι η χορήγηση των συγκεκριμένων δράσεων αφορούσε και τους πολίτες, οι οποίοι διαβιούν στους δήμους που δεν επιλέχθηκαν να συμμετάσχουν στη β’ πιλοτική φάση εφαρμογή του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης. Ο λόγος είναι ότι έτσι, επιλέγει το υπουργείο Εργασίας να στηρίζει και όσους μείνουν τελικά έκτος του συγκεκριμένου προγράμματος, που θα αποτελέσει από τις αρχές του 2017 τη βάση της προνοιακής πολιτικής της κυβέρνησης.
Με δεδομένη την πιλοτική εφαρμογή του ΚΕΑ, για τους υπόλοιπους δικαιούχους τα προγράμματα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης συνεχίστηκαν, έτσι ώστε να καταστεί εφικτή η στήριξη και εκείνων που διαβιούν σε δήμους από αυτούς που θα επιλεχθούν για το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης. Σε κάθε περίπτωση, η συγκεκριμένη επέκταση είναι προσωρινή και θα διαρκέσει έως το τέλος του έτους. Σε αυτό το χρονικό πλαίσιο, προβλέπεται να υπάρξει επανακαθορισμός των δικαιούχων, που έχουν δημιουργήσει το σχετικό μητρώο, σε μια προσπάθεια να γίνει πιο δίκαιη η χορήγηση των παραπάνω παροχών, αλλά και αλλαγή στον τρόπο χορήγησης των επιδομάτων με κατάργηση ορισμένων και ενσωμάτωση στο ΚΕΑ.
Εκτός από το πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, παράταση δόθηκε στη λειτουργία των κοινωνικών δομών αντιμετώπισης της φτώχειας, καθώς και στο πρόγραμμα «Στέγαση και επανένταξη» με τροπολογία του υπουργείου Εργασίας που κατατέθηκε στο σχέδιο νόμου «Εθνικός Μηχανισμός Συντονισμού, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης, των Πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής, Ρυθμίσεις για την Κοινωνική Αλληλεγγύη και Εφαρμοστικές Διατάξεις του ν. 4387/2016 (Α΄ 85)».
Σε ότι αφορά την υλοποίηση κοινωνικών πολιτικών, θα πρέπει να προστεθεί και η δημιουργία των Κέντρων Κοινότητας. Σύμφωνα, μάλιστα, με την αναπληρώτρια υπουργό, Θεανώ Φωτίου, υπάρχει πρόθεση να περάσουν, μέσω και της λειτουργίας των κέντρων κοινότητας, βασικές αρμοδιότητες του σχεδιασμού και της παροχής κοινωνικών επιδομάτων στου δήμους.
ΔΕΙΤΕ: Οι 70 δήμοι που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα των Κέντρων Κοινότητας
Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης για ανασφάλιστους υπερήλικες
Σύμφωνα με το νόμο «Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας – Μεταρρύθμιση ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού συστήματος – Ρυθμίσεις φορολογίας εισοδήματος και τυχερών παιγνίων» που ψηφίστηκε από τη Βουλή στις 8 Μαΐου και διαμορφώθηκε έπειτα από διαβουλεύσεις με τους πιστωτές της Ελλάδας, οι ηλικιωμένοι με χαμηλό εισόδημα και λιγότερα από 15 χρόνια εισφορών δικαιούνται Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων, αντί για βασική σύνταξη, ενώ δεν δικαιούνται καθόλου ανταποδοτική σύνταξη.
Ενεργοποίηση δομών για παροχή βασικών αγαθών
Στην ενεργοποίηση της δράσης που αφορά την συγχρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2014-20 της λειτουργίας Δομών Παροχής Βασικών Αγαθών στους δήμους της Αττικής προχώρησαν η περιφέρεια Αττικής και η οικεία Διαχειριστική Αρχή.
Σκοπός της συγκεκριμένης δράσης είναι η αντιμετώπιση του φαινομένου της ακραίας φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, μέσω της υποστήριξης ομάδων του τοπικού πληθυσμού των δήμων της Αττικής, αξιοποιώντας τους διαθέσιμους για την περιφέρεια Αττικής πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ).
Συγκεκριμένα, προβλέπεται η 3ετής λειτουργία για τρεις βασικές κατηγορίες Δομών Παροχής Βασικών Αγαθών σε σταθερή και τακτική βάση και πιο συγκεκριμένα: Κοινωνικών Παντοπωλείων, Παροχής Συσσιτίου και Κοινωνικών Φαρμακείων.
Το Κοινωνικό Παντοπωλείο αφορά την διανομή τροφίμων, ειδών παντοπωλείου και ατομικής υγιεινής, ένδυσης και υπόδησης, κατεψυγμένων προϊόντων, βιβλίων, παιχνιδιών, cd κλπ. Η Δομή Παροχής Συσσιτίου αφορά την παροχή δωρεάν συσσιτίων, ενώ το Κοινωνικό Φαρμακείο αφορά δωρεάν διάθεση φαρμάκων, υγειονομικού υλικού και παραφαρμακευτικών προϊόντων.
Ωφελούμενοι των υπηρεσιών που παρέχονται από τις παραπάνω Δομές είναι άτομα και νοικοκυριά, τα οποία βρίσκονται σε κατάσταση φτώχειας ή απειλούνται από φτώχεια.
Δημιουργία Εθνικού Μηχανισμού Κοινωνικής Αλληλεγγύης: «e-pronoia για τον πολίτη»
Νέο πληροφοριακό σύστημα με ονομασία «e-pronoia για τον πολίτη» και νέο τοπίο στο πεδίο της πρόνοιας και της κοινωνικής αλληλεγγύης διαμορφώνεται με το σχέδιο νόμου «Εθνικός Μηχανισμός Συντονισμού, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής και άλλες διατάξεις για την Κοινωνική Αλληλεγγύη».
Επιδιωκόμενος σκοπός αυτής της νομοθετικής παρέμβασης είναι ο σχεδιασμός, η ενημέρωση, η παρακολούθηση, η αξιολόγηση και ο συντονισμός της κοινωνικής προστασίας για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και για άτομα ή ομάδες ατόμων, που περιέρχονται σε κατάσταση φτώχειας και ακραίας φτώχειας.
Με άλλα λόγια ένα ενιαίο πληροφοριακό σύστημα, στο οποίο θα εμπεριέχονται όλοι οι φορείς άσκησης κοινωνικής πολιτικής σε όλα τα επίπεδα της διοίκηση, δηλαδή τα 10 συναρμόδια υπουργεία, τις περιφέρειες και τους δήμους.
Όπως προβλέπεται, αυτό το σύστημα θα τροφοδοτείται με πληροφορίες και από αυτό θα μπορούν όλοι οι φορείς να αντλούν όλα τα απαραίτητα στοιχεία προκειμένου να επιτελέσουν το έργο τους. Στην κορυφή του Εθνικού Μηχανισμού βρίσκεται το Κυβερνητικό Συμβούλιο Κοινωνικής Πολιτικής (ΚΥΣΚΟΙΠ), το οποίο αναμένεται να συντονίζει, αξιολογεί και να προτείνει βελτιώσεις, ώστε η κυβέρνηση, οι περιφέρειες και οι δήμοι να μπορούν να σχεδιάζουν την κοινωνική πολιτική.
Σημειώνεται, τέλος, ότι εκτός όλων των παραπάνω συνέχισαν να τρέχουν μέσα στο 2016 και παλαιότερα προγράμματα-δράσεις κοινωνικής πολιτικής:
Τακτικό επίδομα ανεργίας
Πρόκειται για το γνωστό επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ, που προέρχεται από τους πόρους της ασφάλισης ανεργίας των μισθωτών: 1.83% του μισθού για τον ασφαλισμένο και 3.17% για τον εργοδότη. Χορηγείται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια στους ανέργους που έχουν εισοδήματα κάτω από 1.476 ευρώ από ελευθέρια επαγγέλματα ετησίως και έχουν συγκεντρώσει τον απαραίτητο αριθμό ενσήμων. Κάποιος μπορεί να λαμβάνει επίδομα ανεργίας για πέντε έως δώδεκα μήνες, ανάλογα με τον αριθμό ενσήμων του. Σε πολλούς κλάδους εποχικής, το επίδομα ανεργίας ουσιαστικά καλύπτει το κενό της μισθοδοσίας τους μήνες που ο ασφαλισμένος δεν εργάζεται.
Επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας
Θεσπίστηκε το 2001, αρχικά με πολύ αυστηρά κριτήρια επιλεξιμότητας, αργότερα με περισσότερο διευρυμένα. Το επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας ύψους 200 ευρώ το μήνα έχει μέγιστη διάρκεια επιδότησης τους 12 μήνες. Ωστόσο, δεν καλύπτει παρά μόνο ένα τμήμα των μακροχρόνια ανέργων. Σήμερα αφορά ανέργους άνω των 20 ετών, που είχαν λάβει στο παρελθόν επίδομα ανεργίας για 12 μήνες με εισόδημα μικρότερο των 10.000 ευρώ τον χρόνο (συν 587 ευρώ για κάθε παιδί). Από το 2002 έως το 2009, ο αριθμός των δικαιούχων του επιδόματος κυμαινόταν ανάμεσα στους 1.000 και τους 1.500, ωστόσο, με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και την διεύρυνση των κριτηρίων από το 2012 αυξήθηκε σημαντικά για να φτάσει τους 21.350 το 2015, οπότε κόστισε στα δημόσια ταμεία περίπου 22.9 εκατ. ευρώ.
Επίδομα ανεργίας αυτοαπασχολούμενων
Το επίδομα ύψους 360 ευρώ ανά μήνα καταβάλλεται από το 2013 προς ασφαλισμένους στον Ειδικό λογαριασμό ανεργίας του ΟΑΕΕ που έχουν κάνει διακοπή του επαγγέλματος. Τα κριτήρια που καθορίζουν και τη διάρκεια της επιδότησης έχουν να κάνουν με τον συνολικό χρόνο ασφάλισης και εισφορών (τουλάχιστον τρία έτη), τον χρόνο που έχει παρέλθει από τη διακοπή του επαγγέλματος (τουλάχιστον τρεις μήνες) και του ετήσιου εισοδήματος (λιγότερο από 20.000 ευρώ). Ανάμεσα στους όρους είναι και η εξόφληση όλων των οφειλών του δικαιούχου προς τον ΟΑΕΕ, κάτι που, σπανίως, συμβαίνει με τους επαγγελματίες που βρίσκονται σε δυσχερή θέση και αναγκάζονται να διακόψουν τη δραστηριότητά τους.
Ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων
Μετά και από τις τελευταίες αλλαγές το 2012, το επίδομα τέκνων αποδίδεται με εισοδηματικά κριτήρια αλλά και ανάλογα με το μέγεθος της κάθε οικογένειας και μπορεί να έχει ύψος 13 έως 40 ευρώ ανά μήνα. Παράλληλα, οι οικογένειες που λαμβάνουν το επίδομα και έχουν περισσότερα από τρία παιδιά εξακολουθούν να δικαιούνται επίδομα πολύτεκνου. Σύμφωνα με τον ΟΓΑ, οι δικαιούχοι το 2015 ανήλθαν σε 705.725 οικογένειες και μοιράστηκαν δαπάνη που έφτασε τα 418 εκατ. ευρώ.
