Αυξήσεις στους φόρους μεταβίβασης ακινήτων

Στο μικροσκόπιο του υπουργείου Οικονομικών έχουν μπει τα όρια απαλλαγής και οι φορολογικοί συντελεστές που ισχύουν σήμερα για τις μεταβιβάσεις ακινήτων. Παρά την κατάρρευση που παρατηρείται στις μεταβιβάσεις ακινήτων –είτε με αγοραπωλησία είτε με δωρεές ή γονικές παροχές- τα φορολογικά έσοδα που εισπράττονται μόνο αμελητέα δεν θεωρούνται και το οικονομικό επιτελείο θέλει να τα «προστατέψει». Έτσι, εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο, η επικείμενη μείωση των αντικειμενικών αξιών, να συνοδευτεί από αυξήσεις φορολογικών συντελεστών έτσι ώστε να μην δημιουργηθούν νέες «τρύπες» στον κρατικό προϋπολογισμό.

Είτε με χαριστική αιτία (γονικές παροχές και δωρεές) είτε και επαχθή αιτία (αγοραπωλησίες) εξακολουθούν να αλλάζουν χέρια περίπου 80.000 ακίνητα τον χρόνο. Αυτές οι συναλλαγές αποδίδουν περίπου 280-300 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Από τη στιγμή που το 2017 θα είναι έτος μείωσης των αντικειμενικών αξιών, αυτά τα έσοδα κινδυνεύουν να μειωθούν ακόμη και πάνω από 30% ειδικά αν επιβεβαιωθεί η εκτίμηση ότι οι τιμές επί των οποίων θα υπολογίζονται οι φόροι, θα μειωθούν κατά τουλάχιστον 20%. Το ζητούμενο για τις υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών είναι να βρεθεί η «χρυσή τομή» ώστε από τη μία να μην υπάρξουν δημοσιονομικές απώλειες από τη μείωση των τιμών της εφορίας αλλά από την άλλη να μην δοθεί η «χαριστική βολή» στις μεταβιβάσεις ακινήτων οι οποίες ήδη παρουσιάζουν τεράστια ποσοστά πτώσης σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα.

ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ-Ποιοι είναι οι φορολογικοί συντελεστές που έχουν μπει στο «μικροσκόπιο»;

Ο φόρος μεταβίβασης μεταχειρισμένων ακινήτων ο οποίος διαμορφώνεται σήμερα στο 3%. Μεταχειρισμένα θεωρούνται όλα τα ακίνητα που κτίστηκαν με άδεια οικοδομής προγενέστερη του 2006 καθώς μετά επιβλήθηκε ο ΦΠΑ στις οικοδομές με συντελεστή 24%. Ο φόρος μεταβίβασης, επηρεάζει επίσης τον φόρο απαλλαγής και συνένωσης οικοπέδων (σήμερα 1,5%) αλλά και τον φόρο διανομής ακινήτων (0,75%). Τα σενάρια που επεξεργάζεται το υπουργείο φτάνουν ακόμη και στο ενδεχόμενο να επανέλθει το προηγούμενο καθεστώς όπου ο φόρος μεταβίβασης υπολογιζόταν με συντελεστή 10%. Το πιο πιθανό πάντως είναι να επικρατήσουν ηπιότερα σενάρια καθώς ο υπερτριπλασιασμός του συντελεστή θα παγώσει κάθε συναλλακτική δραστηριότητα στην αγορά

Στις γονικές παροχές προσθέτει το "Παραπολιτικά", φόρος επιβάλλεται σε ελάχιστες περιπτώσεις καθώς το αφορολόγητο έχει διαμορφωθεί στις 150.000 ευρώ ενώ στο επόμενο κλιμάκιο των 150.000 ευρώ, προβλέπεται συντελεστής 1%. Έτσι, ακίνητο 300.000 ευρώ (σε όρους αντικειμενικών αξιών) αλλάζει χέρια και ο δικαιούχος πληρώνει μόνο 1.500 ευρώ. Ειδικά μετά τη νέα μείωση των αντικειμενικών αξιών, ελάχιστα θα είναι τα ακίνητα που θα ξεπερνούν αυτό το όριο ενώ το ίδιο ισχύει και για τις κληρονομιές, ειδικά από τη στιγμή που οι περισσότεροι «σπάνε» τις περιουσίες σε επικαρπίες και ψιλές κυριότητες με αποτέλεσμα να περιορίζεται η φορολογητέα ύλη. Τα σενάρια προβλέπουν μείωση του ορίου της απαλλαγής από τις 150.000 ευρώ που είναι σήμερα, ακόμη και κάτω από τις 100.000 ευρώ. Κάτι τέτοιο θα παρασύρει τα αφορολόγητα και στις υπόλοιπες κλίμακες. Για τους συγγενείς με β’ βαθμό συγγένειας, το αφορολόγητο διαμορφώνεται σήμερα στις 30.000 ευρώ.

Στο μικροσκόπιο αναμένεται να μπουν και τα ειδικά αφορολόγητα για την απόκτηση πρώτης κατοικίας με δωρεά, αγορά ή κληρονομιά. Το αφορολόγητο εφόσον ο αποδέκτης δεν έχει άλλο ακίνητο που να καλύπτει τις στεγαστικές του ανάγκες, διαμορφώνεται σήμερα στις 200.000 ευρώ για τον άγαμο, στις 250.000 ευρώ για τον έγγαμο ενώ για την απόκτηση οικοπέδου ανέρχεται στις 50.000 ευρώ για τον άγαμο και στις 100.000 ευρώ για τον παντρεμένο.

ΑΓΟΡΑΠΩΛΗΣΙΕΣ

Οι κωδικοί του κρατικού προϋπολογισμού, αποδεικνύουν τον πακτωλό των εκατομμυρίων που έχασε το δημόσιο από την κατακόρυφη πτώση στις συναλλαγές. Το 2010, τα έσοδα από φόρους και τέλη κληρονομιών, γονικών παροχών και αγοραπωλησίων οικοδομών και οικοπέδων, ανέρχονταν στα 763 εκατ. ευρώ. Το 2015, τα έσοδα από τους αντίστοιχους κωδικούς είχαν περιοριστεί στα 286 εκατ. ευρώ ενώ το 2016 προβλέπεται να κλείσει στα 289 εκατ. ευρώ. Για το 2017, έχει εγγραφεί ως πρόβλεψη η είσπραξη 291 εκατ. ευρώ ποσό που εκτιμάται ότι θα προέλθει από τις ακόλουθες «πηγές»:

77 εκατ. ευρώ θα πρέπει να προέλθουν από τους φόρους και τα τέλη κληρονομιών. Παρά την «φιλολογία» περί κύματος αποποίησης κληρονομιών, το 2016 αναμένεται να αποφέρει περίπου τα ίδια έσοδα με το 2015 (77 εκατ. ευρώ το 2016 έναντι 81 εκατ. ευρώ το 2015).
164 εκατ. ευρώ εκτιμάται ότι θα αποδώσουν μέσα στο 2017 οι φόροι μεταβίβασης οικοδομών και οικοπέδων (127 εκατ. ευρώ από τις μεταβιβάσεις οικοδομών και 37 εκατ. ευρώ από τους φόρους στις μεταβιβάσεις οικοπέδων). Το 2016, φαίνεται να κλείσει για πρώτη φορά ύστερα από αρκετά χρόνια με αύξηση στα έσοδα από τις μεταβιβάσεις οικοδομών παρά το γεγονός ότι το 2016 ήταν έτος μείωσης των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, μεσοσταθμικά κατά 20%. Η χαμηλότερη είσπραξη από τους φόρους στις αγοραπωλησίες, διαμορφώθηκε το 2014, στα 105,99 εκατ. ευρώ έναντι τουλάχιστον 342 εκατ. ευρώ που εισέπραττε το δημόσιο μέχρι και το 2010. Το 2009 και το 2010, γίνονταν περίπου 60.000 αγοραπωλησίες τον χρόνο. Το 2014, οι αγοραπωλησίες είχαν περιοριστεί στις 17.882 ενώ το 2015, εκτιμάται ότι οι αγοραπωλησίες δεν ξεπέρασαν τις 15.000-16.000.

Στις γονικές παροχές, οι περισσότερες συναλλαγές που γίνονται είναι αφορολόγητες με αποτέλεσμα οι εισπράξεις να μην υπερβαίνουν πλέον τα 36 εκατ. ευρώ. Το 2015, θεωρήθηκε καλή χρονιά με έσοδα της τάξεως των 52 εκατ. ευρώ ενώ το 2013, είχαν εισπραχθεί 108 εκατ. ευρώ. Είναι ενδεικτικό ότι οι γονικές παροχές το 2009 και το 2010 έφταναν στις 139.000 και στις 116.000 αντίστοιχα ενώ μετά το 2014 έχουν περιοριστεί κάτω από τις 23.000.