Επιδόματα-Προγράμματα ενίσχυσης οικογενειών

Τα μέτρα για την καταπολέμηση της φτώχειας παρουσίασε η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου σε έγγραφη απάντηση στην βουλή μετά από σχετική ερώτηση βουλευτή.
Α. Για την ενίσχυση των οικογενειών έχουν θεσπιστεί τα ακόλουθα επιδόματα:

1) Ειδικό επίδομα τριτέκνων και πολυτέκνων: Με το Ν.4141/2013 (ΦΕΚ 81/Α72013), καταβάλλεται ειδικά στις οικογένειες με τρία και άνω εξαρτώμενα τέκνα ειδικό επίδομα τριτέκνων και πολυτέκνων, το οποίο ορίζεται σε πεντακόσια (500) ευρώ κατ' έτος για κάθε τέκνο, εφόσον το συνολικό οικογενειακό εισόδημα, (Ν.4170/2013, ΦΕΚ 163/Α 72013), είναι μέχρι σαράντα πέντε χιλιάδες (45.000) ευρώ για τις τρίτεκνες οικογένειες. Το ως άνω όριο οικογενειακού εισοδήματος προσαυξάνεται κατά τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ για τις τετράτεκνες οικογένειες και κατά τέσσερις χιλιάδες (4.000) ευρώ για κάθε επιπλέον τέκνο για τις οικογένειες με περισσότερα των τεσσάρων τέκνα.

2) Ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων: Με το Ν.4093/2012 (ΦΕΚ 222/Α72012), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, θεσπίζεται το ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων, το οποίο καταβάλλεται λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων, την κλίμακα ισοδυναμίας, το ισοδύναμο εισόδημα και την εισοδηματική κατηγορία.

Σύμφωνα με τον ανωτέρω νόμο το επίδομα χορηγείται σε οικογένειες από το πρώτο παιδί και ανέρχεται στο ποσό των σαράντα (40) ευρώ ανά μήνα για κάθε εξαρτώμενο τέκνο. (Ν.4144/2013, ΦΕΚ 88/Α72013).

Τα ανωτέρω επιδόματα θεσπίστηκαν από τη Γενική Γραμματεία Πρόνοιας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, χορηγούνται από τον Ο.Γ.Α., ως εντολοδόχου αυτής και με δαπάνη του προϋπολογισμού αυτής και απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι δικαιούχοι να έχουν μόνιμη και συνεχή δεκαετή κατοικία ή διαμονή στην Ελλάδα, να φορολογούνται στην Ελλάδα και τα εξαρτώμενα τέκνα τους να ευρίσκονται στην Ελλάδα.

3) Πρόγραμμα οικονομικής ενίσχυσης απροστάτευτων παιδιών: Σκοπός του προγράμματος είναι η οικονομική ενίσχυση παιδιών ηλικίας μέχρι 16 ετών, τα οποία είναι ορφανά από τους δύο γονείς τους ή για διαφόρους λόγους στερούνται της πατρικής παρουσίας. Το πρόγραμμα αυτό εφαρμόζεται βάσει των διατάξεων του Ν.4051/1960 (ΦΕΚ 68 τ.Α') και του Π.Δ/τος 108/83 (ΦΕΚ 49/83 τ.Α’) όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε μεταγενέστερα.

Με το πρόγραμμα αυτό χορηγείται μηνιαίο επίδομα 44,02€ σε κάθε απροστάτευτο παιδί με την προϋπόθεση ότι το μηνιαίο εισόδημα της οικογένειας που διαμένει το παιδί δεν υπερβαίνει για τριμελή οικογένεια τα 234,77€, προσαυξανόμενο κατά 20,54€ για κάθε επιπλέον μέλος πέραν του τρίτου. Αρμόδιες Υπηρεσίες για την καταβολή του επιδόματος είναι σύμφωνα με το Ν.3852/2010 (Φ.Ε.Κ. 87/Α72010) οι Δήμοι της Χώρας.

Β. Επιπλέον, για την καταπολέμηση της ακραίας φτώχειας ατόμων και οικογενειών έχουν θεσπιστεί τα ακόλουθα μέτρα:

1) Με το Ν.4320/2015 (ΦΕΚ 29 τ.Α') και της Κ.Υ.Α.494/2015 (ΦΕΚ 577 τ.Β') θεσπίστηκε το πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, που περιλαμβάνει επιδότηση ενοικίου, σίτισης (υπό μορφή προπληρωμένης κάρτας) και παροχής δωρεάν ηλεκτρικού ρεύματος σε άτομα και οικογένειες που διαβιούν σε ακραία φτώχεια. Το πρόγραμμα ξεκίνησε στις 20-04-2015 σε όλη την επικράτεια και συνεχίζεται έως την 31-12-2016. (έληξε)

2) Με το Ν.4336/2015 (ΦΕΚ 94 τ. Α') κεφ. Γ.2.5.3 και το Ν.4389/2016 άρθρο 235 (ΦΕΚ 94 τ. Α') προβλέπεται η βαθμιαία εθνική εφαρμογή προγράμματος Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης με στόχο την αντιμετώπιση της ακραίας φτώχειας. Το πρόγραμμα διαρθρώνεται σε 3 πυλώνες, που περιλαμβάνουν εισοδηματική ενίσχυση, προώθηση και διασφάλιση της πρόσβασης σε κοινωνικές υπηρεσίες και αγαθά και δράσεις ένταξης και επανένταξης στην αγορά εργασίας. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται αρχικό σε 30 Δήμους της χώρας από τις 14-07-2016 και η καθολική εφαρμογή του σε όλη την επικράτεια προβλέπεται εντός Ιανουαρίου 2017.

3) Για άτομα και οικογένειες που αντιμετωπίζουν έλλειψη στέγης, εφαρμόζεται ειδικό πρόγραμμα παροχής υπηρεσιών στέγασης μέσω επιδότησης ενοικίου, κάλυψης βασικών αναγκών, κοινωνικής στήριξης και εργασιακής επανένταξης (επιδότησης εργασίας), κατ' εφαρμογή του άρθρου 1 παρ.Α.2 του Ν. 4254/2014 (ΦΕΚ 85 τ. Α'), από τις αρχές του 2015 και έως τις 31.12.2016.(έληξε)

4) Με την εκτελεστική Απόφαση (EE)C(2014)9803 final της 15ης Δεκεμβρίου 2014 εγκρίθηκε το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής Συνδρομής (ΕΠΙ) για το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ), το οποίο αφορά σε παροχή τροφίμων και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης. Η εφαρμογή του προγράμματος είναι εν εξελίξει από τα μέσα του 2015, υλοποιούμενο με τις προϋποθέσεις των υπ'αριθ. 19162/1277/2015 (ΦΕΚ 1066 τ.Β’) και 23761/1507/2015 (ΦΕΚ 1064 τ.Β’) Υ.Α. Το πρόγραμμα αφορά στην προγραμματική περίοδο 2014-2020.

5) Με το άρθρο 33 του Ν.4368/2016 (ΦΕΚ 21 τ.Α') και την υπ' αρ. Α3(γ)/ΓΠ/οικ.25132 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ 908 τ.Β') «Ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της πρόσβασης των ανασφάλιστων στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας», προβλέφθηκε η δωρεάν ισότιμη πρόσβαση όλων των ανασφαλίστων πολιτών για ιατρική περίθαλψη στο Ε.Σ.Υ., καθώς και η πρόσβασή τους σε φαρμακευτική περίθαλψη με τους όρους που ισχύουν για τους ασφαλισμένους πολίτες. Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα απαλλαγής από την επιβολή συμμετοχής στη φαρμακευτική δαπάνη για οικονομικά αδύναμους και άλλες ευάλωτες κατηγορίες ανασφαλίστων πολιτών.

6) Σημειώνεται, τέλος, η θεσμοθέτηση των Κέντρων Κοινότητας με το άρθρο 4 του Ν.4368/2016 (ΦΕΚ 21 τ. Α’) και την αρ. Δ23/οικ. 14435-1135/30.3.2016 (ΦΕΚ 854 τ.Β'), τα οποία στοχεύουν να αποτελέσουν τα τοπικά σημεία αναφοράς για την υποδοχή, εξυπηρέτηση και διασύνδεση των πολιτών με όλα τα κοινωνικά προγράμματα και υπηρεσίες κοινωνικής αλληλεγγύης, που υλοποιούνται στην περιοχή λειτουργίας του Κέντρου Κοινότητας, σε συνεργασία με τις Υπηρεσίες Πρόνοιας των Δήμων. Στους απευθυνόμενους στο Κέντρο Κοινότητας θα μπορούν να παρέχονται υπηρεσίες, που θα αποσκοπούν στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και θα διασφαλίζουν την κοινωνική τους ένταξη, ιδίως υπηρεσίες συμβουλευτικής, ψυχοκοινωνική στήριξη κλπ. Τα Κέντρα Κοινότητας αναμένεται να ξεκινήσουν τη λειτουργία τους εντός του 2016 σε 254 Δήμους σε όλη τη χώρα και η πρόσβαση των πολιτών σε αυτά θα είναι δωρεάν.

Γ. Επίσης η Γενική Γραμματεία Διαχείρισης Κοινοτικών και Άλλων Πόρων στο πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου ΕΣΠΑ 2014-2020, έχει ξεκινήσει την υλοποίηση δράσεων, που αποσκοπούν στην καταπολέμηση της ανεργίας και στοχεύουν στην εργασιακή και κοινωνική ένταξη των ανέργων.

Πιο συγκεκριμένα:

Το έτος 2015 υλοποιήθηκε η δράση «Προώθηση απασχόλησης μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα 2014-2015», από την οποία ωφελήθηκαν 39.952 άνεργοι, μέσω της πρόσληψής τους για χρονικό διάστημα πέντε (5) μηνών σε Δήμους, Περιφέρειες κι άλλους δημόσιους φορείς.

Την τρέχουσα χρονική περίοδο 2016 έχει δημοσιευθεί Πρόσκληση, που' αφορά στην κατάρτιση και πιστοποίηση ανέργων ηλικίας 29-64 ετών σε κλάδους αιχμής και απευθύνεται στους ανέργους όλης της χώρας. Αντικείμενο της δράσης, είναι η παροχή σε 23.000 ανέργους, υπηρεσιών κλαδικής κατάρτισης, πρακτικής άσκησης, συμβουλευτικής υποστήριξης και πιστοποίησης δεξιοτήτων.

Η εν λόγω παρέμβαση διαρθρώνεται σε δύο φάσεις. Η πρώτη φάση αφορά στην κατάρτιση και πιστοποίηση ανέργων 29-64 ετών σε κλάδους αιχμής και η δεύτερη αφορά τη μετάβαση των ωφελουμένων στην αγορά εργασίας, μέσω σύναψης σύμβασης εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης, η οποία θα αποτελέσει μέρος ξεχωριστής δράσης που θα υλοποιηθεί από τον ΟΑΕΔ.

Επίσης, στο πλαίσιο υλοποίησης των Δράσεων με τίτλο «Προώθηση της απασχόλησης μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα » Προγραμματικής Περιόδου ΕΣΠΑ 2014-2020 υλοποιούνται οι παρακάτω δράσεις :

α) «Προώθηση της Απασχόλησης μέσω Προγραμμάτων Κοινωφελούς Χαρακτήρα σε Δήμους και σε Υπηρεσίες Α' Υποδοχής, Ασύλου και Διαχείρισης Προσφυγικών Ροών».

Οι ωφελούμενοι του προγράμματος θα ανέλθουν συνολικά σε 5.000 άτομα και θα τοποθετηθούν σε θέσεις πλήρους απασχόλησης και σε συγκεκριμένες ειδικότητες, οι οποίες θα προσδιορίζονται στην εκάστοτε Δημόσια Πρόσκληση του ΟΑΕΔ, στα σημεία εισροής προσφύγων που αντιμετωπίζουν τα σοβαρότερα προβλήματα, δηλαδή στα «Hot Spots», αλλά και στους αντίστοιχους Δήμους των περιοχών αυτών.

β)«Προώθηση της απασχόλησης μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα (Θύλακες ανεργίας) συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης των συμμετεχόντων» η οποία συμπεριλαμβάνει τους 17 Θύλακες ανεργίας (Α ΦΑΣΗ) .

Αντικείμενο της δράσης είναι η δημιουργία απασχόλησης για 6.918 άνεργους, μέσω της πρόσληψης προσωπικού για χρονικό διάστημα οκτώ (8) μηνών, σε δύο (2) κύκλους, σε Δήμους, Περιφέρειες και λοιπούς φορείς (επιβλέποντες φορείς).

γ)«Προώθηση της απασχόλησης μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα σε Θύλακες Ανεργίας - Β’ Φάση, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης των συμμετεχόντων» που αφορά 34 δήμους (Β ΦΑΣΗ).

Αντικείμενο της δράσης είναι η δημιουργία απασχόλησης για 12.656 άνεργους, μέσω της πρόσληψης προσωπικού για χρονικό διάστημα οκτώ (8) μηνών, σε δύο (2) κύκλους, σε Δήμους, Περιφέρειες και λοιπούς φορείς (επιβλέποντες φορείς).

Επισημαίνουμε ότι, στους ωφελούμενους του ανωτέρω προγράμματος, περιλαμβάνεται και η κατηγορία «Εγγεγραμμένοι άνεργοι στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ, ωφελούμενοι του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (πρώην Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα)».

Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει και τα νοικοκυριά χωρίς κανένα οικογενειακό εισόδημα, για την οποία γίνεται ειδική αναφορά στην αριθμ.1145/14-11-2016 ερώτηση.

δ) Σας ενημερώνουμε επίσης, ότι προγραμματίζεται και τρίτη φάση, που αφορά στην επέκτασή του ανωτέρω προγράμματος στους υπόλοιπους 274 δήμους της χώρας.

Τέλος, σας γνωρίζουμε ότι και για το έτος 2017, έχει προγραμματισθεί η υλοποίηση επιπλέον δράσεων που στοχεύουν στην καταπολέμηση της ανεργίας και την ένταξη στην αγορά εργασίας των ανέργων.

Δ. Στα πλαίσια υλοποίησης μέτρων και παροχών από τον ΟΑΕΔ, σας γνωρίζουμε αναλυτικότερα τα κάτωθι :

Ο ΟΑΕΔ αποτελεί το κύριο όργανο της κυβερνητικής πολιτικής για την ενίσχυση της απασχόλησης και της αντιμετώπισης της ανεργίας, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την απασχόληση. Σε αυτό το πλαίσιο συνιστά αφενός, ως δίκτυο Δημόσιων Υπηρεσιών Απασχόλησης (ΔΥΑ), τη βασική δομή για την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Απασχόληση (EES) 2020, αφετέρου για δράσεις κοινωνικής προστασίας που σχετίζονται με το ανθρώπινο δυναμικό.

Ως προς την πρόσβαση στην αγορά εργασίας, ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης που πραγματοποιεί ο Οργανισμός, για ανέργους. Τα προγράμματα ενεργητικών πολιτικών είναι κατά μείζονα λόγο στοχευμένα ως προς την ηλικιακή ομάδα, το εκπαιδευτικό επίπεδο, τις ανάγκες των ανέργων, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις έμφαση δίνεται και στην τομεακή και γεωγραφική στόχευση.

Η κατάρτιση των προγραμμάτων απασχόλησης διέπεται από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο (εθνικό και κοινοτικό), ϋ. εξαρτάται από τους διαθέσιμους πόρους, και ϋί. αποσκοπούν στην δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και δεν υποκαθιστούν τις ήδη υπάρχουσες θέσεις εργασίας των δικαιούχων επιχειρήσεων οι οποίες εντάσσονται στα ανωτέρω προγράμματα.

Τα προγράμματα που υλοποιούνται από τον Οργανισμό και από τα οποία έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν όλοι οι πολίτες εφόσον είναι εγγεγραμμένοι άνεργοι στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ, είναι τα ακόλουθα:

1.  Προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας για 10.000 νέους ανέργους ηλικίας 18-24 ετών (ΚΥΑ 35451/701/2016 ΚΥΑ-ΦΕΚ 2426/Β/5.8.2016) και για 3.000 ανέργους ηλικίας 25-29 ετών(ΚΥΑ 35453/702/1.8.2016- ΦΕΚ 2425/Β/5-8-2016) σε παρόχους θέσεων απόκτησης εργασιακής εμπειρίας (επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα και σε ΚΟΙΝΣΕΠ), δυνάμει του άρθρου 83 του Ν.4368/2016 (ΦΕΚ 21/Α/21-2-2016).
2.  Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων και γενικά εργοδοτών για την απασχόληση και κατάρτιση 10.000 δικαιούχων «επιταγή επανένταξης στην αγορά εργασίας».
3.  Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων για την απασχόληση 15.000 ατόμων που βρίσκονται σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση, ηλικίας άνω των 50 ετών
4.  Ειδικό Πρόγραμμα Ενίσχυσης εργοδοτών τετραετούς διάρκειας, με επιχορήγηση που αντιστοιχεί στο ύψος των συνολικών ασφαλιστικών εισφορών, για την πρόσληψη 2.080 ανέργων Ατόμων με Αναπηρίες (ΑμεΑ).
5.  Πρόγραμμα Επιχορήγησης Εργονομικής Διευθέτησης του χώρου εργασίας για Άτομα με Αναπηρίες (ΑμεΑ) για τις επιχειρήσεις οι οποίες έχουν ενταχθεί είτε στο Πρόγραμμα Νέων Θέσεων Εργασίας Ατόμων με Αναπηρίες, είτε στο Πρόγραμμα Επιχορήγησης 600 Νέων Ελευθέρων Επαγγελματιών ΑμεΑ.

Επιπλέον παρέχονται από τον Οργανισμό, οι κάτωθι παροχές:

• Παροχές Ασθένειας σε Είδος στους Ηλικιωμένους Μακροχρονίως Ανέργους (άρθρο 10 του Ν.2434/1996), μακροχρόνια άνεργοι ηλικίας άνω των 55 ετών
• Παροχές Ασθένειας σε Είδος στους Ανέργους Ηλικίας άνω των 29 έως 55 ετών (παρ.4 άρθρου 5 του Ν.2768/1999).
• Παροχή Ιατροφαρμακευτικής Περίθαλψης σε Ανέργους Ηλικίας μέχρι 29 ετών (άρθρο 18 του Ν.2639/1998).

Τέλος, σύμφωνα με τη με αριθμό 6.1714/5.1504 (ΦΕΚ 424/Β/22-02-2016) ΚΥΑ, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, έχει ξεκινήσει από το πρώτο τρίμηνο του 2016 η διαδικασία προσλήψεων προσωπικού για την προώθηση της απασχόλησης μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα σε επιβλέποντες φορείς για θέσεις πλήρους απασχόλησης (όπως είναι οι εγγεγραμμένοι άνεργοι σύζυγοι, οι άνεργοι αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών, οι μακροχρόνια άνεργοι, πτυχιούχοι , άνω των 29 ετών, ΑμΕΑ και οι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης) και είναι σε διαδικασία σχεδιασμού και κατάρτισης η πέμπτη Δημόσια Πρόσκληση για την προώθηση της απασχόλησης μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα στους υπόλοιπους Δήμους που δεν συμπεριλαμβάνονταν στις Δημόσιες Προσκλήσεις Νο7 και 10 /2016.

Αυτήν την περίοδο είναι σε εξέλιξη ο σχεδιασμός νέων προγραμμάτων επιχορήγησης της απασχόλησης στο πλαίσιο της νέας Προγραμματικής Περιόδου και σύμφωνα με το νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» για το 2014-2020, με στόχο τη μείωση της ανεργίας. Επίσης, ανασχεδιασμός προγραμμάτων με ειδικούς πόρους, μεταξύ των οποίων και ειδικό πρόγραμμα απασχόλησης για ανέργους 55 έως 67 ετών.

Ο Οργανισμός έχει προκηρύξει ένα νέο πρόγραμμα για 10.000 ανέργους, ηλικίας 30-49 ετών, το οποίο θα προσφέρει τη δυνατότητα στους ανέργους και με έμφαση στους μακροχρόνια ανέργους, που είναι εγγεγραμμένοι στα μητρώα του ΟΑΕΔ τουλάχιστον τρεις μήνες, να προσληφθούν σε νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης, σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, Κοινωνικές Συνεταιριστικές επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) και γενικά εργοδότες που ασκούν τακτική οικονομική δραστηριότητα.

Όσον αφορά στην Κοινωνική Αλληλεγγύη και Κοινωνική Προστασία η κυβέρνηση εντείνει τις πολιτικές της για την αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης.

Στο πλαίσιο αυτό, ξεκινά εντός του Ιανουαρίου 2017 σε όλη τη χώρα η εφαρμογή του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ) για το οποίο εξασφαλίστηκαν πόροι ύψους 760 εκ. ευρώ και από τους οποίους αναμένεται να ωφεληθούν πάνω από 700.000 συμπολίτες μας. Επειδή η ακραία φτώχεια αντιμετωπίζεται ουσιαστικά μόνο μέσω της εύρεσης εργασίας, γι αυτό προχωρήσαμε στη διασύνδεση του ΚΕΑ με ειδικές υπηρεσίες που βοηθούν την επιστροφή των δικαιούχων στην αγορά εργασίας και αυτό είναι μόνο η αρχή σε μια γενικότερη προσπάθεια που έχει στόχο την στήριξη των εργαζομένων και την ανασυγκρότηση της αγοράς εργασίας.

---