Οι εργαζομένοι με αμοιβή και ασφάλιση με εργόσημο: Τι ισχύει μετά την 1/1/2017

 

Οι εισφορές των απασχολουμένων οι οποίοι αμείβονταν με εργόσημο, παραμένουν ίδιες και μετά την έναρξη εφαρμογής του ν.4387/2016 (σ.σ. δηλαδή μετά την 1.1.2017).

• Ας δούμε τις διατάξεις όπως ισχύουν:

α) Στην παρ. 5 του άρθρου 38 του ν.4387/2016 "Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας - Μεταρρύθμιση ασφαλιστικού - συνταξιοδοτικού συστήματος - Ρυθμίσεις φορολογίας εισοδήματος και τυχερών παιγνίων και άλλες διατάξεις" ορίζονται :

Δεν αναπροσαρμόζονται, και παραμένουν στο ύψος που προβλεπόταν μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος, οι ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων, που εμπίπτουν στις κατηγορίες που εξαιρέθηκαν από την αύξηση των ορίων ηλικίας της υποπαραγράφου Ε3 της παρ. Ε του άρθρου 2 του ν. 4336/2015, σύμφωνα με την υπ' αριθμ. Φ11321/οικ.47523/1570 απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Β' 2311), καθώς και των εργαζομένων που υπάγονται στις διατάξεις των άρθρων 20 και 21 του ν. 3863/2010 (Α' 115), όπως ισχύει, καθώς και όσοι για την απασχόλησή τους δεν υπάγονταν στον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, αλλά υπάγονταν είτε αποκλειστικά και μόνο για τον κίνδυνο του ατυχήματος είτε εκτός αυτού και στον κλάδο παροχών ασθενείας σε είδος. Στο ίδιο ύψος παραμένουν και οι αντίστοιχες εργοδοτικές εισφορές.

β) Στα άρθρα 20 και 21 του ν. 3863/2010 (Α' 115) όπως ισχύει ορίζονται:

Άρθρο 20. Αμοιβή και παρακράτηση εισφορών περιστασιακά απασχολουμένων

1. Στις ρυθμίσεις του Κεφαλαίου αυτού υπάγονται υποχρεωτικά:
Α. Το κατ’ οίκον του εργοδότη απασχολούμενο προσωπικό που παρέχει εξαρτημένη εργασία ή υπηρεσίες, φροντίδας αμειβόμενο με την ώρα ή την ημέρα, σε τακτά ή μη χρονικά διαστήματα είτε προς έναν είτε προς περισσότερους του ενός εργοδότες, για την ίδια μισθολογική περίοδο, που καλύπτεται από την ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Ενδεικτικά υπάγονται οι εξής εργασίες ή υπηρεσίες:
α. οι υπηρεσίες οικογενειακής βοηθητικής φροντίδας (ενδεικτικά: οικιακοί βοηθοί για οικιακή καθαριότητα και γενικό νοικοκυριό, οδηγοί),
β. οι κηπουρικές εργασίες,
γ. η φύλαξη και μεταφορά παιδιών, νηπίων και βρεφών,
δ. η υποστήριξη με την παροχή κάθε μορφής βοήθειας και φροντίδας σε ηλικιωμένα άτομα και σε άτομα με ειδικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένης και της διευκόλυνσης των ατόμων αυτών για συμμετοχή τους σε πολιτιστικές, θρησκευτικές, ψυχαγωγικές και κοινωνικές δραστηριότητες,
ε. oι υπηρεσίες που παρέχονται σε προγράμματα αποκατάστασης ατόμων σε ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή σε Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης Ατόμων με Αναπηρία, που χαρακτηρίζονται από νοητική στέρηση (ΣΥΔ),
στ. η περιποίηση ή νοσηλευτική φροντίδα αρρώστων ή κατάκοιτων ατόμων και η βοήθεια σε άτομα με προβλήματα κινητικότητας (φυσικοθεραπεία, κινησιοθεραπεία, συνοδεία εκτός οικίας),
ζ. οι μεμονωμένες μικροεπισκευαστικές εργασίες που δεν συνιστούν οικοδομικές εργασίες,
η. η παράδοση ιδιαίτερων μαθημάτων,
θ. οι αισθητικές φροντίδες (κομμωτική, περιποίηση προσώπου και σώματος).
Β. Προσωπικό που παρέχει υπηρεσίες καθαρισμού και κηπουρικής κοινοχρήστων χώρων πολυκατοικιών, αμειβόμενο με την ώρα ή την ημέρα, σε τακτά ή μη χρονικά διαστήματα, είτε προς έναν είτε προς περισσότερους του ενός εργοδότες, για την ίδια μισθολογική περίοδο, που καλύπτεται από την ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, μη παρέχον την υπηρεσία αυτή ως υπαλληλικό προσωπικό εταιρείας ή ως μέλος εταιρείας.
Γ. Οι απασχολούμενοι ως εργάτες γης σε εργασίες καλυπτόμενες από την ασφάλιση του ΟΓΑ κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 27 του ν. 2639/1998 (Α΄ 205).
Δ. αα) Οι διανομείς διαφημιστικών εντύπων με το σύστημα της διανομής με ή χωρίς διεύθυνση αποδέκτη,
ββ) οι απασχολούμενοι στην προώθηση προϊόντων προσώπου και σώματος για λογαριασμό μίας ή περισσοτέρων επιχειρήσεων κατ’ οίκον ή σε άλλο χώρο,
γγ) οι απασχολούμενοι στην προώθηση καταναλωτικών προϊόντων σε πολυκαταστήματα, καταστήματα τροφίμων και υπεραγορές (super market).
δδ) Το απασχολούμενο προσωπικό από Π.Α.Ε., Κ.Α.Ε. και λοιπά νομικά πρόσωπα επαγγελματικού και ερασιτεχνικού αθλητισμού κερδοσκοπικά ή μη, αποκλειστικά και μόνο κατά τη διεξαγωγή αθλητικών αγώνων στα γήπεδα παντός είδους αθλητικών αγώνων, αμειβόμενο με την ώρα, την ημέρα, σε τακτά ή μη χρονικά διαστήματα.

2. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας και ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Κοινωνικής Ασφάλισης, επιλύεται κάθε ζήτημα περί υπαγωγής ή εξαίρεσης συγκεκριμένης μορφής απασχόλησης ή παροχής υπηρεσιών στις διατάξεις του παρόντος άρθρου.

3. Η καταβολή της αμοιβής των ανωτέρω προσώπων από κάθε νομικό πρόσωπο που πληροί τις προϋποθέσεις ή φυσικό πρόσωπο που δέχεται ή χρησιμοποιεί τις εργασίες ή τις υπηρεσίες τους, καθώς και των εισφορών (εργοδότη και εργαζόμενου) που αναλογούν και η απόδοσή τους υπέρ του οικείου φορέα κοινωνικής ασφάλισης (ΦΚΑ), γίνεται με τους παρακάτω τρόπους:
α. Με την έκδοση ειδικού εργοσήμου υπό τύπο επιταγής.
β. Μέσω λογαριασμών που τηρούν ο εργοδότης και ο εργαζόμενος σε παρόχους υπηρεσιών πληρωμών.
γ. Με κατάθεση και είσπραξη μετρητών σε πάροχο υπηρεσιών πληρωμών.
δ. Με ειδικού τύπου έμβασμα κατά την έννοια των άρθρων 1 και 4 παρ. 3 του ν. 3862/2010 (Α΄ 113).
Το ειδικό εργόσημο δύναται να διατίθεται στον εργοδότη με καταβολή του αντίστοιχου ποσού, από τα κατά τόπους υποκαταστήματα των ΦΚΑ, από τις συνεργαζόμενες με τους φορείς τράπεζες και τα υποκαταστήματά τους, από τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, από τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών και από οποιονδήποτε άλλο φορέα ή δίκτυο έπειτα από απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας.
Στο τέλος κάθε έτους ο ΦΚΑ εκδίδει ετήσια συγκεντρωτική κατάσταση σε εργοδότη και εργαζόμενο.

4. Η διαδικασία που τηρείται για την καταβολή και την είσπραξη της αμοιβής των ανωτέρω προσώπων, καθώς και για την παρακράτηση και απόδοση των εισφορών στους οικείους ΦΚΑ, ο τύπος και τα αναγραφόμενα στο εργόσημο στοιχεία, το ποσό των εισφορών που αναλογούν στην αμοιβή, την είσπραξη και απόδοσή τους στους οικείους ΦΚΑ, ο τύπος και τα τεχνικά χαρακτηριστικά διασφάλισης της γνησιότητας του εργοσήμου, καθώς και οι προϋποθέσεις της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια ή στοιχείο για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Κεφαλαίου, καθορίζονται με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, ύστερα από γνώμη των κατά περίπτωση αρμόδιων Διοικητικών Συμβουλίων των φορέων.
Μέχρι την έκδοση της ανωτέρω απόφασης, εξακολουθεί να ισχύει η αριθμ. 14913/343/Φ10034/1.7.2011 (Β΄1586) υπουργική απόφαση.

Άρθρο 21. Ασφάλιση σε ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ΕΤΕΑ (τ. ΕΤΕΑΜ), τ. ΟΕΚ

1. Οι κρατήσεις για ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη και εργαζομένου των προσώπων της παραγράφου 1 περιπτώσεις Α΄, Β΄ και Δ' του προηγούμενου άρθρου, υπολογίζονται σε ποσοστό 25% επί της αναγραφόμενης τιμής του εργοσήμου και εμπεριέχονται στην αναγραφόμενη τιμή του εργοσήμου. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, ύστερα από εισήγηση των Διοικητικών Συμβουλίων των κατά περίπτωση αρμόδιων φορέων και γνώμη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής το ποσοστό αυτό δύναται να αυξομειώνεται, προσαρμοζόμενο στις εκάστοτε κοινωνικές, ασφαλιστικές και οικονομικές συνθήκες.
Οι ανωτέρω εργαζόμενοι ασφαλίζονται στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για τους Κλάδους Σύνταξης και Ασθένειας και Μητρότητας, στο ΕΤΕΑ (τ. ΕΤΕΑΜ) για επικουρική ασφάλιση, καθώς και στον τ. ΟΕΚ (εισφορά εργαζομένου). Τα ποσοστά ασφαλιστικών εισφορών είναι τα ακόλουθα: 14,45% για τον κλάδο σύνταξης, 4,65% για τον κλάδο ασθένειας σε είδος, 0,86% για τον κλάδο ασθένειας σε χρήμα, 4,32% για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης και 0,72% για τον τ. ΟΕΚ.

2. Τα πρόσωπα των περιπτώσεων Α΄, Β΄ και Δ' της παραγράφου 1 του προηγούμενου άρθρου για τα οποία έχουν καταβληθεί εισφορές με το εργόσημο, δικαιώνονται τόσες ημέρες ασφάλισης, όσες προκύπτουν από τη διαίρεση του ποσού των ασφαλιστικών εισφορών που έχει παρακρατηθεί μέσω του εργοσήμου με το ποσό εισφορών που αντιστοιχεί στο ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη της 31ης Δεκεμβρίου του έτους 2011, σύμφωνα με την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.. Αυτές οι ημέρες ασφάλισης δεν μπορούν να υπερβούν τις 25 ανά ημερολογιακό μήνα ή τις 300 ημέρες ασφάλισης ανά ημερολογιακό έτος. Οι ημέρες ασφάλισης που προκύπτουν κατά τα ανωτέρω ανάγονται στον ημερολογιακό μήνα εξαργύρωσης του εργοσήμου. Η διάταξη της παρούσας παραγράφου ισχύει από 1.1.2013.

3. Στα πρόσωπα των περιπτώσεων Α΄, Β΄ και Δ΄ της παραγράφου 1 του προηγούμενου άρθρου προκειμένου:
α. να τύχουν των παροχών ασθένειας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 1 εδάφιο α΄ του άρθρου 31 του α.ν. 1846/1951, όπως αντικαταστάθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 148 του ν. 3655/2008 (Α΄ 58),
β. να δικαιωθούν επίδομα ασθένειας, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 35 του α.ν. 1846/1951, όπως τροποποιήθηκαν με το ν.δ. 2691/1954 και αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 148 παρ. 2 του ν. 3655/2008,
γ. να δικαιωθούν επίδομα μητρότητας, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 39 του α.ν. 1846/1951, όπως έχει συμπληρωθεί με το άρθρο 2 παρ. 2 του ν. 1539/1985, το άρθρο 35 παρ. 1 του ν. 2676/1999 και το άρθρο 11 του ν. 2874/2000 (Α΄ 286).

4. Κάθε ζήτημα ή αναγκαία λεπτομέρεια που αφορά την υπαγωγή των προσώπων της παραγράφου 1 περιπτώσεις Α΄, Β΄ και Γ΄ του προηγούμενου άρθρου στον Κανονισμό Ασφάλισης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, του ΕΤΕΑ (τ. ΕΤΕΑΜ) και του τ. ΟΕΚ ρυθμίζεται με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας ύστερα από γνώμη των Διοικητικών Συμβουλίων των κατά περίπτωση αρμόδιων φορέων.

5. Για τα πρόσωπα της παραγράφου 1 περιπτώσεις Α΄ και Β΄ του προηγούμενου άρθρου, οι διατάξεις του τελευταίου εδαφίου της παρ. 3 του άρθρου 26 του ν. 2639/1998 (Α΄ 205) επανέρχονται σε ισχύ αναδρομικά από την ημερομηνία κατάργησής τους. Εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης κρίνονται με το καθεστώς που ίσχυε κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για συνταξιοδότηση.

6. Οι διατάξεις του άρθρου 39 του ν. 2084/1992 (Α΄ 165) δεν έχουν εφαρμογή για τους υπαγόμενους στο ανωτέρω καθεστώς.

• Από τα παραπάνω είναι εμφανές ότι οι εισφορές των απασχολούμενων οι οποίοι αμείβονταν με εργόσημο παραμένουν ίδιες και μετά την 1.1.2017. Επιπροσθέτως, οι διατάξεις του εργοσήμου δεν καταργούνται ούτε θίγονται με κάποια διάταξη του ν.4387/2016. Συνεπώς κατά την άποψή μας οι διατάξεις περί εργοσήμου εξακολουθούν να ισχύουν για όλους τους απασχολούμενους (σ.σ. πλην των εργατών γής)1 όπως αυτοί αναφέρονται στο άρθρο 20 του ν.3863/2010. Βέβαια, για ένα τόσο σημαντικό θέμα θα έπρεπε να έχει πάρει θέση το αρμόδιο υπουργείο έτσι ώστε να μην υπάρχει ασάφεια επί ενός τόσο σημαντικού θέματος που αφορά χιλιάδες πολίτες.