Νέα εγκύκλιος του ΕΦΚΑ για το ασφαλιστικό χαράτσι

Εγκύκλιο εξέδωσε ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης σχετικά με τους "ενιαίους κανόνες υπολογισμού ασφαλιστικών εισφορών Ελευθέρων Επαγγελματιών και Αυτοαπασχολούμενων από 01/01/2017".

Σύμφωνα με αυτή από 01/01/2017 θεσπίζονται ενιαίοι κανόνες υπολογισμού ασφαλιστικών εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων που υπάγονται στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ βάσει των γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων των Φορέων ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ και ΤΑΝΤΠ, όπως αυτές ίσχυαν έως την έναρξη ισχύος του νέου ασφαλιστικού.

Με το νέο θεσμικό πλαίσιο καταργείται το υφιστάμενο σύστημα ασφαλιστικών κλάσεων, κατηγοριών ή τεκμαρτών ποσών και ορίζεται το πραγματικό εισόδημα από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας ως βάση υπολογισμού της εισφοράς.

Για την πληρέστερη κατανόηση και την ομοιόμορφη εφαρμογή των νέων διατάξεων παρέχονται οι πιο κάτω διευκρινήσεις – οδηγίες:

Πεδίο Εφαρμογής

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 και την (2) σχετική Υπουργική απόφαση ως μη Μισθωτοί ασφαλισμένοι εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων, νοούνται:

α. Οι αυτοαπασχολούμενοι και ελεύθεροι επαγγελματίες που μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016 είχαν υποχρέωση ασφάλισης στον ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, και ΤΑΝΤΠ.

β. Οι υγειονομικοί που αμείβονται κατά πράξη και περίπτωση καθώς και οι δικηγόροι που βρίσκονται σε αναστολή άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας. γ. Μέλη ή μέτοχοι Οργανισμών, Κοινοπραξιών ή κάθε μορφής εταιρειών που μέχρι σήμερα υπάγονται στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ.

Ειδικότερα:

Τα μέλη ΔΣ ΑΕ σε όλη την επικράτεια με ποσοστό συμμετοχής 3% τουλάχιστον οι μέτοχοι των ΑΕ με σκοπό τη μεταφορά προσώπων/πραγμάτων με αυτοκίνητα δημοσίας χρήσης εφόσον είναι κάτοχοι ονομαστικών μετοχών.

γ. Διαχειριστές ΙΚΕ που έχουν οριστεί με καταστατικό η απόφαση εταίρων.

δ. Ο μοναδικός εταίρος μονοπρόσωπης ΙΚΕ.

δ. Οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων. Στο πεδίο εφαρμογής περιλαμβάνονται "νέοι” και "παλαιοί” ασφαλισμένοι (προ και μετά την 01/01/1993) που έχουν ενταχθεί στην ασφάλιση των εντασσόμενων στον ΕΦΚΑ Φορέων ή πρόκειται να ενταχθούν, μετά την ημερομηνία αυτή.

Βασικές αρχές υπολογισμού εισφορών

A. Βάση υπολογισμού εισφορών

Ημερομηνία έναρξης ισχύος των νέων διατάξεων είναι η 01/01/2017. Από την ημερομηνία αυτή, και για κάθε επόμενο έτος, ως βάση υπολογισμού των εισφορών καθορίζεται το Καθαρό Φορολογητέο Αποτέλεσμα (ΚΦΑ) από την άσκηση δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος.

Το ΚΦΑ προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα φορολογίας εισοδήματος και για την δημιουργία του λαμβάνονται υπόψη εισοδήματα από δραστηριότητες ή ιδιότητες που δημιουργούν υποχρέωση ασφάλισης. Για το 2017 λαμβάνονται υπόψη τα εισοδήματα από το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος (2015). Θα ακολουθήσει εκκαθαριστική διαδικασία και οριστικοποίηση των ετησίων ασφαλιστικών εισφορών όταν καταστεί ευχερής η χρήση των εισοδημάτων του έτους 2016 (Β΄ εξάμηνο 2017).

3. Θεσπίζεται Κατώτατη και Ανώτατη μηνιαία βάση υπολογισμού εισφορών, δηλαδή το κατώτερο και το ανώτερο μηνιαίο ποσό εισοδήματος επί του οποίου υπολογίζονται εισφορές. Ως κατώτατη μηνιαία βάση καθορίζεται το ποσό που αντιστοιχεί στον κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών το οποίο ανέρχεται σήμερα σε 586,08 ευρώ (Ετήσιο 586,08*12 = 7.032,96 €). Σε συγκεκριμένες κατηγορίες ασφαλισμένων η κατώτατη βάση λαμβάνεται μειωμένη και ορίζεται ως ποσοστό 70% της κατώτατης βάσης: 586,08 *70% =410,26 € (Ετήσιο 410,26*12 = 4923,12 € ). Ως ανώτατη μηνιαία βάση καθορίζεται το ποσό που αντιστοιχεί στο δεκαπλάσιο του κατώτατου βασικού μισθού άνω των 25 ετών όπως ισχύει κάθε φορά. Το ποσό αυτό σήμερα ανέρχεται σε 5.860,80 € (Ετήσιο 5860,80*12=70.329,60€). Η μηνιαία βάση υπολογισμού εισφορών καθορίζεται ως μηνιαίο εισόδημα που προκύπτει από την διαίρεση του ετήσιου ΚΦΑ δια του δώδεκα (12).

4. Επί μελών εταιρειών βάση υπολογισμού εισφορών αποτελεί το ετήσιο εισόδημα που αντιστοιχεί στο ποσοστό συμμετοχής κάθε μέλους στην εταιρεία.

5. Στις περιπτώσεις ζημιογόνων χρήσεων και μηδενικών κερδών, ως βάση υπολογισμού των εισφορών λαμβάνεται η κατώτατη μηνιαία βάση.

6. Επί μη εκκαθαρισμένων και μη υποβληθεισών δηλώσεων, ως βάση υπολογισμού εισφορών θα λαμβάνεται το ΚΦΑ από το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο έτος.

Β. Προσδιορισμός εισοδημάτων

Για τον προσδιορισμό των εισοδημάτων που εισφοροδοτούνται, αντιστοιχούνται οι ασφαλιστέες δραστηριότητες – ιδιότητες με τα εισοδήματα που τηρεί η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ) και κωδικοποιούνται οι πηγές προέλευσης εισοδημάτων, στις οποίες περιλαμβάνονται και ποσά που έχουν καταβληθεί με δελτίο επαγγελματικής δαπάνης. Από την αντιστοίχιση διαμορφώνονται οι πιο κάτω πηγές εισοδήματος:

* Επιχ/κη δραστηριότητα
*Παροχή υπηρεσιών
* Μέλη εταιρειών
*Διαχειριστής ΙΚΕ
* Μονοπρόσωπη ΙΚΕ
*Μερίσματα ΑΕ και ΚΤΕΛ
*Αγροτική δραστηριότητα
*Μισθωτές υπηρεσιές
* Αμοιβές μελών ΔΣ

Για κάθε πηγή λαμβάνεται το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα. Οι ως άνω πηγές ομαδοποιούνται, ως προς την προέλευση/τύπο των εισοδημάτων, ως εξής:

Γ. Προσδιορισμός ύψους ασφαλιστικών εισφορών

Θεσπίζονται ενιαία ποσοστά εισφορών κύριας ασφάλισης:

* Κλάδος Σύνταξης 20%
* Κλάδος Υγειονομικής Περίθαλψης 6,95% ( επιμεριζόμενο 6,45 % για παροχές
σε είδος και 0,50% για παροχές σε χρήμα)

Επί πλέον συνεισπράττεται εισφορά ειδικού λογαριασμού ανεργίας (ΟΑΕΔ).
Ειδικότερα, για ασφαλισμένους (παλαιούς και νέους ) που υπάγονται στην ασφάλιση σύμφωνα με τις διατάξεις του πρώην ΕΤΑΑ-ΤΣΑΥ προβλέπεται συνείσπραξη ποσού 2,00 €, υπέρ της Στέγης Υγειονομικών.

2. Πρόσωπα που για πρώτη φορά από την έναρξη ισχύος του Ν.4387/2016 (01/01/2017) και εφεξής αποκτούν ιδιότητα ή προβαίνουν σε έναρξη εργασιών ή δραστηριοτήτων καταβάλλουν, από το μήνα έναρξης εργασιών έως τον τελευταίο μήνα του ιδίου έτους, εισφορές επί της κατώτατης βάσης.

3. Στις περιπτώσεις μοναδικής δραστηριότητας προσδιορίζεται η βάση υπολογισμού εισφορών από τα εισοδήματα της δραστηριότητας αυτής.

Γ.1 Ειδικές ρυθμίσεις για ασφαλισμένους ΟΑΕΕ ΚΑΙ ΕΤΑΑ κάτω 5ετίας

Εμπίπτουν πρόσωπα τα οποία υπάγονται ή θα υπάγονταν, σύμφωνα με τις γενικές ή ειδικές διατάξεις, όπως ίσχυαν ως την έναρξη ισχύος του Ν.4387/16, στην ασφάλιση του ΕΤΑΑ, καθώς και αυτοαπασχολούμενοι απόφοιτοι σχολών ανώτατης εκπαίδευσης, που είναι εγγεγραμμένοι σε επιστημονικούς συλλόγους ή επιμελητήρια που έχουν τη μορφή Ν.Π.Δ.Δ. (ΟΑΕΕ, Οικονομολόγοι).

Για τα πρόσωπα αυτά προβλέπεται καταβολή ασφαλιστικών εισφορών του Κλάδου Σύνταξης ως εξής:

* Για τα δύο (2) πρώτα έτη ασφάλισης ποσοστό 14 % .
* Για τα επόμενα (3) τρία έτη ασφάλισης ποσοστό 17%
*Μετά το 5ο έτος της υπαγωγής τους στην ασφάλιση ποσοστό 20%.

Στις περιπτώσεις αυτές ως ελάχιστη μηνιαία βάση υπολογισμού εισφορών λαμβάνεται η μειωμένη (ποσοστό 70% επί της κατώτατης).

Οι διαφορές που προκύπτουν:

α) από την μειωμένη καταβολή ασφαλίστρου και β) από την μειωμένη κατώτατη βάση (αρθρ.234 παρ. του 2 ν.4389/2016), αποτελούν ασφαλιστική οφειλή, η οποία προσαυξάνεται κατά την ετήσια μεταβολή μισθών, όπως αυτή θα καθοριστεί από την ελληνική Στατιστική Αρχή.

Εξοφλείται δε από τον ασφαλισμένο κατά 1/5 κατ΄ έτος, για τα έτη κατά τα οποία το ΚΦΑ από την άσκηση δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος υπερβαίνει το ποσό των 18.000,00 € και σε κάθε περίπτωση μέχρι την συμπλήρωση 15 ετών ασφάλισης. Για το θέμα αυτό θα ακολουθήσουν σχετικές οδηγίες.

Γ.2 Εισφορά δικηγόρων επί του γραμματίου προείσπραξης

Οι δικηγόροι καταβάλλουν υπέρ του ΕΦΚΑ εισφορά ύψους 20% επί της ελάχιστης αμοιβής ανά δικηγορική πράξη ή παράσταση για την οποία προβλέπεται η έκδοση γραμματίου προείσπραξης. Τα ποσά που καταβάλλονται, μέσω αυτής της διαδικασίας, αφαιρούνται από την ασφαλιστική εισφορά που οφείλει ο Δικηγόρος.

Σε περίπτωση που τα ποσά που καταβλήθηκαν μέσω γραμματίων υπερβαίνουν την προβλεπόμενη μηνιαία εισφορά δεν επιστρέφονται αλλά συμψηφίζονται με την ετήσια οφειλή του αντίστοιχου έτους. Για την υλοποίηση της διαδικασίας ο οικείος Δικηγορικός Σύλλογος παρέχει τα απαιτούμενα στοιχεία και ποσά στον ΕΦΚΑ προκειμένου να διενεργηθεί ο συμψηφισμός με την μηνιαία εισφορά που οφείλει ο Δικηγόρος.

Γ.3 Δικηγόροι σε αναστολή άσκησης δραστηριότητας.

Από 01/01/2017 οι δικηγόροι που βρίσκονται σε αναστολή άσκησης δραστηριότητας, καταβάλλουν στον ΕΦΚΑ, εισφορές σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 39 του ν.4387/2016.

Ειδικότερα, η μηνιαία εισφορά των δικηγόρων σε αναστολή υπολογίζεται κατ΄ ελάχιστο επί της κατώτατης μηνιαίας βάσης 586,08 €, δεδομένου ότι δεν προκύπτει εισόδημα από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας.
Σημειώνεται ότι για την εν λόγω κατηγορία, δεν έχει εφαρμογή η μειωμένη κατώτατη βάση για ασφαλισμένους κάτω πενταετίας.

Γ.4 Καταβολή Μειωμένων Ασφαλιστικών Εισφορών-ασφάλιση άνω των 40 ετών

Ασφαλισμένοι που έχουν συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης δύνανται, μετά από αίτησή τους, να καταβάλλουν μειωμένη ασφαλιστική εισφορά Κλάδου Σύνταξης κατά 50%, παραιτούμενοι από την προσαύξηση της σύνταξής τους για τα επόμενα έτη ασφάλισης.

Γ.5 Καταβολή Μειωμένων Ασφαλιστικών Εισφορών-Μητέρες

Οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρ. 141 του ν. 3655/2008, περί μείωσης κατά 50% των ασφαλιστικών εισφορών του Κλάδου Σύνταξης, για τους πρώτους 12 μήνες μετά τον τοκετό, εξακολουθούν να ισχύουν. Η Μείωση υπολογίζεται επί της μηνιαίας εισφοράς που θα διαμορφωθεί με βάση τις νέες διατάξεις.

Γ.6 Μεταβατικές ρυθμίσεις από 01/01/2017 ως 31/12/2020

Οι εισφορές Κλάδων Σύνταξης, υγειονομικής περίθαλψης, επικουρικής και εφάπαξ παροχής των Αυτοαπασχολούμενων, προερχόμενων από το ΕΤΑΑ, καταβάλλονται με ποσοστιαία μείωση από 01/01/2017 έως και 31/12/2020.
Η μείωση επέρχεται στην καταβαλλόμενη εισφορά μετά τον υπολογισμό της ανά κλάδο, σύμφωνα με ποσοστιαία κλίμακα επί του εισοδήματος (συνημμένα πίνακας Γ1).

Ειδικότερα:

* από 7033,00 € – 13.000,00 € σε ποσοστό 50%
* από 13.000,01 € – 58.000,00 € σε ποσοστό 49% έως 5%, μειούμενη κλιμακωτά ανά 1.000,00 €.

Για αυτοαπασχολούμενους με χρόνο ασφάλισης κάτω των πέντε 5 ετών η μείωση 50% εφαρμόζεται επί εισοδήματος από 4.922,00 € - 13.000,00 €.
Η μείωση αυτή δεν αποτελεί ασφαλιστική οφειλή (ειδικές ρυθμίσεις περ. Γ.1).

Επισημαίνεται ότι το κατώτερο όριο εισοδήματος για την χορήγηση έκπτωσης (7.033,00€ και 4.922,00€) αντιστοιχεί στο ετήσιο, κατά περίπτωση, κατώτατο ΚΦΑ. Ως εκ τούτου, για το εισόδημα μέχρι τα όρια αυτά δεν παρέχεται μείωση.
* Για Εισόδημα από 58.000,01 € έως 70.329,60 € δεν παρέχεται μείωση.

Σχετικό παράδειγμα υπολογισμού της μείωσης περιλαμβάνεται στις "ΦΟΡΜΕΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΙΣΦΟΡΩΝ".

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ – ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΙΣΦΟΡΩΝ

Στη μεθοδολογία που ακολουθείται για τον υπολογισμό των εισφορών μη
μισθωτών διακρίνουμε τις παρακάτω περιπτώσεις:
α. Μοναδική δραστηριότητα/ιδιότητα – Μοναδικό εισόδημα.
β. Μοναδική δραστηριότητα/ιδιότητα – Περισσότερες πηγές εισοδημάτων.
γ. Πολλαπλές δραστηριότητες/ιδιότητες – Μοναδικό εισόδημα.
δ. Πολλαπλές δραστηριότητες/ιδιότητες – Περισσότερες πηγές εισοδημάτων.
Α. Μοναδική δραστηριότητα/ιδιότητα – Μοναδικό εισόδημα
Η κατώτατη και η ανώτατη βάση προσδιορίζονται από το εισόδημα που
αποκτάται από την συγκεκριμένη δραστηριότητα/ιδιότητα.
Ο υπολογισμός εισφορών γίνεται, κατά περίπτωση, με τις διατάξεις που
καθορίζουν την δραστηριότητα / ιδιότητα.

Ειδικότερα:

* Μηνιαίο εισόδημα που υπερβαίνει την ανώτατη βάση, περιορίζεται στο ύψος των 5860,80 €.*

Επί μηνιαίου εισοδήματος που υπολείπεται της κατώτατης βάσης οι εισφορές υπολογίζονται επί της κατώτατης, κατά περίπτωση, βάσης. Αντίστοιχα, στις περιπτώσεις ζημιογόνων χρήσεων ή μηδενικού εισοδήματος, ο υπολογισμός γίνεται επί της, κατά περίπτωση, κατώτατης βάσης.

Β. Επί πολλαπλής ασφάλισης ( περ. β, γ και δ) θα ακολουθήσει νεότερη οδηγία.

-Διατραπεζικό σύστημα

Η πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών ΕΦΚΑ των Μη Μισθωτών ασφαλισμένων, μετά την 1.1.2017, θα γίνεται μέσω του Διατραπεζικού Συστήματος (ΔΙΑΣ), με εντολές πληρωμής ή με άμεση χρέωση λογαριασμού.

Για την εκτέλεση των πληρωμών οι ασφαλισμένοι μπορούν να χρησιμοποιούν τα διαθέσιμα, από κάθε Τραπεζικό Ίδρυμα, προϊόντα.

Για τον σκοπό αυτό υιοθετείται διακριτός κωδικός εντολής, που αποτελείται από είκοσι πέντε (25) ψηφία. Ο νέος κωδικός αποτελεί το πιο σύγχρονο πρότυπο κωδικοποίησης, έχει αποκτήσει διεθνείς τυποποιήσεις και έχει εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Τραπεζικό τομέα. Στο μεταβλητό μέρος του κωδικού θα περιλαμβάνεται ο ΑΜΚΑ και το είδος εσόδου που εισπράττεται με τη χρήση του.

Εισφορές που έχουν δημιουργηθεί έως 31/12/16 θα εξακολουθήσουν να εισπράττονται μέσω των υφιστάμενων συμβάσεων-συστημάτων που τηρούν μέχρι σήμερα οι ΦΚΑ, μέχρι νεωτέρας.

- Κοινοποίηση οφειλών

Κατά τη πρώτη εφαρμογή, θα σταλεί ειδοποιητήριο πληρωμής εισφορών που θα πληροφορεί τον ασφαλισμένο για τον τρόπο υπολογισμού, το ύψος της εισφοράς και τον επιμερισμό της κατά κλάδο.

Άμεσα θα παρέχεται δυνατότητα άντλησης των πληροφοριών αυτών από ηλεκτρονική υπηρεσία www.efka.gov.gr στην οποία οι ασφαλισμένοι θα έχουν πρόσβαση μετά από πιστοποίησή τους με χρήση των κωδικών taxis- net και του ΑΜΚΑ.

-Καταργούμενες διατάξεις

Από 01/01/2017 καταργούνται διατάξεις που προβλέπονταν στα καταστατικά λειτουργίας των υφιστάμενων φορέων μη μισθωτών ως εξής:

* OAEE
Η εφάπαξ εισφορά απογραφής των υπό ασφάλιση προσώπων που προβλέπονται στο άρθρο 14 του π.δ. 258/2005.

* ΤΑΝΤΠ
Η εισφορά εγγραφής και η εισφορά αναγνώρισης γάμου (περ. αα και ββ της παρ.δ του άρθρ. 7 καταστατικού του ΤΑΝΤΠ. Επιπλέον παύει να ισχύει η 13η και 14η εισφορά και πλέον καταβάλλονται εισφορές σε 12μηνη βάση.

- ΕΤΑΑ
Η μειωμένη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών για την πρώτη πενταετία υπαγωγής στην ασφάλιση κατά:

*  50% για τους ασφαλισμένους του ΤΣΜΕΔΕ και του Τομέα Ασφάλισης Νομικών ( άρθρ. 4 του ν.3518/2006 και άρθρο 10 παρ.1 γ περίπτωση 3 του ΝΔ 4114/1960, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν.1090/1980, σε
συνδυασμό με το άρθρο 19 παρ. 4 του ν.2150/1993) και

* 40% για τους ασφαλισμένους του ΤΣΑΥ (άρθρο 4 παρ.1 του ν.982/1979 σε συνδυασμό με το άρθρο 19 παρ. 4 του ν. 2150/1993).
Επιπλέον καταργείται η εισφορά (δικαίωμα εγγραφής) υπέρ ΤΣΑΥ.

---