Μαστίζει η Ελληνική παιδική φτώχια

Πριν από λίγες ημέρες δημοσιεύτηκε άλλη μία διεθνής έρευνα που αποτυπώνει την φτωχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας εξαιτίας των πολιτικών λιτότητας. Η έρευνα ανήκει στο Ινστιτούτο Γερμανικής Οικονομίας της Κολωνίας και δείχνει άνοδο της φτώχειας στην Ελλάδα κατά 40% για το διάστημα από το 2008 μέχρι το 2015.

Ο πιο ευάλωτος κρίκος σε αυτή την αλυσίδα της κρίσης είναι τα παιδιά. Το σοβαρό πρόβλημα της παιδικής φτώχειας στη χώρα επιβεβαιώνει ο πρώτος απολογισμός του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, έπειτα από έναν μήνα εφαρμογής του προγράμματος, όπως και του σημαντικού ρόλου που αναμένεται να διαδραματίσει ως δίχτυ ασφαλείας.
Περισσότερα απ’ όσα γεννιούνται τα φτωχά παιδιά

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΗΔΙΚΑ και το ακόλουθο ρεπορτάζ του "avgi.gr", για τον πρώτο μήνα των αιτήσεων στο ΚΕΑ, 95.000 παιδιά ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και 70.000 οικογένειες έχουν μηδενικό εισόδημα. Αποδεικνύεται δηλαδή ότι τα αποτελέσματα των πολιτικών λιτότητας επηρεάζουν τόσο το παρόν της κοινωνίας όσο και το μέλλον της.

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της παιδικής φτώχειας, για τον περιορισμό της οποίας έχουν αυξηθεί οι δράσεις, όπως αναφέρει το υπ. Κοινωνικής Αλληλεγγύης (σχολικά γεύματα κ.ά.), ο αριθμός των παιδιών που καταγράφηκαν να ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας είναι μεγαλύτερος από αυτόν των παιδιών που γεννήθηκαν στη χώρα το 2015 (91.847). Είναι επίσης το 27% των ανθρώπων που επωφελούνται από το πρόγραμμα (συνολικά 350.710). Αν το διαβάσουμε ανάποδα, είναι το 27% των ανθρώπων που έχουν ανάγκη για τα απολύτως απαραίτητα.

Την ίδια ώρα, το 46% των 151.687 αιτήσεων που εγκρίθηκαν αντιστοιχεί σε νοικοκυριά που έχουν μηδενικό εισόδημα. Σε ανάλογα επίπεδα κυμαίνονται τα ποσοστά των νοικοκυριών που δεν έχουν επίσης ακίνητα και οχήματα. Συγκεκριμένα, το 45% των νοικοκυριών δεν έχει κανένα ακίνητο και το 41% δεν έχει όχημα. Από τα νοικοκυριά, τα 80.636 έχουν εγγεγραμμένους ανέργους στον ΟΑΕΔ, αριθιμός που αντιστοιχεί σε ποσοστό 46%.
Αιτήσεις από 21.595 πτυχιούχους

Στα υπόλοιπα ποιοτικά στοιχεία της ΗΔΙΚΑ σε σχέση με το προφίλ των ωφελούμενων βλέπουμε ακόμη ότι η πλειονότητα των αιτήσεων ναι μεν έχει γίνει από πολίτες με λίγες ως και καθόλου σπουδές, όμως είναι σημαντικός ο αριθμός και των πολιτών που θέλησαν να ενταχθούν στο πρόγραμμα και έχουν πτυχίο, μεταπτυχιακό ή και διδακτορικό.

Οι 71.342 αιτήσεις έχουν γίνει από πολίτες που έχουν τελειώσει το Δημοτικό και οι 59.272 από πολίτες που έχουν πάρει απολυτήριο από το Λύκειο. Ιδιαίτερα υψηλός είναι ο αριθμός των ατόμων που δεν έχουν λάβει καθόλου εκπαίδευση, καθώς 28.519 πολίτες που υπέβαλαν αίτηση δεν έχουν πάει σχολείο. Στον αντίποδα, ο αριθμός όσων έχουν πάει σε ΑΕΙ και έκαναν αίτηση είναι 11.955 και σε ΤΕΙ 8.538. Υψηλός είναι, τηρουμένων των αναλογιών, και ο αριθμός των αιτήσεων από άτομα με περισσότερες σπουδές. Ειδικότερα, 1.003 αιτούντες έχουν πάρει μεταπτυχιακό και 99 διδακτορικό.

Σημαντικό ποσοστό στους μέχρι τώρα ωφελούμενους κατέχουν και οι μετανάστες. Από τους 151.687 που έκαναν αίτηση, οι 15.726 είναι μετανάστες, αποτελώντας το 10,37% των αιτούντων.
“Πιο μπροστά από την εποχή του”

Τον δικό του απολογισμό για το πρόγραμμα έκανε στην «Α» ο Βασίλης Αθανασίου, μέλος της ομάδας που «έχτισε» το ΚΕΑ. «Όχι μόνο δεν έχει υπάρξει παρόμοιο πρόγραμμα στο κράτος, αλλά είναι πιο μπροστά από την εποχή του. Στο παρελθόν, για να δοθεί μια ενίσχυση στον πολίτη εξεταζόταν η οικονομική του κατάσταση με βάση την τελευταία φορολογική δήλωση, άρα με την οικονομική του κατάσταση 1,5 με 2 χρόνια πριν. Πλέον, το κράτος μπορεί να εξετάσει ηλεκτρονικά την οικονομική κατάσταση που βρίσκεται ο πολίτης τελευταίους 6 μήνες».

Σε ό,τι αφορά τις απόψεις που εκφράζονται για τον αποκλεισμό πολιτών που βρίσκονται ελάχιστα πάνω από τα όρια που βάζει το πρόγραμμα, ο Β. Αθανασίου τονίζει ότι η ευελιξία του συστήματος περιορίζει σημαντικά το φαινόμενο, καθώς «δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να τροποποιούν από μήνα σε μήνα την αίτησή τους. Αν, για παράδειγμα, τον Σεπτέμβριο έχεις για τον οποιονδήποτε λογο παραπάνω χρήματα, τον Απρίλιο μπορείς να κάνεις πάλι την αίτηση, να επανυπολογιστεί το εισόδημα και να λάβεις την ενίσχυση». Αντίστοιχη είναι και η λογική με όσους εντάσσονται στο πρόγραμμα. «Αν, για παράδειγμα, όπως συνέβη πρόσφατα με τον ΟΓΑ, που έδωσε μαζεμένα τα επιδόματα, φαίνεται ότι έχεις μεγαλύτερο εισόδημα και δικαιούσαι 50 ευρώ, δεν σημαίνει ότι θα παίρνεις για πάντα 50 ευρώ». Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα δεν έκλεισε στις 28 Φεβρουαρίου, αλλά παραμένει ανοιχτό και εκτιμάται πως συνολικά θα μπορέσουν να υποστηριχθούν περισσότεροι από 700.000 άνθρωποι.
“Δεν είναι μόνο τα λεφτά”

Παράλληλα, όπως σημειώνει ο Β. Αθανασίου, η λογική του προγράμματος δεν είναι να δώσει μερικά χρήματα και να ξεμπερδέψει με τον φτωχό, αλλά να του δώσει πρόσβαση σε υπηρεσίες, όπως και στην αγορά εργασίας. Αν, ας πούμε, κάποιος δικαιούται 20 ευρώ ως χρηματική ενίσχυση, δικαιούται όπως και αυτός που παίρνει 200 ευρώ δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ανασφαλίστων, παραπομπή και ένταξη σε δομές και υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και υποστήριξης, ένταξη σε προγράμματα και κοινωνικές δομές για την αντιμετώπιση της φτώχειας, ένταξη σε προγράμματα που υλοποιούνται στο πλαίσιο του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Άπορους, κοινωνικό τιμολόγιο παροχών ηλεκτρικής ενέργειας, κοινωνικό τιμολόγιο παροχών ύδρευσης και κοινωνικό τιμολόγιο δήμων και δημοτικών επιχειρήσεων.

Επίσης, το 10% των ανέργων ωφελούμενων θα έχει πρόσβαση σε προγράμματα απασχόλησης, ενώ στην τελευταία προκήρυξη προγραμμάτων του ΟΑΕΔ οι δικαιούχοι του πιλοτικού ΚΕΑ που εφαρμόστηκε πέρυσι, είχαν αυξημένη μοριοδότηση.

Σε αμιγώς λειτουργικό επίπεδο, το πρόγραμμα κατά τον πρώτο μήνα αντιμετώπισε ορισμένα προβλήματα λόγω της αυξημένης επισκεψιμότητας στη σελίδα του keaprogram.gr. Την πρώτη εβδομάδα εφαρμογής του ΚΕΑ οι επισκέψεις στην ιστοσελίδα έφτασαν τα 3 εκατομμύρια και υπολογίζεται ότι 7.000 πολίτες έμπαιναν στην πλατφόρμα ανά δευτερόλεπτο. Το αποτέλεσμα ήταν να “πέσει” αρκετές φορές η σελίδα του ΚΕΑ, για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα λίγες ημέρες αργότερα με την προσθήκη νέου server.

Σύμφωνα πάντως με τον Β. Αθανασίου, τα όποια προβλήματα παρουσιάστηκαν δεν είναι αρκετά ώστε να υποβαθμίσουν την αξία του εγχειρήματος. Αντίθετα, όπως υποστηρίζει, οι δυνατότητες του συστήματος φάνηκαν με την άμεση διασταύρωση δεδομένων εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών και την άμεση έγκριση ή απόρριψη της αίτησής τους. Αντίστοιχη διαδικασία θα ήταν απόλυτα χρονοβόρα αν δεν συνέβαινε ηλεκτρονικά και θα προκαλούσε την ταλαιπωρία του πολίτη με συνεχή “πήγαινε - έλα”.