Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Θεσσαλονίκης: Συμπλήρωσε 100 χρόνια

Μέσα από πρωτότυπο φωτογραφικό υλικό και ιστορικά τεκμήρια αποτυπώνεται η ίδρυση της Φεντερασιόν τον Αύγουστο του 1909 και του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης τον Απρίλιο του 1917, όπως παρουσιάζεται στο ιστορικό αφιέρωμα, στη γέννηση, στη συγκρότηση και στην οργάνωση του εργατικού κινήματος της Θεσσαλονίκης, που δημοσίευσε η «Μακεδονία της Κυριακής» και το οποίο υπογράφει η Έλενα Αποστολίδου

Ίδρυση της Φεντερασιόν
Ο Αβραάμ Μπεναρόγια, βούλγαρος εβραίος από το Βιδίνιο, έρχεται στη Θεσσαλονίκη, εργάζεται σε τυπογραφείο και αποθήκες καπνού και διαδίδει τις ιδέες της συλλογικότητας και της εργατικής αλληλεγγύης. Το 1909 ιδρύεται ο Εργατικός Σύνδεσμος Θεσσαλονίκης από καπνεργάτες, τυπογράφους, ράφτες και υπαλλήλους καταστημάτων. Στις 23 Ιουλίου του 1909 χιλιάδες εργάτες κατακλύζουν τους δρόμους της πόλης υπακούοντας στην πρόσκληση τόσο του Εργατικού Συνδέσμου όσο και του Σοσιαλιστικού Κέντρου. Τον Αύγουστο του 1909 γεννιέται η Εργατική Σοσιαλιστική Ομοσπονδία της Θεσσαλονίκης, γνωστή στα ισπανοεβραϊκά ως Φεντερασιόν.

Από τον πρώτο χρόνο ύπαρξής της η Φεντερασιόν αποτελεί τη μόνη πολιτική οργάνωση που επηρεάζει τις μεγάλες εργατικές μάζες, τουλάχιστον στη Θεσσαλονίκη ώς το 1910, οπότε και επεκτείνεται στη συνέχεια στα καπνεργατικά σωματεία της Καβάλας, της Δράμας, των Σερρών και της Ξάνθης.

“Η ίδρυση του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης το 1917 πατάει στην ίδια την ανάπτυξη του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος από τα χρόνια ακόμη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ειδικά μετά την επανάσταση των Νεότουρκων το 1908. Ήδη από τα χρόνια της Φεντερασιόν, λίγο πριν από την ίδρυσή της το 1909, λειτουργούν στην πόλη δεκαεννέα επαγγελματικά σωματεία εργαζομένων, που ουσιαστικά εκφράζουν την ίδια την οικονομική, βιοτεχνική-βιομηχανική ανάπτυξη της πόλης”, σημειώνει ο Νίκος (Κόλιας) Μαραντζίδης, επιμελητής του Ιστορικού Αρχείου του ΕΚΘ.

Ίδρυση εργατικού κέντρου Θεσσαλονίκης
Από τις αρχές του 1915 αρχίζουν οι προσπάθειες για την ίδρυση ενός Εργατικού Κέντρου στη Θεσσαλονίκη. Το Μάιο του ίδιου χρόνου ξεκινούν οι διεργασίες και τον Αύγουστο συστήνεται πενταμελής επιτροπή εννέα σωματείων Ελλήνων, που αναλαμβάνει την ευθύνη σύνταξης του καταστατικού, για να εγκριθεί σε γενική συνέλευση. Οι ενέργειες αυτές δεν φέρουν κάποιο αποτέλεσμα.

Έπειτα από συντονισμένες ενέργειες της προσωρινής κυβέρνησης, που σχετίζονται και με τις πολιτικές εξελίξεις της εποχής, οι προσπάθειες καρποφορούν δύο χρόνια μετά και συγκεκριμένα στις 29 Απριλίου 1917 ιδρύεται επίσημα το Εργατικόν Κέντρον Θεσσαλονίκης. Συνυπογράφεται από έντεκα σωματεία και αποκτά νομική υπόσταση με την 116/1917 απόφαση του πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης.

Η στέγαση και τα πρώτα βήματα του ΕΚΘ
Στα μέσα του 1918 το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης δραστηριοποιείται για τη δημιουργία μιας ενιαίας κεντρικής συνδικαλιστικής οργάνωσης μαζί με τα Εργατικά Κέντρα Αθηνών και Πειραιώς και συμμετέχει στο ιδρυτικό συνέδριο της ΓΣΕΕ εκπροσωπώντας 22 συνδικάτα με 22.000 εργάτες.

Το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Θεσσαλονίκης (ΕΚΘ) στεγάζεται αρχικά στην οδό Φλωρίνης-πάροδο Σωκράτους 5 και το 1919 μεταφέρεται σε ένα ψηλό διώροφο κτίριο στην οδό Αγίου Δημητρίου 129. Κάθε βράδυ οι αίθουσες πλημμυρίζουν από εργάτες, που συζητούν με πάθος και συντροφικότητα όλα τα ζητήματα του κινήματος.

Το Φεβρουάριο του 1922 το ΕΚΘ μεταφέρεται στον οδό Φράγκων 11. Το 1929 στεγάζεται σε οίκημα στην οδό Αριστοτέλους και το 1931 μεταφέρεται για έναν χρόνο στην πλατεία Βλάλη. Τα επόμενα χρόνια μεταφέρεται σε κτίρια των οδών Σπανδωνή με Βενιζέλου και Βασ. Ηρακλείου. Το 1937 αποκτά τη δική του στέγη στο μέγαρο Τέτου, στη γωνία των οδών Αριστοτέλους και Ολύμπου, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Το ΕΚΘ από τα πρώτα του βήματα δεν παρέχει μόνο συνδικαλιστική στήριξη στους εργαζόμενους αλλά και δυνατότητα βελτίωσης του πνευματικού τους επιπέδου και ψυχαγωγίας.

Οι διατελέσαντες πρόδροι του ΕΚΘ

• Μιχάλης Πασχαλίδης (1974, 1975 δ.Δ.)
• Χρήστος Χαραλαμπίδης (1975 δ.Δ.)
• Σωτήρης Σεραφείδης (1976-1978)
• Ιωάννης Αηδονάς (1978-1980, 1980-1981 δ.Δ.)
• Γεώργιος Ντότσης (1981-1983)
• Γεώργιος Κατσώχης (1983 δ.Δ.)
• Αθανάσιος Σιούλης (1983 δ.Δ., 1983-1985)
• Παρασκευάς Παρασκευόπουλος (1985-1991)
• Ηλίας Κοντόπουλος (1991-1997)
• Παναγιώτης Αβραμόπουλος (1997-2000)
• Νικόλαος Γιαννόπουλος (2000-2010)
• Παναγιώτης Τσαραμπουλίδης (από το 2010)

Επετειακή ημερίδα “100 χρόνια ΕΚΘ”
“Στις 29 Απριλίου 2017 τιμούμε την ιστορία των 100 χρόνων του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για μία σημαντική ημέρα για το εργατικό-συνδικαλιστικό κίνημα της πόλης αλλά και τη γενικότερη ιστορία της. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η συμβολή του ΕΚΘ όλα αυτά τα χρόνια, από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, υπήρξε μεγάλη σε πολλά επίπεδα. Αυτός είναι και ο στόχος μας για τον επετειακό εορτασμό. Θέλουμε μέσα από την ανοιχτή εκδήλωση που θα πραγματοποιήσουμε και τις εισηγήσεις των πανεπιστημιακών καθηγητών να αναδείξουμε την πορεία αυτού του θεσμού, τις εργασιακές και κοινωνικές αλλαγές και πώς αυτές συνδέονται με τις οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις στην ιστορία των 100 χρόνων του ΕΚΘ, με την ιστορία της Θεσσαλονίκης”, δηλώνει ο Παναγιώτης Τσαραμπουλίδης, πρόεδρος του ΕΚΘ. \

Το Σάββατο 29 Απριλίου, στις 10 π.μ., διοργανώνεται επετειακή ημερίδα με θέμα “100 χρόνια ΕΚΘ. 1917-2017”, στην οποία διακεκριμένοι πανεπιστημιακοί (Μιχάλης Ζουμπουλάκης, Μαρία Καβάλα, Άρις Καζάκος, Αντώνης Λιάκος, Χρίστος Μάης, Σπύρος Μαρκέτος, Κώστας Παλούκης, Σάββας Ρομπόλης, Κώστας Φουντανόπουλος) θα ξεδιπλώσουν πτυχές της ιστορικής, κοινωνικής και εργατοσυνδικαλιστικής ιστορίας του εργατικού κινήματος της Θεσσαλονίκης. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης το ΕΚΘ θα τιμήσει τον Παναγιώτη Αβραμόπουλο, πρώην πρόεδρο του Κέντρου, για την προσφορά του στο εργατικό κίνημα.