Τρίμηνο με μειωμένο πρωτογενές πλεόνασμα

Λίγες ώρες μετά την επικύρωση του σούπερ πλεονάσματος 3,9% του ΑΕΠ από τη Eurostat για το 2016, τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού στο τρίμηνο σε συνδυασμό με την αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών των ιδιωτών προς το δημόσιο (+989 εκατ. ευρώ) αλλά και τα σημάδια κάμψης στις εισπράξεις ΦΠΑ (η εισπραξιμότητα στο 79,02% τον Φεβρουάριο) έρχονται να ρίξουν τις πρώτες σκιές στις πιθανότητες επανάληψης του φαινομένου το 2017.

Σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει συναγερμός. Από ένα τρίμηνο δεν κρίνεται το έτος, ενώ συγκυριακοί παράγοντες όπως οι καθυστερήσεις στην είσπραξη των εσόδων από την παραχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων, επιδεινώνουν τη γενική εικόνα.

Τα σημάδια κόπωσης των φορολογικών εσόδων όμως, ιδίως το μέτωπο του ΦΠΑ είναι ορατά και τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν συνηγορούν στην επανάληψη φαινομένου σούπερ πλεονάσματος το 2017.

Ο επίσημος στόχος όπως αποτυπώνεται στον προϋπολογισμό αφορά σε πρωτογενές πλεόνασμα 2% του ΑΕΠ, έναντι 1,75% που ορίζει το πρόγραμμα και 1,8% του ΑΕΠ που εκτιμά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Στο τέλος του πρώτου τριμήνου το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώθηκε σε 1.070 δισ. ευρώ, έναντι 1,863 δισ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, με οριακή υπέρβαση κατά 78 εκατ. ευρώ σε σχέση με το στόχο (992 εκατ. ευρώ).

Οι φόροι
Από τα αναλυτικά στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού το πρώτο τρίμηνο του έτους προκύπτει υστέρηση των καθαρών εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού κατά 863 εκατ. ευρώ (-7,4% σε σχέση με το στόχο) και επιμέρους υστέρηση 1,207 δισ. ευρώ τον Μάρτιο με κύριο επιβαρυντικό παράγοντα την καθυστέρηση είσπραξης 1,234 δισ. ευρώ από την παραχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων.

Τα αναλυτικά στοιχεία δείχνουν ότι με εξαίρεση τις εισπράξεις φόρων παρελθόντων οικονομικών ετών (μέσω κατασχέσεων αλλά και της ενεργής ρύθμισης για την οικειοθελή αποκάλυψη αδήλωτων κεφαλαίων) και των εσόδων από φόρους στην περιουσία (+62 εκατ. ευρώ), οι υπόλοιπες κατηγορίες φορολογικών εσόδων είτε κινήθηκαν πτωτικά, είτε απλώς καλύφθηκαν οι στόχοι. Δεν υπάρχει δηλαδή η εκρηκτική αύξηση η οποία παρατηρούνταν πέρυσι.

Χωρίς να παρατίθενται ποσοστά απόκλισης από το υπουργείο, τον Μάρτιο σημειώνεται υστέρηση 28 εκατ. ευρώ στις εισπράξεις από ΦΠΑ καπνού, 26 εκατ. ευρώ σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης κατά 49 εκατ. ευρώ μειωμένες ήταν οι απολήψεις από την Ε.Ε έναντι των στόχων και βέβαια κατά 1,284 δις ευρώ τα έσοδα αποκρατικοποιήσεων.

Στο τρίμηνο, την εικόνα σώζουν τα μη φορολογικά έσοδα με υπέρβαση 470 εκατ. ευρώ (43,7% κυρίως από το σούπερ μέρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος) και οι άμεσοι – έμμεσοι φόροι παρελθόντων οικονομικών ετών που συνέβαλαν σε συνολική υπέρβαση 405 εκατ. ευρώ.

Στο ίδιο διάστημα θα πρέπει να αξιολογηθεί το γεγονός ότι και οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού ήταν 756 εκατ. ευρώ χαμηλότερες σε σχέση με τον στόχο.

Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 10.766 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 863 εκατ. ευρώ ή 7,4% έναντι του στόχου.

Ειδικότερα, την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2017, αύξηση έναντι του στόχου παρατηρήθηκε κυρίως s;ymfvna me to "euro2day.gr", στις εξής κατηγορίες εσόδων:

α) Φόρος Εισοδήματος Νομικών Προσώπων κατά 27 εκατ. ευρώ ή 165,5%,
β) Φόροι στην περιουσία κατά 138 εκατ. ευρώ ή 39,4%,
γ) Άμεσοι Φόροι ΠΟΕ κατά 235 εκατ. ευρώ ή 46,2%,
δ) Λοιποί άμεσοι φόροι κατά 34 εκατ. ευρώ ή 10,5%,
ε) Λοιποί φόροι συναλλαγών κατά 25 εκατ. ευρώ ή 29,6%,
στ) Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων κατά 28 εκατ. ευρώ ή 48,6%,
ζ) Έμμεσοι φόροι ΠΟΕ κατά 170 εκατ. ευρώ ή 69,3%,
η) Λοιπά μη φορολογικά έσοδα κατά 470 εκατ. ευρώ ή 43,7%,
θ) Έσοδα ΝΑΤΟ κατά 35 εκατ. ευρώ.

Μειωμένα έναντι του στόχου την ίδια περίοδο ήταν τα έσοδα στις κάτωθι βασικές κατηγορίες:

α) Φόρος Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων κατά 150 εκατ. ευρώ ή 8,9%,
β) ΦΠΑ καπνού κατά 41 εκατ. ευρώ ή 28,5%,
γ) ΦΠΑ λοιπών κατά 135 εκατ. ευρώ ή 4,4%,
δ) Λοιποί ΕΦΚ (καπνού, κλπ) κατά 144 εκατ. ευρώ ή 23,6%,
ε) Λοιποί φόροι κατανάλωσης κατά 17 εκατ. ευρώ ή 20,1%,
στ) Απολήψεις από την Ε.Ε. κατά 64 εκατ. ευρώ ή 23,6%,
ζ) Έσοδα αποκρατικοποιήσεων κατά 1.291 εκατ. ευρώ ή 95,4%.

Οι επιστροφές εσόδων (εξαιρουμένων των επιστροφών από το πρόγραμμα εκκαθάρισης ληξιπρόθεσμων οφειλών) ανήλθαν σε 1.014 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 251 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (762 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 651 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 135 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Χαμηλή εισπραξιμότητα
Από τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, την ίδια ώρα προκύπτει σαφής κάμψη στις εμπρόθεσμες πληρωμές οφειλόμενου ΦΠΑ (αυτός που δηλώθηκε και όχι η φοροκλοπή). Τον Φεβρουάριο το ποσοστό των εμπρόθεσμων πληρωμών ΦΠΑ υποχώρησε στο 79,02% έναντι 82,68% τον Ιανουάριο και όταν το 2016 είχε κλείσει με άλμα εισπραξιμότητας στο 84,60%. Τον Φεβρουάριο από τα 1,002 δισ. ευρώ τα οποία θα έπρεπε να πληρωθούν , εισπράχθηκαν εμπρόθεσμα 792,33 εκατ. ευρώ με περισσότερα από 200 εκατ. ευρώ να μπαίνουν στα βερεσέδια.

Εξαιρετικά χαμηλά -στο 62,23%- διαμορφώθηκε και η εισπραξιμότητα φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων ενώ στο 73,42% ανήλθε η εισπραξιμότητα φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων με σημαντική επιδείνωση δέκα μονάδων και στους δύο δείκτες σε σχέση με ένα μήνα νωρίτερα.

Άλμα ληξιπρόθεσμων και κατασχέσεων
Στο μέτωπο των ληξιπρόθεσμων οφειλών ιδιωτών προς το δημόσιο, δεν προκαλεί καμία έκπληξη το γεγονός ότι και τον Φεβρουάριο έμειναν απλήρωτοι φόροι ύψους 912 εκατ. ευρώ και συνολικά οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο διογκώθηκαν κατά 989 εκατ. ευρώ (στα 2,619 δισ. ευρώ από τις αρχές του έτους).

Συνολικά, μαζί με τα 91,335 δισ. ευρώ συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων χρεών έως το τέλος του 2016, τα χρέη αυτής της κατηγορίας βρίσκονται μια ανάσα από τα 94 δισ. ευρώ.

Ο εισπρακτικός μηχανισμός της ΑΑΔΕ έχει «κλειδώσει» στο στόχαστρο αναγκαστικών μέτρων 873.029 φορολογούμενους (αύξηση περίπου 20.000 σε σχέση με τους 851.818 φορολογούμενους υπό αναγκαστικά μέτρα είσπραξης τον Ιανουάριο) ενώ ανοιχτούς λογαριασμούς με την εφορία έχουν 4.052.270 φορολογούμενοι.