Εγκαταλείπουν την Ελλάδα οι 40άρηδες επιστήμονες

Ολοένα και περισσότεροι 40άρηδες επιστήμονες, παντρεμένοι με παιδιά, βλέπουν τη μετανάστευση από την Ελλάδα ως μονόδρομο επιβίωσης. Ουσιαστικά, οι παθογένειες της ελληνικής οικονομίας και των κρατικών δομών πλήττουν όχι μόνον τη νέα γενιά Ελλήνων επιστημόνων ηλικίας έως 35 ετών –η μετανάστευση των οποίων, δυστυχώς πλέον, δεν εκπλήσσει– αλλά και εκείνους που συνιστούν το πιο δυναμικό επιστημονικό κομμάτι μιας χώρας, καθώς συνδυάζουν την εμπειρία με τις προοπτικές.

Βασικότεροι λόγοι μετανάστευσης παραμένουν η μειωμένη αξιοκρατία και η διαφθορά, ενώ οι τέσσερις στους δέκα δεν θεωρούν πιθανή την επιστροφή στην Ελλάδα.

Ειδικότερα, εκτιμάται ότι περίπου 500.000 Ελληνες έφυγαν από τη χώρα την περίοδο 2008-2016 για να αναζητήσουν εργασία σε άλλες χώρες.

Τις διαστάσεις της «διαρροής εγκεφάλων» (brain drain) από την Ελλάδα καταδεικνύουν τα αποτελέσματα της έρευνας της ICAP People Solutions, η οποία διεξήχθη το 2017 για τρίτη συνεχή χρονιά. Στην έρευνα μετείχαν 1.268 Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό (έναντι 853 πέρυσι), εκ των οποίων η πλειονότητα –ποσοστό 68%– είναι έως 35 ετών, χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις και με υψηλή εξειδίκευση (κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού σε ποσοστό 64%), κυρίως στις επιστήμες της Πληροφορικής, της Τεχνολογίας, της Μηχανικής και των Μαθηματικών.

Οι περισσότεροι (55,33%) έχουν φύγει στο εξωτερικό για να εργαστούν, έχοντας ήδη εργασιακή εμπειρία στην Ελλάδα. Το 23,53% έφυγε για να κάνει μεταπτυχιακές σπουδές, το 8,09% για να εργαστεί χωρίς να έχει δουλέψει στην Ελλάδα, το 7,9% για προπτυχιακές σπουδές και το 2,57% για διδακτορικό.

Κυριότεροι λόγοι

Ως κυριότεροι λόγοι μετανάστευσης για αναζήτηση δουλειάς στο εξωτερικό αναδείχθηκαν και φέτος η μειωμένη αξιοκρατία και η διαφθορά στην Ελλάδα, με ποσοστό 41%, η οικονομική κρίση και η αβεβαιότητα (34%) και οι προοπτικές στη χώρα του εξωτερικού (33%).

Οι περισσότεροι που μεταναστεύουν είναι έως 40 ετών, με πρώτη ποσοστιαία την ηλικιακή ομάδα των 31-35 ετών (35%), ενώ ακολουθούν οι νέοι 26-30 ετών (28%). Ωστόσο, η έρευνα δείχνει αύξηση του αριθμού των Ελλήνων ηλικίας 41 ετών και άνω που επέλεξαν να μεταναστεύσουν (14% το 2017), καθώς και όσων δηλώνουν παντρεμένοι με παιδιά (24% το 2017 έναντι 19% το 2016).

Οι αποφάσεις για το καθεστώς των Ευρωπαίων πολιτών στη Βρετανία μετά το Brexit αφορά τους περισσότερους Ελληνες, καθώς η χώρα είναι ο πρώτος προορισμός μετανάστευσης. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι η Ολλανδία ανεβαίνει δυναμικά ως επιλογή και μάλιστα μεταξύ των Ελλήνων με μεταπτυχιακό τίτλο. Αντιθέτως, οι περισσότεροι κάτοχοι διδακτορικού τίτλου επιλέγουν Ελβετία και Γαλλία.

Συγκριτικά με την περυσινή έρευνα, φέτος αυξήθηκαν –στο 42% έναντι 35% του 2016– όσοι δήλωσαν ότι δεν θεωρούν πιθανή την επιστροφή τους στην Ελλάδα. Το 2017, το 42% (έναντι 35% πέρυσι) δήλωσε ότι προτίθεται να παραμείνει στο εξωτερικό για πάνω από 5 χρόνια ή για πάντα. Παράλληλα, έχει αυξηθεί ο ετήσιος μισθός για τον οποίο κάποιος που έχει μεταναστεύσει στο εξωτερικό θα αποφάσιζε να επιστρέψει στην Ελλάδα.

Ανταγωνιστικότητα

Ενας στους δύο δηλώνει ότι προτίθεται να βοηθήσει την πατρίδα να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της, κυρίως μέσω αγοράς ελληνικών προϊόντων (25%) ή προτείνοντας την Ελλάδα ως προορισμό διακοπών (23%). Εστω κι αν υπάρχουν έμμεσα οφέλη από τη μετανάστευση (ενδεικτικά, ανάπτυξη ελληνικού στελεχιακού δυναμικού στο εξωτερικό), προς το παρόν η διαρροή ανθρώπινου κεφαλαίου κοστίζει πολλαπλά στην Ελλάδα και μοιάζει δύσκολα αναστρέψιμη.