Φόροι και Εισφορές επαγγελματιών

Η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της εισφοροαποφυγής, που λαμβάνει πλέον εκρηκτικές διαστάσεις στις τάξεις των αυτοαπασχολουμένων, περνάει μέσα από την αλλαγή στους συντελεστές φορολόγησης αλλά και στον τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών.

Στο οικονομικό επιτελείο συνειδητοποιούν ότι η πολιτική ελάφρυνσης των επαγγελματιών με τα χαμηλότερα εισοδήματα –τόσο από φόρους όσο και από εισφορές– και ακραίας επιβάρυνσης όσων δήλωναν υψηλά κέρδη προκάλεσε μεγάλες δημοσιονομικές απώλειες, που κινδυνεύουν να γίνουν ακόμη μεγαλύτερες το 2018, έτος καθοριστικό για το σύνολο των φορολογουμένων.

Ημίμετρα που έχουν πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων, όπως η καθιέρωση «επαγγελματικού λογαριασμού» και στους επαγγελματίες –στα πρότυπα των επιχειρήσεων– ή θέσπιση χαμηλότερου πλαφόν για τον υπολογισμό των φόρων και εισφορών, εκτιμάται από το άρθρο της "Καθημερινής" ότι δεν θα αποδώσουν καθώς οι επιτηδευματίες με τα υψηλότερα κέρδη εκμεταλλεύονται μαζικά τα «παράθυρα» του νόμου για να απαλλαγούν από τα τεράστια βάρη.

Ετσι, αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς αναμένεται να αποτελέσει το επόμενο διάστημα:

1. Η κλίμακα φορολόγησης των αυτοαπασχολουμένων. Το υπουργείο Οικονομικών μείωσε την επιβάρυνση για τη συντριπτική πλειονότητα των επαγγελματιών με τη θέσπιση συντελεστή 22% (αντί για 26% που ήταν) για όσους δηλώνουν κέρδη έως 20.000 ευρώ. Περίμενε ότι θα εισπράξει από τους «έχοντες» με τη θέσπιση συντελεστών έως και 45%, κάτι όμως που δεν απέδωσε λόγω της απόκρυψης εισοδημάτων. Αναμένεται να συζητηθεί ακόμη και η επαναφορά στο προηγούμενο καθεστώς, δηλαδή στην αυτοτελή φορολόγηση των επαγγελματιών με υψηλότερο συντελεστή για τα χαμηλά εισοδήματα (26% ή 29% όπως ισχύει και για τις επιχειρήσεις) και 35% για όσους εμφανίζουν κέρδη άνω των 50.000 ευρώ (από 45% που είναι σήμερα).
2. Η μείωση του μέγιστου πλαφόν επιβολής ασφαλιστικών εισφορών από τα επίπεδα των 70.320 ευρώ που είναι σήμερα. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες υιοθετούν συστήματα υπολογισμού ασφαλιστικών εισφορών που παροτρύνουν τους επαγγελματίες να δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα. Η Γαλλία και το Βέλγιο, για παράδειγμα, υιοθετούν τη λύση του αντίστροφα προοδευτικού συντελεστή υπολογισμού των εισφορών. Ετσι, όσο υψηλότερο είναι το εισόδημα, τόσο χαμηλώνει ο συντελεστής υπολογισμού των εισφορών, προκειμένου ο επαγγελματίας να μην έχει κίνητρο απόκρυψης εισοδήματος. Αλλες χώρες, όπως η Ισπανία, έχουν μεν ενιαίο συντελεστή (σ.σ. η συγκεκριμένη στο 29,8%) αλλά κρατούν χαμηλά το ανώτερο πλαφόν (συγκεκριμένα σε 43.164 ευρώ). Η Μεγάλη Βρετανία έχει και χαμηλό συντελεστή (9%) και χαμηλό πλαφόν (41.865 λίρες). Στην Ελλάδα, υιοθετήσαμε όλα τα κακά: υψηλό συντελεστή που ξεπερνά σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και το 35% (σ.σ. αν υπάρχει υποχρέωση για επικουρική ασφάλιση και εφάπαξ) και υψηλό πλαφόν (70.320 ευρώ) το οποίο είναι δυσανάλογο ακόμη και με το ύψος της σύνταξης που θα πάρει ο αυτοαπασχολούμενος (σ.σ. αυτό σημαίνει ότι όποιος δηλώνει εισοδήματα έως το πλαφόν, δεν θα πάρει ποτέ τη σύνταξη για την οποία έχει πληρώσει). Επειδή η μείωση του πλαφόν μπορεί να εκτιμηθεί ότι θα προκαλέσει μείωση των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές, είναι πολύ πιθανό να ζητηθούν «ισοδύναμα» από τους δανειστές και σε αυτή την περίπτωση το βάρος είναι πιθανό να πέσει στην πλειονότητα που πληρώνει την ελάχιστη εισφορά των 158 ευρώ τον μήνα.
3. Στο μικροσκόπιο αναμένεται να μπει και το καθεστώς ασφάλισης των εταίρων στις ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρείες (ΙΚΕ) οι οποίες έχουν μετατραπεί σε «καταφύγιο» για αποφυγή ασφαλιστικών εισφορών. Οσοι έχουν υψηλά κέρδη, άνω των 50-70.000 ευρώ, εγκαταλείπουν τις ατομικές και τις προσωπικές εταιρείες και προχωρούν στη σύσταση ΙΚΕ οι οποίες –προς το παρόν τουλάχιστον– φορτώνουν με ασφαλιστικές εισφορές μόνο τον διαχειριστή και όχι τους εταίρους. Δεδομένου ότι στις Α.Ε. οι μέτοχοι μπορεί να πληρώνουν εισφορές βάσει των μερισμάτων, είναι πολύ πιθανό να γίνει το ίδιο και με τις ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρείες. H ίδια η φορολογική και ασφαλιστική νομοθεσία αφήνει ορθάνοικτα τα παράθυρα φοροαποφυγής και εισφοροαποφυγής. Ολη η αγορά έχει μπει στη λογική του «λογιστή» προκειμένου να επιλέξει την εταιρική μορφή δραστηριοποίησης που έχει τη μικρότερη επιβάρυνση. Αυτό, βέβαια, εξαρτάται από το ύψος των κερδών. Για κέρδη έως και 20.000 ευρώ εξακολουθεί να συμφέρει η ατομική επιχείρηση. Για υψηλά κέρδη άνω των 50.000 ευρώ συμφέρει η ΙΚΕ.