Ουσιαστικές αλλαγές με την τελευταία φάση της κτηματογράφησης

Η αντίστροφη μέτρηση για όσες περιοχές δεν έχουν ακόμα υποβληθεί δηλώσεις της ακίνητης περιουσίας στο Εθνικό Κτηματολόγιο φτάνει στο τέλος της. Οι συμβάσεις για την ανάθεση σε ιδιώτες μελετητές της τέταρτης και τελευταίας φάσης κτηματογράφησης (KTIMA 16) υπογράφονται άμεσα, κάτι που σημαίνει ότι τη νέα χρονιά θα αρχίσει σταδιακά η κτηματογράφηση στο 64% της έκτασης της ελληνικής επικράτειας.

Σε όσες περιοχές αρχίζει η κτηματογράφηση οι πολίτες θα κληθούν να καταθέσουν όλα τα έγγραφα που θωρακίζουν την ακίνητη περιουσία τους, αλλά και να καταβάλουν τέλος ύψους 35 ευρώ ανά ιδιοκτησία.

Σε αυτή την τέταρτη φάση θα καταγραφεί το 43% των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων της χώρας σε 3.979 κοινότητες. Ως επί το πλείστον βρίσκονται σε περιοχές αγροτικές ή ορεινές, σε Αττική, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο, Δυτική Ελλάδα, Ιόνια Νησιά, Θεσσαλία, Ηπειρο, Δυτική Μακεδονία, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Βόρειο Αιγαίο, Νότιο Αιγαίο και Κρήτη.

Παράλληλα με την κτηματογράφηση στο υπόλοιπο της χώρας θα «τρέχει» και η ριζική αλλαγή της δομής λειτουργίας του Κτηματολογίου. Εντός της επόμενης διετίας θα μπει λουκέτο στα 394 υποθηκοφυλακεία που λειτουργούν σήμερα και πλέον θα υπάρχει μια κεντρική υπηρεσία με 17 κτηματολογικά γραφεία και 69 υποκαταστήματα.

Ουσιαστικά οι πολίτες θα έχουν το 1/3 των σημείων εξυπηρέτησης σε σχέση με σήμερα και για όλες τις συναλλαγές τους θα απευθύνονται στο αρμόδιο κτηματολογικό γραφείο αντί στο υποθηκοφυλακείο, του οποίου όλα τα στοιχεία θα επέχουν πλέον θέση αρχείου.

Οι νέες συμβάσεις: Οι συμβάσεις για τις μελέτες της νέας γενιάς κτηματογράφησης αναμένεται να υπογραφούν αμέσως μετά τις γιορτές. Η καθυστέρηση για το επονομαζόμενο ΚΤΙΜΑ 16 είναι πολύ μεγάλη, αφού έχει περάσει ήδη ένας χρόνος από την ανάδειξη των αναδόχων. Αλλα περιθώρια όμως δεν υπάρχουν, καθώς αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση η ολοκλήρωση του Κτηματολογίου έως το 2020. Στόχος που μάλλον δεν θα επιτευχθεί, κάτι που παραδέχτηκε και ο Γιώργος Σταθάκης.

Στο πλαίσιο της συζήτησης για τον Προϋπολογισμό στη Βουλή ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας τόνισε πως μέχρι το τέλος της δεκαετίας θα έχει γίνει πλήρης καταγραφή του 78% της επικράτειας.

Τα προγράμματα

Συνολικά θα υπογραφούν 31 συμβάσεις, οι 27 εκ των οποίων αφορούν το ΚΤΙΜΑ 16, ενώ οι υπόλοιπες τέσσερις παλαιότερα προγράμματα. Το έργο έχει προϋπολογισμό 465.000.000 ευρώ και περιλαμβάνει 32 μελέτες για 57 περιφερειακές ενότητες της χώρας, που αφορούν 16.000.000 δικαιώματα και ισοδυναμούν με έκταση 82.000.000 στρεμμάτων. Θα κτηματογραφηθεί δηλαδή το εναπομείναν 42% επί των συνολικών δικαιωμάτων, που καλύπτουν περίπου το 64% της έκτασης της Ελλάδας. Ο διαγωνισμός προκηρύχθηκε πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 2013, με συνολικό προϋπολογισμό 572.000.000 ευρώ, ακυρώθηκε όμως λόγω σαφών ενδείξεων για συνεννόηση μελετητικών γραφείων, ώστε να αποκλειστούν δύο ισπανικά γραφεία μελετών.

Τι είναι η κτηματογράφηση: Η κτηματογράφηση μιας περιοχής είναι η διαδικασία καταγραφής των εμπράγματων ή άλλων εγγραπτέων δικαιωμάτων (π.χ. πλήρης ή ψιλή κυριότητα, επικαρπία, προσημείωση ή άλλο εμπράγματο βάρος κ.λπ.) που έχουν τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα σε ακίνητα μιας συγκεκριμένης περιοχής της χώρας και η σύνδεση των δικαιωμάτων αυτών με συγκεκριμένο ακίνητο, όπως αυτά ορίζονται και απεικονίζονται κατόπιν διαδικασιών ελέγχου και τεχνικής επεξεργασίας στα κτηματολογικά διαγράμματα. Κατά την καταγραφή ενός εμπράγματου δικαιώματος καταγράφεται επίσης και μια σειρά νομικών πληροφοριών (ληξιαρχικά στοιχεία και στοιχεία ταυτότητας του δικαιούχου, τρόπος απόκτησης του δικαιώματος, στοιχεία της πράξης με την οποία έχει αποκτηθεί το δικαίωμα κ.λπ.).

Τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες: Από τη στιγμή που μία περιοχή θα εισέλθει σε διαδικασία κτηματογράφησης, οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα πρέπει να προσέλθουν στο γραφείο κτηματογράφησης. Η υποβολή της δήλωσης γίνεται σε τρία βήματα. Το πρώτο είναι η προσκόμισή της μαζί με όλα τα απαιτούμενα έγγραφα στο Γραφείο Κτηματογράφησης, όπου υπολογίζεται αυτόματα το αναλογούν τέλος κτηματογράφησης και εκδίδεται το έντυπο προσωρινής καταχώρισης δήλωσης και υπολογισμού τέλους. Στο συμπληρωμένο έντυπο της δήλωσης θα πρέπει να επισυναφθούν απλά φωτοαντίγραφα των τίτλων που τεκμηριώνουν τα δικαιώματα σε ακίνητα (π.χ. συμβόλαια), όπως επίσης απλό φωτοαντίγραφο δελτίου ταυτότητας ή διαβατηρίου. Θα χρειαστεί επίσης οι ιδιοκτήτες να επιδείξουν έγγραφο από το οποίο να προκύπτει ο ΑΦΜ του δηλούντος (π.χ. εκκαθαριστικό Εφορίας, λογαριασμός ΔΕΗ κ.λπ.). Στη συνέχεια πρέπει να γίνει η πληρωμή του τέλους στις συνεργαζόμενες τράπεζες, από τις οποίες οι πολίτες θα λάβουν παραστατικό πληρωμής. Το παραστατικό αυτό θα το προσκομίσουν στο Γραφείο Κτηματογράφησης και θα παραλάβουν το αποδεικτικό υποβολής δήλωσης, ολοκληρώνοντας τη διαδικασία.

Η δήλωση μπορεί να υποβληθεί και ηλεκτρονικά μέσω της ειδικής εφαρμογής στην ιστοσελίδα του Εθνικού Κτηματολογίου. Αν κάποιος επιλέξει την ηλεκτρονική υποβολή, βασική προϋπόθεση είναι να έχει έναν λογαριασμό e-mail. Τα συνυποβαλλόμενα έγγραφα είτε θα τα σαρώσει και θα τα στείλει ηλεκτρονικά είτε θα τα αποστείλει ταχυδρομικά στο αρμόδιο Γραφείο Κτηματογράφησης. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να επισυνάψει υποχρεωτικά απλό φωτοαντίγραφο δελτίου ταυτότητας ή διαβατηρίου και απλό φωτοαντίγραφο εγγράφου από το οποίο να προκύπτει ο ΑΦΜ του δηλούντος (π.χ. εκκαθαριστικό Εφορίας, λογαριασμός ΔΕΗ κ.λπ.). Η πληρωμή του τέλους γίνεται μέσω χρεωστικής ή πιστωτικής Visa και MasterCard.

Τι θα πληρώσουν: Το τέλος κτηματογράφησης έχει δύο σκέλη, ένα σταθερό, που είναι 35 ευρώ ανά δικαίωμα, και ένα αναλογικό 1‰ επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Ειδικότερα, στις περιοχές όπου αρχίζει η κτηματογράφηση οι πολίτες θα κληθούν να πληρώσουν το ποσό των 35 ευρώ ανά δικαίωμα στην αρχή της διαδικασίας κτηματογράφησης κατά την υποβολή της δήλωσης. Αν κάποιος έχει δικαίωμα σε τρία ακίνητα, θα καταβάλει 35 ευρώ για κάθε ακίνητο. Αν σε ένα ακίνητο υπάρχουν πολλοί συνδικαιούχοι, θα πρέπει να υποβάλουν ξεχωριστές δηλώσεις και να πληρώσει καθένας το τέλος των 35 ευρώ.

Για τους βοηθητικούς χώρους (αποθήκες, γκαράζ) καταβάλλεται τέλος 20 ευρώ. Το τέλος αυτό καταβάλλεται μόνο αν οι χώροι αυτοί είναι αυτοτελείς ιδιοκτησίες, δηλαδή έχουν ποσοστό συγκυριότητας στο οικόπεδο, και δεν είναι παρακολουθήματα του διαμερίσματος. Ειδικά για τις αγροτικές περιοχές τα φυσικά πρόσωπα που έχουν εγγραπτέο δικαίωμα σε περισσότερα του ενός ακίνητα καταβάλλουν πάγια τέλη για μόνο δύο εγγραπτέα δικαιώματα, ανεξαρτήτως του συνολικού αριθμού αυτών. Το αναλογικό τέλος καταβάλλεται με την ολοκλήρωση της διαδικασίας κτηματογράφησης από τους κυρίους ή επικαρπωτές και καθορίζεται σε ποσοστό 1‰ επί της πέραν των 20.000 ευρώ αξίας του ακινήτου, που θα προκύπτει από την τιμή ζώνης, την παλαιότητα και τον όροφο. Στην περίπτωση συνδικαιούχων οι 20.000 εξαιρούνται για καθέναν συνδικαιούχο. Το μεταβλητό σκέλος αυτό επιμερίζεται στους τυχόν συνδικαιούχους (συγκύριος ή επικαρπωτής) και σε κάθε περίπτωση ως ανώτατο ύψος του αναλογικού αυτού σκέλους του τέλους κτηματογράφησης ορίζεται το ποσό των 900 ευρώ.

Σε ενιαίο φορέα τα 394 υποθηκοφυλακεία

Την ίδια στιγμή ετοιμάζονται ριζικές αλλαγές στη δομή της λειτουργίας του Κτηματολογίου. Η διαβούλευση του σχεδίου νόμου ολοκληρώθηκε και αναμένεται να πάει προς ψήφιση στη Βουλή αμέσως μετά την εορταστική περίοδο. Με το σχέδιο νόμου τα 394 υποθηκοφυλακεία που λειτουργούν σήμερα θα ενσωματωθούν εντός της επόμενης διετίας σε έναν ενιαίο φορέα που θα αναλάβει την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης της χώρας.

Ο Οργανισμός Εθνικού Κτηματολογίου, όπως θα ονομάζεται, θα είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, θα αποτελείται από μία κεντρική υπηρεσία, 17 κτηματολογικά γραφεία και 69 υποκαταστήματα. Σε αυτόν θα ενσωματωθεί η ανώνυμη εταιρία του Δημοσίου με την επωνυμία Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση Α.Ε. (ΕΚΧΑ Α.Ε.), τα λειτουργούντα «οριστικά» και «μεταβατικά» κτηματολογικά γραφεία και όλα τα υποθηκοφυλακεία της χώρας. Σε αυτά τα 86 γραφεία θα περάσουν όλες οι αρμοδιότητες λειτουργίας και τήρησης του Εθνικού Κτηματολογίου, η τήρηση, η ενημέρωση και η λειτουργία του συστήματος μετεγγραφών και υποθηκών. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όλες οι συναλλαγές των πολιτών θα διενεργούνται πλέον εκεί. Για την εγγραφή κάθε δικαιοπραξίας, δικαστικής απόφασης, διοικητική πράξης, αλλά και για τη χορήγηση αντιγράφων και πιστοποιητικών οι ενδιαφερόμενοι θα απευθύνονται στα κτηματολογικά γραφεία.

Οσοι παρέλειψαν να δηλώσουν τα δικαιώματά τους ή εντοπίσουν άλλα σφάλματα στις κτηματολογικές εγγραφές μπορούν, μέσα σε προθεσμία επτά ετών, να προβούν σε διορθώσεις. Ανάλογα με το είδος του στοιχείου που θέλει να διορθώσει κάποιος, θα υποβάλλει και το ανάλογο έντυπο (π.χ. αλλαγή ταυτότητας, διεύθυνσης, χρήση ακινήτου κ.λπ.).

Οι αιτήσεις υποβάλλονται ατελώς, με εξαίρεση τις περιπτώσεις στις οποίες ένα ακίνητο δεν κατέστη δυνατό να εντοπιστεί, έχει εντοπιστεί σε λανθασμένη θέση, δεν έχουν αποδοθεί σωστά τα όριά του ή όταν η καταχώριση του είδους ή/και του ποσοστού δικαιώματος είναι λανθασμένη. Το κόστος υποβολής αίτησης διόρθωσης/ένστασης είναι 5 ευρώ ανά ακίνητο. Σημειώνεται πως μετά την παρέλευση της επταετίας οι εγγραφές στο Κτηματολόγιο γίνονται οριστικές και παράγουν αμάχητο τεκμήριο υπέρ των εγγεγραμμένων στο Κτηματολόγιο, δηλαδή αποκλείεται οποιαδήποτε μεταβολή του περιεχομένου τους.

Τα 17 γραφεία με τα 69 υποκαταστήματα σε όλη τη χώρα

Στη νέα δομή τα 17 κτηματολογικά γραφεία θα διαθέτουν 69 υποκαταστήματα. Για παράδειγμα, η Αττική θα έχει τρία γραφεία: α) Αθηνών, με υποκαταστήματα σε Χαλάνδρι, Περιστέρι, Ηλιούπολη, β) Αττικής, με υποκαταστήματα σε Μαρούσι, Κηφισιά, Αχαρνές, Ελευσίνα, Μαραθώνα, Γ) Πειραιώς και Νήσων, με υποκαταστήματα Γλυφάδας και Π. Φαλήρου.

Αναλυτικά η δομή του νέου Οργανισμού Εθνικού Κτηματολογίου θα είναι η εξής:

1. Κτηματολογικό Γραφείο Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης, με έδρα την Κομοτηνή. Υποκαταστήματα σε Αλεξανδρούπολη, Δράμα, Καβάλα, Ξάνθη.
2. Κτηματολογικό Γραφείο Θεσσαλονίκης, με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Υποκαταστήματα σε Καλαμαριά και Λαγκαδά.
3. Κτηματολογικό Γραφείο Κεντρικής Μακεδονίας, με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Υποκαταστήματα σε Βέροια, Κιλκίς, Εδεσσα, Γιαννιτσά, Κατερίνη, Σέρρες, Πολύγυρο.
4. Κτηματολογικό Γραφείο Δυτικής Μακεδονίας, με έδρα την Κοζάνη. Υποκαταστήματα σε Γρεβενά, Καστοριά, Φλώρινα.
5. Κτηματολογικό Γραφείο Ηπείρου, με έδρα τα Ιωάννινα. Υποκαταστήματα σε Αρτα, Ηγουμενίτσα, Πρέβεζα.
6. Κτηματολογικό Γραφείο Θεσσαλίας, με έδρα τη Λάρισα. Υποκαταστήματα σε Τίρναβο, Kαρδίτσα, Βόλο, Σκιάθο, Τρίκαλα.
7. Κτηματολογικό Γραφείο Δυτικής Ελλάδας, με έδρα την Πάτρα. Υποκαταστήματα σε Αίγιο, Μεσολόγγι, Αγρίνιο, Πύργο, Αμαλιάδα, Ζάκυνθο.
8. Κτηματολογικό Γραφείο Στερεάς Ελλάδας, με έδρα τη Λαμία. Υποκαταστήματα σε Λιβαδειά, Θήβα, Χαλκίδα, Καρπενήσι, Αμφισσα.
9. Κτηματολογικό Γραφείο Αθηνών, με έδρα την Αθήνα. Υποκαταστήματα σε Χαλάνδρι, Περιστέρι, Ηλιούπολη.
10. Κτηματολογικό Γραφείο Αττικής, με έδρα το Κορωπί. Υποκαταστήματα σε Μαρούσι, Κηφισιά, Αχαρνές, Ελευσίνα, Μαραθώνα.
11. Κτηματολογικό Γραφείο Πειραιώς και Νήσων, με έδρα τον Πειραιά. Υποκαταστήματα σε Γλυφάδα και Παλαιό Φάληρο.
12. Κτηματολογικό Γραφείο Πελοποννήσου, με έδρα την Τρίπολη. Υποκαταστήματα σε Ναύπλιο, Κόρινθο, Σπάρτη, Καλαμάτα.
13. Κτηματολογικό Γραφείο Βορείου Αιγαίου, με έδρα τη Μυτιλήνη. Υποκαταστήματα σε Χίο, Ικαρία, Σάμο, Λήμνο.
14. Κτηματολογικό Γραφείο Κυκλάδων, με έδρα την Ερμούπολη. Υποκαταστήματα σε Ανδρο, Τήνο, Μύκονο, Πάρο, Νάξο, Θήρα, Μήλο.
15. Κτηματολογικό Γραφείο Κρήτης, με έδρα το Ηράκλειο. Υποκαταστήματα σε Ρέθυμνο, Χανιά, Νεάπολη Λασιθίου.
    ■ Κτηματολογικό Γραφείο Δωδεκανήσου, με έδρα τη Ρόδο. Υποκαταστήματα σε Κω-Λέρο, Κάρπαθο, Κάλυμνο, Πάτμο.
    ■ Κτηματολογικό Γραφείο Ιονίων Νήσων, με έδρα την Κέρκυρα. Υποκαταστήματα σε Λευκάδα και Κεφαλλονιά.