Βελτιώθηκε ή άλλαξε η καθημερινότητά μας από τις ψηφιακές εφαρμογές;

Υπάρχουν ορισμένες τεχνολογικές εφαρμογές οι οποίες έχουν εισέλθει τόσο πολύ στην καθημερινότητά μας, που πλέον αρχίζει να γίνεται εξαιρετικά δύσκολο να θυμηθούμε πώς ήταν η ζωή μας πριν από την εμφάνισή τους. Το κινητό τηλέφωνο είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως ενδεχομένως και εν γένει το διαδίκτυο, αλλά πέραν αυτών υπάρχουν ορισμένες υπηρεσίες και εφαρμογές που ειδικά στην Ελλάδα έχουν αλλάξει σημαντικά την καθημερινότητα των πολιτών.

Η χώρα μας δεν βρίσκεται ακόμη στα επίπεδα τεχνολογικής ανάπτυξης των κρατών της κεντρικής Ευρώπης. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι οι Έλληνες πολίτες δεν είναι από εκείνους που αρέσκονται να δοκιμάζουν νέες ιδέες, όπως και ψηφιακές υπηρεσίες, αρκεί να τους δίνουν λύσεις σε προβλήματα της καθημερινότητάς τους.

Για παράδειγμα, η σχέση των Ελλήνων φορολογουμένων με την εφορία άλλαξε σε πολύ μεγάλο βαθμό χάρη στο Taxisnet. Μπορεί να μην είναι η πλέον ιδανική και εύχρηστη πλατφόρμα για να παρακολουθεί και να εκπληρώνει ένας πολίτης τις φορολογικές του υποχρεώσεις, όμως η σταδιακή αύξηση των εφαρμογών που είναι διαθέσιμες έχει ως αποτέλεσμα οι ουρές στις εφορίες να αποτελούν ανάμνηση από το μακρινό παρελθόν για τους περισσότερους. Σαφώς και υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος, αλλά πλέον όλο και λιγότεροι είναι εκείνοι που χρειάζεται να επισκεφτούν τη ΔΟΥ στην οποία ανήκουν περισσότερες από δύο φορές την τριετία!

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ). Πολλοί θα αναρωτηθούν αν πρόκειται για μία υπηρεσία που σχετίζεται με την τεχνολογία. Η πραγματικότητα, όμως, είναι πως αν δεν υπήρχαν οι ψηφιακές τεχνολογίες, πολύ απλά δεν θα ήταν δυνατόν να λειτουργούν τα ΚΕΠ, τα οποία θεωρούνται από τους πλέον επιτυχημένους φορείς του δημόσιου τομέα. Τα ΚΕΠ κρίνονται ως πετυχημένα για τον απλό λόγο ότι μείωσαν κατά ένα σημαντικό ποσοστό τη γραφειοκρατία για όλους τους πολίτες. Πλέον, δεν χρειάζεται να ξέρεις σε ποια υπηρεσία και πού πρέπει να πας προκειμένου να διεκπεραιώσεις μία ευρεία γκάμα συναλλαγών με φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή να αποκτήσεις δημόσια έγγραφα, πιστοποιητικά κ.λπ. Αρκεί μία επίσκεψη σε κάποιο ΚΕΠ και η λύση θα βρεθεί.

Τα παραδείγματα περιπτώσεων που συγκεκριμένες τεχνολογικές εφαρμογές χρησιμοποιήθηκαν για τη βελτίωση της καθημερινότητας των Ελλήνων δεν σταματούν εκεί. Πλέον, ελάχιστοι είναι εκείνοι που θυμούνται πώς ήταν η ζωή πριν από την εμφάνιση των ευρυζωνικών συνδέσεων, που προσέφεραν τη δυνατότητα τόσο για συνεχή όσο και για γρήγορη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Η αλλαγή αυτή βοήθησε ώστε όλοι οι Έλληνες να μπορούν να αξιοποιούν τις δυνατότητες του Internet. Μπορεί και εδώ η διείσδυση των υπηρεσιών να υπολείπεται του ευρωπαϊκού μέσου όρου, εντούτοις τα τελευταία χρόνια γίνονται σημαντικά βήματα και το μέλλον προμηνύεται ακόμη πιο ενδιαφέρον, καθώς είναι σε εξέλιξη η αναβάθμιση των δικτύων τηλεπικοινωνιακών υποδομών με οπτικές ίνες.

Μία από αυτές τις δυνατότητες που προσφέρουν τα ευρυζωνικά δίκτυα, σε συνδυασμό με το Internet, και ακόμη ένα παράδειγμα επιτυχημένης αξιοποίησης είναι το ηλεκτρονικό εμπόριο. Οι Έλληνες -έστω και με κάποια καθυστέρηση- έχουν αρχίσει να αυξάνουν τις online αγορές τους και η συνολική αξία της συγκεκριμένης αγοράς έχει φθάσει πλέον τα 4,5 δισ. ευρώ. Όμως, το πιο σημαντικό στοιχείο είναι πως το ηλεκτρονικό εμπόριο έχει δώσει τη δυνατότητα σε πολίτες που βρίσκονται ακόμη και στα πιο απομακρυσμένα σημεία της χώρας ή έστω μακριά από τα αστικά κέντρα να έχουν πρόσβαση στα ίδια αγαθά και υπηρεσίες με εκείνους που βρίσκονται στις μεγάλες πόλεις. Πρόκειται για μία πολύ ενδιαφέρουσα εξέλιξη που δεν έχει εκτιμηθεί ενδεχομένως όσο θα έπρεπε.

Επιπλέον, η «επανάσταση» που έφεραν οι εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων (instant messaging) και video κλήσεων, όπως είναι το Viber, το WhatsApp, το Messenger, έχει αλλάξει ριζικά την καθημερινή επικοινωνία. Δεν είναι τόσο η μείωση του κόστους που προσφέρουν, όσο το ότι με αυτού του είδους τις εφαρμογές είναι πολύ πιο εύκολη και εύχρηστη η συνεννόηση, για παράδειγμα, μεταξύ των μελών μιας οικογένειας οπουδήποτε κι αν βρίσκονται. Είναι διαφορετικό να μιλάς με το παιδί σου που βρίσκεται στο εξωτερικό για σπουδές μία φορά την εβδομάδα μέσω του τηλεφώνου και άλλο να μπορείς να το βλέπεις σε καθημερινή βάση μέσω video-κλήσης.

Ένα πέμπτο -και ιδιαίτερα ενδιαφέρον- παράδειγμα αφορά στις ηλεκτρονικές πληρωμές. Η έλευση των capital controls, το καλοκαίρι του 2015, έκανε σχεδόν υποχρεωτική τη στροφή των Ελλήνων προς την αξιοποίηση των καρτών και γενικότερα των διαφόρων μεθόδων ψηφιακών πληρωμών. Όμως, ενώ πολλοί πίστευαν ότι με τη σταδιακή χαλάρωση των capital controls οι Έλληνες θα επέστρεφαν στη χρήση των μετρητών, η τάση όσον αφορά στη χρήση των ψηφιακών πληρωμών παραμένει αυξητική. Ο λόγος δεν είναι απλώς η ευκολία που προσφέρουν, αλλά και ότι πλέον δεν χρειάζεται να ψάχνεις ΑΤΜ για να κάνεις ανάληψη χρημάτων. Οι Έλληνες ανακαλύπτουν την ψηφιακή τραπεζική και ειδικά το mobile banking, το οποίο σου επιτρέπει να έχεις πρόσβαση σε οποιαδήποτε τραπεζική υπηρεσία χρησιμοποιείς χωρίς να χρειάζεται να επισκεφτείς κάποιο υποκατάστημα. Εξαιρετικά πρακτικό, ιδίως αν ζεις σε κάποιο σημείο της Ελλάδας που απέχει πολλά χιλιόμετρα από το πλησιέστερο ΑΤΜ.

Γενικότερα, οι Έλληνες δεν είναι από αυτούς που φοβούνται την τεχνολογία. Το αντίθετο θα μπορούσε να πει κάποιος, καθώς σε πολλές περιπτώσεις αρέσκονται κιόλας να δοκιμάζουν από τους πρώτους στον κόσμο νέες υπηρεσίες. Είναι γεγονός ότι η χώρα μας είναι ακόμη πίσω και αυτό θα πρέπει να μας προβληματίσει, προκειμένου να χαραχθεί και να υλοποιηθεί μια εθνική στρατηγική ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, όμως, θα πρέπει να αναγνωρίσει κάποιος ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια με τις επενδύσεις που πραγματοποιούνται, κυρίως από την ιδιωτική πρωτοβουλία, σε επίπεδο υποδομών, δικτύων και ψηφιακών υπηρεσιών.