Χιλιάδες τα «ορφανά» ακίνητα

Στα χέρια του υπουργού Περιβάλλοντος Γιώργου Σταθάκη θα «σκάσει» η βόμβα του κτηματολογίου, καθώς το νομοθέτημα για τον νεοσυσταθέντα φορέα Ελληνικό Κτηματολόγιο Α.Ε. κινδυνεύει να κριθεί αντισυνταγματικό από το Συμβούλιο της Επικρατείας, κάτι για το οποίο είχε προειδοποιήσει προ τετραμήνου η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής. Μια τέτοια εξέλιξη θα θεωρηθεί σοβαρό πισωγύρισμα από τους θεσμούς, που έχουν θέσει την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου ψηλά στην ατζέντα τους.

Στο Συμβούλιο της Επικρατείας εκδικάστηκε η προσφυγή που κατέθεσαν 64 άμισθοι υποθηκοφύλακες και με την οποία ζητούν να κηρυχθεί αντισυνταγματικός ο νόμος ίδρυσης της Ελληνικό Κτηματολόγιο Α.Ε., ο οποίος επιφέρει την κατάργηση του συνταγματικά κατοχυρωμένου θεσμού των υποθηκοφυλακείων. Τους υποθηκοφύλακες εκπροσώπησε ο καθηγητής Διοικητικού Δικαίου Παναγιώτης Λαζαράτος, ο οποίος κατέδειξε πως το νέο νομοθέτημα είναι συνταγματικά διάτρητο. Το Δημόσιο εκπροσώπησε ο νομικός σύμβουλος του Κράτους Αναστάσιος Μπάνος, ο οποίος βρέθηκε σε θέση άμυνας, προσπαθώντας να εξηγήσει τους λόγους κατάργησης των υποθηκοφυλακείων.

Να σημειωθεί πως το Σύνταγμα και ο κοινός νομοθέτης έχουν αναθέσει στα άμισθα υποθηκοφυλακεία την εκτέλεση δημόσιας υπηρεσίας, την εξυπηρέτηση σκοπών δημοσίου συμφέροντος και τη διασφάλιση των συναλλαγών επί ακινήτων. Τα άμισθα υποθηκοφυλακεία ήταν έως τον Ιανουάριο 2018 αυτοτελείς δημόσιες υπηρεσίες υπαγόμενες στην αρμοδιότητα του υπουργείου Δικαιοσύνης (όπως οι συμβολαιογράφοι), ωστόσο με απλή νομοθετική διάταξη μεταφέρθηκαν στο υπουργείο Περιβάλλοντος και εντάχθηκαν στην Ελληνικό Κτηματολόγιο Α.Ε., προκειμένου να καταργηθούν.

Μάλιστα όπως συνεχίζει ο "Φιλελεύθερος", η "Ελληνικό Κτηματολόγιο", που στην ουσία διαδέχθηκε την Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση (ΕΚΧΑ Α.Ε.) υπολειτουργεί σήμερα σοβαρά. Από τη μια οι εκκρεμείς δικαστικές αποφάσεις για τη νομιμότητά της, από την άλλη το γεγονός ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από το παλαιό διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΧΑ Α.Ε. (η θητεία του οποίου λήγει τον Αύγουστο), έχουν παγώσει την κτηματογράφηση σε όλη τη χώρα.

Πρόβλημα
Αλλά όχι μόνον αυτό. Λόγω της πρόσφατης κατάργησης της ΕΚΧΑ και της μεταφοράς των αρμοδιοτήτων της στον νεοσυσταθέντα φορέα έχει υπάρξει αδυναμία ανταπόκρισης της διοίκησης στη χορήγηση των απαραίτητων στοιχείων και εγγράφων, τόσο προς τις υπηρεσίες του Δημοσίου, όσο και προς τους ιδιώτες, για την άσκηση αγωγών προς διόρθωση αρχικών εγγραφών.

Για όσους δεν το γνωρίζουν, αρχικές εγγραφές είναι εκείνες που εμφανίζονται στο κτηματολογικό βιβλίο μιας περιοχής μετά την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης και πριν από την έναρξη λειτουργίας του Κτηματολογίου στη συγκεκριμένη περιοχή. Πάνω στις εγγραφές αυτές στηρίζεται κάθε μεταγενέστερη εγγραφή δικαιώματος. Από τη στιγμή που οι αρχικές εγγραφές καταστούν οριστικές, παράγουν αμάχητο τεκμήριο, δηλαδή αποκλείεται οποιαδήποτε μεταβολή του περιεχομένου τους.

Γιατί οι αρχικές εγγραφές έχουν σημασία; Χιλιάδες ακίνητα αγνώστων ιδιοκτητών, τα αποκαλούμενα και «ορφανά», για τα οποία από το 1999 έως και σήμερα δεν έχει υποβληθεί καμία δήλωση στο Κτηματολόγιο, θα περάσουν στο τέλος του έτους στο Δημόσιο ή σε χέρια τρίτων, εφόσον οι ιδιοκτήτες τους δεν εξασφαλίσουν μια αμετάκλητη δικαστική απόφαση που θα πιστοποιεί πως είναι οι κύριοι των σχετικών ιδιοκτησιών.

Ο κίνδυνος αυτός αφορά σε ιδιοκτήτες ακινήτων σε 111 πόλεις και περιοχές της χώρας, όπως το Νέο Ψυχικό, τα Βριλήσσια, τα Μελίσσια, ο Γέρακας, η Νέα Σμύρνη, το Ρέντη, η Ελευσίνα η Πάτρα, η Καλαμάτα, κ.ά., για τις οποίες φέτος συμπληρώνονται 14 χρόνια από την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας των πρώτων κτηματολογικών γραφείων. Σύμφωνα με τον νόμο, εάν έως το τέλος του έτους οι κάτοχοι των «ορφανών» ακινήτων -κάτοικοι εσωτερικού και εξωτερικού, αλλά και το ίδιο το ελληνικό Δημόσιο- των περιοχών αυτών δεν εξασφαλίσουν τις σχετικές δικαστικές αποφάσεις, θα χάσουν οριστικά τη δυνατότητα δικαστικής προσφυγής και συνεπώς και τα ίδια τους τα ακίνητα.

Επιτήδειοι
Η παραπάνω εξέλιξη θα ευνοήσει επιτήδειους που την τελευταία 20ετία κάνουν καταπατήσεις εκμεταλλευόμενοι τους νόμους του Κτηματολογίου. Υπενθυμίζεται πως τα προγράμματα κτηματογράφησης των μεγάλων πόλεων ξεκίνησαν την περίοδο 1997-1999 και οι πρώτες αρχικές εγγραφές στα κτηματολογικά βιβλία ακολούθησαν λίγα χρόνια μετά.

Εκείνη την περίοδο εμφανίστηκαν επιτήδειοι που με εσωτερική πληροφόρηση από τα κτηματολογικά γραφεία και τους διενεργούντες την κτηματογράφηση, εντόπισαν ακίνητα, τα δικαιώματα των οποίων δεν είχαν δηλωθεί -έως εκείνη τη στιγμή- και επιχείρησαν να τα παρουσιάσουν ως δικά τους επικαλούμενοι χρησικτησία ή άτυπες δωρεές.

Στις περιπτώσεις αυτές οι επιτήδειοι έκαναν αγωγή προς το ελληνικό Δημόσιο κατά της αρχικής εγγραφής που ονομάτιζε ως άγνωστου ιδιοκτήτη τα συγκεκριμένα ακίνητα και με πλαστογραφίες ή ψευδορκίες έβγαζαν υπέρ τους δικαστικές αποφάσεις, εγγράφοντας στο όνομά τους τις εν λόγω ιδιοκτησίες.

Την Παρασκευή 4 Μαΐου ήταν προγραμματισμένη στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων μια από τις πλέον γνωστές υποθέσεις καταπάτησης ακινήτων από επιτήδειους που προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν το πλαίσιο της κτηματογράφησης για να οικειοποιηθούν ξένες ιδιοκτησίες.

Συγκεκριμένα, η αγωγή του Οικοδομικού Συνεταιρισμού Υπαλλήλων Τραπέζης της Ελλάδος, αλλά και ιδιωτών κατά μιας σπείρας καταπατητών που προσπάθησε τη διετία 2010 -2011 να εμφανίσει ως ιδιοκτησία της ακίνητα του συνεταιρισμού αξίας άνω των 12 εκατ. ευρώ στο Καστρί, αλλά και ακίνητα κατοίκων εξωτερικού στα Μελίσσια (στον Λόφο Μποκόρου και στο Σαλίγκαρο) μέσω ψευδομαρτύρων και πλαστογραφιών.

Οι νόμιμοι κάτοχοι των ακινήτων όταν αντιλήφθηκαν τις έκνομες ενέργειες του κυκλώματος προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη και αρχικά κέρδισαν τα αστικά δικαστήρια (τελεσιδίκησαν το 2017) και πλέον αναμένουν την ετυμηγορία του Εφετείου (η δίκη έχει αναβληθεί τρεις φορές)!