Δεκάδες νεκροί στις πυρκαγιές και κανένας υπόλογος!

Αυτοσχεδιασμός στο… θέατρο του πύρινου ολέθρου. Οι συναρμόδιοι φορείς, Περιφέρεια, δήμοι, Πυροσβεστικό Σώμα, Ελληνική Αστυνομία, Λιμενικό Σώμα και ΕΚΑΒ, λειτουργούσαν αυτόνομα σαν το… γύρο του θανάτου χωρίς κανέναν κεντρικό σχεδιασμό αντιμετώπισης στις φονικές πυρκαγιές.

Πυρόσβεση για… αρχάριους και σχέδια εκκένωσης κατοικημένων περιοχών που κινδύνευαν, στα χαρτιά του «Ξενοκράτη», χωρίς να εφαρμοστούν στο ελάχιστο. Ενδεικτική του αλαλούμ που επικρατεί η ταυτοποίηση του αριθμού των θυμάτων και αγνοούμενων (αριθμός τριψήφιος), καθώς Αστυνομία, Πυροσβεστικό και Λιμενικό Σώμα, που δέχονταν τις κλήσεις, δεν είχαν… συντονιστεί για να προβούν σε έγκυρες ανακοινώσεις. Ο αριθμός των νεκρών που μεγεθύνεται συνεχώς είναι «εξωπραγματικός», συγκριτικά με το μέγεθος της έκτασης που κάηκε. Μέχρι χθες το βράδυ η λίστα θανάτου είχε «διπλο-εγγεγραμμένες» σορούς με τα ίδια στοιχεία ταυτότητας!

Ανύπαρκτη εκκένωση
Η έλλειψη συντονισμού και σχεδίων καθοδήγησης των ανθρώπων που είχαν εγκλωβιστεί σε ασφαλή σημεία αναδεικνύεται από το μαζικό θάνατο 26 πολιτών, οικογενειών, στην Αργυρά Ακτή, οι οποίοι χάθηκαν όταν κινήθηκαν με δική τους πρωτοβουλία και ο ένας ακολούθησε τον προπορευόμενο, με σκοπό τη σωτηρία, που κατέληξε στο φρικτό θάνατό τους.

Είναι αδικαιολόγητο, επισημαίνουν ειδικοί σε θέματα φυσικών καταστροφών και πυρκαγιών, η φωτιά που ξεκίνησε από την Καλλιτεχνούπολη να καταφέρνει… ανεμπόδιστη να ξεπερνά τη «φυσική» αντιπυρική ζώνη της Λ. Μαραθώνος χωρίς να έχει στηθεί κανένα πυροσβεστικό φράγμα αναχαίτισής της, με πυροσβεστικά οχήματα, παρότι καθ’ όλο το μήκος της διαθέτει πυροσβεστικούς κρουνούς για τον ανεφοδιασμό των οχημάτων.

Αποτέλεσμα να έχει πρόσφορο έδαφος να σκορπίσει το θάνατο και τον όλεθρο. Πυροσβεστικές και αστυνομικές δυνάμεις που κινήθηκαν τις κρίσιμες στιγμές στην περιοχή δεν μπορούσαν να επικοινωνήσουν με τα κέντρα επιχειρήσεων, καθώς το ψηφιακό σύστημα επικοινωνίας δεν «έπιανε» και συνομιλούσαν με το αναλογικό σύστημα ή τα κινητά τηλέφωνα!

«Η θάλασσα… έβραζε»
Κάτοικοι της περιοχής που σώθηκαν βρίσκοντας καταφύγιο στη θάλασσα έλεγαν χαρακτηριστικά πως το νερό της στα πρώτα μέτρα «έβραζε» από το θερμικό φορτίο της πυρκαγιάς.

«Το κεφάλι μου καιγόταν και το σώμα μου κρύωνε, έκανα βουτιές για να δροσίζομαι», αναφέρει χαρακτηριστικά μια γυναίκα που κατάφερε να διασωθεί μαζί με δύο ακόμη φίλους της.

Οι εικόνες σε όλους τους στενούς δρόμους στο Μάτι ήταν φρικτές, στην οδό Πανός εγκλωβίστηκαν οχήματα από κατοίκους που προσπαθούσαν να διαφύγουν από την πυρκαγιά. Τουλάχιστον 14 νεκροί εντοπίστηκαν κατά μήκος της, ανάμεσά τους μία οικογένεια, οι γονείς και τα δύο τους παιδιά, που εγκλωβίστηκαν στο αυτοκίνητο. Στην οδό Νικηταρά, ένα ηλικιωμένο ζευγάρι, που είχε δηλωθεί αγνοούμενο από την κόρη τους, εντοπίστηκε νεκρό αργά χθες το απόγευμα.

«Χαλαροί» λόγω βροχών
Οι έντονες βροχοπτώσεις το προηγούμενο χρονικό διάστημα και το γεγονός ότι δεν είχε εκδηλωθεί κάποια μεγάλη πυρκαγιά φαίνεται να είναι μια από τις αιτίες που οδήγησαν στην τραγωδία, εξαιτίας της «χαλάρωσης» των πυροσβεστικών δυνάμεων.

Η καταγραφή δεκάδων νεκρών στο Μάτι είναι ανάλογη με αυτήν της Πορτογαλίας το περασμένο καλοκαίρι, η οποία όμως είχε μεγαλύτερη αποτεφρωμένη έκταση και διάρκεια της πυρκαγιάς, όπως επισημαίνουν ειδικοί στην αντιμετώπιση τέτοιων φυσικών καταστροφών. Μάλιστα, η τραγωδία έρχεται την πρώτη μόλις μέρα που είχε το χαρακτηρισμό υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς.

Η ανυπαρξία μεγάλων πυρκαγιών είχε καθυστερήσει την ενοικίαση επιπλέον εναέριων μέσων πυρόσβεσης, ενώ τα δέκα Canadair που έγιναν λειτουργικά μετά την επισκευή των κινητήρων τους στο Σιάτλ των ΗΠΑ ήταν αναποτελεσματικά εξαιτίας του μεγάλου κυματισμού στις θαλάσσιες περιοχές τροφοδοσίας και των πυκνών καπνών στα μέτωπα των πυρκαγιών. Οι επίγειες δυνάμεις κινήθηκαν ως «σκορποχώρι» χωρίς κανέναν αποτελεσματικό σχεδιασμό, ενώ και τα πεζοπόρα τμήματα που αυξήθηκαν δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν ουσιαστικά σε τέτοιας έντασης πυρκαγιές.

Εν ενεργεία και πρώην στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος αμφισβητούν έντονα τις εκτιμήσεις ότι οι πυρκαγιές της Δευτέρας είναι έργο εμπρηστών και πολύ πιθανόν οφείλονται σε σπινθήρες σε κολόνες της ΔΕΗ και ελλιπείς καθαρισμούς μετασχηματιστών και αποψίλωσης κάτω από αυτές. Σημειώνουν πως έτσι ξεκίνησε και η μεγάλη περσινή πυρκαγιά στον Κάλαμο.

Ο συσχετισμός της πυρκαγιάς στο Μάτι με αυτής στην Ηλεία το 2007 δεν μπορεί να ευσταθεί, επισημαίνουν αρμόδιες πηγές, καθώς η πρώτη προήλθε μετά από πολλές ημέρες έντονων βροχοπτώσεων και η δεύτερη μετά από πολύμηνη ξηρασία.

«Ο πρωθυπουργός ελέγχει»
Ο απόστρατος ανώτατος αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος, και αυτός δικαστικός πραγματογνώμονας εγκλημάτων εμπρησμού, Νίκος Διαμαντής, αναφέρει πως πράγματι η φωτιά που ξεκίνησε από το Νταού Πεντέλης, ξεπερνούσε τη συνήθη μορφή δασικών πυρκαγιών, από εκεί και έπειτα όμως υπήρξε παντελής απουσία του κρατικού μηχανισμού στη διαχείριση της καταστροφής.

Ο κ. Διαμαντής αναφέρει πως οι μοναδικές ίσως «δικαιολογίες» για την τραγωδία είναι πως η πυρκαγιά χαρακτηρίζεται ως «Μεγα- Πυρκαγιά» εξαιτίας της υψηλής έντασης και ταχύτητας επέκτασης-εξέλιξης, όπως και στη δολοφονική φωτιά της Ηλείας το 2007. Μία δεύτερη «δικαιολογία» είναι πως η φωτιά… μπλέχτηκε σε μία μικτή ζώνη αστικού και δασικού ιστού με υψηλή βλάστηση, που τροφοδότησε την γρήγορη επέκτασή της.

Ο κ. Διαμαντής σχετικά με την έλλειψη συντονισμού των συναρμόδιων φορέων δηλώνει: «Αυτοσχεδίαζαν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, χωρίς να υπάρχει κεντρικός συντονισμός επιμερισμού των αρμοδιοτήτων. Από την άλλη είδαμε τον πρωθυπουργό κατά τη διάρκεια της σύσκεψης στο Συντονιστικό Επιχειρησιακό Κέντρο του Πυροσβεστικού Σώματος, αντί να ελέγχει την εφαρμογή των σχεδίων κατάσβεσης και εκκένωσης, να καταστρώνει σχέδια την τελευταία στιγμή».

«Οι ασύμμετρες απειλές είναι γελοίες»
Στα ερωτήματα της ανύπαρκτης επιχείρησης εκκένωσης, ο αντιστράτηγος Πυροσβεστικού Σώματος εν αποστρατεία και δικαστικός πραγματογνώμονας εγκλημάτων εμπρησμού Ανδριανός Γκουρμπάτσης υποστηρίζει πως τη διαχείριση τέτοιων φυσικών καταστροφών έχει η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, ωστόσο δεν λειτούργησαν τα συντονιστικά κέντρα Περιφέρειας Αττικής και των δήμων που πλήττονταν από την πυρκαγιά.

Το σχέδιο «Ξενοκράτης» και η σχετική νομοθεσία προβλέπουν τη σύγκλιση των Κεντρικών Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (ΚΣΟΠΠ), τα οποία είτε δεν λειτούργησαν είτε συστήθηκαν καθυστερημένα. Ο κ. Γκουρμπάτσης δηλώνει χαρακτηριστικά: «Σαφέστατα μιλάμε για ανικανότητα του κρατικού μηχανισμού να αντιμετωπίσει τέτοιες καταστάσεις. Σε άλλα ευνομούμενα κράτη αποδίδονται ποινικές ευθύνες. Από τον τελευταίο επικεφαλής αξιωματικού που του “έφυγε” η πυρκαγιά μέχρι εκείνον που δεν εφάρμοσε το σχέδιο εκκένωσης των περιοχών που κινδύνευαν».

Στις ΗΠΑ, όπως επισημαίνει ο απόστρατος υπαρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος, η διαταγή εκκένωσης περιοχών είναι υποχρεωτική για τους πολίτες, ενώ στην Ελλάδα είναι «συμβουλευτικού» χαρακτήρα, δηλαδή τονίζεται στον πολίτη η επικινδυνότητα της κατάστασης αλλά αφήνεται σε εκείνον η επιλογή να παραμείνει ή να φύγει.

Σχετικά με τις δηλώσεις του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα περί ασύμμετρων απειλών, ο κ. Γκουρμπάτσης είναι ιδιαίτερα καυστικός: «Οι αναφορές για σύμμετρες απειλείς είναι γελοίες. Δεν έχουμε να κάνουμε με τρομοκρατική οργάνωση εμπρηστών. Ακόμη και σε αρχικό στάδιο εκδήλωσης της πυρκαγιάς να είναι έτσι, να είναι οργανωμένο εμπρηστικό σχέδιο, δεν δικαιολογείται η ανυπαρξία του κρατικού μηχανισμού να αντεπεξέλθει».

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου