Το τέχνασμα για την μείωση της ανεργίας

Στη "διαγραφή" των τεσσάρων από τους δέκα ανέργους από το εργατικό δυναμικό της χώρας οφείλεται σε σημαντικό βαθμό η μείωση του ποσοστού των ανέργων κάτω από το "φράγμα" του 20%, για πρώτη φορά μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα το 2010.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η ανεργία, τον Μάιο του 2018, έπεσε στο 19,5% του εργατικού δυναμικού έναντι 21,7% που ήταν τον Μάιο του 2017. Ήδη στην κυβέρνηση πανηγυρίζουν. Ωστόσο, μία πιο προσεκτική ματιά στα στοιχεία δεν δικαιολογεί σε καμία περίπτωση κάτι τέτοιο. Και αυτό γιατί εκτός από την ανεργία, μειώνεται και το εργατικό δυναμικό, κάτι που αποτελεί μεσο-μακροπρόθεσμα μία "βόμβα" για την ανάπτυξη, αλλά και για το ασφαλιστικό σύστημα.

• Πιο συγκεκριμένα, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την περίοδο μεταξύ Μαΐου 2017 - Μαΐου 2018 δείχνουν πως ενώ οι καταγεγραμμένοι άνεργοι που μειώθηκαν είναι 114.000, το πλήθος των απασχολουμένων αυξήθηκε μόλις κατά 70.000.
• Μ' άλλα λόγια, 44.000 πολίτες (114.000 άνεργοι - 70.000 απασχολούμενοι) ...εξαφανίστηκαν από τις μετρήσεις της ΕΛΣΤΑΤ ή, αλλιώς, δεν καταγράφηκαν στο εργατικό δυναμικό της χώρας.

Οι πολίτες, όμως, που δεν ανήκουν πλέον στο εργατικό δυναμικό λογίζονται από την ΕΛΣΤΑΤ ως... λιγότεροι άνεργοι, αν και δεν έπιασαν δουλειά. Έτσι τονίζει το "capital.gr", οι συνολικά άνεργοι φαίνονται λιγότεροι απ’ ό,τι στ' αλήθεια είναι, σε σχέση με εκείνους που έπιασαν δουλειά στο εν λόγω διάστημα.

• Η άτυπη εξαφάνιση των 44.000 μη δυνάμενων να εργασθούν οφείλεται στο γεγονός ότι κάποιοι άνεργοι δεν δηλώνουν πλέον άνεργοι, π.χ., γιατί δουλεύουν περιστασιακά και αδήλωτοι.
• Άλλοι, πάλι, έφυγαν από τη χώρα και έτσι καταγράφονται στο εργατικό δυναμικό της χώρας στην οποία εργάζονται πλέον (π.χ., της Μεγάλης Βρετανίας, της Σουηδίας κ.λπ.).
• Επίσης, κάποιοι άλλοι ξεπέρασαν τα 64 έτη τους και βγήκαν στη σύνταξη και, άρα, δεν ανήκουν πλέον στο εργατικό δυναμικό, αλλά στους οικονομικά μη ενεργούς πολίτες.

Με αυτόν τον τρόπο, εμφανίζεται εν μέρει τεχνητά μειωμένη η ανεργία, ενώ δεν είναι, στην πραγματικότητα, τόσο μειωμένη όσο δείχνει. Και αυτό γιατί η μείωση του εργατικού δυναμικού οδηγεί σε μεγαλύτερη σε σχέση με την "πραγματική" μείωση των ανέργων, δεδομένου ότι αυτό το ποσοστό υπολογίζεται επί του εργατικού δυναμικού.

Ρεκόρ 5ετίας

Το φαινόμενο της έμμεσης –επιπλέον (δηλ. πέραν εκείνης που αντιστοιχεί στην αύξηση των απασχολούμενων)– μείωσης του ποσοστού της ανεργίας λόγω της ταυτόχρονης μείωσης του εργατικού δυναμικού δεν είναι πρώτη φορά που σημειώνεται την περίοδο 2014-2018.

Ωστόσο, είναι για πρώτη φορά που είναι τόσο εντυπωσιακή, όπως μεταξύ των ετών 2017-2018, κατά τη διάρκεια των οποίων έσπασε το "φράγμα" του 20% για την ανεργία.

Μεταξύ 2014-2015, το εργατικό δυναμικό μειώθηκε μόλις κατά 4.000, το 2015-2016 κατά 22.000, το 2016-2017 μειώθηκε κατά μόλις 3.000 για να φτάσει στο ρεκόρ του τελευταίου 12μήνου (-44.000).

Ελαστική απασχόληση

Την ίδια περίοδο που η ανεργία έπεφτε στο χαμηλότερο επίπεδο κατά την τελευταία 7ετία, ένας στους δύο νέους εργαζόμενους υπέγραφε σύμβαση ελαστικής απασχόλησης. Μ' άλλα λόγια, οι μισοί από όσους έπιασαν δουλειά, δουλεύουν με όρους περιστασιακούς.

• Σύμφωνα με τα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος "Εργάνη", τον Μάιο, οι νέες συμβάσεις ελαστικής απασχόλησης ανήλθαν στο 49,89% του συνόλου των συμβάσεων.
• Πιο συγκεκριμένα, οι νέες συμβάσεις εκ περιτροπής (ή προσωρινής ) απασχόλησης ανήλθαν στο 11,48%, ενώ εκείνες που αφορούν μερική απασχόληση στο 38,41%.

Οι δε συμβάσεις πλήρους απασχόλησης ανήλθαν στο 50,11%.

"Καμπανάκι" από Κομισιόν, ΕΚΤ, ΔΝΤ

Το γεγονός ότι, με βάση και τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι συνταξιοδοτήσεις λόγω της αυξανόμενης γήρανσης του πληθυσμού υπονομεύουν τη βιώσιμη μείωση της ανεργίας, έρχεται να επιβεβαιώσει "στην πράξη" όλες τις πρόσφατες επισημάνσεις της Κομισιόν, της ΕΚΤ, αλλά και του ΔΝΤ.

• Σύμφωνα με την τελευταία "Έκθεση Συμμόρφωσης" της Κομισιόν για την Ελλάδα, "υπάρχει σημαντικός καθοδικός κίνδυνος για την ανάπτυξη συνδεδεμένος με τη γήρανση του πληθυσμού και την πορεία της συνολικής παραγωγικότητας".
• Όπως δείχνουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, παρά την αύξηση της απασχόλησης η παραγωγικότητα της εργασίας συνεχίζει να πέφτει, αμφισβητώντας –μάλιστα– την πρόθεση της κυβέρνησης να αυξήσει τον κατώτατο μισθό από το 2019.

Η ΕΚΤ στην έκθεσή της για τον μήνα Ιούνιο τονίζει πως "συνολικά, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες μεταρρύθμισης σε ορισμένες χώρες για να περιοριστεί η αναμενόμενη αύξηση του κόστους δημογραφικής γήρανσης σε ένα περιβάλλον ήδη υψηλών επιπέδων δημόσιου χρέους". Περαιτέρω, η ΕΚΤ τονίζει πως "σε αυτό το πλαίσιο, θα είναι σημαντικό οι χώρες να λάβουν πρόσθετη αποφασιστική πολιτική δράση και να αυξήσουν τις προσπάθειές τους για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα των συντάξεων, της υγειονομικής περίθαλψης και της μακροχρόνιας περίθαλψης". Μ' άλλα λόγια, η παραπέρα γήρανση του πληθυσμού απαιτεί επιπλέον παρεμβάσεις στο Ασφαλιστικό, πέραν εκείνων που έχει θεσπίσει η κυβέρνηση για το 2019-2022...

Αλλά και το ΔΝΤ, με τη σειρά του, στην τελευταία έκθεσή του για την Ελλάδα με βάση το άρθρο 4 του Καταστατικού του, τονίζει πως "ενώ η ανεργία μειώθηκε, παραμένει η υψηλότερη στην Ευρώπη", γεγονός που "αντανακλά χαλάρωση στην οικονομία, αλλά επίσης και διαρθρωτικά ζητήματα, όπως (…) τα υψηλά επιδόματα στον δημόσιο τομέα".