"Τέλειοι" γονείς δεν υπάρχουν!

Απαντά ολιγόλογα, ίσως επειδή έχει συνηθίσει να θέτει εκείνος τις ερωτήσεις, να ακούει προσεκτικά και να σκέφτεται. Ο Joseph Knobel Freud, ψυχαναλυτής και δισέγγονος του πατέρα της ψυχανάλυσης Sigmund Freud, βρέθηκε στην Αθήνα και προσπάθησε να απαντήσει σε μία, αλλά που εμπεριέχει πολλές άλλες, ερώτηση:

• «Γιατί είναι τόσο δύσκολη η εφηβεία;».

Το δύσκολο αυτό ερώτημα, που προβληματίζει και φοβίζει εκατομμύρια γονείς και τους ίδιους τους εφήβους σε όλο τον κόσμο, παραμένει αναλλοίωτο από την εποχή του «πρώτου» Φρόιντ. Ομως οι εποχές περνούν, η επιστημονική γνώση προοδεύει και η ψυχανάλυση ανακαλύπτει νέα μονοπάτια που οδηγούν βαθιά στο ασυνείδητο. Εκεί όπου όλοι έχουμε τις σκοτεινές πλευρές μας, όπως λέει ο ίδιος στον «Ε.Τ.».

Λίγο πριν φθάσει στην Αθήνα ο Joseph Knobel Freud μίλησε στον «Ε.Τ.» για τη μοναξιά που νιώθουν οι έφηβοι, για τη σχέση του Ιντερνετ με την εφηβική κατάθλιψη και για τους τέλειους γονείς που δεν υπάρχουν:

Στο βιβλίο «Γονείς και έφηβοι. Μια διαρκής σύγκρουση», γράφετε μεταξύ άλλων: «Αυτή η διαδικασία θεραπείας από την παιδική ηλικία είναι αληθινή κρίση με όλη τη σημασία της λέξης». Αν μιλάμε για θεραπεία, λοιπόν, είναι η εφηβεία ένα είδος πάθησης;

• «Πιστεύω ότι είναι τόσο σημαντική στιγμή στη ζωή του ανθρώπου, που πρέπει να αντιμετωπίζεται μαζί με τις ιδιαιτερότητές της. Χωρίς να γίνεται ασθένεια, είναι μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδος αλλαγών, συγκρούσεων και, εξαιτίας αυτών, συμπεριφορών που εύκολα παρεξηγούνται και παρερμηνεύονται».

Πολλοί γονείς αρνούνται να παραδεχθούν ότι το παιδί τους έχει ανάγκη ψυχολογικής βοήθειας. Ειδικά στην ελληνική κοινωνία το θέμα της ψυχοθεραπείας παραμένει ταμπού. Πού το αποδίδετε;

• «Στις ομιλίες μου για τη σημασία της ψυχοθεραπείας, τονίζω πάντα ότι πρώτα έχουμε ένα σημαντικό έργο να εκπληρώσουμε: Να σπάσουμε τις προκαταλήψεις. Δεν σημαίνει ότι είναι κάποιος “τρελός” (σ.σ.: crazy) για να απευθυνθεί σε ψυχοθεραπευτή. Η συμβουλευτική με τον θεράποντα πρέπει να είναι πιο συχνή και χωρίς προκατάληψη. Να ξέρετε, πάντως, πως αυτή η νοοτροπία δεν υπάρχει μόνο στην Ελλάδα. Πρέπει να το φωνάξουμε παντού!».

Αρκετές επιστημονικές έρευνες συνδέουν την υπερβολική χρήση του Ιντερνετ με την εφηβική κατάθλιψη. Πιστεύετε ότι αυτός είναι ο κυριότερος παράγοντας που έχει κάνει την κατάθλιψη την ασθένεια του 21ου αιώνα;

• «Οι έφηβοι δεν παθαίνουν κατάθλιψη από το Ιντερνετ. Περνούν κατάθλιψη επειδή νιώθουν τόσο μόνοι. Ισως οι γονείς να πρέπει να μάθουν να παίζουν βιντεοπαιχνίδια. Ή τουλάχιστον να ανοιχτούν σε αυτά που παίζουν τα παιδιά τους».

Πόσο εύκολα μπορεί ένας γονιός ή ένας δάσκαλος να ξεχωρίσει το μπούλινγκ από τα συνήθη πειράγματα μεταξύ εφήβων;

• «Δεν υπάρχει καμία διαφορά. Και απαντήσεις για συγκεκριμένες καταστάσεις προκύπτουν μόνο όταν ξέρεις τι έχει συμβεί».

Εχουμε όλοι σκοτεινές πλευρές που πρέπει να αντιμετωπίσουμε;

• «Ναι, όλοι έχουμε σκοτεινές πλευρές. Το σημαντικό είναι να κατανοήσουμε, όταν τις ανακαλύψουμε, τι επίπτωση έχουν».

Η φαρμακευτική αγωγή είναι κάτι που πρέπει να μας τρομάζει;

• «Οχι, το αντίθετο. Αν χρησιμοποιηθεί σωστά είναι το ιδανικό συμπλήρωμα».

Υπάρχουν τέλειοι γονείς;

• «Υπάρχει ένα εξαιρετικό βιβλίο του Winnicott με τίτλο αυτό ακριβώς: Δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς».

Από την εποχή του Sigmund Freud μέχρι σήμερα, η επιστήμη της ψυχανάλυσης έχει προοδεύσει. Υπάρχει όμως κάποια θεωρία που συνεχίζει να ισχύει στο πέρασμα των εποχών και των ανθρώπων;

• «Πρέπει να συνεχίσει να ισχύει αυτή που έχει τις περισσότερες απαιτήσεις!».

Ποιος είναι

Ο Joseph Knobel Freud είναι κλινικός ψυχολόγος και ψυχαναλυτής παιδιών, εφήβων και ενηλίκων πάνω από τριάντα χρόνια. Ιδρυτικό μέλος και καθηγητής στη Σχολή Κλινικής Ψυχαναλυτικής για Παιδιά και Εφήβους της Βαρκελώνης και μέλος της διευθύνουσας ομάδας της Ισπανικής Ομοσπονδίας Συλλόγων Ψυχοθεραπευτών (FEAP), κάνει μαθήματα, συντονίζει εργαστήρια και δίνει διαλέξεις ανά τον κόσμο. Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του «Γονείς: Μια διαρκής πρόκληση» και «Γονείς και έφηβοι: Μια διαρκής σύγκρουση», και τα δύο από τις Εκδόσεις Πατάκη.

Πενθούν την παιδική τους ηλικία

«Γιατί είναι τόσο δύσκολη η εφηβεία; Αυτή είναι η ερώτηση που μου κάνουν πολλοί γονείς όταν έρχονται στο ιατρείο μου, ανήσυχοι που το παιδί τους δεν τρώει, είναι πολύ επιθετικό ή περνάει όλη τη μέρα κλεισμένο στο δωμάτιό του, μπροστά στο Ιντερνετ. Η απάντηση θα εκπλήξει ίσως πολλούς γονείς. Λοιπόν, η συγκεκριμένη περίοδος της ζωής είναι δύσκολη επειδή ο έφηβος αναγκάζεται να αντιμετωπίσει το πένθος της απώλειας της παιδικής ηλικίας. Σας παραξενεύει η απάντηση; Τότε, ας σκεφτούμε λίγο τι σημαίνει ν’ αφήνει κανείς πίσω του την παιδική ηλικία και να βαδίζει προς την ενηλικίωση. Γιατί σ’ αυτό ακριβώς συνίσταται η εφηβεία».»