Στη Βουλή το νέο νομοσχέδιο για τους ΟΤΑ και τη δημόσια διοίκηση

Της Ναντίν Χαρδαλιά 

Στη Βουλή κατατέθηκε το προαναγγελθέν σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών υπό τον τίτλο: «Στρατηγική αναπτυξιακή προοπτική των ΟΤΑ, Ρύθμιση θεμάτων Ιθαγένειας, Ρύθμιση θεμάτων Ανθρωπίνου Δυναμικού της Δημόσιας Διοίκησης και λοιπές διατάξεις».
 
Το νομοσχέδιο διαρθρώνεται σε τρία μέρα. Το πρώτο αποτελεί νομοθετική πρωτοβουλία που αφορά στους ΟΤΑ με στόχο τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας τους, καθώς και την Ιθαγένεια. Το δεύτερο ρυθμίζει ζητήματα σχετικά με τη δημόσια διοίκηση ως προς την κινητικότητα, τις άδειες των δημοσίων υπαλλήλων και την επιλογή προϊσταμένων, αλλά και διατάξεις για την επιτάχυνση των διαδικασιών του ΑΣΕΠ, ενώ το  τρίτο μέρος αφορά διατάξεις άλλων Υπουργείων.

Το εν λόγω σχέδιο νόμου εισάγεται προς επεξεργασία στις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής τη Δευτέρα. 
 
Πιο αναλυτικά και σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών το σχέδιο νόμου αφορά τα εξής:
 
Μέρος Α' – Θέματα Αυτοδιοίκησης- Ιθαγένειας
 
• Συστήνεται Επιτροπή Αναπτυξιακού Σχεδιασμού Τοπικού και Περιφερειακού Επιπέδου, ως ανώτατο συμβουλευτικό όργανο του Υπουργού Εσωτερικών, με εισηγητικές αρμοδιότητες

• Εισάγεται ο θεσμός της τεχνικής βοήθειας τόσο των υπηρεσιών διαχείρισης των ειδικών αναπτυξιακών προγραμμάτων του Υπουργείου Εσωτερικών, όσο και των δυνητικών δικαιούχων (δήμοι) ώστε να επιτευχθεί η υλοποίηση των προγραμμάτων μέσω της ενίσχυσης της διοικητικής ικανότητας των εμπλεκομένων και ο μέγιστος δυνατός βαθμός εν τοις πράγμασι απορρόφησης

• Προβλέπεται η σύσταση Αναπτυξιακών Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ως ευέλικτα και πρωτοποριακά νομικά πρόσωπα των ΟΤΑ α' και β' βαθμού, στα οποία ανατίθεται η εκτέλεση και υλοποίηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων και η συμβουλευτική, επιστημονική και τεχνική στήριξη των δήμων και των περιφερειών, με στόχο να αποτελέσουν ένα αναπτυξιακό εργαλείο, αποδεσμευμένο από γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και δυσλειτουργίες, με το οποίο οι ΟΤΑ θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα πάσης φύσεως προσφερόμενα αναπτυξιακά προγράμματα προς όφελος της τοπικής κοινωνίας

• Εισάγεται ένα πρωτοποριακό σύστημα υποκατάστασης/υποβοήθησης των τεχνικών υπηρεσιών των ΟΤΑ μέσω προγραμματικής σύμβασης με τις τεχνικές υπηρεσίες της ΕΕΤΑΑ, της ΜΟΔ ΑΕ, των Αναπτυξιακών Οργανισμών και των Δικτύων Δήμων, ώστε να εκκινήσουν οι διαδικασίες ανάθεσης, σύναψης, επίβλεψης δημοσίων συμβάσεων μελετών και έργων, άνευ ουδεμίας παρέκκλισης από τον ν. 4412/2016, οι οποίες έχουν ακινητοποιηθεί λόγω της υποστελέχωσης, και σε κάποιες περιπτώσεις της παντελούς απουσίας, των τεχνικών υπηρεσιών των ΟΤΑ

• Λήγει ο αποτυχημένος θεσμός της «διοικητικής υποστήριξης» μεταξύ των δήμων, ο οποίος διόγκωσε τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και δεν απέφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, έτι περισσότερο, επιβράδυνε υπέρμετρα το βαθμό απορρόφησης των ευρωπαϊκών κονδυλίων λόγω της δυσλειτουργίας που προκάλεσε ακόμα και στις ελάχιστες λειτουργικές τεχνικές υπηρεσίες των δήμων

• Εισάγεται νέο πλαίσιο για τη συνεργασία φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης και ορίζεται ότι οι ΟΤΑ και συγκεκριμένα νομικά τους πρόσωπα μπορούν να συμβάλλονται μεταξύ τους για την άσκηση αρμοδιοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης, ώστε να παρέχονται υψηλού επιπέδου υπηρεσίες προς τον πολίτη

• Δημιουργείται για πρώτη φορά Μητρώο Δεδομένων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε να καταγραφεί το σύνολο των στοιχείων του ενεργητικού τους και της οικονομικής τους λειτουργίας, για τη χάραξη αποτελεσματικών και στοχευμένων αναπτυξιακών πολιτικών

• Επιταχύνεται η κατάρτιση – εκπόνηση επιχειρησιακών προγραμμάτων των ΟΤΑ, με ένα πλέγμα βοηθητικών διατάξεων, ώστε να λειτουργήσει επιτέλους μία πρακτικά ανενεργή πρόβλεψη

• Ρυθμίζονται τα θέματα συμμόρφωσης προς τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς για το σύστημα εισόδου – εξόδου διερχομένων από τους χερσαίους συνοριακούς σταθμούς και ρυθμίζονται οι διαδικασίες κατασκευής και ανακαίνισης των συνοριακών σταθμών, ώστε να υποδεχθούν απρόσκοπτα τις νέες λειτουργίες και τα νέα καθήκοντα που θα τους ανατεθούν

• Εκσυγχρονίζεται το ισχύον πλαίσιο για τις υπαίθριες διαφημίσεις και εισάγονται καινοτόμες προβλέψεις για τα νέα διαφημιστικά πλαίσια, τα οποία θα τοποθετούνται στις έως σήμερα επιτρεπόμενες θέσεις, αλλά θα φέρουν οθόνες οπίσθιου φωτισμού στις οποίες θα είναι δυνατή, πέραν των διαφημιστικών καταχωρήσεων, η προβολή μηνυμάτων πολιτικής προστασίας, η επικοινωνία με τους αριθμούς έκτακτης ανάγκης, η προβολή μηνυμάτων εξαφάνισης παιδιών και ηλικιωμένων και ο διαμοιρασμός ασύρματου δικτύου (wifi spot)

• Θεσμοθετείται για πρώτη φορά στους τρεις μεγάλους δήμους της χώρας (Αθηναίων, Θεσσαλονίκης και Πειραιώς) ένα σύστημα παράλληλης άσκησης αρμοδιοτήτων άλλων φορέων, σε μια προσπάθεια καταπολέμησης του γραφειοκρατικού κυκεώνα και της εύρεσης του κάθε φορά αρμόδιου, ώστε ο πολίτης να απευθύνεται σε ένα σημείο (δήμος) και να επιλύει άμεσα το πρόβλημά του

• Θεσπίζεται πρότυπο πρόγραμμα τηλε-ιατρικής για τους κατοίκους ορεινών και δυσπρόσιτων περιοχών της χώρα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμούς, το οποίο συνίσταται στην κατ' οίκον διεξαγωγή προληπτικών ιατρικών εξετάσεων και την άμεση ηλεκτρονική αποστολή των αποτελεσμάτων τους σε συμβεβλημένο ιατρό, ως τμήμα του επιτυχημένου προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι», το οποίο πλέον αποτελεί μόνιμη δημοτική υπηρεσία.

• Δημιουργείται Μητρώο Φιλοζωικών Σωματείων και Ενώσεων σε μία προσπάθεια καταγραφής των οργανώσεων αυτών προς αξιοποίηση της δράσης τους σε θέματα που άπτονται της προστασίας των αδέσποτων ζώων, για τη συμμετοχή τους συνέργειες με σχεδιαζόμενες πρωτοποριακές δράσεις των δήμων

• Καθορίζεται ότι εφεξής οι υπηρεσίες του δημοσίου θα προμηθεύονται ηλεκτρικά και υβριδικά οχήματα, καθώς και οχήματα με κινητήρα χαμηλής εκπομπής ρύπων, στο πλαίσιο μια συνολικής πολιτικής που ήδη εκπονείται από τα συναρμόδια υπουργεία για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης και την προστασία του περιβάλλοντος από ρύπους

• Ρυθμίζονται καίρια ζητήματα ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ανέγερσης και μίσθωσης κτιρίων προσχολικής αγωγής προκειμένου να καλυφθούν άμεσα και απρόσκοπτα οι ανάγκες όλων των οικογενειών

• Εισάγονται σημειακές τροποποιήσεις στο θεσμικό πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων, Καλλικράτης και Κλεισθένης) με σκοπό τη θεραπεία χρονιζουσών παθογενειών στην οικονομική και διοικητική λειτουργία των ΟΤΑ

• Εκσυγχρονίζονται οι διατάξεις για τη δήλωση, διόρθωση και μεταβολή ληξιαρχικών γεγονότων και εισάγονται καινοτόμες ρυθμίσεις με τη χρήση νέων τεχνολογιών

• Διευκολύνονται οι διαδικασίες για τη δήλωση ληξιαρχικών γεγονότων από Έλληνες της αλλοδαπής

• Εξειδικεύονται εβδομήντα (70) χρόνια μετά τη θέσπιση τους και σε πλήρη στοίχιση με τη νομολογία του ΣτΕ, οι διατάξεις για τη διοικητική μεταβολή του επωνύμου, ώστε να καθίσταται δυνατή η μεταβολή του επωνύμου ενώπιον του αρμοδίου δημάρχου, αποφεύγοντας χρονοβόρες και κοστοβόρες δικαστικές διαδικασίες

• Τροποποιείται σημειακά ο Κώδικας Ελληνικής Ιθαγένειας και η διάρθρωση των κεντρικών αρμοδίων υπηρεσιών, με σκοπό την καλύτερη διοικητική ανταπόκριση στα υποβαλλόμενα αιτήματα
 
Μέρος β΄ - Θέματα Δημόσιας Διοίκησης
 
• Παρέχεται για πρώτη φορά από ιδρύσεως του ελληνικού κράτους οριζοντίως νομική υποστήριξη στο ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα
• Εισάγονται διατάξεις για την αποδοτική λειτουργία του συστήματος κινητικότητας των δημοσίων υπαλλήλων 
• Βελτιώνονται οι διατάξεις για την επιλογή προϊσταμένων στη διοίκηση και τους ΟΤΑ και διορθώνονται αδικίες, ώστε να επιτευχθεί αξιοκρατική πλήρωση των θέσεων.
• Ρυθμίζονται θέματα αδειών δημοσίων υπαλλήλων και θεσπίζεται άδεια για όσους υπαλλήλους έχουν σύζυγο ή ανήλικο τέκνο που πάσχει από κακοήθεις νεοπλασίες (λευχαιμίες, λεμφώματα, συμπαγείς όγκους) και λαμβάνουν χημειοθεραπείες, ανοσοθεραπείες ή ακτινοθεραπείες, η οποία άδεια καλύπτει τη μέρα της θεραπείας και την επομένη αυτής, λόγω της πολυπλοκότητας των θεραπειών αυτών 
 
Ειδικότερα:
 
Κινητικότητα
Λαμβάνοντας υπόψη τις δυσλειτουργίες που παρατηρήθηκαν κατά την εφαρμογή των προηγούμενων κύκλων κινητικότητας (απουσία κεντρικού συνολικού προγραμματισμού στελέχωσης των δημοσίων υπηρεσιών, διαδικασίες με μη προσδιορισμένο χρονικό ορίζοντα ή ημερομηνία λήξης με αποτέλεσμα αιτήσεις υπαλλήλων για μετάταξη ή απόσπαση να μην έχουν ολοκληρωθεί και να εκκρεμούν από τους πρώτους κύκλους του 2018, και ως συνέπεια να μην έχουν καλυφθεί οι ανάγκες των υπηρεσιών, απουσία αξιολόγησης των λειτουργικών αναγκών των φορέων και δίδεται βάρος μόνο στη διασφάλιση του δικαιώματος του υπαλλήλου για μετάταξη ή απόσπαση, με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος υποστελέχωσης των υπηρεσιών και κατ' επέκταση της μη εύρυθμης λειτουργίας τους), επιχειρείται η δημιουργία ενός κεντρικού συστήματος στελέχωσης των δημοσίων υπηρεσιών, καθώς η κινητικότητα συνδέεται με άμεσο τρόπο με τον ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων, ώστε να διασφαλίζεται η συνέχεια και η συνάφεια των σχετικών αιτημάτων των φορέων και να καλύπτονται οι ανάγκες τους. 
Οι διαδικασίες στελέχωσης ολοκληρώνονται εντός συγκεκριμένων χρονικών πλαισίων και, άρα, οι υπηρεσίες «καλύπτουν» κατά τον βέλτιστο τρόπο τις ανάγκες τους σε στελεχικό δυναμικό, γεγονός που αντανακλά στις παρεχόμενες προς τον πολίτη υπηρεσίες. Επιπροσθέτως, λόγω της σύντμησης των σχετικών χρονικών ορίων αλλά και της απλούστευσης των εμπλεκομένων οργάνων και διαδικασιών, επιτυγχάνεται εξοικονόμηση δημοσίων πόρων με όρους μείωσης των διοικητικών βαρών που επεβλήθησαν στις διοικητικές υπηρεσίες των εμπλεκομένων φορέων. 
 
Επιλογή Προϊσταμένων
Με το νέο νομοσχέδιο τροποποιείται το υφιστάμενο σύστημα επιλογής- λαμβάνοντας υπόψη την ανεπαρκή αξιοποίηση των εκθέσεων αξιολόγησης και την κεκτηθείσα εμπειρία σε θέσεις ευθύνης, ως προϋποθέσεις συμμετοχής στη διαδικασία επιλογής, καθώς και την υπέρμετρη μοριοδότηση τυπικών προσόντων με αντίστοιχη υστέρηση της εργασιακής εμπειρίας- προκειμένου η διαδικασία επιλογής να καταστεί αξιοκρατική και να διασφαλίζει την αυτονομία και τη συνέχεια της διοίκησης κατά την εναλλαγή των κομμάτων στην κυβέρνηση. Επιπλέον, εναρμονίζονται οι διατάξεις που αφορούν στην επιλογή προϊσταμένων των ΟΤΑ, με στόχο τη δημιουργία ενός ενιαίου και ομοιογενούς συστήματος.
 
Άδειες
Με σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων ρυθμίζεται η διευκόλυνση των υπαλλήλων που έχουν πραγματικά ανάγκη διευκόλυνσης και η αποτροπή φαινομένων κατάχρησης αδειών, με στόχο τη βελτίωση του υφιστάμενου συστήματος χορήγησης αδειών και την αποτελεσματική διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται άδεια μιας ημέρας στις γυναίκες για τον ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο με στόχο την ενίσχυση της πρόληψης, πρόβλεψη ανώτατου ετήσιου ορίου χορήγησης άδειας στους μετέχοντες σε διαδικασίες αιμοπεταλίων και αιμοδοσίας, προκειμένου να αποτραπούν φαινόμενα κατάχρησης, προστασία της οικογένειας και αναγνώριση των ιδιαιτεροτήτων της διαδικασίας υιοθεσίας και αναδοχής, χορήγηση ειδικής άδειας σε υπαλλήλους είτε γιατί έχουν οι ίδιοι πρόβλημα αναπηρίας είτε γιατί έχουν την άμεση φροντίδα ατόμων με αναπηρία ή προβλήματα υγείας είτε γιατί έχουν ανήλικο τέκνο ή σύζυγο με που πάσχει από κακοήθεις νεοπλασίες και ακολουθούν θεραπείες με χημικούς ή ανοσοτροποποιητικούς παράγοντες ή ακτινοθεραπεία, αποτροπή φαινομένων κατάχρησης της διευκόλυνσης που χορηγείται για την υπηρεσιακή εκπαίδευση των υπαλλήλων.
 
Επιπροσθέτως, πραγματοποιούνται νομοτεχνικές βελτιώσεις για την ισότιμη εργασιακή μεταχείριση μεταξύ τακτικού και έκτακτου προσωπικού, Δημοσίου και Αυτοδιοίκησης.
 
Πειθαρχικό Δίκαιο
Με το νέο νομοσχέδιο εναρμονίζονται οι πειθαρχικές διατάξεις για τους υπαλλήλους των ΟΤΑ και του Δημοσίου.
 
ΑΣΕΠ
Στόχος των νομοθετικών παρεμβάσεων είναι η επιτάχυνση των διαδικασιών πρόσληψης και της λειτουργίας του ΑΣΕΠ. 
 
Συγκεκριμένα, προβλέπεται για την επιτάχυνση του έργου του ΑΣΕΠ, η μείωση των τμημάτων του από 5 σε 3 - έκδοση από το ΑΣΕΠ και όχι από τον Υπουργό για λόγους επίσπευσης της πράξης για τα πάγια μέρη του περιεχομένου των προκηρύξεων πλήρωσης θέσεων - για λόγους μείωσης του διοικητικού κόστους, ειδικώς για τους τίτλους στις γλώσσες αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική και ισπανική, αυτοί θα γίνονται δεκτοί στις διαδικασίες προσλήψεων μέσω ΑΣΕΠ, χωρίς να απαιτείται μετάφραση αυτών - για θέσεις υποχρεωτικής εκπαίδευσης σε περίπτωση ισοβαθμίας δίδεται προβάδισμα στον μεγαλύτερο ηλικιακά υποψήφιο - αποκλειστική προθεσμία 3 μηνών για την υποβολή αιτήσεων θεραπείας μετά την δημοσίευση των οριστικών αποτελεσμάτων των πινάκων του ΑΣΕΠ - αποκλειστική προθεσμία ισχύος πινάκων ΑΣΕΠ έως τρία έτη, για περιπτώσεις αιτήματος αντικατάστασης υποψηφίου για συγκεκριμένους λόγους εκ μέρους του φορέα - απορρόφηση προσωπικού από τους πίνακες επιλαχόντων χωρίς να απαιτείται η εκ νέου εκκίνηση των χρονοβόρων διαδικασιών πρόσληψης, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του φορέα.
 
Επιτροπή Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα
 
Συστήνεται Επιτροπή Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού, η οποία αποτελείται από τον Γενικό Γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής, τον Γενικό Γραμματέα Ανθρωπίνου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα, τον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού Εσωτερικών Πολιτικών και υπηρεσιακά στελέχη των Υπουργείων Εσωτερικών και Οικονομικών, με σκοπό τη βέλτιστη στελέχωση του Δημοσίου Τομέα.
Συγκεκριμένα η Επιτροπή είναι αρμόδια για: 
 
- Την υποβολή εισηγητικής έκθεσης προς τον Υπουργό Εσωτερικών επί του τετραετούς σχεδίου προγραμματισμού ανθρώπινων πόρων, το οποίο εν συνεχεία υποβάλλεται στο Υπουργείο Οικονομικών και λαμβάνεται υπόψη για την κατάρτιση του εκάστοτε Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής
- Τη διαμόρφωση του ετήσιου προγραμματισμού για τις προσλήψεις κάθε επόμενου έτους,
- Την υποβολή προτάσεων προς τους καθ' ύλην αρμόδιους Υπουργούς, αναφορικά με θέματα μισθολογικής φύσεως, διαδικασιών στελέχωσης των φορέων, είτε μέσω πρόσληψης είτε μέσω κινητικότητας,
- Την υποβολή προτάσεων προς την Κεντρική Επιτροπή Κινητικότητας, αναφορικά με την αναγκαιότητα στελέχωσης των φορέων.
 
 
• Το Γ΄ Μέρος αφορά διατάξεις άλλων υπουργείων