Ανοίγουν τη Δευτέρα οι αρχαιολογικοί χώροι

Από μεθαύριο Δευτέρα (18/5) το ελληνικό κοινό αποκτά πρόσβαση σε περισσότερους από 200 οργανωμένους αρχαιολογικούς χώρους που ανοίγουν τις πόρτες τους, με διευρυμένο ωράριο, δύο μήνες μετά τα έκτακτα μέτρα που εφαρμόστηκαν τον Μάρτιο λόγω κορονοϊού.

Από την Ακρόπολη μέχρι την Κνωσό και από τη Λίνδο μέχρι τη Δήλο, οι εργαζόμενοι επιστρέφουν στα πόστα τους, σε ορισμένες περιπτώσεις πίσω από πλεξιγκλάς, προκειμένου να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους Ελληνες κατ’ αρχήν και, μετά την επανεκκίνηση του τουρισμού, στους αλλοδαπούς επισκέπτες. Τα αντισηπτικά, οι αποστάσεις, οι νέοι όροι εισόδου και εξόδου μαζί με την ελεγχόμενη ροή επιβάλλονται παντού.

Το υπουργείο Πολιτισμού θεωρεί ικανοποιητικά τα μέτρα προστασίας που λαμβάνει για την περιφρούρηση της υγείας των εργαζομένων και των επισκεπτών, ενώ η χαλαρή περίοδος που θα διανύσουμε μέχρι να φανούν οι επισκέπτες από άλλες χώρες θα επιτρέψει την ολοκλήρωση εργασιών στους ανοιχτούς χώρους και στα μεγάλα αρχαιολογικά πάρκα, όπως η Μεσσήνη ή η Δήλος, που ακόμα δεν ξεχορταριάστηκαν. Ωστόσο αυτό το καλοκαίρι δεν θα δούμε εκθέσεις εντός χώρων -όπως καλομάθαμε τα προηγούμενα χρόνια-, καθώς οι χρόνοι υλοποίησής τους χάθηκαν τους μήνες της καραντίνας, θυμίζοντάς μας ότι όλα αρχίζουν να κινούνται, αλλά μουδιασμένα.

Από τη Μακεδονία μέχρι την κεντρική Ελλάδα και την Πελοπόννησο, από τις Κυκλάδες μέχρι τα νησιά του Ιονίου και την Κρήτη βρίσκονται διάσπαρτα ανακτορικά κέντρα, ακροπόλεις, ιερά, αρχαίες πόλεις, θέατρα, νεκροταφεία, κάστρα, φρούρια, ακόμα και ολόκληρα νησιά, όπως η Δήλος και η Σπιναλόγκα, δημοφιλείς αρχαιολογικοί προορισμοί ή λιγότερο γνωστοί, που ελκύουν εκατομμύρια τουρίστες ετησίως, με αποκορύφωμα τους θερινούς μήνες.

Η εποχή είναι ιδανική για βόλτα στα μεγάλα αρχαιολογικά πάρκα ή σε μικρότερους χώρους που αρχίζουν σιγά σιγά να οργανώνονται. Και αυτή είναι η πρώτη φορά που Μάιο-Ιούνιο θα δέχονται αποκλειστικά τους Ελληνες λάτρεις της πολιτιστικής κληρονομιάς, περιπατητές που αφήνονται στην ενστικτώδη παρατήρηση της φύσης και στην ανακάλυψη των καταλοίπων που αποτελούν τη ζωντανή συνέχεια της Ιστορίας μας.

Μαζί με τα προσωπικά είδη υγιεινής και το καπελάκι είναι απαραίτητο το μπουκάλι με το νερό, καθώς τα λίγα αναψυκτήρια που διαθέτουν οι αρχαιολογικοί χώροι θα μείνουν κλειστά μέχρι την έναρξη λειτουργίας των καταστημάτων εστίασης, δηλαδή αρχές Ιουνίου. Το αγκάθι της οργάνωσης του πολύπαθου Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων παραμένει ισχυρό και δυναμώνει, αφού και η φετινή θερινή περίοδος που διαθέτει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που απορρέουν από την πανδημία δεν ανατρέπει τη δεδομένη κατάσταση των λίγων πωλητηρίων και αναψυκτηρίων.

Αμεσα θα λειτουργήσουν 27 πωλητήρια και στη συνέχεια 16 αναψυκτήρια, τα οποία θα ανοίξουν μαζί με τα άλλα καταστήματα εστίασης. «Ετσι κι αλλιώς ορισμένα εξ αυτών λειτουργούν εντός μουσείων, οπότε εκ των πραγμάτων θα ανοίξουν μαζί με τα μουσεία, δηλαδή στις 15 Ιουνίου του 2020» μας λέει ο πρόεδρος του ΤΑΠ, Παναγιώτης Νταής, και στην ερώτησή μας σχετικά με το ζήτημα που προκαλείται όταν οι επισκέπτες δεν μπορούν να προμηθευτούν ούτε ένα μπουκάλι νερό, μας απάντησε «φυσικά μας απασχόλησε, αλλά δεν είναι εύκολο να βρεις λύση για δώδεκα μέρες. Κάναμε κάποιες προσπάθειες, αλλά δεν απέδωσαν».

Αν και σύμφωνα με πληροφορίες μας προκρίθηκε η λύση για την προσωρινή λειτουργία τους ως take away. Το υγειονομικό υλικό -αντισηπτικό, μάσκες, γάντια- για τους εργαζομένους και τους χώρους στα πωλητήρια θα παρέχεται από το ΤΑΠ, ενώ στα αναψυκτήρια υπεύθυνος να τηρεί τα μέτρα προστασίας -και να προμηθεύει ίσως τους υπαλλήλους;- είναι ο ιδιώτης που το διαχειρίζεται, ο οποίος θα ελέγχεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες.

Πώς θα ρολάρουν τα πράγματα το καλοκαίρι του 2020 με την πανδημία να έχει πλήξει την παγκόσμια κοινότητα και πρωτίστως την οικονομία, τις μετακινήσεις και τον τουρισμό; Η νέα πραγματικότητα απαιτεί τη σχολαστική τήρηση των κανόνων υγιεινής και των μέτρων προστασίας για τους ανθρώπους και για τους χώρους. Για να αντιμετωπίσει κανείς την κρίση στο παρόν και να θέσει προοπτικές για το μέλλον, χρειάζεται να δημιουργήσει τις κατάλληλες υποδομές για εξ αποστάσεως πωλήσεις, που απαιτούν καλύτερα οργανωμένα ψηφιακά πωλητήρια και υπηρεσίες διανομής. Εχει καταρτίσει σχέδιο το υπουργείο Πολιτισμού για να αντιμετωπίσει την αναμενόμενη κάμψη των εσόδων;

Το ελληνικό κοινό που έχει το προνόμιο να επισκεφθεί αυτή την εποχή τους αρχαιολογικούς χώρους θα έχει την οικονομική δυνατότητα αφού το κόστος των εισιτηρίων έχει επανέλθει στο υψηλό αντίτιμο; Επανεξετάζεται από το υπουργείο Πολιτισμού η σχέση των Ελλήνων πολιτών με τους αρχαιολογικούς χώρους; Θα μπορούσε να παραμείνει μειωμένο το εισιτήριο; Τις επόμενες ημέρες πάντως, το υπουργείο Πολιτισμού πρόκειται να ανακοινώσει πρόγραμμα με περισσότερες από 200 εκδηλώσεις που θα φιλοξενηθούν εντός αρχαιολογικών χώρων.

Θέσαμε ορισμένα ερωτήματα στην υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, με αρχικό αν οι αρχαιολογικοί χώροι είναι έτοιμοι για να υποδεχθούν τους πρώτους επισκέπτες και τι παρεμβάσεις έγιναν για την καλύτερη λειτουργία τους λόγω των μέτρων του κορονοϊού.

«Εγιναν όλες οι απαραίτητες προετοιμασίες, ώστε οι υπηρεσίες να γνωρίζουν και να εφαρμόσουν εγκαίρως τα υγειονομικά πρωτόκολλα. Οι εργαζόμενοι και οι επισκέπτες να είναι απολύτως ασφαλείς. Καταρχήν, καθορίστηκαν συγκεκριμένες πορείες. Ορίστηκε στους ανοιχτούς χώρους η απόσταση ανάμεσα στους επισκέπτες να είναι 1,5 μέτρο. Οπου είναι αναπόφευκτη η επαφή με τους εργαζόμενους ελήφθησαν τα αναγκαία μέτρα.

Για παράδειγμα, στα εκδοτήρια των εισιτηρίων, μεσολαβεί πλεξιγκλάς ανάμεσα στον επισκέπτη και στον εργαζόμενο. Οπου υπάρχει κοινή άνοδος και κάθοδος, πάλι έχουν ληφθεί μέτρα, ώστε να υπάρχουν οι δέουσες αποστάσεις και όπου είναι απαραίτητο τοποθετήθηκε πλεξιγκλάς. Για παράδειγμα, στα Προπύλαια στην Ακρόπολη, στο σημείο ακριβώς της κουπαστής που χωρίζει την άνοδο με την κάθοδο, τοποθετείται και εκεί πλεξιγκλάς».

Με δεδομένο ότι το καλοκαίρι του 2020 η τουριστική κίνηση αναμένεται μειωμένη στους αρχαιολογικούς χώρους (και στα μουσεία), ποιο είναι το σχέδιο που έχει εκπονήσει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου για την αντιμετώπιση της μείωσης των εσόδων;

«Για να προσδιορίσουμε για ποια τάξη απώλειας μιλάμε πρέπει να περιμένουμε τουλάχιστον τον πρώτο μήνα λειτουργίας» μας απάντησε η κ. Μενδώνη «Θεωρούμε ότι η μείωση των εσόδων μπορεί να αναπληρωθεί, σε μεγάλο βαθμό, από τα αναβαθμισμένα πωλητήρια, από το e-shop που στήνεται, από τα αναψυκτήρια που επαναλειτουργούν μετά από μια πενταετία. Επομένως, προσδοκούμε έσοδα από περισσότερες πηγές. Σας θυμίζω ότι στο εξωτερικό, το 80% των εσόδων των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων προέρχεται από παρεχόμενες υπηρεσίες και μόνο το 20% από τα εισιτήρια. Σε εμάς συμβαίνει το αντίστροφο: το 90% προέρχεται από εισιτήρια και το ελάχιστο 10% από παρεχόμενες υπηρεσίες».

Σύμφωνα πάντως με τον πρόεδρο του ΤΑΠ, το e-shop αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το φθινόπωρο. «Συζητάμε με τις εταιρείες μεταφορών και το τραπεζικό σύστημα ώστε να μπορούμε να στέλνουμε τις παραγγελίες σε οποιοδήποτε μέρος μάς ζητηθεί και ο πελάτης να κάνει τη συναλλαγή του ηλεκτρονικά. Ολα πάνε παράλληλα με στόχο το e-shop να είναι λειτουργικό το φθινόπωρο.

Σε σχέση με τα πωλητήρια, όπως ανέφερε η υπουργός στην πρόσφατη ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, αυτό που κάναμε ήταν να παρατείνουμε τις συμβάσεις έκτακτου προσωπικού μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου ώστε να είναι ανοιχτά από τη Δευτέρα. Το προηγούμενο διάστημα αυξήσαμε τα αποθέματα των πωλητέων ειδών με παραγγελίες και αγορές ώστε να υπάρχει διαθεσιμότητα.

Κυρίως τα ευπώλητα, όπως ο Δίσκος της Φαιστού, κυκλαδικά εδώλια, εδώλιο περιστεριού ελληνιστικής εποχής, μια ενδιαφέρουσα σύνθεση – παιχνίδι για παιδιά, κ.ά., μαζί με ορισμένες νέες παραγωγές. Για την ενίσχυση των πωλητηρίων στηριχθήκαμε σε στοιχεία πωλήσεων τα οποία έχουμε σαν εχέγγυο και ξέρουμε ότι πουλάνε, γιατί το φετινό καλοκαίρι δεν είναι περίοδος για πειραματισμούς» καταλήγει ο κ. Νταής.

Η προετοιμασία των αρχαιολογικών χώρων αφορά από την πρόσληψη των υπαλλήλων ορισμένου χρόνου που αναλαμβάνει το υπουργείο Πολιτισμού μέχρι τον καθαρισμό των ανοιχτών εκτάσεων από τα χόρτα, μαζί με άλλες επιβεβλημένες εργασίες που αναλαμβάνουν οι κατά τόπους Εφορείες Αρχαιοτήτων - σε ορισμένες περιπτώσεις με τη βοήθεια των δήμων.

Και φυσικά τη λειτουργία των πωλητηρίων και των αναψυκτηρίων, που καλείται να φέρει σε πέρας το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων. Το πολύπαθο Ταμείο, με τις μεγάλες εκκρεμότητες και τα πολλά έσοδα (πάνω από 150 εκατομμύρια πέρυσι), έχει ανασυγκροτηθεί με γνώμονα τις νέες συνθήκες; Εχει αντιληφθεί τον ρόλο του στην παρούσα φάση;

Η Πανελλήνια Ενωση Υπαλλήλων Φύλαξης Αρχαιοτήτων (ΠΕΥΦΑ) χαιρέτισε την ανακοίνωση της πρόσληψης 1.650 αρχαιοφυλάκων με 7μηνες συμβάσεις, αν και οι διαδικασίες δεν έχουν ολοκληρωθεί, οπότε και δεν έχουν φτάσει στις θέσεις τους. Την ίδια στιγμή ακούγονται οι πρώτες διαφωνίες και η κριτική για τον σχεδιασμό της πολιτικής ηγεσίας στην επαναλειτουργία των αρχαιολογικών χώρων.

Η Ενωτική Αγωνιστική Κίνηση στο ΥΠΠΟ θεωρεί ότι το διευρυμένο ωράριο (8 π.μ.-8 μ.μ.) μπορούσε να εφαρμοστεί αργότερα, όταν θα έχουν ολοκληρωθεί οι προσλήψεις του προσωπικού φύλαξης και καθαριότητας. Εκφράζει αντιρρήσεις για τις μετακινήσεις αρχαιοφυλάκων στους αρχαιολογικούς χώρους της ΕΦΑ Πόλης Αθηνών, καταγγέλλει ότι μετακινούνται δεκάδες από το Εθνικό Αρχαιολογικό και το Βυζαντινό Μουσείο στην Ακρόπολη κι αναρωτιέται «θα είναι ένα μέτρο προσωρινό;» ενώ η ανακοίνωση κάνει λόγο για «προφορικές και αδιαφανείς συνεννοήσεις» της πολιτικής ηγεσίας και της ΠΕΥΦΑ.

• Υπάρχει σχεδιασμός για την επέκταση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου και αν ναι, σε τι στάδιο βρίσκεται και ποιους χώρους αφορά;

-Λίνα Μενδώνη: «Ο σχεδιασμός για την επέκταση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου ήταν στις προτεραιότητές μας. Αυτές τις μέρες υπογράφεται η προγραμματική σύμβαση ανάμεσα στο Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και την Κοινωνία της Πληροφορίας. Aφορά σε χώρους που η επισκεψιμότητά τους είναι πάνω από 20.000 άτομα, ενώ παράλληλα -και άμεσα- θα αξιοποιηθεί η χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση, με την οποία μπορούν να καλυφθούν 6-7 χώροι που είναι σημαντικοί. Tο 2018 δεν προβλέφθηκε γι’ αυτούς ηλεκτρονικό εισιτήριο. Είναι χώροι όπως η Αρχαία Ολυμπία, οι Δελφοί και άλλοι».