Η ελληνική συμμετοχή στην απόβαση της Νορμανδίας

Την περίοδο 1940-1944 η Γαλλία ήταν υπό γερμανική κατοχή. Από το 1941, οι δυτικοί σύμμαχοι προπαρασκεύαζαν απόβαση στις γαλλικές ακτές του Ατλαντικού, σε τέσσερα σημεία. Αυτά βρίσκονταν στον κόλπο του Σηκουάνα, μεταξύ Χάβρης και Χερβούργου, ένθεν και ένθεν από τη λουτρόπολη Arromanches-les-Bains. Η συγκεκριμένη λουτρόπολη έγινε τελικά το επίκεντρο της συμμαχικής απόβασης και πεδίο δόξας για τους Ελληνες ναυτικούς.

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τη μεγάλη απόβαση, το συμμαχικό επιτελείο στην Αγγλία μελετούσε και την τελευταία λεπτομέρεια των αποβατικών σχεδίων. Οι πληροφορίες που ακολουθούν αντλήθηκαν από ιστορικό υλικό που μου έδωσε, προ ετών, η γαλλική πρεσβεία στην Αθήνα μέσω του Γαλλικού Ινστιτούτου.

Οι δυτικοί σύμμαχοι προετοιμάζονταν πυρετωδώς για τη μεγαλύτερη και συντονισμένη αεροναυτική επιχείρηση όλων των εποχών, με διττό στόχο: να δημιουργήσουν αντιπερισπασμό στον Χίτλερ, ανακουφίζοντας τη σκληρά αγωνιζόμενη Σοβιετική Ενωση, και να επισπευσθεί το τέλος του ανθρωποβόρου πολέμου, με την οριστική συντριβή του ναζιστικού τέρατος. Η ιδέα της επιστροφής στην ηπειρωτική Ευρώπη ήταν πάντα στο μυαλό του Ουίνστον Τσόρτσιλ.

Από το 1940, μετά την εκκένωση της Δουνκέρκης και την ήττα της Γαλλίας, ο Τσόρτσιλ επαναλάμβανε τα εξής: «Θα χρειαστεί να πατήσουμε ξανά πόδι στην Ευρώπη προκειμένου να συντριβούν οι Γερμανοί».

Στην περίοδο 1940-1944, οι ναζί είχαν όλο τον χρόνο να προετοιμάσουν την άμυνά τους στις γαλλικές ακτές του Ατλαντικού. Ο Χίτλερ, που παρίστανε «τον μεγαλύτερο κατασκευαστή φρουρίων στην ιστορία», οχυρώνει 5.000 χιλιόμετρα γαλλικών ακτών, δημιουργώντας το αποκαλούμενο «Τείχος του Ατλαντικού». Το θεωρούσε απόρθητο. Δεν υποψιαζόταν, ωστόσο, πως το δημιούργημά του είχε αδύνατα σημεία. Τα γαλλικά αρχεία αναφέρουν σχετικά:

Συντριπτική υπεροπλία

«Από την έναρξη του πολέμου στην ανατολική Ευρώπη [υπονοείται η εισβολή των ναζί στη Σοβιετική Ενωση] οι δυνάμεις του γερμανικού στρατού (Βέρμαχτ) μειώθηκαν αισθητά. Τον Ιούνιο του 1944, το “Τείχος του Ατλαντικού” διαθέτει 700.000 άνδρες και 500 αεροπλάνα»

Από τα γαλλικά αρχεία αντλήθηκαν και τα άκρως ενδιαφέροντα στοιχεία που καταδεικνύουν τη σοβαρή και μεθοδική προπαρασκευή των συμμάχων:

Από το 1943, τα εργοστάσια των ΗΠΑ κατασκεύασαν 3.000 άρματα μάχης και 86.000 αεροπλάνα. Ολα μεταφέρθηκαν στην Αγγλία, με τα νεότευκτα φορτηγά πλοία τύπου «Λίμπερτι», που ναυπηγούνταν με ταχείς ρυθμούς. Παράλληλα, 150.000 άνδρες στέλνονταν κάθε μήνα στην Αγγλία με επιβατηγά πλοία. Στις 6 Ιουνίου 1944 συγκεντρώθηκαν στην Αγγλία 1,7 εκατομμύριο Αμερικανοί στρατιώτες.

Οι σύμμαχοι είχαν αποκτήσει τη ναυτική υπεροχή από το 1943, ενώ ο Γερμανός αρχιναύαρχος Καρλ Ντένιτς (Karl Dönitz) αποσύρθηκε από τον Ατλαντικό τον Μάιο της ίδιας χρονιάς. Τόσο μεγάλη ήταν η υπεροχή των συμμάχων, που από τον Μάιο έως τον Αύγουστο του 1943 βύθισαν 97 γερμανικά υποβρύχια. Δηλαδή, οι ναζί έχαναν ένα υποβρύχιο την ημέρα.

Την παραμονή της 6ης Ιουνίου 1944, οι σύμμαχοι έχουν στη διάθεσή τους (για την απόβαση) 3 εκατομμύρια στρατιώτες, κατανεμημένους σε 39 μεραρχίες (20 αμερικανικές, 14 βρετανικές, 3 καναδικές, μία πολωνική και μία γαλλική), 20.000 οχήματα, 11.000 αεροπλάνα (από τα οποία 3.500 καταδιωκτικά και 5.000 βομβαρδιστικά), 7.000 πλοία. (Τη γαλλική μεραρχία επάνδρωναν οι «Ελεύθεροι Γάλλοι» του στρατηγού Σαρλ ντε Γκολ. Ο τελευταίος, με την ανακωχή της Γαλλίας το 1940, διέφυγε στο Λονδίνο, όπου αναδείχθηκε αρχηγός της γαλλικής αντίστασης.)

Τούτη την τρομακτικής ισχύος πολεμική μηχανή, όπως αποδείχτηκε, έπρεπε να αναχαιτίσουν οι ταμπουρωμένοι στα οχυρά τους ναζί.

Ο πλοίαρχος του Εμπορικού Ναυτικού Γεράσιμος Κολαΐτης, που ταξίδευε στη φωτιά του πολέμου και μάλιστα το πλοίο του τορπιλίστηκε, στο βιβλίο του «Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος στη θάλασσα» (Αθήνα, 1972 σ. 68), δίνει μια… νατουραλιστική εικόνα της αγγλικής υπαίθρου πριν από την απόβαση, ως εξής:

«Ολοι οι κάμποι και τα δάση πάνω στην Αγγλία ήταν κατάσπαρτοι με κασσονάρες, που είχαν μέσα πολεμικά αεροπλάνα. Τα είχαν καμουφλαρισμένα με χρώματα, ώστε να μην ξεχωρίζουν και φαίνονται από ψηλά στην αντίληψη των εχθρικών αεροπλάνων. Δηλαδή, η βρετανική γη ήταν ένα απέραντο γκαράζ για τα καμουφλαρισμένα αεροπλάνα, που σε βραχύ χρονικό διάστημα άνοιγαν για αναλάβουν δράση. […] Και εμείς οι θαλασσινοί, στα πήγαινε-έλα μας, πολλά βλέπουμε και προσπαθούσαμε να μαντέψουμε. Αλλά ο καιρός διάβαινε και το σχέδιο έμπαινε σε εφαρμογή. Τα λιμάνια της Αγγλίας γέμιζαν μεταγωγικά και μεις μπαινοβγαίναμε, βλέποντας την αρμάδα να μαζεύεται…». Ο Κολαΐτης προσθέτει:

«Από την εποχή του Τρωικού Πολέμου, της Σικελικής εκστρατείας και της ισπανικής αρμάδας δεν ξεκίνησαν τόσος στόλος και τόσα εφόδια και όπλα για παρόμοιο σκοπό, δηλαδή για αποβίβαση και κατάληψη ξένης γης».

Ο Γερμανός στρατηγός Ερβιν Ρόμελ ήταν υπεύθυνος για το «Τείχος του Ατλαντικού» και την απόκρουση της αναμενόμενης συμμαχικής απόβασης.

Τον Μάιο του 1944 ο καιρός στις γαλλικές ακτές του Ατλαντικού ήταν σχετικά καλός. Οι ναζί βρίσκονταν σε διαρκή ετοιμότητα. Χαλάρωσαν, ωστόσο, όταν το μετεωρολογικό δελτίο προέβλεψε κακοκαιρία για τις αρχές Ιουνίου. Ο Ρόμελ, μάλιστα, βρήκε την ευκαιρία να πεταχτεί μέχρι τη Γερμανία προκειμένου να δει την οικογένειά του και τον Χίτλερ. Οι στρατηγοί του επίσης απουσίαζαν σε μια συγκέντρωση στη γαλλική πόλη Ρεν, περίπου 150 χιλιόμετρα από την περιοχή όπου έγινε, τελικά, η απόβαση και που είχε την κωδική ονομασία Operation Overlord (overlord = ηγεμόνας).

Τέσσερις Ιουνίου 1944 όλα ήταν έτοιμα για τη συμμαχική επίθεση. Ωστόσο, η ομάδα των μετεωρολόγων του Βρετανού σμηνάρχου Σταγκ (Stagg) εκδίδει το ακόλουθο δελτίο καιρού: «Πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες για τις επόμενες 2 ημέρες, με πυκνή και χαμηλή νέφωση και τη θάλασσα σε κατάσταση θύελλας».

Οι σύμμαχοι επείγονταν. Διακατέχονταν από έντονη ανησυχία για τον εξής λόγο: η συγκέντρωση 7.000 πλοίων στα λιμάνια και στους όρμους της Αγγλίας διέτρεχε τον άμεσο κίνδυνο να γίνει αντιληπτή από τη γερμανική αεροπορία, με ό,τι αυτό θα συνεπαγόταν.

Πέντε Ιουνίου, ημέρα Δευτέρα, ο Αϊζενχάουερ, που είχε το γενικό πρόσταγμα, δίνει τελικά την αγωνιωδώς αναμενόμενη διαταγή:

Η «Επιχείρηση Οβερλόρντ» ξεκινάει στις 6 Ιουνίου. Το πρώτο επίσημο ανακοινωθέν δόθηκε αυθημερόν ως εξής:

«Υπό τη διοίκηση του στρατηγού Αϊζενχάουερ, συμμαχικές ναυτικές δυνάμεις, υποστηριζόμενες από ισχυρές αεροπορικές δυνάμεις, άρχισαν αν αποβιβάζουν συμμαχικά στρατεύματα στη βόρεια ακτή της Γαλλίας».

Η εκτέλεση της διαταγής ήταν άμεση και περιγράφεται σε επίσημο γαλλικό κείμενο:

«Ολα τα πλοία βάζουν πλώρη για το αγγλικό νησί Γουίτ (Wight) που βρίσκεται στη Μάγχη, στη διάρκεια της 5ης Ιουνίου […] Από το Γουίτ οι νηοπομπές έφευγαν για τις ζώνες απόβασης, με πρώτες τις προοριζόμενες για τη ζώνη Γιούτα, που ήταν η πιο μακρινή. Δυο υποβρύχια-μινιατούρες iz είχαν αναχωρήσει από το Πόρτσμουθ στις 3 Ιουνίου για να ταυτοποιήσουν τις ζώνες απόβασης. Εμειναν εν καταδύσει μέχρι την αυγή της 6ης Ιουνίου…»

Ακολουθεί περιγραφή της απόβασης, σύμφωνα με τα εθνικά βρετανικά αρχεία.

«Στις 5 Ιουνίου, περίπου 7.000 πλοία και άλλα σκάφη, που μετέφεραν τα στρατεύματα της εφόδου, άφησαν τα λιμάνια τους για να φτάσουν κοντά στις ακτές της Νορμανδίας το πρωί της επομένης. Στόχος ήταν ο κόλπος του Σηκουάνα, από το Χερβούργο μέχρι τη Χάγη.

»Η ναυτική δύναμη διασχίζει το στενό της Μάγχης χωρίς να γίνει αντιληπτή κατά μέγα μέρος και σχετικά άθικτη. Τα γερμανικά ραντάρ εξουδετερώθηκαν από τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς, την παρεμβολή παρασίτων και με παγίδες. Τα συμμαχικά ναρκαλιευτικά άνοιξαν ασφαλείς διόδους μέσα από τα γερμανικά ναρκοπέδια, ενώ συνάντησαν μικρή αντίσταση από τις γερμανικές ναυτικές δυνάμεις, που ήσαν πολύ αδύναμες, συγκριτικά με τις αντίστοιχες συμμαχικές.

»Τα αερομεταφερόμενα στρατεύματα απογειώθηκαν από την Αγγλία και ήσαν τα πρώτα που έφτασαν στη Γαλλία, ώρες πριν ξημερώσει. Οι Αμερικανοί προσγειώθηκαν στην ενδοχώρα της ζώνης Γιούτα για να καταλάβουν τη χερσόνησο Κοταντέν (Cotentin), την ώρα που οι Βρετανοί είχαν φτάσει στις εκβολές της διώρυγας του Καν και του ποταμού Ορν. Παράλληλα, έπεφταν από τον ουρανό ομοιώματα αλεξιπτωτιστών, για να προκληθεί σύγχυση στους Γερμανούς.

»Καθώς η συμμαχική ναυτική δύναμη πλησίαζε στις ακτές της Νορμανδίας, οι επάκτιες αμυντικές θέσεις των ναζί βομβαρδίζονταν από τα συμμαχικά πολεμικά πλοία και αεροπλάνα. Αυτό ήταν σημαντικό για την επιτυχία της απόβασης, παρόλο που δεν εξουδετερώθηκαν όλα τα γερμανικά πυροβολεία.

»Μερικά από τα μικρά αποβατικά σκάφη χάθηκαν –είτε τα κατάπιαν τα κύματα είτε χτυπήθηκαν από τα γερμανικά πυρά– και άλλα κόλλησαν σε εμπόδια στην ακτή, π.χ. μεταλλικά δοκάρια “φυτεμένα” στην άμμο για να εμποδίζεται η προέλαση των συμμαχικών δυνάμεων». Ακολουθεί περιγραφή των πρώτων ωρών της απόβασης από γαλλικής πλευράς:

«Η επιχείρηση Οβερλόρντ βρίσκεται σε εξέλιξη. Μια τεράστια αρμάδα είναι στη θάλασσα. Εκατοντάδες πλοία συγκλίνουν προς τις γαλλικές ακτές. Ξαφνικά ξεσπά η καταιγίδα. Σε διαδοχικά κύματα, σμήνη βομβαρδιστικών ξερνούν τις βόμβες τους σαν το χαλάζι, πλήττοντας τις γερμανικές αμυντικές γραμμές. Αναδυόμενα μέσα από την πρωινή ομίχλη, τα πολεμικά πλοία παίρνουν τη σκυτάλη και χιλιάδες οβίδες παντός διαμετρήματος πέφτουν στις οχυρώσεις του “Τείχους του Ατλαντικού” που χάνεται μες στη σκόνη και στους καπνούς».

Τότε φτάνει η ώρα της εφόδου. Τα αποβατικά σκάφη πλησιάζουν και ακινητοποιούνται. Βαριά φορτωμένοι και με σφιγμένη την καρδιά από την αγωνία οι άνδρες πηδούν στα αφρισμένα κύματα, ενώ η γερμανική απάντηση είναι άμεση… Η πιο μεγάλη ημέρα του πολέμου μόλις άρχισε.

Οι ζώνες της ιστορικής απόβασης εκτείνονταν σε μήκος ακτών περίπου 70 χιλιομέτρων και ήταν 5, με τις εξής κωδικές ονομασίες:

Σορντ (Sword), δίπλα από την κωμόπολη Ouistreham. Εκεί αποβιβάστηκε η αγγλική μεραρχία «Force 5».

Τζούνο, κοντά στην κωμόπολη Courseulles-sur-Mer. Ηταν η ζώνη απόβασης της καναδικής μεραρχίας, με κωδικό «Force J».

Gold, στο χωρίο Arromanches-les-Bains, όπου πολέμησε μια δεύτερη αγγλική μεραρχία με τον κωδικό «Force G».

Omaha, κοντά στο χωριό Colleville-sur-Mer. Εδώ έκανε έφοδο μεραρχία των ΗΠΑ με κωδικό «Force Ο».

Utah, 5 χιλιόμετρα από το χωριό Saint Martin de Varreville, όπου αποβιβάστηκε μια δεύτερη μεραρχία των ΗΠΑ με κωδικό «Force U».

Οι τρεις πρώτες ζώνες συναποτελούσαν τον αγγλικό τομέα ευθύνης. Οι υπόλοιπες δύο συγκροτούσαν τον αμερικανικό τομέα.

Η μεγάλη σφαγή αρχίζει

Οι Γερμανοί, αρχικά, αιφνιδιάστηκαν, γεγονός που εκμεταλλεύτηκαν προσωρινά οι συμμαχικές δυνάμεις. Γρήγορα, όμως, οι ναζί ενισχύθηκαν ποικιλοτρόπως από την ενδοχώρα και πούλησαν ακριβά το τομάρι τους, παρότι συνεχώς τα συμμαχικά στρατεύματα τροφοδοτούνταν με νέες ενισχύσεις. Οι αιματηρές συγκρούσεις προκάλεσαν τεράστιες ανθρώπινες απώλειες, εκατέρωθεν. Οι ακτές της Νορμανδίας μπορούν να παραλληλιστούν με ένα απέραντο ανθρώπινο σφαγείο.

Μεταξύ των συμμάχων, τις μεγαλύτερες απώλειες, σωστή πανωλεθρία, υπέστησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Το κοιμητήριο της Colleville-sur-Mer «φιλοξενεί» τις σορούς 9.387 Αμερικανών στρατιωτών (Πηγή: Γαλλική πρεσβεία στην Αθήνα).

Μέγα μέρος της ευθύνης για την αμερικανική τραγωδία αποδίδεται:

Α) στην ανεπίτρεπτη ρίψη αλεξιπτωτιστών σε βάλτους, με οδυνηρή συνέπεια να βουλιάξουν οι βαρυφορτωμένοι με τον οπλισμό τους στρατιώτες και να πνιγούν.

Β) Στην ιδιαίτερα σκληρή αντίσταση που αντιμετώπισε η αμερικανική μεραρχία «Force D» στη ζώνη Omaha, όπου δόθηκε η «πιο φονική μάχη» της απόβασης (Πηγή: Γαλλική πρεσβεία στην Αθήνα).

Για την αμερικανική τραγωδία, ο Γάλλος συγγραφέας Ρεϊμόν Καρτιέ στο βιβλίο του «Η Ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου», Εταιρεία Εγκυκλοπαιδικών Εκδόσεων Ο.Ε., σ. 179, υπογραμμίζει τα ακόλουθα:

«Η αμερικανική επιχείρηση αεραγημάτων ήταν πολύ περίπλοκη… Οι φράκτες των χωραφιών και η ομίχλη εμπόδιζαν να συναντηθούν μεταξύ τους οι μικρές ομάδες των αλεξιπτωτιστών, μέσα στην παράξενη αυτή φύση, όπου έπεσαν τα παλικάρια αυτά, που έρχονταν από τις μεγάλες πεδιάδες του νέου κόσμου. Πολλοί απ’ αυτούς πνίγηκαν μέσα στα έλη και στις πλημμυρισμένες εκτάσεις […] Είναι εντελώς αλήθεια ότι πολλοί αλεξιπτωτιστές κατέβαλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες να βγουν μέσα από τον βούρκο και ότι μερικοί πνίγηκαν κάτω από το βάρος της εξαρτύσεών τους.

Από τους 13.200 άνδρες των δυο αερομεταφερομένων μεραρχιών, λιγότεροι από 2.500 συγκεντρώθηκαν αμέσως. Μέσα αναγνώρισης ήταν κάτι μικρά κρόταλα, που γέμισαν την υγρή νορμανδική νύχτα με μια παράξενη συναυλία τζιτζικιών. Οι πυκνοί θάμνοι, όμως, έπνιξαν αυτά τα κροταλίσματα».

Βαριές απώλειες (τουλάχιστον 1.000 νεκρούς σε σύνολο 10.000 ανδρών) είχε και η 6η αερομεταφερόμενη βρετανική μεραρχία, που εξασφάλιζε πλευρική κάλυψη στους αποβιβαζόμενους, αποτρέποντας της πλαγιοκόπησή τους. Συγκεκριμένα, διαδραμάτισε πρωτεύοντα ρόλο και συνέβαλε τα μάλα στην επιτυχία της όλης προσπάθειας όταν:

Τη νύχτα της 5ης προς 6η Ιουνίου 1944 έδωσε νικηφόρα την πρώτη της μάχη, για την κατάληψη μιας γέφυρα, στην κωμόπολη Ρανβιλ (Ranville), περίπου 5 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από την πρώτη ζώνη της απόβασης (Sword).

Ακολούθησαν λυσσαλέες και αλλεπάλληλες γερμανικές αντεπιθέσεις για την ανακατάληψη της γέφυρας, που θα εξασφάλιζε στους ναζί την άμεση αποστολή ενισχύσεων για την απόκρουση της συμμαχικής απόβασης. Οι Βρετανοί φαντάροι, ωστόσο, πολεμώντας ηρωικά άντεξαν στην ασφυκτική πίεση, έστω και με πολύ βαρύ τίμημα.

Πολύ αιματηρή ήταν και η ολοήμερη μάχη που έδωσαν οι Βρετανοί στην ανατολική πλευρά της ζώνης «Gold».

Κατά την αποβίβασή τους (7 το πρωί της 6ης Ιουνίου 1944), που έγινε χωρίς την υποστήριξη πυροβολικού, βρέθηκαν αντιμέτωποι με δυο γερμανικά οχυρά, καλυμμένα πίσω από έναν βράχο ύψους 20 μέτρων. Το δεύτερο οχυρό, ειδικά, ήταν ακριβώς απέναντι από τους αποβιβαζόμενους Βρετανούς, που υπέστησαν σοβαρές απώλειες.

Η διάσπαση των γερμανικού μετώπου στον συγκεκριμένο τομέα πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της ίδιας ημέρας, με την υποστήριξη αρμάτων μάχης και άλλων ενισχύσεων, όπως τα πυροβόλα των αγκυροβολημένων στα ανοιχτά συμμαχικών αντιτορπιλικών. Τελικά, οι Βρετανοί κατέλαβαν το χωριό Αρομάνς.

Ελληνες στο «κονβόι του θανάτου»

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την απόβαση που έπρεπε να πετύχει «πάση θυσία», τα συμμαχικά επιτελεία στην Αγγλία μελετούσαν και την τελευταία λεπτομέρεια των αποβατικών σχεδίων. Μία από αυτές τις «λεπτομέρειες» με δεδομένη την κακοκαιρία στην περιοχή της απόβασης εστιαζόταν στην εξής ανάγκη:

Να δημιουργηθούν στις ακτές της Νορμανδίας, πριν από την απόβαση, πρόχειρα τεχνητά λιμανάκια. Με αυτόν τον τρόπο, οι «μπάριζες» (μικρά αποβατικά σκάφη) θα προστατεύονταν και δεν θα ανατρέπονταν από τα κύματα του ανταριασμένου Ατλαντικού.

Αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθούν παλιά εμπορικά πλοία τα οποία:

Θα προηγούνταν της συμμαχικής αρμάδας, για να ημιβυθιστούν στα ρηχά, το ένα πίσω από το άλλο, λειτουργώντας έτσι ως αυτοσχέδιοι κυματοθραύστες. Και όλα αυτά θα γίνονταν σε απόσταση… αναπνοής από τα επάκτια πυροβολεία των Γερμανών. Πολύ περισσότερο όταν οι ναυτικοί που θα επάνδρωναν τα υπό βύθιση εμπορικά πλοία θα ήταν άοπλοι, με μηδενική δυνατότητα αυτοάμυνας.

Εξαιτίας αυτής της υψηλής επικινδυνότητας η επιχείρηση αποκλήθηκε «κονβόι του θανάτου».

Ο πλοίαρχος του Εμπορικού Ναυτικού Δημήτρης Παρίσης μού έδωσε συνέντευξη που δημοσιεύτηκε στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» στις 26.10.1980. Παρατίθενται τα κύρια στοιχεία της συνέντευξης:

«Εκείνο τον καιρό είχα ξεμπαρκάρει από το φορτηγό “Γεώργιος Π”, για να ξεκουραστώ. Οι σύμμαχοι, προετοιμάζοντας την απόβαση στη Νορμανδία, ζήτησαν από τις συμμαχικές κυβερνήσεις να διαθέσουν φορτηγά πλοία, που θα βούλιαζαν στα ρηχά, στις ακτές της Νορμανδίας. Θα χρησίμευαν για κυματοθραύστες, προκειμένου οι “μπάριζες” με τα αποβατικά αγήματα να προστατεύονται από τα κύματα του Ατλαντικού και να μην ανατρέπονται. Η ελληνική κυβέρνηση διέθεσε δύο πλοία: το “Γεώργιος Π.” και το “Αγιος Σπυρίδων”.

«Ωστόσο, ο αντικαταστάτης μου πλοίαρχος δεν δέχτηκε να λάβει μέρος σε αυτήν την τρομερά επικίνδυνη αποστολή, που την αποκαλούσαν “κονβόι θανάτου”. Τότε με κάλεσε ο προξενικός λιμενάρχης Λονδίνου, Κωνσταντινίδης, και με ρώτησε αν δέχομαι να πάρω μέρος. Αδίστακτα είπα το “ναι”. Το ίδιο εθελοντικά προσφέρθηκαν άλλοι 15 Ελληνες, που επάνδρωσαν το “Γεώργιος Π.”»

Ο Ντούνης, στο βιβλίο του «Εν καιρώ πολέμου» (σελ. 221) αναφέρει 22μελες πλήρωμα.

Βασίλης Μπεκάκος

Ο πρώτος μηχανικός Βασίλης Μπεκάκος ήταν αυτός που, ως δυαδικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων (ΟΕΝΟ), συνέβαλε τα μάλα να βρεθούν εθελοντές για το «κονβόι του θανάτου».

Ο Μπεκάκος, σε συνέντευξη που μου έδωσε και δημοσιεύτηκε στο « Εθνος» της 3ης Ιανουαρίου 1986, αφηγήθηκε τα ακόλουθα:

«Με φώναξε τότε ο αείμνηστος Νίκος Κουρμπέλης, πλοίαρχος του Λιμενικού Σώματος και μου είπε: “Συναντούμε δυσκολία στην επάνδρωση”. Οπότε εγώ τον ρώτησα: “Αναθέτεις σε εμάς;” [εννοεί την ΟΕΝΟ]. Μου απάντησε καταφατικά. Μόλις το ανακοίνωσα στους ναυτεργάτες στο Κάρτνιφ έγινε χαλασμός. Τόσες πολλές ήταν οι εθελοντικές προσφορές που ρίξαμε κλήρο για το ποιοι θα πάνε».

Από τους ηρωικούς εθελοντές στο «κονβόι του θανάτου», ο έτερος δυαδικός γραμματέας της ΟΕΝΟ, Αντώνης Αμπατιέλος, θυμόταν τους εξής (βλ. «Εθνος» της 3ης Ιανουαρίου 1986):

Λευτέρη Μπίκο, υποπλοίαρχο, Παναγιώτη Νταηπαναγιώτη, υποπλοίαρχο από τη Μυτιλήνη, Μανώλη Κολυβά.

Δεν θυμάται τα μικρά ονόματα των Σακκά, Αυγουστίνου, Μπαϊράμη και Μαργαρίτη.

Στα δύο πλοία, προσθέτει ο Αμπατιέλος, επέβαιναν και άντρες τους Πολεμικού Ναυτικού, που έκαναν τις ανατινάξεις, για να προσαράξουν και να μισοβυθιστούν τα σκάφη.

Ακόμα ένας εθελοντής ήταν ο τότε πρώτος μηχανικός Αλέκος Φουρτουλάκης, που επάνδρωσε το πλοίο «Αγιος Σπυρίδων». Τα πληρώματα και των δύο πλοίων επιβίωσαν.

Οι φονικές μάχες συνεχίστηκαν στη Νορμανδία μέχρι τις 21 Αυγούστου 1944. Οι συμμαχικές δυνάμεις συνέτριψαν τους Γερμανούς και στις 25 Αυγούστου μπήκαν απελευθερωτές στο Παρίσι.

Η ιστορική μάχη της Νορμανδίας ήταν διάρκειας 77 ημερών.

Σχόλια