Ergasianews.gr Η δυνατή φωνή του κόσμου της μισθωτής εργασίας!
Μαζί με τον Giorgio Cavazzano, διαμόρφωσαν καθοριστικά το ύφος της σύγχρονης ιταλικής σχολής των κόμικς με τους ήρωες του Disney για παραπάνω από μισό αιώνα. Ο λόγος για τον Massimo De Vita, ιστορικό Μιλανέζο δημιουργό κόμικς όπως "Το Σπαθί των Πάγων" και η "Ζωδιακή Πέτρα", ο οποίος ανακοίνωσε πρόσφατα την απόσυρσή του από την ενεργό δράση
Πιάνοντας το νήμα από την παράδοση των πρωτοπόρων της ιταλικής ντισνεϊκής κομικσικής δημιουργίας, όπως ήταν ο Romano Scarpa και ο Giovan Battista Carpi, ο Massimo De Vita παραμένει μέχρι και σήμερα ένας από τους πιο επιδραστικούς δημιουργούς κόμικς με τους ήρωες του Ντίσνεϊ στη γειτονική χώρα. Μαζί με τον Giorgio Cavazzano διαμόρφωσαν εν πολλοίς το σύγχρονο ύφος των κόμικς με τους διάσημους ανθρωπόμορφους ήρωες, πάπιες και ποντίκια, αφού, παρά την κλασικότητα που συνοδεύει μια πορεία διάρκειας παραπάνω από μισό αιώνα, επαναδιατύπωναν διαρκώς την έννοια του μοντέρνου, παραμένοντας πάντοτε αφηγηματικά επίκαιροι και εικαστικά διαρκώς πειραματιζόμενοι.
Κι όμως, αυτή η πορεία, δυστυχώς και παραδόξως, έφτασε στο τέλος της, όπως ανακοίνωσε ο ίδιος ο δημιουργός πριν από ακριβώς έναν μήνα. Δυστυχώς, γιατί κάθε νέα ιστορία του αποτελούσε είδηση για τους φανατικούς αναγνώστες των ιστοριών του της Disney, και παραδόξως, γιατί, με τρανταχτή εξαίρεση το παράδειγμα του Don Rosa, οι σχεδιαστές κόμικς που συνεργάζονται με την Disney συνήθως «πεθαίνουν στο σχεδιαστήριό τους», τόσο λόγω της αγάπης τους για την καλλιτεχνική δημιουργία όσο και εξαιτίας του ιδιαίτερου εργασιακού καθεστώτος που επικρατεί στους κόλπους του αμερικανικού κολοσσού, που θέλει τους συνεργάτες του δημιουργούς κόμικς να εργάζονται διαρκώς προκειμένου να επιβιώσουν, καθώς η εταιρεία δεν τους παρέχει τίποτε άλλο πέρα από μια εφάπαξ πληρωμή ανά ιστορία.
Οι λέξεις «ποσοστά αναδημοσίευσης», «πνευματικά δικαιώματα», «ασφαλιστική κάλυψη» και «σύνταξη» είναι ως επί το πλείστον ξένες για τους δημιουργούς κόμικς που επιλέγουν να αφιερώσουν την καριέρα τους στον όμορφο κόσμο της Λιμνούπολης και του Μίκυ Σίτι.
Παρ’ όλα αυτά, αν και υπαρκτή για δεκαετίες, η τραγική κατάσταση ανασφάλειας που βιώνουν οι καλλιτέχνες που συνεργάζονται με τον δυνατότερο ίσως παίκτη της βιομηχανίας της 9ης Τέχνης δεν έχει αναδειχθεί παρά εσχάτως. Την αρχή έκανε ο Don Rosa, ο δημοφιλέστερος ίσως σήμερα δημιουργός ιστοριών με τον Ντόναλντ και το Θείο Σκρουτζ, ο οποίος σταμάτησε την παραγωγή νέων ιστοριών καταγγέλλοντας –μέχρι σήμερα–με κάθε ευκαιρία τις πρακτικές της εταιρείας.
Μερικά χρόνια αργότερα, αντίστοιχος αναβρασμός και σχετικές ανησυχίες φαίνεται να προκαλούνται στους ομοτέχνους του στην Ιταλία, με αφορμή τις πρόσφατες διοικητικές αλλαγές στη σύνταξη του περιοδικού «Topolino», της ιστορικής ιταλικής έκδοσης ιστοριών της Ντίσνεϊ, οι οποίες συνοδεύτηκαν από μια προσπάθεια ανανέωσης όχι μόνο του περιεχομένου του περιοδικού αλλά και του προσωπικού, αφήνοντας χωρίς δουλειά ηλικιωμένους, ιστορικούς πλην όμως... «ξεπερασμένους» δημιουργούς κόμικς.
Η περίπτωση του Massimo De Vita, όμως, δεν είναι αυτή. Σεβόμενος τη λαμπρή επαγγελματική του διαδρομή, αποφάσισε να εγκαταλείψει ένα πλοίο που φαίνεται να βουλιάζει. Στα 79 του χρόνια, έχοντας δημιουργήσει αμέτρητες ιστορίες που έθρεψαν τη φαντασία πολλών γενιών αναγνωστών απ’ όλον τον κόσμο, δουλεύοντας πλέον από καλλιτεχνική ανάγκη και όχι για λόγους βιοπορισμού, με αφορμή τόσο τις γενικότερες εξελίξεις στον χώρο όσο και την ενόχλησή του από τις λογοκριτικές τάσεις των εκδοτών, πήρε την απόφαση να... κρεμάσει τα μολύβια του, καταγγέλλοντας με τη σειρά του τις προβληματικές συνθήκες στον χώρο, στην τελευταία συνέντευξη που έδωσε στην ιστοσελίδα ventennipaperoni.com.
Η αρχή του μύθου
Ο Massimo De Vita βρέθηκε από πολύ μικρή ηλικία περικυκλωμένος από την Τέχνη με την οποία έμελλε να καταπιαστεί επαγγελματικά. Παιδί του Pier Lorenzo De Vita, ενός από τους παλαιότερους δημιουργούς κόμικς στην Ιταλία και συνεργάτη του ιστορικού εκδότη Arnoldo Mondatori, καλλιέργησε από μικρός το ενδιαφέρον του για αυτήν την ιδιαίτερη τέχνη. Αφού αποφοίτησε από το Καλλιτεχνικό Λύκειο της Μπρέρα στο Μιλάνο, συνεργάστηκε με το στούντιο κινουμένων σχεδίων των αδερφών Nino και Toni Pagot για την υλοποίηση διαφημιστικών σποτ.
Ηδη από το 1959 ο πατέρας De Vita παρουσίασε τον γιο του στον διευθυντή του περιοδικού «Topolino» και συνεργάτη του οίκου Mondatori, Mario Gentilini, ο οποίος χρειαζόταν έναν σχεδιαστή στη σύνταξη των περιοδικών για τα ραφιναρίσματα και τις μικροδιορθώσεις των σελίδων, κυρίως στο μοντάζ των αμερικανικής προέλευσης ιστοριών και την προσαρμογή τους στο διαφορετικό φορμά των ιταλικών περιοδικών εκδόσεων.
Σε αυτό το πόστο θα μεταφέρει κόμικς κάθε λογής, από τις διασκευές του Superman και του Pecos Bill μέχρι τα κλασικά έργα με την υπογραφή του Walt Disney. Μέχρι το 1962 ο Massimo De Vita θα εργαστεί ως γραφίστας, σελιδοποιός και σχεδιαστής εξωφύλλων για κλασικούς τίτλους κόμικς του Disney, όπως το «Topolino», ενώ θα συνεργαστεί συχνά με τον πατέρα του σε διάφορες ιστορίες, στα μολύβια και στα μελάνια – όλα αυτά μέχρι που έλαβε από τον Gentilini την πρόταση της... απόλυσης!
Αυτό σήμαινε πως ο Massimo De Vita ήταν πλέον έτοιμος να ενωθεί με το πάνθεον της «Ιταλικής Σχολής» Disney, ως ώριμος πλέον δημιουργός κόμικς πλήρους απασχόλησης, κάτι που σήμαινε πως έπρεπε να απολυθεί για να συνεργάζεται πλέον με το περιοδικό ως ελεύθερος επαγγελματίας... με μπλοκάκι. Ετσι, τον Ιούλιο του 1962 κυκλοφορεί η πρώτη του ιστορία, «Η Εκδίκηση του Μαντρακίνο».
«Το Σπαθί των Πάγων» και «Η Ζωδιακή Πέτρα» αποτελούν δύο από τις μεγαλύτερες και επιδραστικότερες ιστορίες του μεγάλου μαέστρου. Αμφότερες επανακυκλοφόρησαν σε αυτόνομες εκδόσεις 20 χρόνια μετά την αρχική τους έκδοση.
Από το Φάντομ Ντακ στον Ινδιάνα Γκούφυ
«Στην αρχή θεωρούσα τη συνεργασία μου με το “Topolino” ένα πράγμα αρκετά δευτερεύον, και αν δει κανείς τις ιστορίες που σχεδίαζα τότε, νομίζω είναι αρκετά εμφανές», δηλώνει ο Massimo De Vita στα πλαίσια της σειράς «Tesori Made in Italy: I Capolavori di Massimo De Vita», μία έκδοση που συγκεντρώνει μερικές από τις σημαντικότερες ιστορίες που έγραψε και, κυρίως, σχεδίασε ο μεγάλος Ιταλός «μαέστρος των κόμικς». Μια τιμή που δεν έχουν πολλοί καλλιτέχνες εν ζωή, να δουν δηλαδή μέρος έστω του έργου τους συγκεντρωμένο σε τόμους, που αποδεικνύει μεταξύ άλλων πόσο σημαντική είναι η καλλιτεχνική του επίδραση στον χώρο.
Ποια κορυφαία ιστορία του να πρωτοθυμηθεί κανείς; Το «Σπαθί των Πάγων» (1982), μια ιστορία επικής φαντασίας με πρωταγωνιστές τον Μίκυ και τον Γκούφυ, που αντλεί την έμπνευσή της από «Το Σπαθί των Σανάρα» του Brooks Terry, αποτίοντας ταυτόχρονα φόρο τιμής στη σειρά ταινιών του «Star Wars»; Τη «Ζωδιακή Πέτρα», τη μεγαλύτερη ιστορία με τους ήρωες του Ντίσνεϊ που είχε γραφτεί ποτέ όταν πρωτοκυκλοφόρησε το 1990, μια ιστορία με περισσότερες από 300 σελίδες και 12 επεισόδια, εκ των οποίων ο De Vita εικονογράφησε τα 8;
Ή μήπως την «Εποποιία του Νέου Κόσμου», μια σειρά ιστοριών που διήρκεσε από το 1994 μέχρι το 1999 και εξερευνά μέσα από τα μάτια του Μίκυ Μάους την αποκρυστάλλωση της φυσιογνωμίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, από τις μάχες με τους Ινδιάνους και τους καουμπόηδες στη δράση του Γεώργιου Ουάσινγκτον και από τις περιηγήσεις των καραβανιών μέχρι την κατασκευή του πρώτου τρένου;
Πριν απ’ όλα αυτά, θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός νέου χαρακτήρα που έμελλε να γίνει ένας από τους πιο δημοφιλείς ντισνεϊκούς ήρωες των κόμικς: από την τέταρτη εμφάνιση του Φάντομ Ντακ το 1971, στην ιστορία «Ο Χρυσός Σκαραβαίος», ο Massimo De Vita καθιερώνεται ως ο βασικός σχεδιαστής των ιστοριών του, προσθέτοντας διαρκώς νέα στοιχεία στις βάσεις που έθεσαν οι εμπνευστές του, Guido Martina και Giovan Battista Carpi.
Το ίδιο θα συμβεί και με έναν άλλον ήρωα που, αν και δεν δημιούργησε εκείνος, θα συνδεθεί αναπόδραστα με το όνομά του: τον Ινδιάνα Γκούφυ, του οποίου την απεικόνιση αναλαμβάνει από τη δεύτερη ιστορία του το 1989, «Η Πόλη των Πάγων», και εξελίσσει μαζί με τον Bruno Sarda, οριοθετώντας σχεδόν αποκλειστικά τα χαρακτηριστικά του περιπετειώδους ξαδέρφου του Γκούφυ και αγαπημένου ήρωα του Ιταλού δημιουργού. Πολλές από τις ιστορίες του De Vita με τους δύο αυτούς ήρωες δημοσιεύτηκαν στα ελληνικά στις σελίδες του περιοδικού «Αλμανάκο».
Θα δημιουργήσει κι εκείνος με τη σειρά του δικούς του ήρωες που θα εξελιχθούν σε μόνιμο καστ, όπως οι καθηγητές Ζαποτέκ και Μάρλιν, οι οποίοι στέλνουν τον Μίκυ και τον Γκούφυ σε ταξίδια στην Ιστορία μέσω της Μηχανής του Χρόνου, ή τον «Σερ Μίκυ» που γνωρίσαμε στην πολύ προσωπική σειρά ιστοριών του De Vita, με τίτλο «Τα Ημερολόγια του Σερ Μίκυ».
Φυσικά, αυτές είναι μερικές μόνο από τις καταπληκτικές ιστορίες που έγραψε και σχεδίασε ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς κόμικς της εποχής μας, πάντοτε στο πλαίσιο του σύμπαντος της Disney. Οπως έχει δηλώσει ο ίδιος: «Δεν αισθάνθηκα ποτέ την ανάγκη να εργαστώ για άλλα είδη ή άλλους εκδότες, καθώς, κατά τη γνώμη μου, το ντισνεϊκό σύμπαν είναι τόσο ολοκληρωμένο ώστε να ικανοποιεί κάθε δημιουργική τάση».
