Τι προβλέπει η πρόταση για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης

Κάθε Δευτέρα η «Eφ.Συν.» θα ενημερώνει τους αναγνώστες της σταθερά μέσα από αυτήν τη σελίδα για ειδήσεις που «γεννιούνται» στα όργανα της θεσμικής Ευρώπης και δεν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας.

Oι επιχορηγήσεις προς τα κράτη-μέλη από το υπό σύσταση Ταμείο Ανάκαμψης θα εξαρτώνται από την αξιολόγηση των εθνικών σχεδίων «ανάκαμψης και ανθεκτικότητας» τα οποία θα υποβάλει κάθε χώρα, σε πλήρη εξάρτηση από τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις του ευρωπαϊκού εξαμήνου.

Αυτό προβλέπει η συμβιβαστική πρόταση που θα θέσει στο τραπέζι της κρίσιμης συνόδου των 27 ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ. Η Επιτροπή θα εξετάζει ανά δίμηνο τα προγράμματα και θα εισηγείται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο θα αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία, ενώ κομβικός στο σκέλος της γνωμοδότησης προς την Επιτροπή θα είναι ο ρόλος της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής της Ε.Ε.

Η πρόταση δεν ξαφνιάζει. Ηδη από τα τέλη Μαΐου, τόσο ο αντιπρόεδρος της Ε.Ε., Ντομπρόβκσις, όσο και ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων, Τζεντιλόνι, δεν είχαν αποκλείσει τα δημοσιονομικά κριτήρια του ευρωπαϊκού εξαμήνου για το ποσό των επιχορηγήσεων 500 δισ. ευρώ σε σύνολο 750 δισ. (συμπεριλαμβανομένων και των 250 δισ. ευρώ σε δάνεια) που περιλαμβάνει η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ταμείο Ανάκαμψης.

Φυσικά αυτό δεν είναι αρκετό για να καμφθούν οι ισχυρές αντιρρήσεις της «τετράδας των ολιγαρκών» (frugal four), όπως αυτοαποκαλούνται η τετράδα συν ένας, Αυστρία, Ολλανδία, Δανία, Σουηδία, και Φινλανδία για τα ποσά, τη διάρκεια, τη σύνθεση αλλά και τον ισχυρό έλεγχο που επιθυμούν να έχει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις επιχορηγήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.

Ωστόσο η νέα πρόταση του προέδρου του Ε.Σ. των κύριων σημείων που δημοσιοποιήθηκαν την περασμένη Παρασκευή, αν και διατηρεί το ύψος του ταμείου στο ποσό των 750 δισ. ευρώ, περιλαμβάνει συμβιβαστικές γέφυρες προκειμένου να επιτευχθεί λύση στη σύνοδο κορυφής, που θα διεξαχθεί με φυσική παρουσία στις Βρυξέλλες, στις 17-18 Ιουλίου.

Oι προτάσεις του Ε.Σ.:

■ Μείωσε στα 1.074 δισ. ευρώ (από τα 1.100 δισ. της πρότασης της Ε.Ε.) την πρότασή του για το ύψος του πολυετούς Προϋπολογισμού (2021-2027) της Ε.Ε.

■ Περιόρισε κατά 1 έτος τον χρόνο ολοκλήρωσης των δεσμεύσεων για το 2023 και πρότεινε να ολοκληρωθούν οι πληρωμές το 2026 αντί για το 2027. Μετέθεσε το έτος εκκίνησης της αποπληρωμής των ομολόγων που θα εκδώσει η Επιτροπή κατά δύο έτη, στο 2026.

■ Για τους ίδιους πόρους με τους οποίους τα κράτη-μέλη θα αποπληρώσουν το κοινό δάνειο, ο Σαρλ Μισέλ πρότεινε μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2021 να καταθέσει η Επιτροπή σχέδιο για νέο ψηφιακό φόρο και διασυνοριακό μηχανισμό άνθρακα, ώστε να αρχίσει η επιβολή τους από το 2023.

■ Διατήρησε τις εκπτώσεις (rebates) στις εισφορές που καταβάλλουν στον Προϋπολογισμό της Ε.Ε. η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία και η Σουηδία, σε τιμές του 2020.

■ Δεν άλλαξε την προσέγγιση της Ε.Ε. για την κατανομή των κριτηρίων επιχορήγησης των κρατών-μελών (για το 70% του μεγαλύτερου τμήματος της επιχορήγησης που θα διανεμηθεί μέχρι το 2022 να ισχύσουν τα κριτήρια πληθυσμός, κατά κεφαλήν ΑΕΠ και ανεργία την περίοδο 2017-2019, ενώ για το υπόλοιπο 30% που θα διανεμηθεί το 2023 θα ληφθεί υπόψη το ΑΕΠ την περίοδο 2020-2021).

■ Ανεπηρέαστη έμεινε και η ισορροπία ανάμεσα στα δάνεια (250 δισ.) και τις επιχορηγήσεις (500 δισ.) «για να αποφευχθεί η υπερβολική επιβάρυνση των κρατών-μελών με υψηλά επίπεδα χρέους», ενώ πρότεινε ένα μέρος των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης να δοθούν με βάση την έκταση της ύφεσης που θα έχουν οι χώρες λόγω του κορονοϊού.

■ Πρότεινε το 71% των πόρων ανάκαμψης να δεσμευτεί τη δύσκολη διετία 2021 και 2022. Το 30% να δεσμευτεί το 2023 και το συνολικό κονδύλι να εκταμιευτεί έως το 2026, ενώ το 30% της χρηματοδότησης να δεσμευτεί σε έργα που συνδέονται με την κλιματική μετάβαση.

■ Εθεσε ως προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση τον σεβασμό του κράτους δικαίου, αλλά ταυτοχρόνως, η πρότασή του διευκολύνει Ουγγαρία και Πολωνία, αφού προσφέρει δυνατότητα αναστολής της κοινοτικής χρηματοδότησης με ειδική πλειοψηφία, ώστε να αποφευχθούν τυχόν κυρώσεις.

■ Πρότεινε τη δημιουργία ενός αποθεματικού Brexit, ύψους 5 δισ. ευρώ, εάν δεν υπάρξει νέα εμπορική συμφωνία. Επίσης, πρότεινε η αποπληρωμή του χρέους που θα εκδώσει η Κομισιόν να αρχίσει από τον επόμενο προϋπολογισμό 2021-27.

ΓΛΩΣΣΑΡΙ

Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης: Το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο, που προτάθηκε από τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν και τη Γερμανίδα καγκελάριο Μέρκελ, για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία στην Ε.Ε. Η γαλλογερμανική πρόταση περιελάμβανε την επιχορήγηση των κρατών-μελών με την έκδοση ευρωομολόγων ύψους 500 δισ. ευρώ. Με αυτήν την πρόταση για πρώτη φορά στην ιστορία της η Ε.Ε. προτίθεται να δανειστεί από τις χρηματαγορές ενώ μέχρι τώρα αυτό γίνεται από τα κράτη-μέλη. Ως εκ τούτου το Ταμείο Ανάκαμψης εκτιμάται ότι μπορεί να αποτελέσει κι ένα πολύ σημαντικό θεσμικό βήμα προς την ομοσπονδιακή ωρίμανση της Ε.Ε.

Η πρόταση έγινε δεκτή από την Επιτροπή, η πρόεδρος της οποίας Φον ντερ Λάιεν, επιχειρώντας να τη συμβιβάσει με τις αντιρρήσεις της Αυστρίας -η οποία αντιτάχθηκε σε «κοινοτικοποίηση» των χρεών των 27 και σε αύξηση του προϋπολογισμού της Ε.Ε.-, εκτός από τις επιχορηγήσεις πρότεινε κι ένα νέο «μείγμα» αποτελούμενο από 500 δισ. ευρώ και 250 δισ. σε δάνεια.

Το πακέτο των 750 δισ., αν και βελτιωμένο, κρίθηκε ανεπαρκές από την πολιτική ομάδα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, δεδομένου ότι το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο είχε προτείνει για το Ταμείο 2 δισ. ευρώ, ενώ για τον Πολυετή Προϋπολογισμό για την περίοδο 2021-2027 είχε ζητήσει 1,3 τρισ. ευρώ προκειμένου να μη μειωθούν οι πόροι για την Κοινή Γεωργική Πολιτική, που φαίνεται να είναι ο χαμένος της υπόθεσης.

Η τελική σύνθεση του Ταμείου καθώς και του επταετούς Προϋπολογισμού, που συζητείται εδώ και δύο χρόνια στα θεσμικά όργανα, αναμένεται να αποφασιστεί -εάν δεν υπάρξει βέτο από την Αυστρία- στη σύνοδο των 27 στις 17 και 18 Ιουλίου.