Ergasianews.gr Η δυνατή φωνή του κόσμου της μισθωτής εργασίας!
Στιγμιότυπα από τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2019 στην Αυστραλία
Glen Morey via AP
Εξαιρετικά σημαντικά στοιχεία προκύπτουν από έρευνα του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας για τις εκπομπές των πυρκαγιών, οι οποίες όχι μόνο παραμένουν στην ατμόσφαιρα για μεγάλο χρονικό διάστημα και εξαπλώνονται σε τεράστιες αποστάσεις, αλλά γίνονται και πιο επικίνδυνες όσο εκτίθενται στον αέρα και στο φως
Κάθε χρόνο, χιλιάδες πυρκαγιές αφανίζουν δάση, λιβάδια και χερσότοπους σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το 2018, περισσότερα από 204.861 εκτάρια γης κάηκαν στην Ευρώπη και σε άλλες χώρες γύρω από τη Μεσόγειο, ενώ την προηγούμενη χρονιά οι πυρκαγιές κατέστρεψαν πάνω από 1,2 εκατ. εκτάρια. Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο καπνός από τις πυρκαγιές εκτιμάται ότι προκαλεί περισσότερους από 339.000 πρόωρους θανάτους ετησίως, αριθμός πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό εκείνων που χάνουν τη ζωή τους απευθείας σε αυτές τις πυρκαγιές.
Καθώς τα δέντρα, οι θάμνοι, το γρασίδι και η τύρφη παραδίδονται σε αυτές τις πυρκαγιές, απελευθερώνονται τεράστιες ποσότητες καπνού, αιθάλης και άλλων ρύπων στον αέρα. Με μεγάλες πυρκαγιές, ο καπνός μπορεί να ανέλθει πολλά χιλιόμετρα στη στρατόσφαιρα και να εξαπλωθεί σε ολόκληρες περιοχές, προκαλώντας ατμοσφαιρική ρύπανση πολύ πιο μακριά από εκεί που εκδηλώθηκαν οι φωτιές.
«Στην ανατολική Μεσόγειο λαμβάνουμε καπνό που προέρχεται από δασικές πυρκαγιές στη Ρωσία και όταν αυτό συμβαίνει υπάρχει απλώς θολός καπνός παντού. Μπορεί να είναι αρκετά δραματικό. Επηρεάζεται η ποιότητα του αέρα σε ολόκληρες περιοχές ή τμήματα των ηπείρων», λέει στο Orizon Magazine ο Αθανάσιος Νένες, καθηγητής στην Πάτρα, στο Ινστιτούτο Επιστημών Χημικών Μηχανικών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας. Ο Ελληνας καθηγητής είναι κύριος ερευνητής στο έργο PyroTRACH, το οποίο προσπαθεί να ανακαλύψει πώς οι εκπομπές από τις πυρκαγιές -μαζί με άλλους τύπους καύσης βιομάζας, όπως η καύση σε τζάκια- αλλάζουν την ατμόσφαιρα και τον αντίκτυπο που έχουν στην ανθρώπινη υγεία και στο κλίμα.
Τετραπλάσια τοξικότητα
Η ομάδα λαμβάνει τακτικά δείγματα αέρα σε τρεις τοποθεσίες στην Ελλάδα (Κρήτη, Αθήνα και Πάτρα). Αυτά συνδυάζονται με δείγματα που παρέχονται από συνεργάτες της σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Αρκτικής, της Ινδίας, της Ευρώπης, του Βιετνάμ και από τον αέρα πάνω από τον νότιο Ατλαντικό Ωκεανό. Οι ερευνητές χρησιμοποιούν στο εργαστήριο έναν ειδικό περιβαλλοντικό θάλαμο που αναπαράγει τις συνθήκες που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα. Στη συνέχεια, δημιουργούν φρέσκα δείγματα καπνού καίγοντας διαφορετικούς τύπους φυτικών υλικών, τα οποία στη συνέχεια αφήνονται να «γερνούν» στον θάλαμο.
Με την πάροδο του χρόνου μπορούν να δουν πώς αλλάζει η χημεία των σωματιδίων στον καπνό όταν εκτίθενται στην ατμόσφαιρα και στα καθημερινά μοτίβα του ηλιακού φωτός και του σκότους. Οι φορητοί θάλαμοι τους επιτρέπουν επίσης να «γερνούν» τον καπνό που παράγεται απευθείας από πραγματικές πυρκαγιές στο εξωτερικό περιβάλλον. «Προσπαθούμε να κατανοήσουμε τη διάρκεια ζωής του καπνού στην ατμόσφαιρα και πώς εξελίσσεται χημικά», εξηγεί ο καθηγητής Αθ. Νένες.
Ενα από τα βασικά ευρήματα της ομάδας από την έναρξη του πενταετούς προγράμματος το 2017 είναι ότι τα σωματίδια που απελευθερώνονται από την καύση της βλάστησης σε δασικές πυρκαγιές γίνονται πιο τοξικά με την πάροδο του χρόνου. Ο καπνός από δασικές πυρκαγιές μπορεί να παραμείνει στην ατμόσφαιρα για μερικές εβδομάδες καθώς εξαπλώνεται.
«Γνωρίζουμε ότι η αναπνοή μέσα σε καπνό όταν βρίσκεστε κοντά σε μια φωτιά δεν είναι καλή, αλλά έχουμε δει ότι με την πάροδο του χρόνου γίνεται χειρότερη - έως και τέσσερις φορές πιο τοξική», δήλωσε ο Αθ. Νένες, αναφερόμενος σε αποτελέσματα του πειράματος της ομάδας του που έδειξαν ότι τα δείγματα καπνού που λήφθηκαν από τον αέρα περισσότερες από πέντε ώρες μετά την απελευθέρωσή τους από πυρκαγιά ήταν διπλάσια τοξικά από ό,τι όταν απελευθερώθηκαν για πρώτη φορά. Και ακόμη ότι, καθώς «γερνούσαν» περαιτέρω στο εργαστήριο, η τοξικότητά τους τετραπλασιάστηκε σε σχέση με τα αρχικά επίπεδα. «Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν βρίσκεστε μακριά από φωτιά, εάν ο καπνός με τον αέρα έρχεται προς εσάς, μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία», εξήγησε. «Οι άνθρωποι μπορεί να μη γνωρίζουν καν ότι αναπνέουν τους καπνούς από μια μακρινή δασική πυρκαγιά, αλλά αυτό θα επηρεάσει την υγεία τους».
Μεγάλη εξάπλωση
Ενώ οι ακριβείς επιπτώσεις στην υγεία δεν έχουν ακόμη κατανοηθεί πλήρως, ο καπνός θεωρείται ότι έχει σειρά βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπτώσεων. «Μπορεί να κάνει τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς σε λοιμώξεις, μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικές δυσκολίες και να καταστήσει μερικούς ανθρώπους πιο επιρρεπείς σε καρδιακές προσβολές», δήλωσε ο καθηγητής Νένες. «Ταυτόχρονα, τα σωματίδια καπνού περιέχουν επίσης καρκινογόνες ουσίες (πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες) οι οποίες οξειδώνονται και γίνονται πιο καρκινογόνες, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου».
Ωστόσο, αυτή η αύξηση της τοξικότητας του καπνού με το πέρασμα του χρόνου προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς ο καπνός από μεγάλες πυρκαγιές είναι γνωστό ότι ταξιδεύει σε ολόκληρες ηπείρους, ακόμη και στους ωκεανούς. Η εξάπλωση του καπνού από τις δασικές πυρκαγιές στην Αλμπέρτα του Καναδά, για παράδειγμα, έφτασε στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ, σε ολόκληρο τον Ατλαντικό και στην Ευρώπη το 2019. Ομοίως, ο καπνός από τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές στην Αυστραλία εξαπλώθηκε στη Νότια Αμερική, ενώ η ρύπανση από τις πυρκαγιές στη Σιβηρία έχει εξαπλωθεί στον δυτικό Καναδά και στις ΗΠΑ.
