Στην υγειά ενός Κανάγια |

Αργεντίνικο ποδοσφαιρικό πάθος

Του ΑΓΓ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

Στις 19 Ιουλίου 2007, ο θρυλικός Αργεντίνος γελοιογράφος και συγγραφέας Ρομπέρτο ελ Νέγρο Φονταναρόσα έφυγε από τη ζωή, νικημένος από την αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση, το ρημάδι του ALS. Κάθε χρόνο έκτοτε, στην επέτειο του θανάτου του, οι οπαδοί της αγαπημένης του Ροσάριο Σεντράλ τον θυμούνται, σε μια μέρα που έχει πάρει το όνομα «η Μέρα του Φίλου μας του Κανάγια». Δεν τον βρίζουν. Ισα ίσα. Κανάγιες είναι το παρατσούκλι των οπαδών της Σεντράλ και το κουβαλάνε με τιμή και καμάρι σαν παράσημο στο πέτο.

Μια μέρα, λοιπόν, που οι φίλοι του μαζεύονταν στο αγαπημένο του καφέ στο Ροσάριο, το «Ελ Κάιρο», ώστε να πιουν ένα μάτε στο «τραπέζι των γόηδων», όπου σύχναζε η παρέα του, ένα ημισφαίριο ανατολικότερα, στην πλατεία Μερκούρη των Πετραλώνων μια άλλη παρέα θυμόταν (ή μάθαινε) τον Ελ Νέγρο. Τυχαία, ορκίζεται ο Γιάννης Μαραβελάκης από το βιβλιοπωλείο «Αμόνι». Ετσι λοιπόν η τύχη θέλησε στις 17 του Ιούλη του 2020 να παρουσιαστεί το βιβλίο «Puro Futbol» του Ρομπέρτο Φονταναρόσα (εκδ. Απρόβλεπτες) από το βιβλιοπωλείο «Αμόνι». Κάτσαμε στις καρέκλες μας στη μέση της πλατείας και ακούσαμε ιστορίες για τον Ελ Νέγρο, για το ποδόσφαιρο και για τη Ροσάριο Σεντράλ, ένα δροσερό καλοκαιριάτικο απόγευμα, όπως πρέπει σε έναν γόη, έναν αυτοδίδακτο λόγιο, αφού έγινε ένας από τους πνευματικότερους ανθρώπους στη Νότια Αμερική, πολυγραφότατος και οξύνους, παρότι παράτησε το σχολείο στα 15 του χρόνια.

Παρών στην παρουσίαση ήταν ο Μιχάλης Τσούτσιας, μεταφραστής του βιβλίου και οπαδός της Ροσάριο Σεντράλ ο ίδιος. Αν διαβάσετε το βιβλίο θα δείτε ότι η αγάπη για τους Κανάγιες από τις όχθες του ποταμού Παρανά είναι μεταδοτική. Οταν ο Μιχάλης ξεκίνησε να μεταφράζει τα διηγήματα του Ελ Νέγρο, οκτώ από τα είκοσι και βάλε ποδοσφαιρικά του και από τα τριακόσια συνολικά, δεν πίστευε πως θα βρεθεί εκδότης να τα κυκλοφορήσει. Αλλά είπαμε. Αυτές οι Εκδόσεις είναι Απρόβλεπτες. Και ευτυχώς δηλαδή που βρέθηκε κάποιος να τυπώσει το βιβλίο. Γιατί το πάντρεμα μεταξύ ιστορίας, πένας και μετάφρασης είναι ιδανικό. Ο Μιχάλης Τσούτσιας έχει πιάσει στο ακέραιο την άμεση γραφή του Φονταναρόσα και αποδίδει στα ελληνικά πράγματα που θα έλεγες ότι δεν αποδίδονται.

Αυτό ήταν που προβλημάτιζε και τους κληρονόμους του Ελ Νέγρο: τον γιο του και τη δεύτερη γυναίκα του, οι οποίοι για χρόνια ήταν στα μαχαίρια για τους τίτλους ιδιοκτησίας των έργων του. Οταν ο Μιχάλης επικοινώνησε με την Γκαμπριέλα Μάι, η χήρα του Φονταναρόσα τον ρώτησε αν οι Ελληνες θα μπορέσουν να πιάσουν τις αναφορές του συγγραφέα, τις ποτισμένες με τον αργεντίνικο τρόπο ζωής. Εύλογη απορία, αλλά όταν ο μεταφραστής είναι τσακάλι, τότε όλα γίνονται.

Ρομπέρτο Φονταναρόσα

«Puro Futbol»

Μετάφραση: Μιχάλης Τσούτσιας

Εκδόσεις «Απρόβλεπτες»

Φεβρουάριος 2020

σελ. 144

Το «Puro Futbol» είναι μια ερωτική επιστολή στο ποδόσφαιρο. Αρα απευθύνεται μόνο σε ποδοσφαιρόφιλους; Οχι απαραίτητα. «Οσοι αγαπούν το ποδόσφαιρο θα λατρέψουν το βιβλίο. Αλλά είναι πιο σημαντικό να το διαβάσουν όσοι δεν ενδιαφέρονται για την μπάλα», πιστεύει ο αθλητικογράφος Νεκτάριος Δαργάκης, «ώστε να καταλάβουν τι σημαίνει να είσαι οπαδός μιας ομάδας.

»Οσοι δεν μοιράζονται μαζί μας αυτήν την αγάπη για το ποδόσφαιρο απορούν με εμάς, αλλά η απάντηση είναι απλή. Θέλουμε μέσω του ποδοσφαίρου να νιώσουμε ξανά εκείνη την ξενοιασιά που νιώθαμε όταν περιμέναμε να πάει η ώρα πέντε ή έξι, να πέσει ο ήλιος και να βγούμε έξω με μια μπάλα. Και όταν τελικά επιστρέφαμε στο σπίτι, μόνη μας σκοτούρα ήταν να δικαιολογήσουμε στις μανάδες μας τα σκισμένα γόνατα και τους γδαρμένους αγκώνες».

Το Puro Futbol είναι ξεκάθαρα ένα ποδοσφαιρικό βιβλίο. Κάποια διηγήματα θα κουράσουν όσους δεν ενδιαφέρονται για τη σφαίρινη ερωμένη. Ακόμα και αν χαμογελάσουν όταν δουν την αναφορά για τους ακρατείς χουλιγκάνους από την Αστυπάλαια. Ωστόσο στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου, το ποδόσφαιρο είναι απλά το σκηνικό, ένα θεατρικό σετ, μπροστά στο οποίο εκτυλίσσεται μια βαθιά κοινωνικοπολιτική τραγικωμωδία. Είναι ένα βιβλίο που θα σε κάνει να ψάξεις τον εαυτό σου μέσα στους χαρακτήρες, οι οποίοι είναι στην πλειονότητά τους μέλη της παρέας του Ελ Νέγρο, θαμώνες του «Ελ Κάιρο» και γόηδες του τραπεζιού. Θα δεις τον εαυτό σου κάπου εκεί μέσα. Και θα γελάσεις. Αυτό έκανε πάντα ο Ελ Νέγρο, όπως εντόπισε ο ψυχαναλυτής Εδουάρδο Μίλερ: «Αυτό είναι το μεγάλο δώρο που μας έκανε. Μας έμαθε να γελάμε με τους ίδιους μας τους εαυτούς. Γιατί όποιος γελάει με τον ίδιο του τον εαυτό, δύσκολα γίνεται φασίστας».