Ergasianews.gr Η δυνατή φωνή του κόσμου της μισθωτής εργασίας!
Η Ρεβέκκα Σαξ (Rebecca Saxe) και η ερευνητική της ομάδα στο περίφημο Ινστιτούτο McGovern του ΜΙΤ κατάφεραν να μελετήσουν -υπό ελεγχόμενες πειραματικές συνθήκες- την αντίδραση του εγκεφάλου όταν οι εθελοντές βρίσκονταν σε πλήρη κοινωνική απομόνωση. Μια πρωτοποριακή νευροεπιστημονική έρευνα που διαφωτίζει επαρκώς τις αρνητικές εγκεφαλικές συνέπειες από κάθε παρατεταμένη καραντίνα.
Η επιβεβλημένη απομόνωση και η παρατεταμένη μοναξιά γεννούν στους ανθρώπους -αλλά και σε άλλα κοινωνικά ζώα- εμφανή σωματικά σύνδρομα στέρησης, παρόμοια με την πείνα, δηλαδή την παρατεταμένη στέρηση τροφής.
Οπως οι περισσότεροι διαπιστώνουμε πια καθημερνά, κατά τις μακρές περιόδους των απαγορευτικών λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, ο υποχρεωτικός εγκλεισμός στο σπίτι και η απομονωμένη και απομονωτική τηλεργασία μάς γεννούν ένα αίσθημα έντονης ψυχοσωματικής δυσφορίας.
Μια ασφυκτική ψυχολογική κατάσταση που αν και ήταν από πολύ καιρό γνωστή και πολλαπλώς επιβεβαιωμένη από τους ψυχολόγους, μέχρι πρόσφατα κανείς δεν γνώριζε τις νευρολογικές βάσεις της, δηλαδή το ακριβές εγκεφαλικό υπόστρωμα αυτού του φαινομένου. Αυτό το εγκεφαλικό υπόστρωμα αναζήτησε ομάδα Αμερικανών ερευνητών στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ).
Πράγματι, η Ρεβέκκα Σαξ (Rebecca Saxe) και η ερευνητική της ομάδα στο περίφημο για την έρευνα του εγκεφάλου Ινστιτούτο McGovern του ΜΙΤ κατάφεραν να μελετήσουν -υπό ελεγχόμενες πειραματικές συνθήκες- την αντίδραση του εγκεφάλου όταν οι εθελοντές βρίσκονταν σε πλήρη κοινωνική απομόνωση.
Στα πειράματα συμμετείχαν 40 ενήλικοι υγιείς εθελοντές, άνδρες και γυναίκες, στους οποίους ζητήθηκε να παραμείνουν συνεχώς επί 10 ώρες αποκλεισμένοι σε ένα δωμάτιο χωρίς παράθυρο και με την πόρτα κλειδωμένη. Κατά τη διάρκεια του πειράματος οι εθελοντές δεν μπορούσαν να έχουν καμία επαφή με άλλους ανθρώπους ούτε να έχουν μαζί τους το απλό ή «έξυπνο» κινητό τους τηλέφωνο, αλλά μόνο έναν φορητό υπολογιστή για να επικοινωνούν με τους ερευνητές σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης.
Επίσης, είχε αποκλειστεί η δυνατότητα τυχαίων και σύντομων επαφών με τους άλλους, όταν οι εθελοντές χρειαζόταν να πάνε στο μπάνιο ή όταν άνοιγε η πόρτα για να πάρουν το φαγητό που τους είχαν αφήσει.
Μετά από δέκα ώρες πλήρους απομόνωσης, κάθε εθελοντής υποβαλλόταν σε λειτουργική μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, για να καταγραφεί η εγκεφαλική δραστηριότητα ενώ τους πρόβαλλαν είτε εικόνες ανθρώπων που είχαν θετικές κοινωνικές επαφές με άλλα άτομα, είτε ουδέτερες συναισθηματικά εικόνες, όπως π.χ. φωτογραφίες διάφορων φυτών.
Μια άλλη μέρα, οι ίδιοι εθελοντές, αφού επί δέκα ώρες είχαν παραμείνει εντελώς νηστικοί, υποβάλλονταν σε δεύτερη λειτουργική μαγνητική τομογραφία. Για να διαπιστώσουν πώς αντιδρά ο εγκέφαλός τους, ενώ τους προέβαλλαν εικόνες δελεαστικών τροφών ή εντελώς ουδέτερες εικόνες.
Λιμοκτονία από έλλειψη τροφής αλλά και επαφής
Μετά από αυτά τα πειράματα έγινε σαφές ότι ο εγκέφαλος υγιών και ισορροπημένων ατόμων, όταν βρίσκονται σε κατάσταση έξωθεν επιβεβλημένου εγκλεισμού και παρατεταμένης απομόνωσης από τους άλλους ανθρώπους, αντιδρά με τον ίδιο τρόπο που θα αντιδρούσε όταν είναι πολύ πεινασμένα.
Αναλύοντας, μάλιστα, τις τομογραφικές εικόνες οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η απομόνωση, οι εικόνες θετικών κοινωνικών επαφών όσο και οι εικόνες των τροφών ενεργοποιούν μια συγκεκριμένη εγκεφαλική δομή που ονομάζεται «μέλαινα ουσία» (substantia nigra), η οποία είναι ένας από τους πέντε βασικούς υποφλοιικούς πυρήνες του εγκεφάλου μας και εμπλέκεται στη ρύθμιση της όρεξης και της στέρησης τροφής, καθώς και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών. Εντόπισαν, ωστόσο, και άλλες εγκεφαλικές δομές που ενεργοποιούνται πιο εξειδικευμένα είτε στην παρατεταμένη έλλειψη τροφής είτε, εναλλακτικά, στη στέρηση ανθρώπινων επαφών.
Επίσης, διαπίστωσαν ότι η εγκεφαλική απάντηση από άτομο σε άτομο στην έξωθεν επιβεβλημένη απομόνωση είναι διαφορετική ανάλογα με τη διάρκεια της απομόνωσης, αλλά και τις συνήθειες των εθελοντών.
«Για τα άτομα που είχαν δηλώσει ότι είχαν ανέκαθεν πλούσια κοινωνική ζωή και πολύ συχνά ικανοποιητικές σχέσεις με τους άλλους, αυτό το πείραμα ήταν πολύ πιο επώδυνο και παρουσίαζαν όντως δραματικότερες εγκεφαλικές αλλαγές. Τα όσα ανακαλύψαμε αντιστοιχούν στη διαισθητική ιδέα ότι οι θετικές κοινωνικές σχέσεις αποτελούν θεμελιώδη ανθρώπινη ανάγκη και η έντονη απομόνωση δημιουργεί μια εγκεφαλική κατάσταση στέρησης ανάλογη με τη στέρηση τροφής όταν λιμοκτονούμε», όπως εξήγησε, κατόπιν, η Ρεβέκκα Σαξ, κορυφαία γνωσιακή νευροεπιστήμων και πρωτεργάτης αυτής της πρωτοποριακής έρευνας (βλ. φωτ.).
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι αυτή η έρευνα ξεκίνησε το 2018 και ολοκληρώθηκε το 2019 και την ίδια χρονιά δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Nature Neuroscience». Οπότε τα συμπεράσματά της δεν θα μπορούσαν να έχουν επηρεαστεί από τη νέα πανδημία, εντούτοις προβλέπουν τις αρνητικές εγκεφαλικές συνέπειες από την παρατεταμένη καραντίνα που επιβλήθηκε πλανητικά.
