Η γοητεία της φούσκας |

Στον απόηχο της προχθεσινής αποκάλυψης της Tesla ότι έχει επενδύσει 1,5 δισ. δολάρια στο bitcoin και ότι σύντομα θα το αποδέχεται ως μέσο πληρωμής για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητά της, το γνωστό κρυπτονόμισμα χτύπησε χθες νέο ρεκόρ πάνω από τα 48.200 δολάρια. Από τα μέσα του περασμένου Μαρτίου το bitcoin έχει υπερεπταπλασιάσει την αξία του, ενώ από τα 20.000 δολάρια στις αρχές Δεκεμβρίου φλερτάρει πλέον στενά τα 50.000 δολάρια και είναι ζήτημα χρόνου να φτάσει εκεί υποστηρίζουν κάποιοι «οπαδοί» του. Στην εκρηκτική άνοδο των τελευταίων εβδομάδων καθοριστικό ρόλο έχουν παίξει τα «τιτιβίσματα» του ιδρυτή, διευθύνοντα συμβούλου και πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο Ελον Μασκ στο twitter.

Ο Μασκ -που με το αμφιλεγόμενο άλμα 1.100% του τίτλου της Tesla από τον περασμένο Μάρτιο έχει φέρει λεφτά σε αρκετούς παίκτες φέτος- αντιμετωπίζεται από πληθώρα μικροεπενδυτών ως «γκουρού». Ενα σημαντικό μέρος της «μαρίδας των αγορών», που θεωρεί ότι ο Νοτιοαφρικανός δισεκατομμυριούχος διαθέτει το... άγγιγμα του Μίδα, παρακολουθεί τυφλά όσα λέει και «τιτιβίζει» προκειμένου να καταλήξει στις επενδυτικές του αποφάσεις.

Οι λεκτικές παρεμβάσεις του Μασκ έχουν αποδεδειγμένα συντελέσει νωρίτερα σε χειραγώγηση και φουσκώματα αξιών. Μεταξύ άλλων και στην εκτόξευση του τίτλου της Tesla το καλοκαίρι του 2018, στο φούσκωμα της τιμής της GameStop πριν από δύο εβδομάδες, το άλμα του dogecoin- ενός ψευδονομίσματος που δημιουργήθηκε για πλάκα- κατά 50% την περασμένη Παρασκευή. Ομοίως, το bitcoin εκτινάχθηκε πριν από μερικές ημέρες στα ύψη, όταν ο Μασκ δήλωσε υποστηρικτής του σε μια συνέντευξή του στο Clubhouse, μια νέα εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης σχεδιασμένη για πλούσιους: «Πιστεύω ότι σε αυτό το σημείο το bitcoin είναι ένα καλό πράγμα και έτσι είμαι υποστηρικτής του. Αργησα στο πάρτι, αλλά είμαι υποστηρικτής του bitcoin. Και νομίζω ότι το bitcoin είναι πραγματικά στα πρόθυρα μιας ευρείας αποδοχής από τους ανθρώπους του συμβατικού χρηματοπιστωτικού τομέα». Μερικά εικοσιτετράωρα μετά ήρθε η ανακοίνωση της Tesla για να «δέσει το γλυκό» και φουσκώσει ακόμη περισσότερο η αξία του, στις ψηφιακές πλατφόρμες που συναλλάσσεται.

Στον πραγματικό κόσμο όμως τόσο το bitcoin όσο και τα υπόλοιπα κρυπτονομίσματα έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι στιγμής ελάχιστα, κυρίως για ξέπλυμα μαύρου χρήματος και διαδικτυακές αγορές ναρκωτικών. Διόλου τυχαία αρκετοί κεντρικοί τραπεζίτες έχουν προειδοποιήσει επανειλημμένα τους επενδυτές του bitcoin για τον κίνδυνο οι προσδοκίες τους να αποδειχτούν φρούδες και ο χρυσός να τους βγει... τενεκές.

Τελευταίος την περασμένη Δευτέρα, ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Αντριου Μπέιλι, ο οποίος μιλώντας σε επιτροπή του βρετανικού Κοινοβουλίου είπε: «Εχω δηλώσει αρκετές φορές, αγοράστε bitcoin μόνο αν είστε προετοιμασμένοι να χάσετε όλα τα χρήματά σας. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα χάσετε όλα τα λεφτά σας, ούτε ότι η αξία του θα μηδενιστεί, αλλά ότι αυτό δεν έχει καμιά ουσιαστική αξία... Ο κόσμος μπορεί να το θέλει, μπορεί να θέλει να το αποθησαυρίσει αλλά αυτό δεν έχει καμία εγγενή αξία».

Η εκρηκτική άνοδός του φέτος όπως και αρκετών άλλων αμφιλεγόμενων αξιών υποδεικνύει πάντως ότι υπάρχει υπεραφθονία κεφαλαίων -δανεικών ή μη- που αναζητά εναγωνίως υψηλές αποδόσεις σε επισφαλείς επενδύσεις χαρτοφυλακίου ακόμη και μέσα από παράλογες φούσκες. Το είδαμε τις προηγούμενες ημέρες με τη μετοχή της GameStop που χτύπησε άνοδο 1.600% σε ένα μήνα και εν συνεχεία έσκασε μέσα σε λίγα 24ώρα σαν καρπούζι, της AMC Entertaiment και των άλλων μετοχών- «σαπάκια» με τις οποίες προσπαθούσαν να κερδοσκοπήσουν θεσμικοί και μικροί επενδυτές.

Αυτή η άγρια κερδοσκοπική συμπεριφορά, ειδικά από τους ερασιτέχνες επενδυτές, αποτελεί συνήθως οιωνό ότι οι ευνοϊκές συνθήκες στην αγορά πλησιάζουν στο τέλος τους. Παρ’ όλα αυτά ελάχιστοι πιστεύουν ότι ένα κραχ βρίσκεται προ των πυλών. Τα διεθνή χρηματιστήρια χτύπησαν και χθες νέο ρεκόρ για έβδομη συνεχόμενη ημέρα. Η άνοδός τους από τον περασμένο Μάρτιο ξεπερνά το 75%.