Η πρεσβεία, οι συνομιλητές της και το πανεπιστημιακό άσυλο

Εντύπωση προκάλεσαν τα έγγραφα της αμερικανικής πρεσβείας (2009) που κατέθεσε την Πέμπτη στη Βουλή ο Γιάνης Βαρουφάκης και σχολίασε εύστοχα στη δική του αγόρευση ο Νίκος Φίλης.

Και πολύ ορθά, καθώς τα έγγραφα αυτά (εκθέσεις του τότε πρέσβη Σπέκχαρντ για το πανεπιστημιακό άσυλο και τις αμερικανικές επαφές με στόχο την κατάργησή του) φωτίζουν με τον πιο εύγλωττο τρόπο τις υπόγειες διαδρομές που ακολούθησε η εκκόλαψη των τωρινών επιλογών της κυβέρνησης για αστυνομικό «σωφρονισμό» των δημόσιων ελληνικών ΑΕΙ. 

Για τους αναγνώστες της «Εφ.Συν», δεν πρόκειται πάντως για κεραυνό εν αιθρία. Τα έγγραφα αυτά έχουν παρουσιαστεί εκτενώς σε ειδικό αφιέρωμα του «Ιού», ήδη από την εποχή της κυβέρνησης Σαμαρά, με τίτλο «Ακαδημαϊκές ελευθερίες υπό αίρεση. Τα κόμματα,  το πανεπιστήμιο και η πρεσβεία» (1/11/2014). 

Για λόγους επικαιρότητας, αναδημοσιεύουμε παρακάτω το πλήρες κείμενο εκείνου του ρεπορτάζ:

Ακαδημαϊκή ελευθερία υπό αίρεση. Τα κόμματα, το Πανεπιστήμιο και η Πρεσβεία

01.11.2014
Ο ΙΟΣ [ Τάσος Κωστόπουλος, Άντα Ψαρρά, Δημήτρης Ψαρράς ]

Ο κ. Φορτσάκης εξακολουθεί να ευαγγελίζεται την αστυνόμευση του Πανεπιστημίου. Οι εμπνεύσεις του νέου πρύτανη έχουν πολιτικό πρόσημο και ιστορικά προηγούμενα. Και κάπου στο βάθος αχνοφέγγει η αμερικανική πρεσβεία.

Για «βαριά πολιτειακή ανωμαλία» κατηγόρησε ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών τους τρεις βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που ζήτησαν να εισέλθουν στον χώρο του Ιδρύματος και να συναντηθούν μαζί του. Μπορεί οι τρεις βουλευτές (Θεανώ Φωτίου, Χρήστος Μαντάς, Απόστολος Αλεξόπουλος) να είναι κι αυτοί πανεπιστημιακοί, αλλά ο κ. Θεόδωρος Φορτσάκης θεώρησε την είσοδό τους προϊόν βίας και απαράδεκτη.

Αν αναζητήσει κανείς εκείνον που πρώτος μίλησε για «πολιτειακή ανωμαλία» την τελευταία περίοδο δεν θα δυσκολευτεί να ανακαλύψει έναν μοναχό του Αγίου Ορους, ο οποίος πέθανε το 2009 και ο λόγος του θεωρείται προφητικός από τους ορθόδοξους ζηλωτές. «Θα γίνει μια πολιτειακή ανωμαλία» έλεγε ο Ιωσήφ ο Βατοπαιδινός, προκάτοχος του Εφραίμ στη Μονή. Και συνέχιζε: «Μόλις γίνει η πολιτειακή ανωμαλία θα τραβήξει πίσω το κεφάλαιο. Το κεφάλαιο είναι διεθνές, εβραϊκό. Μόλις τραβήξει πίσω το κεφάλαιο, θα απολυθούν όλοι οι υπάλληλοι. Η Ελλάδα τότε θα φτωχύνει και ο κόσμος θα πεινάσει. Τότε θα γίνει η πρόκληση, πάνω σε αυτή την αναμπουμπούλα. Επίσης μετά τον πόλεμο η γη θα δώσει τον πλούτο που έχει κρυμμένο και τότε οι φτωχοί θα γίνουν πλούσιοι».

Δεν γνωρίζουμε αν ο κ. Φορτσάκης είχε υπόψη του την προφητεία –η οποία παρεμπιπτόντως έχει χάπι εντ– αλλά το σίγουρο είναι ότι με τις δηλώσεις του προκάλεσε πραγματική «αναμπουμπούλα».

Ο πρύτανης και η Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ

Οπως ήταν αναμενόμενο, η υπόθεση αμέσως πήρε διαστάσεις, με τους εκπροσώπους της κυβέρνησης να παίρνουν τη σκυτάλη από τον πρύτανη. «Το μπάχαλο που επιχειρεί ο ΣΥΡΙΖΑ να επιβάλει και στον χώρο της Παιδείας δεν θα περάσει» θα πει η κυβερνητική εκπρόσωπος Σοφία Βούλτεψη, ενώ ο υπουργός Παιδείας, Ανδρέας Λοβέρδος, απευθυνόμενος στους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, θα τους επιπλήξει, διότι «δεν έχετε κανένα δικαίωμα, κύριοι συνάδελφοι, να μπαίνετε έτσι».

Από κοντά και τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης, έντυπα και ηλεκτρονικά, που δεν έχασαν την ευκαιρία να αποθεώσουν τον πρύτανη. «Η αποφασιστικότητα με την οποία δεν δίστασε να συγκρουστεί με τους φοιτητές που εισέβαλαν στο γραφείο του είναι απότοκη της κρητικής ορμητικότητας» θα γράψει το «Πρώτο Θέμα» κάτω από τον τίτλο «Forza, Φορτσάκη, Ο πρύτανης που μετά από 40 χρόνια ανέλαβε να βάλει τέλος στο μπάχαλο του Πανεπιστημίου» (26.10.2014).

Ο ίδιος ο κ. Φορτσάκης πάντως πολύ γρήγορα θα αντιληφθεί ότι κινδύνευε να απομονωθεί στο εσωτερικό της πανεπιστημιακής κοινότητας. Και θα φροντίσει να κάνει στροφή 180 μοιρών. Μιλώντας στην πρωινή εκπομπή των Β. Λυριντζή – Δ. Οικονόμου στον ΣΚΑΪ ο κ. Φορτσάκης θα θεωρήσει το θέμα «λήξαν», με τρόπο που η Θεανώ Φωτίου να δηλώσει ότι αποδέχεται τη συγγνώμη του. Το ενδιαφέρον βρίσκεται στην απάντηση του πρύτανη σχετικά με το αν τελικά επιτρέπεται ή απαγορεύεται η πολιτική δραστηριότητα και η παρουσία των κομμάτων στο εσωτερικό του Πανεπιστημίου.

«Θα σας απαντήσω ευθέως» λέει αμέσως ο κ. Φορτσάκης. «Προ ολίγων ημερών έδωσα άδεια να γίνει το φεστιβάλ της Νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ. Φώναξα τους υπεύθυνους της Νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι ήταν πάρα πολύ λογικοί και πάρα πολύ σωστοί, συζητήσαμε μαζί, δέχτηκαν τους λογικούς όρους που επιβάλαμε, δηλαδή να υπάρχει έλεγχος, να υπάρχει υπεύθυνος ελέγχου, να υπάρχει ανώτατο όριο στον ήχο που μεταδίδεται, να υπάρχει καθαριότητα και το φεστιβάλ έγινε μια χαρά. Εμπόδισε κανείς τη Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ;»

Ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, ο οποίος μετείχε στο ίδιο πάνελ, παρατήρησε αμέσως: «Δεν τη δώσατε [την άδεια] και πολύ εύκολα, κ. Φορτσάκη». Και στο ερώτημα των δημοσιογράφων τι εννοεί, ο κ. Σακελλαρίδης θα προσθέσει σιβυλλικά: «Ξέρει ο κ. Φορτσάκης».

Ο κ. Φορτσάκης πράγματι ξέρει. Γιατί ώσπου να δοθεί αυτή η άδεια, μεσολάβησε ένας πραγματικός μαραθώνιος που δύσκολα κρύβει την πραγματική πρόθεση της νέας διοίκησης του Πανεπιστημίου να μην επιτρέψει τη διενέργεια του φεστιβάλ στον χώρο της Πανεπιστημιούπολης. Η αίτηση για τον χώρο από τη Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ έγινε εγκαίρως και εγγράφως, τέλη Ιουλίου.

Ο αρμόδιος επόπτης του χώρου της Πανεπιστημιούπολης, καθηγητής Γ. Στείρης, βρισκόταν σε άδεια. Μέχρι το τέλος Αυγούστου τον αναζητούσαν για συνεννόηση οι εκπρόσωποι της Νεολαίας και τελικά τον βρήκαν στις 2 Σεπτεμβρίου. Ο καθηγητής τούς ζήτησε να αλλάξουν ορισμένα στοιχεία στην αίτηση, θεωρώντας ότι μ’ αυτά θα γίνει δεκτή. Κράτησε όμως την επιφύλαξη ότι είχε αλλάξει ο πρύτανης και δεν είχαν γίνει ακόμα γνωστές οι προθέσεις του νέου πρύτανη, δηλαδή του Θεόδωρου Φορτσάκη.

Αυθημερόν τροποποιήθηκε η αίτηση και κατατέθηκε και στο γραφείο του κ. Φορτσάκη. Από εκείνη τη στιγμή και για δέκα μέρες δεν υπήρξε καμιά απάντηση, ενώ και η προσπάθεια των διοργανωτών της εκδήλωσης να επικοινωνήσουν τηλεφωνικά με τον πρύτανη απέβη άκαρπη, όπως και η προσπάθεια επικοινωνίας με τον αρμόδιο αντιπρύτανη, καθηγητή Α. Καλοκαιρινό. Τελικά στις 19.9, ο κ. Καλοκαιρινός απάντησε με μέιλ, στο οποίο ανέφερε ότι πλέον οι χώροι του Πανεπιστημίου διατίθενται μόνο για ακαδημαϊκούς λόγους, οπότε η άδεια δεν δίνεται.

Μετά από αυτή την άρνηση οι εκπρόσωποι της Νεολαίας προσπάθησαν και πάλι να επικοινωνήσουν με τον πρύτανη, αλλά και πάλι αυτό στάθηκε αδύνατο. Χρειάστηκε να ζητήσει επισήμως το κόμμα μια εξήγηση, ώστε να γίνουν τελικά δεκτοί στην πρυτανεία από τους κυρίους Φορτσάκη και Καλοκαιρινό οι εκπρόσωποι της Νεολαίας στις 23.9.

Στη συνάντηση αυτή πρύτανης και αντιπρύτανης επανέλαβαν ότι η απόφασή τους για παραχώρηση μόνο για «ακαδημαϊκούς λόγους» εξακολουθεί να ισχύει, αλλά για να μη θεωρηθεί ότι αυτό αφορά ειδικά τη Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ, καθώς καθυστέρησαν πολύ να απαντήσουν, τη θέτουν σε ισχύ από 1.1.2015.

Πάει πολύ λοιπόν να επικαλείται αυτή την υπόθεση ο κ. Φορτσάκης, για να μας πείσει ότι δεν έχει κατά νου τον περιορισμό ή και την πλήρη αποβολή της πολιτικής δραστηριότητας από το Πανεπιστήμιο. Προκύπτει ότι ισχύει το αντίθετο. Και ότι στόχος είναι η αποβολή των «κομμάτων», δηλαδή της πολιτικής από τα Πανεπιστήμια, με πρόσχημα τη «βία» και τους «εξωπανεπιστημιακούς» εισβολείς. «Με ενοχλούν οι στάσεις όλων των κομμάτων, τους παρακαλώ όλους να μας αφήσουν ήσυχους χωρίς κομματικές υποδείξεις» θα πει στο «Εθνος» ο κ. Φορτσάκης (26.10.2014).

Τα κλειδιά του Πανεπιστημίου

Ο κ. Φορτσάκης δεν είναι ένα τυχαίο πρόσωπο. Μπορεί ο ίδιος να αποτάσσεται τα κόμματα, αλλά υπάρχει τουλάχιστον ένα κόμμα το οποίο πίνει νερό στο όνομα του κ. πρύτανη. Προτού αναδειχτεί στην κορυφαία θέση της διοίκησης του Πανεπιστημίου, η κυβέρνηση τού έχει εμπιστευτεί τον ρόλο του προέδρου στο Εποπτικό Συμβούλιο της ΝΕΡΙΤ, το οποίο βέβαια έχει πολύ σαφή και προσδιορισμένη πολιτική σήμανση. Παράλληλα, το δικηγορικό γραφείο του κ. Φορτσάκη έχει αναλάβει να διεκπεραιώσει κρίσιμες υποθέσεις της συγκυρίας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι εκπροσωπεί τη θυγατρική τής Cosco, ΣΕΠ, στις διαπραγματεύσεις με τον ΟΛΠ για την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης του λιμανιού. Ως γνωστόν, ο μεγαλομέτοχος του ΟΛΠ είναι πλέον το ΤΑΙΠΕΔ. Αλλά και το ΤΑΙΠΕΔ έχει αναλάβει να εκπροσωπεί το γραφείο Φορτσάκη και μάλιστα στο πολυσυζητημένο ζήτημα της πώλησης του Ελληνικού. Την ειδίκευση αυτή προβάλλει στον ιστότοπό του το γραφείο, λέγοντας ότι «διαθέτει πολύ μεγάλη εμπειρία παροχής εξειδικευμένων συμβουλών ως προς την ιδιωτικοποίηση δημοσίων επιχειρήσεων και την προσέλκυση με τον τρόπο αυτό ξένων επενδύσεων».

Με κάθε τρόπο η πλευρά Φορτσάκη – κυβέρνησης επιμένει τώρα ότι οι ειδικές κάρτες εισόδου και ο αυστηρός έλεγχος που θέλει να εφαρμόσει αφορά μόνο το κτίριο διοίκησης και όχι τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου. Αλλά δεν έχουν περάσει ούτε πέντε χρόνια από τότε που το ίδιο ζήτημα συζητήθηκε με πολύ πιο αυστηρούς όρους.

Ηταν Δεκέμβριος του 2009, όταν είχε ανακοινωθεί από το διοικητικό συμβούλιο της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αθήνας ότι στο εξής «οι φοιτητές θα εισέρχονται με την επίδειξη της φοιτητικής τους ταυτότητας», ότι «θα ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα ώστε να αποτρέπεται η αυθαίρετη είσοδος στο κτίριο εξωπανεπιστημιακών στοιχείων» και ότι «στους χώρους της Σχολής δεν θα λαμβάνουν χώρα εκδηλώσεις για τις οποίες δεν έχει χορηγηθεί άδεια από την Πρυτανεία ή την Κοσμητεία».

Είχε προηγηθεί επίθεση εναντίον του τότε πρύτανη Χρ. Κίττα. Με αυτό το επεισόδιο ως αφορμή επιδιώχθηκε να αποκλειστεί κάθε πολιτική δράση στο Πανεπιστήμιο. Ο κ. Φορτσάκης ήταν τότε πρόεδρος της Νομικής και μ’ αυτή την ιδιότητα είχε πρωτοστατήσει στις σχετικές διεργασίες. Οι προτάσεις του ήταν να ελέγχεται η είσοδος των ατόμων στη σχολή και να ξεκαθαριστεί ότι οι χώροι των γραμματειών και των διοικητικών υπηρεσιών, όπου δεν εκτελείται διδακτικό έργο, δεν αποτελούν χώρο ασύλου.

Σύσσωμη η φοιτητική κοινότητα αντέδρασε. Η γενική συνέλευση των φοιτητών της Νομικής στις 10.12.2009 αποφάσισε κατάληψη, ενώ διοργανώθηκαν συλλαλητήρια στο κέντρο της Αθήνας με αίτημα να μην εφαρμοστούν τα μέτρα. Χαρακτηριστικό είναι ότι ακόμα και η ΔΑΠ αντιτάχθηκε στις θέσεις Φορτσάκη.

Μία από τις πρώτες ενέργειες του Αντώνη Σαμαρά ως αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας ήταν να συνετίσει τη Νεολαία του κόμματός του, ζητώντας να αρθεί η αντίθεσή της στις σχεδιαζόμενες αλλαγές. Δεν είχαν περάσει ούτε δέκα μέρες από την εκλογή του. Ηταν άλλο ένα δείγμα τού πώς εννοούν την «αυτοδιοίκηση» του Πανεπιστημίου οι υποτιθέμενοι θερμοί θιασώτες της.

Η πρεσβεία συμβουλεύει

Αυτές όλες οι τραυματικές διαδικασίες στο εσωτερικό του Πανεπιστημίου, οι οποίες έχουν βάθος δεκαετιών όπως υπενθυμίζουμε σε διπλανές στήλες, δεν έμειναν εντός των ελληνικών συνόρων. Προκάλεσαν το έντονο ενδιαφέρον της αμερικανικής πρεσβείας, η οποία προσέφερε για ακόμα μία φορά τις καλές της υπηρεσίες. Αυτή η ενασχόληση της πρεσβείας αποκαλύπτεται σε σειρά τηλεγραφημάτων που φέρουν την υπογραφή του Αμερικανού πρέσβη και περιλαμβάνονται στα υλικά που ήρθαν στο φως μέσω των Wikileaks. Μάλιστα σε ένα από αυτά αναφέρεται και η δυσκολία του Αντώνη Σαμαρά να πείσει ακόμα και τη φοιτητική παράταξη της Νέας Δημοκρατίας.

Πρόκειται για το εμπιστευτικό τηλεγράφημα 09ATHENS1725, με ημερομηνία 23.12.2009, που φέρει την υπογραφή του τότε πρέσβη Σπέκχαρντ και έχει θέμα το «Πανεπιστημιακό Ασυλο στην Ελλάδα: όταν η δημοκρατία πάει στραβά».

Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφορούνται τα καθέκαστα από ορισμένους Ελληνες καθηγητές, οι οποίοι παραπονούνται στην πρεσβεία για τα προβλήματα των ελληνικών Πανεπιστημίων. Την πληροφορία για τον Σαμαρά και τη ΔΑΠ μεταφέρει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιά, Αρης Τζιαμπίρης, για να τονίσει τη θέση του ότι τα κόμματα αδυνατούν να ελέγξουν ακόμα και τις δικές τους φοιτητικές παρατάξεις.

Σύμφωνα με τον κ. Σπέκχαρντ, ο ίδιος καθηγητής, «ο οποίος σπούδασε τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ελλάδα, μας είπε ότι οι πρυτάνεις και οι καθηγητές εκφοβίζονται από τους διαδηλωτές και φοβούνται για τη ζωή τους όταν τους αντιμετωπίζουν, και πρόσθεσε ότι “αυτοί (οι ταραξίες) γνωρίζουν πού κατοικούν τα μέλη της διοίκησης και δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν αυτή την απειλή”». Ενας άλλος καθηγητής, ο Νίκος Μπακουνάκης από το Πάντειο, ενημερώνει την πρεσβεία ότι οι ταραξίες «συνηθίζουν να χρησιμοποιούν εκφοβιστικές μεθόδους εναντίον στοχοποιημένων καθηγητών, τα ονόματα των οποίων δημοσιοποιούν σε αναρχικό ιστότοπο (ο οποίος φιλοξενείται στον επίσημο σέρβερ του Παντείου), και παρεμποδίζουν τα μαθήματα».

Ο ίδιος καθηγητής, κατά τη συνομιλία του με τους εκπροσώπους της αμερικανικής πρεσβείας, υποστήριξε ότι υποχρεώθηκε να φιλοξενήσει επισκέπτες καθηγητές εκτός Πανεπιστημίου για να αποφύγει επιθέσεις με γιαουρτώματα, καθώς και ότι προτίμησε να πληρώσει 6.000 ευρώ για τη διεξαγωγή ενός διεθνούς συνεδρίου σε εξωτερικό χώρο, παρά να διακινδυνεύσει τη διακοπή ή τη βίαιη ακύρωσή του αν διοργανωνόταν σε πανεπιστημιακούς χώρους.

Το τηλεγράφημα ξεκινά με τη διαπίστωση ότι «η βία στα ελληνικά Πανεπιστήμια συνεχίζεται, ένα χρόνο μετά το θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου, του νέου που πυροβολήθηκε κατά λάθος [sic] από έναν αστυνομικό, γεγονός που οδήγησε σε μερικές από τις χειρότερες ταραχές που είδε ποτέ η Ελλάδα».

Η πίεση της πρεσβείας για τη λήψη μέτρων αστυνόμευσης των Πανεπιστημίων, περιστολής του πανεπιστημιακού ασύλου και υιοθέτησης «κάρτας εισόδου» για τους φοιτητές και το προσωπικό των ΑΕΙ είχε ξεκινήσει από τις αρχές του 2009, μετά την έκρηξη της νεολαίας που προκάλεσε η δολοφονία του Γρηγορόπουλου. Το πρώτο σχετικό τηλεγράφημα του πρέσβη Σπέκχαρντ στάλθηκε στις 13.2.2009 και φέρει τον χαρακτηριστικό τίτλο «Η θλιβερή κατάσταση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος: μια πρόκληση για τη διπλωματία των ΗΠΑ» (09ATHENS191).

Σύμφωνα με το τηλεγράφημα, «το μεγαλύτερο πρόβλημα των ελληνικών Πανεπιστημίων είναι τα υπερβολικά ισχυρά φοιτητικά συνδικάτα, τα οποία διαθέτουν πολιτική διασύνδεση». Ακολουθούν κρίσεις για τα κόμματα. «Ακόμα και το ΠΑΣΟΚ, το οποίο παραδοσιακά υπήρξε αφοσιωμένος υποστηρικτής του ασύλου, φαίνεται να αναγνωρίζει ότι η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί. Η Λούκα Κατσέλη, σκιώδης υπουργός Οικονομίας του ΠΑΣΟΚ, δήλωσε πρόσφατα στον ακόλουθο Δημοσίων Υποθέσεων της πρεσβείας ότι τα Πανεπιστήμια θα πρέπει να διαθέτουν δική τους αστυνομία για να σταματήσουν οι λεηλασίες και βιαιότητες στις πανεπιστημιουπόλεις. Ωστόσο τα πιο αριστερά κόμματα, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ, έχουν ταχθεί να προστατεύουν το άσυλο με κάθε κόστος».

Ως προς τον νέο υπουργό παιδείας, «υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη εντύπωση ότι η επιλογή του Σπηλιωτόπουλου ως υπουργού Παιδείας είναι μια ένδειξη ότι ο Καραμανλής δεν ενδιαφέρεται για την πραγματική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, αλλά για τις εντυπώσεις μέχρι τις εκλογές. Πολιτικοί και από τις δύο πλευρές του φάσματος μας έχουν ενημερώσει κατ’ ιδίαν ότι ο Σπηλιωτόπουλος θεωρείται πολιτικά ασήμαντος (political lightweight)».

Το τηλεγράφημα διαπιστώνει έντονο αντιαμερικανισμό: «Η άκρως πολιτικοποιημένη και συχνά αριστερή φύση πολλών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα καθιστά επικίνδυνο για το προσωπικό της πρεσβείας να επισκεφθεί πανεπιστημιουπόλεις και είναι αδύνατο για την πρεσβεία να κατονομάζεται σε κοινά προγράμματα. Στις λίγες περιπτώσεις όπου φιλικοί καθηγητές μπορούν να πεισθούν να επωφεληθούν από προγράμματα και τη βοήθεια της πρεσβείας, θα πρέπει να κρατούν χαμηλό προφίλ, αλλιώς κινδυνεύουν με διακοπή του προγράμματος ή κάτι ακόμα χειρότερο από τους αριστερούς φοιτητές».

Παρά αυτές τις δυσκολίες, «η πρεσβεία ξοδεύει πολύ χρόνο προκειμένου να προωθήσει ζητήματα για λογαριασμό των ιδρυμάτων των ΗΠΑ που λειτουργούν στην Ελλάδα» και βέβαια κύριος στόχος της είναι να αναγνωριστούν τα ιδιωτικά αμερικανικά κολέγια.

Από ένα άλλο εμπιστευτικό τηλεγράφημα του Σπέκχαρντ (09ATHENS407, 31.3.2009) με τίτλο «Ειδικός της Ελληνικής Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης επιθυμεί τη βοήθεια των ΗΠΑ» μαθαίνουμε ότι στις 26.3.2009 συναντήθηκε με τους ακόλουθους Μορφωτικών και Δημοσίων Υποθέσεων της πρεσβείας ο πρώην πρύτανης Γεώργιος Μπαμπινιώτης, ο οποίος είχε οριστεί από την κυβέρνηση Καραμανλή στην επιτροπή μελέτης της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Ο κ. Μπαμπινιώτης, σύμφωνα με το τηλεγράφημα, «αποδέχτηκε με ενθουσιασμό την παροχή βοήθειας από τις ΗΠΑ για την εφαρμογή ενός εθνικού εξεταστικού συστήματος για την εισαγωγή στα ΑΕΙ».

«Σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη», συνεχίζει το τηλεγράφημα, «βελτιώνονται οι πολιτικές προοπτικές για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Η Νέα Δημοκρατία και η αντιπολίτευση του ΠΑΣΟΚ εργάζονται από κοινού για μια λύση. Ο Μπαμπινιώτης συμφώνησε ότι οι εκλογές για την ηγεσία του διδακτικού προσωπικού των Πανεπιστημίων (ΠΟΣΔΕΠ), όπου εκδιώχθηκαν οι ακραίοι (radicals) που υποστηρίζονταν από τον ΣΥΡΙΖΑ, ήταν μια ένδειξη ότι η πανεπιστημιακή κοινότητα είναι πρόθυμη για μια αλλαγή. Μέχρι τώρα η ΠΟΣΔΕΠ είχε υποστηρίξει όλες τις εκκλήσεις για απεργίες και όλες τις διαταραχές της διδασκαλίας στο Πανεπιστήμιο. [Η νέα ηγεσία] υποστηρίζει επίσης να κατέβει από το 40% η εκπροσώπηση των φοιτητών στις αποφάσεις».

«Ο Μπαμπινιώτης διεκτραγώδησε και την υπερβολική πολιτικοποίηση των φοιτητών, η οποία έχει προκαλέσει σοβαρές διαταραχές στη λειτουργία του Πανεπιστημίου». Σύμφωνα με τον ίδιο Ελληνα ειδικό, «υπάρχει κατάχρηση του ασύλου» ενώ ο στόχος να αναγνωριστεί η τριτοβάθμια ιδιωτική εκπαίδευση απαιτεί «ευρεία πολιτική συμφωνία για την τροποποίηση του Ελληνικού Συντάγματος».

Τον Ιούνιο ήταν η σειρά του πρύτανη Χρήστου Κίττα να ενημερώσει τους ακόλουθους Μορφωτικών και Δημοσίων Υποθέσεων της πρεσβείας των ΗΠΑ. Στο εμπιστευτικό τηλεγράφημα που στάλθηκε από τον κ. Σπέκχαρντ στις 16.6.2009 με τίτλο «Αναρχικοί και Πανεπιστήμια στην Αθήνα: η αφήγηση ενός πρύτανη» (09ATHENS997), εμφανίζεται ο τότε πρύτανης του Πανεπιστημίου να αναφέρει ότι «κατά τα τελευταία έξι χρόνια ο αριθμός των αναρχικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει αυξηθεί από 450 σε 5.000. Οι αναρχικοί έχουν ακόμη ιδρύσει ένα πολιτικό κόμμα που συμμετείχε στις πρόσφατες Ευρωεκλογές και κατάφερε να συγκεντρώσει 7.000 ψήφους στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας».

Βέβαια οι αναρχικοί δεν κατεβαίνουν στις εκλογές. Εδώ εννοούνται οι φοιτητικές παρατάξεις των ΕΑΑΚ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Το σχόλιο του Σπέκχαρντ ήταν ότι ο Κίττας υπήρξε «εξαιρετικά ειλικρινής στις επικρίσεις του για όλα τα πολιτικά κόμματα, για την αστυνομία και για τους φοιτητές, οι οποίοι διοχετεύουν τη δυστυχία τους σε αρνητικά ξεσπάσματα βίας».

Από το περιεχόμενο του συνόλου των τηλεγραφημάτων προκύπτει ότι στο επίκεντρο των συζητήσεων δεν ήταν κάποια «εξωπανεπιστημιακά», «κακοποιά» ή «αναρχικά» στοιχεία, αλλά οι αριστεροί φοιτητές και… καθηγητές. Το ίδιο ζούμε και σήμερα. Τίθενται λοιπόν σε εφαρμογή τα αυστηρά μέτρα ελέγχου των ΑΕΙ που συζητούνταν το 2009 μεταξύ αμερικανικών υπηρεσιών και στελεχών διοίκησης των ελληνικών ΑΕΙ. Αν μη τι άλλο, εδώ μιλάμε για πραγματική «πολιτειακή ανωμαλία».

Το Πανεπιστήμιο του Μπάλκου

Υπήρχε κάποτε ένας υπουργός Δημόσιας Τάξης της Νέας Δημοκρατίας, παλιός στρατιωτικός, με καριέρα στον κλάδο αντικατασκοπίας και ασφάλειας της ΚΥΠ πριν από τη δικτατορία. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής τον αξιοποίησε ως έναν από εκείνους που εφάρμοσαν τη γραμμή του Ευάγγελου Αβέρωφ στις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις. Με το προφίλ του σκληρού αντιαριστερού και κομμουνιστοφάγου ο Αναστάσιος Μπάλκος θεωρήθηκε κατάλληλος για την αναδιοργάνωση των σωμάτων ασφαλείας και υπήρξε ο νονός των ΜΑΤ. Μεταξύ άλλων ο Μπάλκος επιχείρησε να ελέγξει τα Πανεπιστήμια και να καταργήσει το άσυλο.

Η μέθοδος που χρησιμοποίησε ο Μπάλκος θυμίζει έντονα τις πρόσφατες προσπάθειες απαξίωσης του φοιτητικού κινήματος και τις τερατολογίες για τους «εξωπανεπιστημιακούς» που προετοίμασαν την υιοθέτηση μέτρων ελέγχου για την είσοδο στα Πανεπιστήμια.

Ηταν τέλη Φεβρουαρίου 1980, όταν ο Μπάλκος κάλεσε τους διαπιστευμένους συντάκτες του υπουργείου Δημόσιας Τάξης για να τους κάνει τρομερές αποκαλύψεις. Τις επόμενες μέρες οι εφημερίδες της Δεξιάς (και της Ακροδεξιάς βέβαια) κυκλοφορούσαν με πρωτοσέλιδα για «συσκέψεις των τρομοκρατών» που «γίνονται κάθε Τρίτη εις την Νομικήν Σχολήν Αθηνών», ενώ «ομάδες περιφρούρησης δεν επιτρέπουν την είσοδον εις τους αμυήτους» («Ελεύθερος Κόσμος», 1.3.1980), και με καταγγελίες ότι σύμφωνα με «το υπουργείο Δημοσίας Τάξεως η Νομική Σχολή είναι Γιάφκα» («Η Βραδυνή», 1.3.1980).

Αυτά δεν τα είπε επισήμως ο Μπάλκος. Οι πληροφορίες αποδόθηκαν σε «αρμόδια πηγή του υπουργείου», η οποία ισχυρίστηκε ότι «κάθε Τρίτη αίθουσα της Νομικής γίνεται γιάφκα», όπου «οι αναρχικοί, φοιτητές και μη, μπαίνουν ελεύθερα». Ο Μπάλκος επιχείρησε να συνδέσει τις πολιτικές εκδηλώσεις του φοιτητικού κινήματος με τις ενέργειες της «17 Νοέμβρη» και του ΕΛΑ, ενώ αφέθηκε να εννοηθεί ότι ετοιμάζεται και η περιστολή του ασύλου: «Σχετικώς προς το θέμα του πανεπιστημιακού ασύλου, εγνώσθη ότι το υπουργείον Δημοσίας Τάξεως δεν έχει λάβει εισέτι την γνωμάτευσιν του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, διά της οποίας αποφαίνεται τούτο, ότι “πανεπιστημιακόν άσυλον δεν υφίσταται υπό την έννοιαν την οποίαν του δίδουν σήμερον”, ώστε να ενεργήση καταλλήλως» («Ελεύθερος Κόσμος», 1.3.1980).

Οι κινήσεις αυτές του Μπάλκου, οι οποίες επιδίωκαν να επηρεάσουν τους φοιτητές εν όψει των εκλογών που επρόκειτο να διεξαχθούν στα ΑΕΙ εκείνη τη βδομάδα, κατέληξαν σε μπούμερανγκ για την κυβέρνηση. Προκάλεσαν τη συσπείρωση του φοιτητικού κινήματος και απομάκρυναν κάθε επιδίωξη αποδυνάμωσης του πανεπιστημιακού ασύλου. Ο πρόεδρος της ΕΦΕΕ αντέδρασε με σκληρά λόγια:

«Οι Ελληνες φοιτητές σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να αποδεχτούν παραβιάσεις του ασύλου με αστήρικτα προσχήματα που επικαλούνται οι αρχές ασφαλείας. Οπως επανειλημμένα έχει τονιστεί από την ΕΦΕΕ και όλο το δημοκρατικό κόσμο, οι ίδιοι οι πανεπιστημιακοί φορείς είναι υπεύθυνοι για τα διαδραματιζόμενα στα ΑΕΙ. Το δημοκρατικό φοιτητικό κίνημα έχει επανειλημμένα αποδείξει ότι μπορεί να περιφρουρήσει τα Πανεπιστήμια από ξένα προς αυτό στοιχεία, από οπουδήποτε κι αν προέρχονται και έχει περιφρουρήσει την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών και τη Δημοκρατία στα ΑΕΙ.

Αν το υπουργείο Δημόσιας Τάξης ψάχνει για αφορμή –και είναι φανερό ότι ψάχνει– για την παραβίαση του ασύλου, σίγουρα δεν μπορεί να τη βρει στο δημοκρατικό φοιτητικό κίνημα και στους άλλους δημοκρατικούς πανεπιστημιακούς φορείς. Είναι πραγματικά αξιοσημείωτη η κυνικότατη παραδοχή του υπουργού Δημόσιας Τάξης ότι το Σπουδαστικό της Ασφάλειας λειτουργεί κανονικά, συνεχίζοντας με συνέπεια την παράδοση των Καλύβα και Καραπαναγιώτη, φόρος τιμής της Νέας Δημοκρατίας στους προκατόχους της.

Τέλος, για την ΕΦΕΕ, βασικό συστατικό των ακαδημαϊκών ελευθεριών είναι η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών στα Πανεπιστήμια, η δυνατότητα αλλά και η αναγκαιότητα διοργάνωσης από κάθε φορέα της πανεπιστημιακής κοινότητας εκδηλώσεων σπουδαστικού, πολιτικού, κοινωνικού ή πολιτιστικού χαρακτήρα· εκδηλώσεων που συμβάλλουν αποφασιστικά στην ανάπτυξη του ελεύθερου διαλόγου ανάμεσα στους φοιτητές· εκδηλώσεων που συντελούν καθοριστικά στη διαμόρφωση των φοιτητών σε πολίτες, με βαθιά εθνική και δημοκρατική συνείδηση».

Ενδιαφέρον έχει και το όνομα του τότε προέδρου της ΕΦΕΕ, ο οποίος υπέγραφε αυτά τα λόγια. Ηταν ο Χρήστος Παπουτσής, ο οποίος επρόκειτο να διαδεχθεί τον Μπάλκο στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης μετά από τρεις δεκαετίες!

Info:

►Διαβάστε

Κείμενα του «Ιού» για το πανεπιστημιακό άσυλο και την αστυνόμευση στα ΑΕΙ:

►Δείτε

• «Φράουλες και αίμα» (The strawberry statement) του Στιούαρτ Χάγκμαν (1970). Η κατάληψη του Πανεπιστημίου Κολούμπια το 1968 και η εκκένωσή του από τα αμερικανικά ΜΑΤ. Μια ταινία η οποία βέβαια δεν θυμίζει τίποτα στους Αμερικανούς πρέσβεις που νουθετούν τους πρόθυμους Ελληνες πανεπιστημιακούς.
• «Αναρχία, Νοέμβριος 1985». Η επέμβαση των ΜΑΤ στο Χημείο (18.11.85), όπως την κατέγραψε το συνδρομητικό βιντεο-κανάλι TV Press του Γιώργου Καρατζαφέρη. Ακούγονται ευκρινώς οι ήχοι από τις καταστροφές που οι αστυνομικοί προκάλεσαν στο εσωτερικό του κτιρίου, αρκετή ώρα μετά την εκκένωσή του από τους αναρχικούς καταληψίες.

Επισκεφτείτε

• «WikiLeaks Archives». Ο χώρος αναζήτησης των τηλεγραφημάτων που έχουν δημοσιοποιήσει τα Wikileaks. Περιλαμβάνονται τα εξαιρετικά διαφωτιστικά εμπιστευτικά τηλεγραφήματα του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα για τις επαφές του με Ελληνες πρυτάνεις.

[email protected]