Ανοίγοντας «Πύλες» σε έναν άλλον κόσμο

Για τη διάσημη Ινδή συγγραφέα Αρουντάτι Ρόι η πανδημία είναι μια πύλη μετάβασης, ένα σημείο μετάβασης από έναν κόσμο σε έναν άλλον. «Μπορούμε να επιλέξουμε να την περάσουμε», προτείνει σε άρθρο της, «σέρνοντας πίσω μας τα κουφάρια από τις προκαταλήψεις και το μίσος μας, την πλεονεξία μας, τις τράπεζες δεδομένων και τις νεκρές ιδέες μας, τα νεκρά ποτάμια και τους μολυσμένους ουρανούς μας. Ή μπορούμε να τη διαβούμε ανάλαφρα, με λίγες αποσκευές, έτοιμοι να φανταστούμε έναν άλλο κόσμο».

Το κείμενό της αποτέλεσε έμπνευση για την έκθεση «Portals / Πύλη», που ανοίγει τις πύλες της την Παρασκευή 11 Ιουνίου στο εμβληματικό κτίριο του πρώην Δημόσιου Καπνεργοστασίου - Βιβλιοθήκη και Τυπογραφείο της Βουλής, και ταυτόχρονα εγκαινιάζεται ένας νέος σύγχρονος χώρος πολιτισμού της Αθήνας. Είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας της Βουλής των Ελλήνων και του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ, που υλοποιείται τη χρονιά της επετείου των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Ο νέος πολιτιστικός χώρος, επιφάνειας 6.500 τ.μ., που αναμορφώθηκε με χρηματοδότηση του ΝΕΟΝ, θα αποτελέσει ένα ανοιχτό σε όλους δυναμικό κέντρο συνάντησης και ανταλλαγής ιδεών, ενώ η διεθνούς εμβέλειας έκθεση σύγχρονης τέχνης που οργανώνεται με τη συμμετοχή 59 καλλιτεχνών από 27 χώρες και 15 νέες αναθέσεις έργων από τον ΝΕΟΝ εκφράζει τον πλουραλισμό των ιδεών και προσεγγίζει θέματα για τη συλλογικότητα, την πολιτιστική κατανόηση της ιστορίας και της πολιτικής, τον δημόσιο χώρο, το κοινό μας παρελθόν, παρόν και μέλλον. Η επιμέλεια είναι της Ελίνας Κουντούρη, διευθύντριας ΝΕΟΝ, και της Madeleine Grynsztejn, Pritzker Director, Museum of Contemporary Art Chicago.

Στην πρόσοψη του κτιρίου είναι από μακριά ορατό το έργο του Νίκου Ναυρίδη, μια κόκκινη επιγραφή-φράση του Μπέκετ «Try again. Fail again. Fail better».

Το αίθριο είναι ο κεντρικός δημόσιος χώρος, η «αγορά» της έκθεσης, όπου οι κοινότητες, τα κοινωνικά κινήματα και οι συμβολικές χειρονομίες συνυπάρχουν σχηματίζοντας κοινές μνήμες. Εδώ οι Steve McQueen, El Anatsui και σε δύο νέες αναθέσεις οι Μαρία Λοϊζίδου και Glenn Ligon πραγματεύονται με τα έργα τους την ιδέα του συλλογικού και την πολιτιστική διάσταση της ιστορίας και της πολιτικής.

Στον διάδρομο τα έργα χρησιμοποιούν τη γλώσσα σαν στοιχείο ταυτότητας, διαπραγμάτευσης ή αποξένωσης, δημιουργώντας «πορτρέτα» μέσα από ήχους, λέξεις, χάρτες και εφημερίδες. Στις δύο νέες αναθέσεις, ο Michael Rakowitz εξερευνά την πολιτική και τον εθνικισμό σε ένα επίκαιρο γεωπολιτικά έργο, με αναφορά και στη Χάρτα της Ελλάδος του Ρήγα Βελεστινλή, ενώ η Teresa Margolles εστιάζει στα πρωτοσέλιδα ως μέσο να αντιληφθούμε τη βαναυσότητα της πραγματικότητας.

Στην πρώτη αίθουσα κυριαρχεί η έννοια της ισοτιμίας σε σχέση με την εργασία, την κοινωνική δικαιοσύνη και τους πόρους. Οι Kutluğ Ataman και Adam Pendleton θίγουν ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης και φυλετικής ισότητας. Το έργο του Γιάννη Κουνέλλη αντηχεί τις συνθήκες εργασίας στον βιομηχανικό χώρο, ενώ οι Μαρία Παπαδημητρίου και Αναστασία Δούκα (νέα ανάθεση) αναφέρονται στις πολιτικές της εργασίας και τη μηχανική.

Στη δεύτερη αίθουσα παρουσιάζεται η ανάπτυξη των ανεπίσημων δικτύων (μια συνέπεια της πανδημίας αφού περιορίστηκε σημαντικά η προσωπική επαφή), καταδεικνύοντας τη δύναμη των κοινωνικών συνδέσεων (Louise Lawler, Elias Sime, Liliane Lijn, Daphne Wright, κ.ά.).

Στην τρίτη αίθουσα, τα έργα πραγματεύονται θέματα εμπιστοσύνης και οικειότητας μέσα από διάφορες αποδόσεις της ταυτότητας και του σπιτιού (Do Ho Suh, Robert Gober, Απόστολος Γεωργίου, Χριστιάνα Σούλου, κ.ά.).

Στην τέταρτη αίθουσα ο Adrian Villar Rojas επιστρέφει με νέα ανάθεση στην Αθήνα και αποτυπώνει σε βίντεο τις συνθήκες του καιρού της πανδημίας, όπως καταγράφηκαν από δημόσιες κάμερες σε όλο τον κόσμο.

Στην πέμπτη αίθουσα, τα έργα των Κώστα Μπασάνου, Kapwani Kiwanga, Anna Tsouhlarakis, Jeffrey Gibson και Ειρήνης Ευσταθίου διερευνούν την ανασφάλεια, μια πιθανή δυστοπική, άγνωστη κατάληξη του κοινού τρόπου ζωής μας. Η νέα ανάθεση του Πάνου Κοκκινιά αφηγείται μια ιστορία συγχωνεύοντας πολλές ανεξάρτητες εικόνες, όπως οι εκδιωγμένοι κουβαλούν μέσα τους πολλές ιστορίες.

Το κτίριο του παλιού τελωνείου καταλαμβάνεται από τη νέα ανάθεση του Duro Olowu, ο οποίος δημιουργεί ένα περιβάλλον από διαφορετικές ιδέες μετανάστευσης και κίνησης, αποκαλύπτοντας ιστορίες που κρύβονται στην πολιτική και την τέχνη.

Τον Δεκέμβριο ενεργοποιείται και το υπόγειο του κτιρίου, με την παράσταση του Δημήτρη Παπαϊωάννου Sisyphus/Trans/Form (2019).

🔴 Info: Πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο - Βιβλιοθήκη και Τυπογραφείο της Βουλής, Λένορμαν 218, Κολωνός. Διάρκεια: 11 Ιουνίου – 31 Δεκεμβρίου 2021. Ωρες λειτουργίας: 11/6-30/9: Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο: 12.00-20.00. Πέμπτη: 12.00-21.00. Κυριακή: 11.00-14.00 & 17.00-21.00. Είσοδος ελεύθερη. Απαραίτητη η προκράτηση θέσης στο neon.artsvp.co