Νέο γαλλικό νουάρ με διαβολεμένο χιούμορ

Μόνο αυτοί είδαν τον δολοφόνο (Seules les bêtes, Γαλλία, Γερμανία, 2019, 117’) ★★★½✩

● σκηνοθεσία: Ντομινίκ Μολ

● ηθοποιοί: Λορ Καλαμί, Βαλέρια Μπρούνι Τεντέσκι, Ντενί Μενοσέ

Σ’ ένα απομακρυσμένο από τον «πολιτισμό» γαλλικό κτηνοτροφικό χωριό, η αστυνομία ανακαλύπτει ένα αυτοκίνητο εγκαταλελειμμένο στον δρόμο – η οδηγός του αγνοείται. Όσο οι Αρχές προσπαθούν να λύσουν το μυστήριο της εξαφάνισης, πέντε άνθρωποι προσπαθούν να προστατεύσουν τα μυστικά τους: μια σχέση μοιχείας, μια νεκροφιλική αδυναμία, μια διαδικτυακή απάτη, έναν τυφλό, απαγορευμένο έρωτα. Ο Ντομινίκ Μολ, ο σκηνοθέτης του νέου γαλλικού νουάρ, όπως απέδειξε με τα «Χάρι, ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου» και «Λέμινγκ», αλλά και με την πρόσφατη, γυρισμένη στην Ελλάδα, μίνι σειρά «Eden», διασκευάζει το μυθιστόρημα του Κολέν Νιέλ με τη φόρμα του θρίλερ και διαβολεμένο μαύρο χιούμορ. Σ’ ένα τοπίο χιονισμένο... από τα πόδια ως το κεφάλι, ξετυλίγει τα στοιχεία της ιστορίας του σε διαδοχικούς ομόκεντρους κύκλους, σαν διπλοτυπίες, όπου η δεύτερη «διαφάνεια» όχι μόνο ρίχνει φως σε σκοτεινά σημεία της δράσης, αλλά και μεταμορφώνει όσα ως εκείνη τη στιγμή ο θεατής θεωρούσε δεδομένα, κρατώντας τον απολαυστικά μετέωρο. Πυκνή και καλογραμμένη, στελεχωμένη από θαυμάσιους ηθοποιούς σ’ ένα ensemble cast που ελάχιστα συναντιέται, η ταινία αγκαλιάζει μια πικρή κοσμοθεωρία, κοιτάζοντας με ειρωνικό χαμόγελο την ανθρώπινη κατάσταση και ευπιστία.

COOL ΤΥΜΒΟΣ, AKTH, ΑΝΟΙΞΙΣ, ΚΟΡΑΛΙ CINEMAX, ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΜΑΡΙΛΕΝΑ, ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ, ΣΙΝΕ ΨΥΧΙΚΟ

Αυτοί που εύχονται τον θάνατό μου (Those Who Wish Me Dead, Καναδάς, ΗΠΑ, 2021, 100’) ★★☆☆✩

● σκηνοθεσία: Τέιλορ Σέρινταν

● ηθοποιοί: Αντζελίνα Τζολί, Νίκολας Χολτ, Φιν Λιτλ

Η Χάνα είναι μια θαρραλέα δασοπυροσβέστης με πόνο στην ψυχή. Όταν, όμως, βρεθεί μπροστά της ένα τρομαγμένο αγόρι που είδε τον μπαμπά του να δολοφονείται από δυο εκτελεστές που τον καταδιώκουν, η Χάνα θα δει στο πρόσωπό του την ευκαιρία για κάθαρση – εάν προλάβει να την κερδίσει πριν η φωτιά κάψει τα πάντα στο πέρασμά της.

Ο εξαιρετικός σεναριογράφος ταινιών σαν τα «Sicario» και «Hell or High Water» σκηνοθετεί μια ταινία απολύτως ανούσια, βασισμένη στο μπεστ σέλερ του Μάικλ Κορίτα. Παντελώς αδιάφορος μένει κανείς για την «αστυνομική» πλευρά του μυστηρίου, γιατί ο μπαμπάς βρέθηκε στο στόχαστρο, για τους περιφερειακούς ήρωες πυροσβέστες, αστυνομικούς, εγκύους, ακόμα και για την ίδια τη φωτιά, μια και είναι βέβαιο ότι θα σβήσει έγκαιρα. Το μόνο που κρατά την προσοχή είναι, θέλοντας ή μη, η Αντζελίνα Τζολί, σαρωτική ως ηρωίδα δράσης που κάνει μόνη της και τις επικίνδυνες σκηνές της.

Tom & Jerry (ΗΠΑ, Ην. Βασίλειο, 2021, 101’) ★★☆☆✩

● σκηνοθεσία: Τιμ Στόρι

● ηθοποιοί: Κλόι Γκρέις Μόρετζ, Μάικλ Πένια, Κόλιν Τζοστ

Ο Τζέρι εγκαθίσταται σ’ ένα πολυτελές νεοϋορκέζικο ξενοδοχείο. Εκεί, όμως, προετοιμάζεται να γίνει ο γάμος του αιώνα και η διευθύντρια προσλαμβάνει τον γάτο Τομ για να ξεφορτωθεί το πολυμήχανο ποντικάκι.

Το διασημότερο δίδυμο γάτας και ποντικιού, με τα ανεκδιήγητα κυνηγητά, έχει επισκεφθεί αναρίθμητες φορές τη μικρή οθόνη, αλλά μόνο μία τη μεγάλη, με την ομότιτλη ταινία του ’92. Τώρα, ο Τιμ Στόρι (του αποτυχημένου «Fantastic Four») επιλέγει να «ενισχύσει» την ιστορία του με live action δράση και ηθοποιούς, καταλήγοντας με ένα φιλμ άνευρο και τετριμμένο – εκτός από τις λίγες στιγμές κυνηγητού των Τομ & Τζέρι που, αυτομάτως, σε γυρίζουν στο λαχανητό της παιδικής ηλικίας.

Η Ράια και ο τελευταίος δράκος (Raya and the Last Dragon, ΗΠΑ, 2021, 107’) ★★★☆☆

● σκηνοθεσία: Ντον Χολ, Κάρλος Λόπεζ Εστράντα, Πολ Μπριγκς, Τζον Ρίπα

● με τις φωνές των: Κέλι Μαρί Τραν, Οκουαφίνα / στα ελληνικά: Αλεξάνδρας Λέρτα, Αντριας Ράπτη

Πριν από 500 χρόνια, άνθρωποι και δράκοι ζούσαν αρμονικά στην ουτοπική Κουμάνδρα – ώσπου ο φθόνος και η φιλοδοξία να τους διασπάσουν και να τους ρίξουν στα χέρια των φονικών δαιμόνων Ντρουν. Τώρα, η μικρή θαρραλέα Ράια, με σύντροφο τη Σίσου, τον μοναδικό δράκο που επέζησε της καταστροφής, θα προσπαθήσει να ενώσει ξανά το βασίλειο και, μαζί, να επαναφέρει στη ζωή όλα τα αγαπημένα πρόσωπα που χάθηκαν στην καταστροφή.

Όχι απλώς πριγκίπισσες νέας κοπής, δραστήριες, δυναμικές, με φινέτσα αλλά και τσαμπουκά, αλλά και μια πρώτη ματιά για το στούντιο της Disney στους θρύλους και την πραγματικότητα της Νοτιοανατολικής Ασίας – μάλιστα, όλοι οι ηθοποιοί που δανείζουν τη φωνή τους στην πρωτότυπη βερσιόν της ταινίας έχουν ασιατική καταγωγή. Ήρωες με χιούμορ, ψυχή και μια κάποια πρωτοτυπία, παραμυθένιες φιγούρες και θεαματικές σκηνές δράσης, ένα ανθρωπιστικό, ιδεαλιστικό μήνυμα πίστης στην ανθρώπινη καλοσύνη, μια από τις ωραιότερες, πιο διασκεδαστικές, ευαίσθητες και «πολιτικές» περιπέτειες animation που έδωσε το στούντιο τελευταία.

Ο άνθρωπος που πούλησε το δέρμα του (L’ homme qui a vendu sa peau, Τυνησία, Γαλλία, Βέλγιο, Γερμανία, Σουηδία, Τουρκία, 2020, 104’) ★★☆☆☆

● σκηνοθεσία: Κάουτερ Μπεν Χάνια

● ηθοποιοί: Γιάχια Μαχαϊνί, Μόνικα Μπελούτσι

Ο Σαμ, Σύρος πρόσφυγας στην Ευρώπη, αναζητά τρόπο να συναντήσει την κοπέλα που αγαπά, στο Βέλγιο. Θα τον βρει, δεχόμενος να γίνει ένα «ζωντανό έργο τέχνης» για τον διάσημο καλλιτέχνη Τζέφρι Γκοντφρουά που χτυπά στη ράχη του Σαμ μια βίζα σε τατουάζ. Ο Σαμ έχει κερδίσει τη βίζα, αλλά δεν φαντάζεται πόσα έχει χάσει. Μια σάτιρα του κόσμου της τέχνης (πολύ μακριά από το πνευματώδες «Τετράγωνο» του Ρούμπεν Έστλουντ) και μια καταγγελία για το αναλώσιμο των προσφύγων κάνει η Τυνήσια δημιουργός με τη νέα ταινία της, που στοχεύει σ’ ένα πιο εμπορικό, διεθνές κοινό – άλλωστε, το φιλμ έκανε πρεμιέρα στη Βενετία και υπήρξε υποψήφιο για Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας. Ωστόσο, η στιλιζαρισμένη αισθητική της μοιάζει τόσο παρωχημένη όσο τα έργα του Γκοντφρουά αλλά και οι συμβολισμοί και τα κατηγορώ της απλοϊκά, χωρίς αληθινή δύναμη. Όσο η ξανθιά Μόνικα Μπελούτσι δείχνει ρηχή και ψεύτικη ερμηνευτικά, ωστόσο, τόσο μαγνητική είναι η παρουσία του πρωταγωνιστή, Γιάχια Μαχαϊνί.

Παγιδευμένοι (Shorta, Δανία, 2020, 108’) ★★½☆☆

● σκηνοθεσία: Φρέντερικ Λούις Χβιντ, Άντερς Όλχολμ

Μια από τις πιο πολυβραβευμένες ευρωπαϊκές ταινίες της χρονιάς που πέρασε είναι το ντεμπούτο των Δανών δημιουργών, με πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας και Βραβείο Σκηνοθεσίας από τη Fipresci στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Μια ταινία εντυπωσιακού ρυθμού και αγωνίας, αλλά με αμήχανη ιδεολογική ταυτότητα.

Στο αραβικό γκέτο επικρατεί ένταση: ένας νέος κινδυνεύει να πεθάνει, θύμα αστυνομικής βίας. Οι τελευταίες του λέξεις, «δεν μπορώ να αναπνεύσω» (η ταινία γυρίστηκε πριν από τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ στην Αμερική). Οι αστυνομικοί έχουν οδηγία να αποφεύγουν την περιοχή και τις προκλήσεις, όμως ο σκληροτράχηλος, έκδηλα ρατσιστής Μάικ κι ο εσωστρεφής, μεγαλύτερης «ορθότητας» Γιενς κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Βρίσκονται εγκλωβισμένοι στις πολυκατοικίες του γκέτο που μυρίζουν μολότοφ και, κάνοντας το ένα λάθος μετά το άλλο, εγκαταλελειμμένοι από τους συναδέλφους τους, αγωνίζονται να διαφύγουν.

Οι σκηνοθέτες γεμίζουν την ταινία τους με ωμή ενέργεια – με μια «εύκολη» επιλογή κάμερας στο χέρι, υποστηριζόμενη από έντονη μουσική με κρουστά. Ωστόσο, επιλέγουν μια φόρμα που θυμίζει περισσότερο zombie movie, παρουσιάζοντας τους Άραβες ως απρόσωπα απειλητικά μπουλούκια που διψούν για αίμα. Την ίδια στιγμή, ο θεατής αυθόρμητα τάσσεται με τους δυο αστυνομικούς, μια και τη δική τους πορεία ακολουθεί, τη μοιρολατρία μιας «ατυχούς» στιγμής, την ανθρωπιά του φόβου, την α λα Τζον Γουέιν συγκατάβαση. Οι οποίοι αστυνομικοί δεν έχουν καν μια μεταστροφή στον χαρακτήρα τους, ο κακός παραμένει κακός κι ο καλός γίνεται λίγο χειρότερος. Πείθοντάς μας, τελικά, ότι οι δυο νέοι και δυναμικοί δημιουργοί θέλησαν να κάνουν μια ταινία δράσης, επιλέγοντας το σέτινγκ τους με την επιπολαιότητα του πρωτάρη – ή του απολιτίκ.

Ηνωμένες Πολιτείες εναντίον Μπίλι Χόλιντεϊ (The United States vs. Billie Holiday, ΗΠΑ, 2021, 126’) ★★☆☆☆

● σκηνοθεσία: Λι Ντάνιελς

● ηθοποιοί: Αντρα Ντέι, Τρεβάντε Ρόουντς, Γκάρετ Χέντλαντ

Το FBI θέλει να παγιδεύσει και να φυλακίσει την Μπίλι Χόλιντεϊ, εξαιτίας του σπουδαίου αντιρατσιστικού τραγουδιού της «Strange Fruit», που περιγράφει το λιντσάρισμα των μαύρων στον Νότο. Επειδή δεν τα καταφέρνει, επιλέγει να την καταδικάσει ως ηρωινομανή, προσεγγίζοντάς την μέσω ενός από τους πρώτους μαύρους πράκτορες της υπηρεσίας. Ο Λι Ντάνιελς του «Precious» και του «The Paperboy» καταπιάνεται με την πραγματική, τραγική ιστορία της βασίλισσας της τζαζ, αλλά, εκτός από την πετυχημένη αισθητική στα σκηνικά, τα κοστούμια και τη φωτογραφία, τη μετατρέπει σ’ ένα μακρότατο, ασύνδετο δράμα που βρίσκει τον χρόνο ακόμα και για φαντασιακό μουσικό διάλειμμα α λα Φίνος. Παρότι μια απλοϊκή υπερδραματοποίηση αφαιρεί την ένταση και το ενδιαφέρον από αιχμηρότατες σχέσεις, εκείνο που αληθινά συναρπάζει είναι η ερμηνεία, στην υποκριτική και στα τραγούδια, της πανέμορφης, καθηλωτικής Άντρα Ντέι, βραβευμένης φέτος με τη Χρυσή Σφαίρα και υποψήφιας για το Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου.

■ Επανεκδόσεις

Σε έναν έρημο τόπο (In a Lonely Place, ΗΠΑ, 1950, 94’) ★★★★★

● σκηνοθεσία: Νίκολας Ρέι

● ηθοποιοί: Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, Γκλόρια Γκρέιαμ

Ο Ντιξ Στιλ, διάσημος όσο και κυνικός, δύστροπος και βίαιος σεναριογράφος του Χόλιγουντ, ζητά από μια κοπέλα να του διαβάσει, στο σπίτι του, το βιβλίο που του ανατίθεται να διασκευάσει σε σενάριο, επειδή βαριέται να το κάνει ο ίδιος. Η πρόθυμη κοπέλα κάνει τη δουλειά της και φεύγει, όμως την επομένη βρίσκεται δολοφονημένη. Ο Ντιξ είναι ο βασικός ύποπτος, ώσπου να τον «σώσει», προσφέροντάς του άλλοθι, η γοητευτική γειτόνισσά του, Λόρελ. Οι δυο τους θα ερωτευτούν, αλλά γρήγορα η Λόρελ θα αρχίσει να αμφιβάλλει για την αθωότητα του αγαπημένου της.

Ένα από τα λιγότερο γνωστά αλλά αριστουργηματικά φιλμ νουάρ, μαζί και σάτιρα του κόσμου των κινηματογραφικών στούντιο, τολμηρό για την εποχή του (κυρίως χάρη στην εμφάνιση της Γκρέιαμ γυμνής κάτω από τα σεντόνια), απολύτως μοντέρνο σήμερα, παραμένει υπόδειγμα αισθητικής, χαρακτηρογραφίας, ανατροπών, κινηματογραφικού στιλ.

Ο Ροζ Πάνθηρας (The Pink Panther, ΗΠΑ, 1963, 115’) ★★★½☆

● σκηνοθεσία: Μπλέικ Εντουαρντς

● ηθοποιοί: Πίτερ Σέλερς, Ντέιβιντ Νίβεν, Ρόμπερτ Γουάγκνερ, Κλαούντια Καρντινάλε

Ο αδέξιος επιθεωρητής Κλουζό έχει αποστολή στη Ρώμη! Πρέπει να εντοπίσει και να συλλάβει έναν διαβόητο ληστή κοσμημάτων, τον Φαντομά, προτού εκείνος κλέψει τα κοσμήματα της πριγκίπισσας Ντάλα, ανάμεσά τους το μεγαλύτερο διαμάντι του κόσμου, γνωστό και ως «ροζ πάνθηρας». Η κλασική κωμωδία του Μπλέικ Εντουαρντς που εξελίχθηκε σε αληθινό franchise, ο ανεπανάληπτος γκαφατζής ήρωας του Πίτερ Σέλερς, μια εγγυημένη βραδιά γέλιου.