Να αλλάξουμε τρόπο ζωής! |

Ο ιστορικός του μέλλοντος θα περιγράφει το έτος 2021 ως ένα έτος όπου οι άνθρωποι ζούσαν με ένα συνεχές αίσθημα αδυναμίας μπροστά στις τεράστιες προκλήσεις και στις μεγάλες αντιφάσεις. Και δεν το λέω μόνο για τον Covid αλλά κυρίως γιατί, ενώ βλέπουμε τον πλανήτη μας να αλλάζει -η θερμοκρασία στην Αρκτική τον Μάιο ξεπέρασε τους 30 βαθμούς Κελσίου-, ακόμη δεν μπορούμε να αποδεχτούμε ότι πρέπει να αλλάξουμε δραστικά τον τρόπο ζωής μας για να αποτρέψουμε τον κίνδυνο. Νιώθουμε αδύναμοι να το κάνουμε και προσπαθούμε να λύσουμε τα προβλήματα του 21ου αιώνα με προσεγγίσεις του 20ού. Του αιώνα που τα δημιούργησε.

Αυτή ήταν η πρώτη σκέψη που έκανα διαβάζοντας τον «Ατλαντα του Πλαστικού», μια πολύτιμη έκδοση του Ιδρύματος HEINRICH BOLL STIFTUNG. Ενώ πλέον γνωρίζουμε για τα εκατομμύρια τόνους πλαστικού που παράγονται κάθε χρόνο, γνωρίζουμε για τους κινδύνους που ενέχουν για την υγεία μας, γνωρίζουμε για τα πλαστικά απόβλητα που πλέουν στους ωκεανούς, γνωρίζουμε για τα μικροπλαστικά που έχουν περάσει στο σώμα μας μέσω της τροφικής αλυσίδας, ωστόσο, προκειμένου να μην αλλάξουμε το κυρίαρχο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης, να μη στερηθούμε τις ευκολίες μας, ανακαλύπτουμε νέους τρόπους ρύπανσης και τους βαφτίζουμε «bio».

Αυτά που γνωρίζουμε αλλά και πολλά άλλα που δεν γνωρίζουμε μας παρουσιάζει ο «Ατλας του Πλαστικού» ώστε να «ενημερώσει σωστά όποιον και όποια ενδιαφέρεται να αποτελέσει μέρος στη λύση του πλαστικού προβλήματος, παρέχοντας με συνοπτικό και εύληπτο τρόπο πληροφορίες σχετικά με τις επιπτώσεις που έχει η συγκεκριμένη μορφή ρύπανσης σχεδόν σε όλους τους τομείς της ζωής μας», λέει ο διευθυντής του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ στην Ελλάδα, Μιχάλης Γουδής.

Από τα πλαστικά στα βιοπλαστικά

Από τη στιγμή που άρχισε η χρέωση της πλαστικής σακούλας ένα νέο είδος σακούλας που δεν παράγεται από πετρέλαιο, αλλά από αραβόσιτο, ζαχαροκάλαμο ή πατάτες, έκανε την εμφάνισή του. Η βιομηχανία ισχυρίζεται ότι αυτού του είδους η σακούλα είναι φιλική προς το περιβάλλον αφού σε αντίθεση με την πλαστική αποικοδομείται γρήγορα. Στον άτλαντα ο μύθος αυτός καταρρίπτεται.

Το ζαχαροκάλαμο, το οποίο αποτελεί πρώτη ύλη για τα βιοαποδομήσιμα πλαστικά, καλλιεργείται κυρίως στη Βραζιλία και είναι μονοκαλλιέργεια με σημαντική χρήση φυτοφαρμάκων. Τα φυτοφάρμακα, όπως είναι γνωστό, προκαλούν τεράστια επιβάρυνση στον άνθρωπο και στη φύση. Ορισμένα από τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες ζαχαροκάλαμου της Βραζιλίας έχουν απαγορευτεί από την Ε.Ε. για να προστατευτεί η υγεία των ανθρώπων και των ζώων και ιδίως των μελισσών που βρίσκονται μπροστά στο κίνδυνο εξαφάνισής τους.

Αθώα δεν είναι ούτε τα πλαστικά που παράγονται από αραβόσιτο ή πατάτες. Είναι και αυτά προϊόντα εντατικής βιομηχανοποιημένης γεωργίας. «Αυτές οι γεωργικά παραγόμενες πρώτες ύλες μεταποιούνται σε χημικές πρώτες ύλες σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας και στη συνέχεια χρησιμοποιούνται στην παραγωγή συμβατικών πλαστικών».

Αυτού του είδους τα μεταποιημένα υλικά που βαφτίζονται «bio» έχουν εφαρμογή σε χιλιάδες αντικείμενα καθημερινής χρήσης, από απλές συσκευασίες μέχρι αυτοκίνητα, οικοδομές και επιστρώσεις. Η χρήση τους τα επόμενα χρόνια θα επεκταθεί καθώς θα γίνονται όλο και πιο δημοφιλή με τον μύθο που έχει πουλήσει η βιομηχανία και τα παρουσιάζει ως φιλικά προς το περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι θα επεκταθεί και ο όγκος παραγωγής τους.

Το αποτέλεσμα θα είναι να μειωθεί η καλλιεργήσιμη γη όπου παράγουμε την τροφή μας για να παράγουμε υλικά προκειμένου να ικανοποιήσουμε τις καταναλωτικές μας ανάγκες. Κάτι που έχουμε δει στο παρελθόν με τα βιοκαύσιμα. «Σε κάποιες περιοχές αυτή η πίεση οδηγεί ήδη σε λειψυδρία, εξαφάνιση ειδών, απερήμωση και απώλεια φυσικών οικοτόπων», λέει η υπεύθυνη Προγραμμάτων Οικολογίας του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ, Αγάπη-Ευαγγελία Τσαμπάζη. Τα βιοπλαστικά λοιπόν όχι μόνο δεν λύνουν το πρόβλημα, αντίθετα αποσπούν την προσοχή μας από τις πραγματικές λύσεις που είναι η ανάγκη αλλαγής του τρόπου ζωής μας.

Χημικά στο σώμα μας

Οι συνέπειες που έχουν τα πλαστικά στην υγεία μας από την αρχική διαδικασία της εξόρυξης ορυκτών καυσίμων μέχρι την παραγωγή τους, τη χρήση τους και, τέλος, την απόρριψή τους δεν είναι και τόσο γνωστές. «Οταν το πετρέλαιο ή το αέριο εξάγονται από το έδαφος, απελευθερώνονται στον αέρα και το νερό πάνω από 170 τοξικές ουσίες που σχετίζονται με τον καρκίνο, προκαλούν αναπαραγωγικές και αναπτυξιακές διαταραχές ή βλάβες στο ανοσοποιητικό σύστημα».

Αντίστοιχα προβλήματα στην υγεία μας προκαλούνται και κατά τη διαδικασία της παραγωγής των προϊόντων που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας, όπως τα μπουφάν, οι ηλεκτρικές συσκευές ακόμη και τα παιδικά παιχνίδια, αφού περιέχουν περιέχουν πλαστικοποιητές και πρόσθετα.

Ολα αυτά με την πάροδο του χρόνου διαφεύγουν στο περιβάλλον και προκαλούν πλήθος ασθενειών και διαταραχών, όπως καρκίνο του μαστού, στειρότητα, πρόωρη εφηβεία, παχυσαρκία, αλλεργίες και διαβήτη. Οι πλαστικοποιητές είναι οι ουσίες εκείνες που μετατρέπουν το άκαμπτο PVC σε εύκαμπτη μεμβράνη από την οποία παράγονται αντικείμενα καθημερινής χρήσης, όπως οι παιδικές πισίνες.

Οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες στα πλαστικά από τους άντρες. Αυτό οφείλεται τόσο σε βιολογικούς λόγους όσο και στην αυξημένη έκθεσή τους στη χρήση πλαστικού. «Οι γυναίκες έχουν περισσότερο σωματικό λίπος και ως εκ τούτου συσσωρεύουν στους ιστούς τους περισσότερες λιποδιαλυτές χημικές ουσίες, όπως οι πλαστικοποιητές». Επίσης τα προϊόντα υγιεινής που χρησιμοποιούν, για παράδειγμα σερβιέτες και ταμπόν, είναι προβληματικά. «Η αναλογία του πλαστικού στα ταμπόν είναι έως 6% και οι σερβιέτες αποτελούνται έως και κατά 90% από πλαστικό που έχει βάση το αργό πετρέλαιο».

Εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν και αναφέρονται αναλυτικά στον άτλαντα, τον οποίο μπορείτε να προμηθευτείτε δωρεάν από τα γραφεία του ιδρύματος (Αριστοτέλους 3, Θεσσαλονίκη) ή στέλνοντας email στο [email protected] και θα λάβετε δωρεάν αντίτυπο με μόνη χρέωση τα μεταφορικά.