Φοβήθηκαν μην πάει... Περίπατο η ανάπλαση της πλατείας Συντάγματος

Αποσπασματικά και… χωρίς να το διαλαλεί, προχωρά η δημοτική αρχή του Κ. Μπακογιάννη το πρότζεκτ του «Μεγάλου Περιπάτου». Η πρώτη από τις μόνιμες παρεμβάσεις του πρότζεκτ που βαίνει προς υλοποίηση είναι η ανάπλαση της κάτω πλευράς της πλατείας Συντάγματος, δηλαδή του τμήματος μεταξύ των οδών Καραγεώργη Σερβίας και Μητροπόλεως. Στο σημερινό δημοτικό συμβούλιο Αθηναίων τίθεται προς έγκριση η οριστική μελέτη της συγκεκριμένης ανάπλασης και, όπως έχει ενημερώσει ο δήμαρχος, οι εργασίες θα ξεκινήσουν εντός του Αυγούστου με το χρονοδιάγραμμα να προβλέπει την υλοποίησή τους σε 5-6 μήνες.

Από τις παρεμβάσεις του «Μεγάλου Περιπάτου» –υπενθυμίζεται, ξεκίνησαν ως δοκιμαστικές πριν από 14 μήνες–, αυτές που αφορούσαν την πλ. Συντάγματος είχαν δεχτεί μικρότερη κριτική συγκριτικά με άλλες (π.χ. Πανεπιστημίου). Μοιάζει να μην είναι τυχαίο ότι τα έργα του αμφιλεγόμενου πρότζεκτ –που συνεχίζει και δέχεται κριτική για το κόστος και την αισθητική του, αλλά και για έλλειψη διαβούλευσης– ξεκινούν από το συγκεκριμένο σημείο. Ισως να μην είναι τυχαίο ούτε το γεγονός ότι οι εργασίες στην κάτω πλευρά του Συντάγματος έχουν προβληθεί αποσυνδεδεμένες από την ονομασία του ευρύτερου έργου: στη συνέντευξή του στην ΕΡΤ, την περασμένη Δευτέρα, ο κ. Μπακογιάννης απέφυγε να χρησιμοποιήσει τον τίτλο «Μεγάλος Περίπατος», μίλησε για «μεγάλα πεζοδρόμια και πολύ πράσινο», ενώ στην ερώτηση που δέχτηκε προτιμήθηκε η διατύπωση «του έργου της ανάπλασης της Πανεπιστημίου»…

Η μελέτη που τίθεται σήμερα προς έγκριση αποτελεί την επικαιροποιημένη και προσαρμοσμένη στα νέα δεδομένα (στις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις που έχει εγκρίνει ο Δήμος Αθηναίων για το σημείο) μελέτη των Δημήτρη Μανίκα, Ντόρας Παπαδημητρίου και Λεωνίδα Γεωργιάδη, που είχε κερδίσει το πρώτο βραβείο του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού του 1999 για την πιο εμβληματική πλατεία της πρωτεύουσας. Οι προβλέψεις της είχαν υλοποιηθεί με διαφοροποιήσεις στο πάνω τμήμα της πλατείας, ουδέποτε όμως προχώρησαν στο κάτω τμήμα. Από τον συνδυασμό της προς έγκριση μελέτης και των εγκεκριμένων κυκλοφοριακών ρυθμίσεων διαμορφώνεται το εξής τοπίο:

● Κατ’ αρχάς η οδός Πλατείας Συντάγματος από τις 6 σήμερα λωρίδες –ή 5 όπως υπολογίζονται συχνά, λόγω της στάθμευσης αστικών και τουριστικών λεωφορείων και ταξί– περιορίζεται σε 3+1 λωρίδες: οι τρεις είναι για οχήματα και η μία αποκλειστικά για λεωφορεία, ενώ στο τμήμα μεταξύ Ερμού και Μητροπόλεως προστίθεται και ακόμη μία (δεύτερη) λεωφορειολωρίδα προκειμένου να εξυπηρετούνται οι στάσεις του ΟΑΣΑ.

● Ετσι, στις λωρίδες που αφαιρούνται από το οδόστρωμα, τα πεζοδρόμια επεκτείνονται: κατά 7,8 μέτρα μεταξύ Καρ. Σερβίας και Ερμού και κατά 5,2 μέτρα μεταξύ Ερμού και Μητροπόλεως.

● Επιδιώκεται η λειτουργική, οπτική και αισθητική ενοποίηση του κάτω τμήματος με την υπόλοιπη πλατεία διατηρώντας «τον αυστηρό και λιτό χαρακτήρα της», περιγράφεται στη μελέτη. Στην έξοδο της οδού Ερμού στην κάτω πλατεία θα τοποθετηθούν κυβόλιθοι που παρομοιάζουν στο υφιστάμενο πέτρωμα του πεζοδρόμου. Στη συνέχεια του άξονα, στο σημείο όπου περνούν τα οχήματα, θα δημιουργηθεί ισόπεδη διάβαση με σταδιακή μείωση της στάθμης του δαπέδου των δυο πλευρών της πάνω και της κάτω πλατείας και αντίστοιχα θα μειώνονται και τα κράσπεδα. Επί των γραμμών της διάβασης, και στα δυο άκρα της, θα τοποθετηθούν χωνευτά φωτιστικά πάνελ (διαστάσεων 0,5 x 0,5 μέτρων) τα οποία θα λειτουργούν ταυτόχρονα με το φανάρι, διευκολύνοντας και καθιστώντας πιο ασφαλή τη διάβαση των πεζών κατά τις βραδινές ώρες, σύμφωνα με όσα περιγράφονται στη μελέτη.

● Επιδιώκεται η περιβαλλοντική αναβάθμιση του κάτω τμήματος της πλατείας Συντάγματος με τη φύτευση 28 δένδρων: 20 κουτσουπιές και 8 γρεβιλέες, δένδρα μεγάλα με «ιδιαίτερο χαρακτήρα και έντονη εποχιακή ανθοφορία» που επιλέχθηκαν με «σκοπό την εναλλαγή της όψης του κάτω τμήματος της πλατείας, ανάλογα με την εποχή». Οι γρεβιλέες θα φυτευτούν στους πλαϊνούς δρόμους: τέσσερις στην πλευρά της Καραγεώργη Σερβίας και τέσσερις στην πλευρά της Μητροπόλεως. Οι κουτσουπιές θα τοποθετηθούν στο εσωτερικό μέρος της ανάπλασης, σε δυο διπλές συστάδες, των δέκα δένδρων η καθεμία, μπροστά από τα μέτωπα των κτιρίων.

● Ανάμεσα από τις συστάδες αυτές θα τοποθετηθούν δυο μπλοκ από μεταλλικές πέργκολες (διαστάσεων 4,5 x 7,2 μέτρων) που θα χρησιμοποιηθούν από τα καταστήματα για την τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων. Στην οριζόντια επιφάνεια της πέργκολας θα υπάρχει μια σύνθεση από σταθερές λάμες-περσίδες. «Με το φως του ήλιου αλλά και τον τεχνητό φωτισμό, η διαφορετική διάταξη των περσίδων δημιουργεί ένα παιχνίδισμα σκιάς και φωτός στην επιφάνειά τους», διαβάζουμε στη μελέτη. Σε όποιες πέργκολες οριοθετούνται τραπεζοκαθίσματα, θα μπει πάνινη τέντα για την προστασία των πελατών από τη βροχή.

● Μπροστά από τις πέργκολες και ανάμεσα στα δένδρα θα τοποθετηθούν για τους περαστικούς οκτώ καθίσματα από μπετόν επενδυμένο με ημίλευκο μάρμαρο, διαστάσεων 0,9 x 2,7 μέτρων.

● Στις στάσεις λεωφορείων, αντί για επτά συνολικά στέγαστρα, τοποθετούνται πέντε νέα, μεταλλικά, διαστάσεων 4,4 x 2 μέτρων, με σχεδιασμό παρόμοιο με αυτόν της πέργκολας. Τα καθίσματα θα είναι ξύλινα.

● Ακόμη, σε δυο θέσεις κοντά στις πέργκολες, στην πλευρά των πλαϊνών δρόμων, θα κατασκευαστούν μαρμάρινες κρήνες. Η ροή του νερού θα ενεργοποιείται με φωτοκύτταρο.

Ως προς τις ρυθμίσεις κυκλοφορίας των οχημάτων –αποτελούν αντικείμενο μελέτης του δήμου που έχει λάβει την έγκριση του υπουργείου Υποδομών από τον περασμένο Μάρτιο– αναμένεται να προκληθεί επιβάρυνση στην κυκλοφορία οχημάτων σε τρεις κόμβους [α) Σταδίου-Βασ. Γεωργίου, β) πλ. Συντάγματος-Ερμού, γ) Φιλελλήνων-Οθωνος-Μητροπόλεως]. Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιβαρύνσεις, είχε προταθεί με τη μελέτη του δήμου να μειωθεί για τους πεζούς (και να αυξηθεί για τα αυτοκίνητα) ο χρόνος του πρασίνου στο φανάρι «Πλατεία Συντάγματος-Ερμού» στα 15 δευτερόλεπτα (από 18, σήμερα), καθώς υπολογίστηκε ότι με τις προωθούμενες αλλαγές η πεζοδιάβαση θα έχει μήκος 15 μέτρων «και επομένως αρκούν 13 δευτερόλεπτα» για τη διέλευση των πεζών.

Η ανάπλαση της κάτω πλατείας Συντάγματος θα σηματοδοτήσει, σύμφωνα με τον δήμαρχο Αθηναίων, το πέρασμα στη φάση των μόνιμων έργων του «Μεγάλου Περιπάτου». Τα έργα στην οδό Πανεπιστημίου θα ξεκινήσουν μέχρι το τέλος της χρονιάς, σύμφωνα με τον κ. Μπακογιάννη. Αγνωστο το χρονοδιάγραμμα των υπόλοιπων μόνιμων παρεμβάσεων, με τον «Μεγάλο Περίπατο» να δίνει σήμερα στους πολίτες την εικόνα ενός ημι-εγκαταλειμμένου έργου.

Παρατηρώντας μια αντιφατική στάση από πλευράς δημοτικής αρχής Αθηναίων, όπου από τη μία «έχει εγκαταλείψει ως ολοκληρωμένο σχέδιο» τον «Μεγάλο Περίπατο» και από την άλλη υλοποιεί αποσπασματικά τα έργα του, η «Ανοιχτή Πόλη» δίνει δυο εξηγήσεις: η πρώτη είναι ότι «η δοκιμαστική εφαρμογή του “Μεγάλου Περιπάτου”, με την πρόχειρη αισθητική, το υπέρογκο κόστος και την αίσθηση καψονιού προς τους πολίτες, κόστισε στη δημοτική αρχή πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο». Η δεύτερη είναι ότι «επτά και πλέον μήνες μετά την τελευταία συνεδρίαση της Διαπαραταξιακής – Επιστημονικής Επιτροπής Διαβούλευσης, και με ευθύνη της δημοτικής αρχής, δεν έχουμε κανένα νέο ούτε για την αποτίμηση της δοκιμαστικής εφαρμογής και τον ευρύτερο κοινωνικό διάλογο επί των παρεμβάσεων, ούτε για την τύχη του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (το οποίο θα κατοχύρωνε νομικά τον “Περίπατο”) και της θεσμικά υπαγορευμένης διαβούλευσης που αναγκαστικά θα το συνόδευε».

Ετσι, η δημοτική παράταξη της μείζονος αντιπολίτευσης σχολιάζει ότι η δημοτική αρχή Κώστα Μπακογιάννη «προκειμένου να αποφύγει μια συζήτηση που δεν είναι ούτε έτοιμη ούτε διατεθειμένη να κάνει», προχωρά σε δυο κινήσεις: «Πρώτον, αγοράζει χρόνο παρατείνοντας την κατ’ όνομα δοκιμαστική φάση του “Περιπάτου” ένα τρίμηνο τη φορά, με την έκδοση αλλεπάλληλων ΚΥΑ (από την κυβέρνηση) που επικαλούνται επιτακτικούς λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας από την covid-19. Και, δεύτερον, “σαλαμοποιεί” το αρχικό σχέδιο σε επιμέρους έργα, τα οποία προχωρά κατά περίπτωση ως μεμονωμένα, αδιαφορώντας για τις συνολικές επιπτώσεις τους».

Ρυθμίσεις και για τα Εξάρχεια

Προχωρούν οι διαδικασίες και για έναν… Περίπατο των Εξαρχείων. Συγκεκριμένα, στο σημερινό δημοτικό συμβούλιο τίθενται προς έγκριση οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις που προβλέπουν τη μονοδρόμηση της οδού Τοσίτσα και την πεζοδρόμηση της οδού Ζωσιμάδων (δρόμος που είναι χαρακτηρισμένος πεζόδρομος από το 1992).

Με τις προωθούμενες αλλαγές η οδός Τοσίτσα μονοδρομείται με κατεύθυνση από την Μπουμπουλίνας προς την Ερεσσού, και το οδόστρωμα στο οποίο μπορούν να κινούνται τα αυτοκίνητα μειώνεται στα 3,5 μέτρα (από 13 σήμερα) και τα πεζοδρόμια θα επεκταθούν σε πλάτος μεταξύ 5,9 και 6,8 μέτρων (από 3,5 σήμερα). Ο δρόμος θα χαρακτηριστεί ήπιας κυκλοφορίας με όριο ταχύτητας 30 χλμ/ώρα. Σταδιακά θα κατασκευαστούν παρτέρια φύτευσης, πλάτους 1,5 μέτρου στη μία πλευρά της οδού και 1 μέτρου στην άλλη. Για την οδό Ζωσιμάδων, θα καταργηθεί η σύνδεση με τις οδούς Καλλιδρομίου και Σπ. Τρικούπη και θα επιτρέπεται διέλευση μόνο σε οχήματα έκτακτης ανάγκης και όσα αυτοκίνητα έχουν προορισμό κάποιον ιδιόκτητο χώρο στάθμευσης.

Είναι προφανές ότι οι προωθούμενες αλλαγές θα ανατρέψουν πρώτα και κύρια το πάρκινγκ στην περιοχή. Σε αμφότερες τις πλευρές της Τοσίτσα, το παρκάρισμα γίνεται κάθετα στα κράσπεδα και κατά κύριο λόγο παράνομα. Με τις προωθούμενες αλλαγές καταργούνται και οι 29 νόμιμες θέσεις στην Τοσίτσα και οι 8 θέσεις στη Ζωσιμάδων και προβλέπονται (επί της Τοσίτσα) μόνο 3 θέσεις προσωρινής στάθμευσης, 1 θέση για οχήματα ΑμεΑ και 2 σημεία στάθμευσης δέκα συνολικά ποδηλάτων.

Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα θα είναι οι κάτοικοι της περιοχής (που σε σχετική μελέτη υπολογίζεται ότι κάνουν χρήση 130 θέσεων στάθμευσης στους δυο δρόμους) να κληθούν να αναζητήσουν πάρκινγκ σε άλλα –επίσης επιβαρυμένα– γειτονικά σημεία ή άλλες υποδομές πάρκινγκ.

Το κόστος των παρεμβάσεων ανάπλασης των δυο δρόμων υπολογίζεται στα 3,5 εκατ. ευρώ. Ισοδυναμεί, δηλαδή, με σχεδόν δυο (πιλοτικούς) «Μεγάλους Περιπάτους»...