Ενα χρόνο μετά την πυρκαγιά...

Η μάστιγα των πυρκαγιών και η παντελής αδυναμία της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τα πύρινα μέτωπα που προκάλεσαν πρωτοφανείς καταστροφές σε δασικό πλούτο, σπίτια και επιχειρήσεις πολιτών, ανέδειξαν το τεράστιο διαχρονικό πρόβλημα στη χώρα μας. Καμένα ζώα, κατεστραμμένες περιουσίες, εκατοντάδες πυρόπληκτοι εκτοπισμένοι από τους τόπους τους είναι ο τραγικός απολογισμός.

Την ίδια στιγμή μεγάλη δασική έκταση και κτίρια κάηκαν στο Τατόι. Το Μουσείο και ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας κινδύνευσαν. Ευτυχώς σώθηκαν εξ αιτίας της πυροπροστασίας που διαθέτει ο αρχαιολογικός χώρος αλλά και του γεγονότος ότι τα εναέρια μέσα «έπεσαν» κυριολεκτικά επάνω του. Ποιος εξάλλου έχει ξεχάσει τον Κρόνιο Λόφο παραδομένο στις φλόγες το 2007; Εκείνον τον τραγικό Αύγουστο που έχασαν τη ζωή τους 84 άνθρωποι και κάηκαν εκατομμύρια ελαιόδεντρα, μαζί με χιλιάδες σπίτια και ζώα.

Οι μνήμες είναι νωπές κι από την πυρκαγιά στις Μυκήνες. Πριν από ένα χρόνο, στις 30 Αυγούστου 2020, ο χώρος απειλήθηκε από τη φωτιά που ξέσπασε έξω από τον αρχαιολογικό χώρο και γρήγορα πέρασε σ’ αυτόν. Οι εικόνες με τη μαυρισμένη Πύλη των Λεόντων και τον καμένο χώρο έκαναν τον γύρο του κόσμου, ενώ η φράση της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη «Εχει καεί αυτό που ονομάζουμε πούσι...» ξεσήκωσε θύελλες αντιδράσεων, καθώς εκτός από τις υλικές φθορές, η φωτιά προκάλεσε βαριά ηθική και συμβολική βλάβη. Σύμφωνα με το πόρισμα των εμπειρογνωμόνων της Πυροσβεστικής, την πυρκαγιά προκάλεσε ένα γυμνό καλώδιο από ρευματοκλοπή.

Ευθύνες για το συγκεκριμένο καλώδιο αποδίδονται τόσο στη δημοτική αρχή όσο και στο υπουργείο Πολιτισμού και στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας που ηλεκτροδοτούσε έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους, μνημείο της UNESCO, με ρεύμα κλεμμένο από γεώτρηση. Η υπόθεση έχει πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης, ωστόσο το περιστατικό έφερε στην επιφάνεια σοβαρά ζητήματα. Ο αρχαιολογικός χώρος των Μυκηνών δεν διέθετε σύγχρονο δίκτυο πυροπροστασίας αλλά ούτε και υδροδότηση. Σήμερα, ένα χρόνο μετά, το υπουργείο Πολιτισμού έπραξε αυτά για τα οποία δεσμεύτηκε;

Στις αρχές Νοεμβρίου του ’20, το ΥΠΠΟΑ ανακοίνωσε προγραμματική σύμβαση, ύψους 650.000 ευρώ, που υπέγραψαν η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου Παναγιώτης Νίκας για την «ολοκλήρωση του συστήματος πυροπροστασίας των Μυκηνών». Το υπουργείο δεσμευόταν ότι το έργο «... θα είναι έτοιμο το επόμενο καλοκαίρι». Κάτι που ωστόσο δεν έχει συμβεί, όπως επίσης δεν έχει συνδεθεί ο αρχαιολογικός χώρος με το δίκτυο ύδρευσης του δήμου. Η «Εφ.Συν.» συνομίλησε με την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας, αρχαιολόγο Αλκηστη Παπαδημητρίου.

«Μόνιμο μικρό πυροσβεστικό όχημα παραμένει όλο το 24ωρο στην είσοδο»

«Οτι κατά καιρούς ανασύρεται το θέμα της πραγματογνωμοσύνης δεν θα το σχολιάσω. Είναι μια κανονική δολοφονία χαρακτήρος στο πρόσωπό μου και υπάρχει μεγάλη δολιότητα πίσω από αυτό. Ενα τέτοιο πόρισμα είναι απόρρητο. Θα πάει από την Πυροσβεστική στον εισαγγελέα, ο οποίος θα σχηματίσει δικογραφία. Υπάρχουν συγκεκριμένα θέματα που θα τα αντιμετωπίσω, αλλά δεν θέλω να τα σχολιάσω» μας είπε και πρόσθεσε: «Το ζητούμενο είναι τι συνέβη πέρυσι τέτοια εποχή και πώς το αντιμετωπίσαμε σαν Εφορεία Αρχαιοτήτων και υπουργείο. Η φωτιά που άναψε έξω από τον αρχαιολογικό χώρο, πέρασε σ’ αυτόν και δημιούργησε αλγεινή εντύπωση λόγω της εικόνας και φυσικά λόγω της σημαντικότητας των Μυκηνών. Η είδηση μεταδόθηκε εν ριπή οφθαλμού στα διεθνή μέσα. Η εικόνα ήταν πράγματι τρομακτική κατά τη διάρκεια της φωτιάς, όπως και την επόμενη ημέρα. Οπως τόνισα και τότε, ζημιά στον αρχαιολογικό χώρο δεν υπήρξε. Ως ΕΦΑ είχαμε κάνει όλα όσα μπορούσαμε να πράξουμε σε έναν εκτεταμένο και δύσβατο αρχαιολογικό χώρο. Είχαμε δηλαδή καθαρίσει και αποψιλώσει σε άριστο βαθμό. Η φωτιά μπήκε γιατί γύρισε ο αέρας. Αποτέλεσμα ήταν να κάψει -το πολύ για ένα τέταρτο- το χορτάρι που είχε μείνει. Στη συνέχεια διασύρθηκε η υπουργός, αλλά στην πραγματικότητα αυτό συνέβη. Και αν δει κανείς τις φωτογραφίες που τραβήχτηκαν δυο-τρεις μήνες μετά, θα διαπιστώσει ότι δεν υπάρχει κανένα κατάλοιπο από την πυρκαγιά. Τους επόμενους μήνες ο τόπος πρασίνισε».

Ωστόσο, παραδέχεται ότι σύγχρονο σύστημα πυρόσβεσης δεν διέθεταν οι Μυκήνες. «Βεβαίως το περιστατικό έδωσε την αφορμή να ανακινηθεί μια τεράστια εκκρεμότητα που υπήρχε στον αρχαιολογικό χώρο από το 2006, όταν δραστηριοποιούνταν η Επιτροπή Μυκηνών. Με πολύ συγκεκριμένες και στοχευμένες ενέργειες της υπουργού Πολιτισμού και του περιφερειάρχη, εγκρίθηκε η χρηματοδότηση της εγκατάστασης του συστήματος πυρόσβεσης. Η υπηρεσία μας ανέλαβε την επικαιροποίηση της παλιάς μελέτης που ολοκληρώθηκε με φρενήρεις ρυθμούς, υποβλήθηκε στο ΚΑΣ, εγκρίθηκε και αυτή τη στιγμή έχει εγκατασταθεί ο εργολάβος και κατασκευάζει το σύστημα πυροπροστασίας του αρχαιολογικού χώρου».

Ομως το υπουργείο δεν τήρησε τις δεσμεύσεις του και έπεσε έξω στο χρονοδιάγραμμα, αφού μιλούσε για ολοκλήρωση του έργου έως το καλοκαίρι. Η δεύτερη ασυνέπεια αφορά το νερό καθώς ο αρχαιολογικός χώρος δεν είναι συνδεδεμένος με το δίκτυο του δήμου που φτάνει έως το χωριό. Μετά τη φωτιά η έφορος ήταν εκείνη που είχε αναδείξει το θέμα και η υπουργός είχε δεσμευτεί ότι θα προχωρήσει, λέγοντας μάλιστα τότε ότι το ΥΠΠΟΑ θα βοηθήσει τον δήμο στις δαπάνες. Ούτε αυτό έγινε. «Εχει προχωρήσει αρκετά το έργο. Συνεργαστήκαμε με την τεχνική υπηρεσία του δήμου, έχει υλοποιηθεί η μελέτη για την υδροδότηση, όμως δεν έχει κατασκευαστεί ακόμα. Θεωρώ ότι θα γίνει άμεσα», μας είπε η έφορος.

Στην ερώτησή μας αν τελικά σήμερα οι Μυκήνες είναι θωρακισμένες από την απειλή μιας πυρκαγιάς, απάντησε: «Ετσι κι αλλιώς, αλλά μετά το περιστατικό είχαμε και την ευαισθητοποίηση της Πυροσβεστικής. Φέτος για όλη την επίμαχη περίοδο έστειλε ένα μικρό πυροσβεστικό που παραμένει στην είσοδο σε 24ωρη βάση. Είναι ένα καλό βήμα της Πυροσβεστικής γιατί καταλαβαίνετε ότι αν ήταν εκεί πέρυσι, δεν θα γινόταν απολύτως τίποτα αν μέσα σε λίγα λεπτά είχε σβήσει η φωτιά. Η Πυροσβεστική εκλήθη άμεσα από τους φύλακες, ήρθε στον χρόνο που μπορούσε, δηλαδή σε μισή ώρα, έριξε τους σωλήνες για το νερό που ήταν τρύπιοι, οπότε η φωτιά ξέφυγε. Οταν ένας αρχαιολογικός χώρος πλήττεται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, εκείνοι που πονούν περισσότερο είναι οι άνθρωποι που τον υπηρετούν. Οταν κανείς ακουμπάει αυτήν την πληγή πονάει ακόμα» είπε η κ. Παπαδημητρίου. Οσο για την επίμαχη δήλωση της υπουργού Πολιτισμού -για το καμένο πούσι- σχολίασε: «Ηταν ατυχής αλλά είπε αυτό που είδε και αυτό που της είχαμε πει κι εμείς. Οι Μυκήνες δεν επλήγησαν από εκείνη την πυρκαγιά, εκτός από τις μνήμες μιας τρομακτικής εικόνας που δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα».

Σήμερα πάντως ο περιβάλλων χώρος έχει αποκατασταθεί πλήρως από τη φύση, ενώ η επισκεψιμότητα ήταν υψηλή το καλοκαίρι, καθώς σε πολλές περιπτώσεις οι επισκέπτες έφτασαν ημερησίως τους 1.000 Ελληνες και ξένους.