Καθαρισμός οικοπέδων. Υπόχρεοι, πρόστιμα, δηλώσεις

Αριθμ. 21837 οικ. Φ.700.20/2024 – ΦΕΚ Τεύχος Β 2695/09.05.2024
Έγκριση της υπ’ αρ. 20/2024 Πυροσβεστικής Διάταξης «Καθορισμός προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, σε εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περιοχών, καθώς και σε εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα».

Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
αποφασίζουμε:

Την Έγκριση της υπ’ αρ. 20/2024 Πυροσβεστικής Διάταξης με θέμα: «Καθορισμός προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, σε εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περιοχών, καθώς και σε εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα».

Άρθρο 1
Αντικείμενο – Πεδίο Εφαρμογής

1. Οι ιδιοκτήτες, νομείς, επικαρπωτές, μισθωτές ή υπομισθωτές οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται σε:
(α) Περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων,
(β) περιοχές εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο,
(γ) εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περ. (α) και (β), κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας και
(δ) εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα, για τις εκτάσεις που δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, σύμφωνα με τον δασικό χάρτη της περιοχής και κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας, υποχρεούνται να προβαίνουν σε καθαρισμό των ανωτέρω χώρων κατά το χρονικό διάστημα από την 1η μέχρι την 30η Απριλίου εκάστου έτους και να τους συντηρούν καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από 1η Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου, για την αποτροπή κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασής της.

2. Από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας εξαιρούνται οι διαμορφωμένοι, συντηρημένοι κήποι ή φυτευμένες επιφάνειες ακάλυπτων χώρων κτιρίων, πολυκατοικιών, κ.α. των περιοχών και εκτάσεων της παρ. 1.

Άρθρο 2
Διαδικασία καθαρισμού

Ο απαιτούμενος καθαρισμός περιλαμβάνει:

α. Υλοτομία και απομάκρυνση των ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, καθώς και των κλαδιών που βρίσκονται σε άμεση επαφή με κτίσμα.
β. Απομάκρυνση της καύσιμης φυτικής ύλης που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους όπως ενδεικτικά το φυλλόστρωμα, τα ξερά χόρτα και τα κατακείμενα ξερά κλαδιά.
γ. Αποκλάδωση της βάσης της κόμης των δέντρων και αύξηση του ύψους έναρξής της από την επιφάνεια του εδάφους, ανάλογα με την ηλικία και το είδος του δέντρου.
δ. Αραίωση της θαμνώδους βλάστησης ως προς την κάλυψη του εδάφους.
ε. Απομάκρυνση τυχόν άλλων εγκαταλελειμμένων καυστών, αναφλέξιμων, εκρήξιμων ή εύφλεκτων υλικών, αντικειμένων και απορριμμάτων.
στ. Ασφαλή συλλογή και μεταφορά όλων των υπολειμμάτων καθαρισμού.

Άρθρο 3
Μέριμνα υπόχρεων

1. Οι υπόχρεοι για την υποβολή υπεύθυνης δήλωσης, όπως αυτοί καθορίζονται, οφείλουν μέχρι την 30η Απριλίου κάθε έτους να προβαίνουν στην υποβολή αυτής στο Εθνικό Μητρώο τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας του άρθρου 53Α του ν. 4662/2020 (Α’ 27), μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (Υ.Κ.Κ.Π.Π.), ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων πυροπροστασίας των ιδιοκτησιών τους. Για το πρώτο έτος σύστασης του μητρώου ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής υπεύθυνης δήλωσης των υπόχρεων ορίζεται η 31η Μαΐου 2024.

2. Σε κάθε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας δήλωσης καθαρισμού, τεκμαίρεται ως παρασχεθείσα η συναίνεση του υπόχρεου στην διενέργεια καθαρισμού του οικοπέδου του από τον οικείο δήμο.

3. Οι ιδιοκτήτες, νομείς, επικαρπωτές, μισθωτές και υπομισθωτές των εκτάσεων του άρθρου 1 οφείλουν να συναινούν και να επιδεικνύουν ανοχή στους δειγματοληπτικούς ή έκτακτους ελέγχους, αυτοψίες και ενέργειες των αρμοδίων οργάνων του οικείου Δήμου και της οικείας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.

Άρθρο 4
Μέριμνα – Αρμοδιότητες Δήμων

1. Ο οικείος Δήμος, μεριμνά για την ενημέρωση των υπόχρεων, έως την 31η Μαρτίου εκάστου έτους, με κάθε πρόσφορο μέσο, για το περιεχόμενο της υποχρέωσης καθαρισμού, όπως με ανάρτηση στην ιστοσελίδα και στον πίνακα ανακοινώσεων του οικείου Δήμου, αποστολή ενημερωτικού υλικού στην ταχυδρομική ή ηλεκτρονική διεύθυνση του υπόχρεου ή τυχόν αντικλήτου του, ενημερώσεις στα καταστήματα του Δήμου ή των Δημοτικών Διαμερισμάτων, σε τοπικούς φορείς και συλλόγους, σε συνεργασία με την οικεία Πυροσβεστική Υπηρεσία.

2. Ο οικείος Δήμος, καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από 1η Μαΐου έως και 31 Οκτωβρίου, μεριμνά για τη διενέργεια αυτεπάγγελτης αυτοψίας, εξέτασης καταγγελιών για διαπίστωση εκπλήρωσης ή μη των υποχρεώσεων των υπόχρεων του άρθρου 1, ή/και τη διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων στους υπόχρεους που υπέβαλαν θετική δήλωση στο Εθνικό Μητρώο τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας μέσω της ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (Υ.Κ.Κ.Π.Π.), το οποίο και ενημερώνει για τα αποτελέσματα των ελέγχων αυτών.

3. Για την ανεύρεση των στοιχείων των υπόχρεων, ο οικείος Δήμος δύναται να ανατρέχει στα δεδομένα που αντλούνται από την ηλεκτρονική πλατφόρμα του Εθνικού Μητρώου τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 53Α του ν. 4662/2020 (Α’ 27), από τα αρχεία του, από τα δεδομένα του Εθνικού Κτηματολογίου κ.λπ.

4. Ειδικά για περιφραγμένους ή επαρκώς περιτοιχισμένους χώρους και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπόχρεων για καθαρισμό τους, ο οικείος Δήμος, ταυτόχρονα με την επιβολή του προστίμου του άρθρου 6 της παρούσας, αιτείται προς την οικεία Πυροσβεστική Υπηρεσία τη διενέργεια αυτοψίας, αποστέλλοντας το Παράρτημα Α της παρούσας, για τη βεβαίωση τυχόν συνδρομής υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς και βάσει αυτής προβαίνει σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό των χώρων για την άρση του κινδύνου.

5. Σε επείγουσες περιπτώσεις άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς, ο οποίος διαπιστώνεται με σχετικό έγγραφο της οικείας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας (παρ. 3 του άρθρου 5), επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση της διαδικασίας των προηγούμενων εδαφίων, ο επείγων αυτεπάγγελτος καθαρισμός από τον οικείο Δήμο για την άμεση άρση του κινδύνου.

Άρθρο 5
Αρμοδιότητες Πυροσβεστικών Υπηρεσιών

1. Σε περίπτωση που από τη διενέργεια επιτόπιου ελέγχου από όργανα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, ή/και τη διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων στους υπόχρεους που υπέβαλαν θετική δήλωση στο Εθνικό Μητρώο τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας μέσω της ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (Υ.Κ.Κ.Π.Π.), διαπιστωθεί η μη συμμόρφωση των υπόχρεων στην εκπλήρωση της υποχρέωσης καθαρισμού και συντήρησης καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ενημερώνουν με κάθε πρόσφορο μέσο (έγγραφο, μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κ.λπ.), τον οικείο Δήμο, προκειμένου να ακολουθηθεί από αυτόν η διαδικασία, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 4 και 6 της παρούσας, και σε κάθε περίπτωση ενημερώνουν για τα αποτελέσματα των ελέγχων το Εθνικό Μητρώο. Μετά τη διενέργεια αυτοψίας συντάσσεται το Υπόδειγμα του Παραρτήματος Β.

2. Η Πυροσβεστική Υπηρεσία, δια των οργάνων της, προβαίνει κατόπιν αίτησης του οικείου δήμου, στη διενέργεια αυτοψίας σε περιφραγμένους ή επαρκώς περιτοιχισμένους χώρους της παρ. 4 του άρθρου 4 της παρούσας, και εφόσον διαπιστώνεται η συνδρομή υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς στους ως άνω χώρους, σύμφωνα με τα κριτήρια αξιολόγησης των χαρακτηριστικών παραμέτρων της περιοχής επιρροής του χώρου λαμβάνοντας υπόψη ιδίως τα τοπογραφικά χαρακτηριστικά, τις κλιματολογικές συνθήκες, τη συχνότητα συμβάντων πυρκαγιάς, την κλίση, τη βλάστηση και τη φυτική καύσιμη ύλη του χώρου και της ευρύτερης περιοχής, την πυκνότητα του δομημένου περιβάλλοντος τις υποδομές και δίκτυα, τη γειτνίαση με ευαίσθητες εγκαταστάσεις (όπως ενδεικτικά νοσοκομεία, σχολεία, μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων κ.τ.λ.), καθώς και με δάση, δασικές εκτάσεις, πάρκα, άλση κ.τ.λ., αποστέλλεται στον οικείο Δήμο συμπληρωμένο το Παράρτημα Γ’ της παρούσας.

3. Σε επείγουσες περιπτώσεις άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς, μετά από βεβαίωση της αρμόδιας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας προς τον οικείο Δήμο, επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση της διαδικασίας του άρθρου 4 της παρούσας, ο επείγων αυτεπάγγελτος καθαρισμός από τον οικείο Δήμο προς το σκοπό άμεσης άρσης του κινδύνου (παρ. 5 του άρθρου 4). Για τη διαπίστωση της επείγουσας περίπτωσης και της συνδρομής άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασής της, λαμβάνονται υπόψη τα κριτήρια του Παραρτήματος Δ της παρούσας, που ενδεικνύουν τον επείγοντα χαρακτήρα και την ιδιαίτερα υψηλή επικινδυνότητα, όπως είναι ενδεικτικά (α) ο δείκτης επικινδυνότητας 4 (πολύ υψηλός) ή 5 (κατάσταση συναγερμού), σύμφωνα με τον Ημερήσιο Χάρτη πρόβλεψης Κινδύνου πυρκαγιάς που εκδίδει η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (Γ.Γ.Π.Π.) του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, (β) η σε εξέλιξη πυρκαγιά στην ευρύτερη περιοχή, (γ) τα Τακτικά και τα Έκτακτα Δελτία Επιδείνωσης Καιρού ή τα Έκτακτα Δελτία Επικίνδυνων Καιρικών Φαινομένων, σύμφωνα με τα οποία, οι μετεωρολογικές συνθήκες είναι ευνοϊκές για την εκδήλωση ή την εξάπλωση πυρκαγιάς στην περιοχή το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, λαμβάνοντας υπόψη, εφόσον κρίνει απαραίτητο, και τα κριτήρια που αναφέρονται στην παρ. 2 του παρόντος άρθρου.

Άρθρο 6
Κυρώσεις

1. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπόχρεων στην εκπλήρωση της υποχρέωσης καθαρισμού και συντήρησης καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, επιβάλλεται ή καταλογίζεται αντίστοιχα εξ ολοκλήρου στον/στους υπόχρεους από τον οικείο Δήμο:
α. Πρόστιμο πενήντα (50) λεπτών του ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, με ελάχιστο ποσό τα διακόσια (200) ευρώ,
β. η δαπάνη του αυτεπάγγελτου καθαρισμού του χώρου και απομάκρυνσης των υλικών.

2. Κατά του προστίμου ο ενδιαφερόμενος δύναται να υποβάλει ένσταση στον δήμο εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών.

3. Μετά το πέρας της δεκαήμερης προθεσμίας ή εφόσον η ένσταση δεν έχει γίνει αποδεκτή, ο οικείος Δήμος υποχρεούται εντός πέντε (5) ημερών να προβεί σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό των χώρων αυτών, κατά προτεραιότητα βάσει του κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς.

4. Η δαπάνη και το πρόστιμο αποτελούν έσοδα του οικείου Δήμου και εισπράττονται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.

5. Σε περίπτωση μη ανεύρεσης των στοιχείων των υπόχρεων, ακολουθείται η διαδικασία των προηγούμενων παραγράφων του παρόντος άρθρου εξαιρουμένης της διαδικασίας επιβολής προστίμου και των προθεσμιών που αναφέρονται σε αυτήν.

6. Στους υπόχρεους που δεν υποβάλλουν τη δήλωση του άρθρου 3, επιβάλλεται πρόστιμο ύψους χιλίων (1.000) ευρώ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 53Α του ν. 4662/2020.

7. Η υποβολή ψευδούς δήλωσης του άρθρου 3 στο Εθνικό Μητρώο, ως προς την τήρηση της σχετικής υποχρέωσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 53Α του ν. 5075/2023, τιμωρείται, σύμφωνα με το άρθρο 53Α του ν. 4662/2020 με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο (2) ετών και χρηματική ποινή εκατόν ογδόντα (180) έως τριακόσιες εξήντα (360) ημερήσιες μονάδες. Το ύψος της κάθε ημερήσιας μονάδας δεν μπορεί να είναι κατώτερο από εβδομήντα (70) ευρώ, ούτε ανώτερο από εκατό πενήντα (150) ευρώ.

Άρθρο 7
Τελικές διατάξεις

1. Με την παρούσα δεν θίγονται οι διατάξεις:

α. Της υπό στοιχεία 12030 Φ.109.1/10.5.1999 κοινής υπουργικής απόφασης (Β’ 713), καθώς και λοιπές νομοθετικές ή κανονιστικές διατάξεις που αφορούν στις αρμοδιότητες ή στις υποχρεώσεις Υπουργείων, Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας, Πρωτοβάθμιων και Δευτεροβάθμιων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή άλλων φορέων ή σε θέματα συνεργασίας μεταξύ εμπλεκόμενων φορέων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.
β. Της υπό στοιχεία 21545 οικ. Φ.700.9/2024 απόφασης του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας «Έγκριση της υπ’ αρ. 9/2024 πυροσβεστικής διάταξης με θέμα: Καθορισμός μέτρων και μέσων για την πρόληψη και αποφυγή εκδήλωσης πυρκαγιών σε δάση, δασικές, χορτολιβαδικές και αγροτικές εκτάσεις, πάρκα και άλση πόλεων και οικιστικών περιοχών, περιοχές με ειδικό καθεστώς προστασίας, λοιπούς χώρους που βρίσκονται πλησίον των εκτάσεων αυτών καθώς και σε οικοπεδικούς χώρους» (Β’ 2387).
γ. Της υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/55904/2019/ 19.5.2023 κοινής υπουργικής απόφασης «Κανονισμός πυροπροστασίας ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων» (Β’ 3475), αναφορικά με τις υποχρεώσεις των υπόχρεων, όπως εκπόνηση της αξιολόγησης της επικινδυνότητας, υποβολή τεχνικής έκθεσης, λήψη των απαιτούμενων από την τεχνική έκθεση μέτρων και υποβολή δήλωσης του ιδιοκτήτη.
δ. Της πυροπροστασίας κτιρίων και εγκαταστάσεων, της δασικής νομοθεσίας περί προστασίας δασών και των δασικών εκτάσεων, προστασίας του περιβάλλοντος, αγροτικής, αρχαιολογικής, περιβαλλοντικής, πολεοδομικής ή άλλης ειδικότερης νομοθεσίας.

2. Οι υπόχρεοι οφείλουν να ακολουθούν τα προβλεπόμενα των διατάξεων του ν. 4819/2021 (Α’ 129) και της υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΔΑ/199776/2429/2021 κοινής υπουργικής απόφασης (Β’ 5888), αναφορικά με τις υποχρεώσεις των πολιτών για τα απόβλητα κηπουρικών εργασιών και τις υποχρεώσεις ως προς την καθαριότητα των πεζοδρομίων.

Άρθρο 8
Παραρτήματα

1. Προσαρτώνται στην παρούσα απόφαση και αποτε-λούν αναπόσπαστο μέρος αυτής τα παραρτήματα Α’, Β’, Γ’ και Δ’. Ειδικότερα:
Παράρτημα Α’. Υπόδειγμα Φύλλου Ελέγχου για Δήμους
Παράρτημα Β’. Υπόδειγμα Φύλλου Ελέγχου για Πυροσβεστική Υπηρεσία (Π.Υ.)
Παράρτημα Γ’. Υπόδειγμα Φύλλου Ελέγχου για Πυροσβεστική Υπηρεσία (Π.Υ.) – Υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς σε περιφραγμένους ή επαρκώς περιτοιχισμένους χώρους.
Παράρτημα Δ’. Επείγουσες περιπτώσεις άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς.

2. Με απόφαση του Αρχηγού Πυροσβεστικού Σώματος δύναται να τροποποιείται κάθε τεχνικό και λεπτομερειακό θέμα αναφορικά με τα Παραρτήματα Α’, Β’, Γ’ και Δ’ της παρούσας.

Άρθρο 9
Καταργούμενες διατάξεις

Από την έναρξη ισχύος της παρούσας καταργείται η υπό στοιχεία 18851 οικ.Φ.700.20/ 7.4.2023 απόφαση του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας «Έγκριση της υπ’ αρίθμ. 20/2023 πυροσβεστικής διάταξης με θέμα: «Καθορισμός προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, σε εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περιοχών, καθώς και σε εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα» (Β’ 2549)

Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στον Οδηγό του Πολίτη (odigostoupoliti.eu). Επιτρέπεται η αναδημοσίευση (όχι αυτολεξεί) του περιεχομένου του παρόντος άρθρου, μόνο με αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link)(https://www.odigostoupoliti.eu), της πηγής προέλευσης