Ergasianews.gr Η δυνατή φωνή του κόσμου της μισθωτής εργασίας!
Τρία λεπτά μετά την έναρξη του πρώτου επεισοδίου μια ένοπλη ομάδα αστυνομικών σπάει την πόρτα του σπιτιού του 13χρονου Τζέιμι Μίλερ για να τον συλλάβει ως ύποπτο για φόνο. Ο Τζέιμι παρουσιάζεται ως ένα μικρό παιδί που τα κάνει πάνω του στη θέα των αστυνομικών, μισεί τις βελόνες και θέλει απλώς να τον αφήσουν ήσυχο στο δωμάτιό του. Είναι όμως και δολοφόνος, με την αστυνομία να παρουσιάζει υλικό από κάμερες κλειστού κυκλώματος ασφαλείας που τον δείχνει να μαχαιρώνει επτά φορές μέχρι θανάτου τη συμμαθήτριά του Κέιτι Λέοναρντ σε ένα πάρκινγκ.
Aποκαλύπτεται η φρίκη της μοναχικής πλοήγησης μικρών παιδιών και εφήβων στο διαδικτυακό χάος. Η συζήτηση ανοίγει. «Ξέρετε ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος; Να εξαρτάσαι αποκλειστικά και μόνο από τους υπολογιστές», λέει μιλώντας στην «Εφ.Συν.» ο καθηγητής Ντιντιέ Ζουρντάν, κάτοχος της έδρας της UNESCO «Παγκόσμια Υγεία και Εκπαίδευση» και επικεφαλής του συνεργαζόμενου κέντρου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) για την Ερευνα στην Εκπαίδευση και την Υγεία. «Ολοι θυμόμαστε ποιος ήταν ο δάσκαλός μας στην Α΄ Δημοτικού και δεν είναι κάτι που συνέβη πέρυσι. Γιατί; Ηταν ένας άνθρωπος. Δεν είναι τόσο περίπλοκο. Πρέπει να σταματήσουμε να φοβόμαστε και να μάθουμε να χρησιμοποιούμε την τεχνητή νοημοσύνη, σαν γονείς, σαν δάσκαλοι», προτείνει και προσθέτει: «Η ψηφιακή εποχή είναι ένα τσουνάμι που δεν μπορεί κανείς μας να σταματήσει. Αν προσπαθήσουμε να το νικήσουμε, θα χάσουμε. Επομένως, πρέπει να βρούμε έναν νέο τρόπο σκέψης για να υπάρχουμε μέσα στη νέα πραγματικότητα με ασφάλεια».
«Ολοι οι γονείς στον πλανήτη έχουν την ίδια ερώτηση: Τι να κάνω με τα παιδιά μου; Οι έφηβοι δεν είναι το “πρόβλημα”, είναι βασικό μέρος της λύσης!» λέει. Για τον Ζουρντάν, οι γονείς κρατούν το «κλειδί», «συχνά ξεχνάμε ότι είναι οι πρώτοι και κύριοι εκπαιδευτές. Η ψηφιοποίηση της ζωής μας δεν είναι καλό ή κακό. Είναι εδώ και πρέπει να το αντιμετωπίσουμε. Να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας. Αν αφήσουμε τα παιδιά να κινούνται στην ψηφιακή εποχή σαν τους καουμπόηδες στην Αγρια Δύση, δεν θα έχουμε καλά αποτελέσματα. Αν τα παιδιά παίρνουν σαν δεδομένο ό,τι βλέπουν στο διαδίκτυο, τότε έχουμε πρόβλημα. Πρέπει να τα εκπαιδεύσουμε να σκέφτονται μόνα τους να έχουν κριτική σκέψη, να βρίσκουν σχετικές ιστοσελίδες, να αξιολογούν την εγκυρότητά τους. Επομένως, χρειαζόμαστε τους γονείς οι οποίοι πρέπει και μπορούν να μάθουν, να ενδυναμωθούν. Τίποτα γι’ αυτά χωρίς αυτά!» τονίζει.
«Η πεποίθηση ότι ένα παιδί μπορεί να είναι στο δωμάτιό του μπροστά σε μια οθόνη, ασφαλές και να μην κινδυνεύει –από τους κλασικούς κινδύνους, έξω στη γειτονιά ή στο εμπορικό κέντρο, που έχουμε όλοι στο μυαλό μας– είναι εσφαλμένη πεποίθηση», μας λέει η Αρτεμις Τσίτσικα, καθηγήτρια της UNESCO Global Health & Education, αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, επιστημονικά υπεύθυνη της Μονάδας Εφηβικής Υγείας και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής.
Η σύγχρονη πραγματικότητα
Πόσο μακριά από εμάς, εδώ στην Ελλάδα, είναι το σενάριο του «Adolescence»; «Είναι ένα ακραίο σενάριο, το οποίο όμως συνέβη, είναι μια αληθινή ιστορία. Δεν θα το έβαζα μακριά από τον οποιονδήποτε. Δεν αποκλείεται», λέει η Αρτ. Τσίτσικα.
Στη σύγχρονη πραγματικότητα μέσα στην οποία μεγαλώνουν τα παιδιά, οι γονείς πολλές φορές δεν γνωρίζουν πράγματα για την ψηφιακή ζωή των παιδιών τους, που περνούν το 50% της καθημερινότητάς τους συνδεδεμένα, ούτε τους κώδικες επικοινωνίας της διαδικτυακής κοινότητας, μας λέει. «Δεν γνωρίζουν πως μπορούν τα βίαια ή ακατάλληλα ερεθίσματα που λαμβάνουν τα παιδιά τους να τα επηρεάζουν. Μπορεί να τα εξοικειώνουν με τη βία, να την απενοχοποιούν και έτσι να γίνεται πιο εύκολο να εκφραστούν τα παιδιά με αυτόν τον τρόπο», σημειώνει. Την ίδια ώρα, υπογραμμίζει, οι γονείς είναι συχνά εξουθενωμένοι από την καθημερινότητά τους και δεν αφουγκράζονται κάποια πράγματα, όπως συνέβη και στη σειρά, στο τέλος ειδικά, όταν οι γονείς του Τζέιμι κάνουν την αυτοκριτική τους.
Υπάρχουν και τα στερεότυπα που είναι ακόμα εδώ! Ο 13χρονος της σειράς είχε ταλέντο στη ζωγραφική κάτι που δεν αφουγκράστηκε η οικογένεια του, αναδεικνύει η Αρτ. Τσίτσικα. Ο πατέρας του τον πήγαινε σε διάφορα σπορ για να βρει την κλίση του γιου του. Οταν δεν απέδιδε κοιτούσε αλλού, δείχνοντας ότι δεν τον ικανοποιεί το αποτέλεσμα. Ετσι, ο γιος ερχόταν σε δύσκολη θέση. «Υπάρχουν τα στερεότυπα στη συμπεριφορά, στις δραστηριότητες, στις σχέσεις των φύλων, στο τι προβάλλουν οι γονείς στα παιδιά και θα ήθελαν αυτά να υιοθετήσουν, επειδή οι ίδιοι έχουν αυτές τις συγκεκριμένες προτιμήσεις», τονίζει. Αλλά και το παράδειγμα που δίνουν οι γονείς μέσα στην οικογένεια έχει μεγάλο βάρος, «γιατί τα παιδιά δεν μαθαίνουν τόσο με τις θεωρίες όσο με το παράδειγμα και την έμπνευση που δίνουν οι σημαντικοί ενήλικες της ζωής τους».
Δεν είναι όμως μόνο οι γονείς, αλλά και το σχολείο «που δεν θα έπρεπε απλά να καλύπτει μια εξεταστέα ύλη, αλλά να παρέχει δεξιότητες ζωής. Να προσφέρει –ειδικά στα παιδιά που δεν έχουν κάποιο λειτουργικό οικογενειακό περιβάλλον– ισότητα, να δίνει ευκαιρίες, να μπορεί να τα ενδυναμώνει κοινωνικά και συναισθηματικά ώστε να διαχειρίζονται δυσκολίες, τον θυμό τους, να έχουν ενσυναίσθηση, να ξέρουν τα δικαιώματά τους, να ξέρουν τα δικαιώματα του διπλανού τους, να μπορούν να είναι ενεργοί πολίτες, να είναι ενεργοί ακροατές και παρατηρητές, να παίρνουν θέση». Η οικολογία του σχολείου παίζει πάρα πολύ μεγάλο ρόλο, σημειώνει η Αρτ. Τσίτσικα. Επαιξε και στη σειρά, μας λέει, με την παρέα των τριών παιδιών που ουσιαστικά δέχονταν βία και απόρριψη από τους συμμαθητές τους ποικιλοτρόπως.
Επικοινωνία
«Η εφηβεία είναι μια δύσκολη περίοδος, πρώτα από όλα για τους ίδιους τους εφήβους και στη συνέχεια για τους γονείς. Γεννιόμαστε ανέτοιμοι, χρειάζονται 25 χρόνια. Επομένως, είναι λογικό να είναι περίπλοκο. Οι εντάσεις, η επιθετικότητα, κάποιες φορές, δεν σημαίνει ότι οι έφηβοι δεν αγαπούν τους γονείς τους. Αντιθέτως τους αγαπούν και ποντάρουν σε αυτούς. Επιπλέον, δεν υπάρχει λόγος να φοβούνται οι γονείς», τονίζει ο Ντιντιέ Ζουρντάν. Ζητάει από τους γονείς να «είναι απλά γονείς» έχοντας στο νου τους τα σημάδια που θα μπορούσαν να δείξουν ότι υπάρχουν προβλήματα – όπως είναι το άγχος, η έλλειψη ευημερίας. Τότε, να ζητήσουν βοήθεια από τους ειδικούς – δασκάλους, κοινωνικούς λειτουργούς, γιατρούς, νοσηλευτές, ψυχολόγους.
«Οι γονείς χρειάζεται να διατηρούν ένα ζωντανό κανάλι επικοινωνίας καθημερινά με τα παιδιά τους. Είναι μια σχέση που χρειάζεται καθημερινή φροντίδα, με αγαπημένες ρουτίνες, την καλημέρα, την καληνύχτα, τις δραστηριότητες που πηγαίνουμε, με ουσιαστικές συζητήσεις. Χρειάζεται να είμαστε ακροατές. Πολλές φορές δεν είμαστε. Λέμε πολλά, κανόνες, όρια, αλλά δεν ακούμε τι έχει να μας πει το παιδί μας», λέει η Αρτεμις Τσίτσικα.
Χρειάζεται ακόμα με διάφορες αφορμές να δίνουν ερεθίσματα οι γονείς, μας λένε. Γιατί μέσα στην ψηφιακή τους ζωή αλλά και έξω από αυτή υπάρχουν influencers, youtubers, διάφοροι άνθρωποι, κάποιοι από τους οποίους δίνουν ένα θετικό μοντέλο, αλλά υπάρχουν και πολλοί αρνητικοί. Ανθρωποι που απαξιώνουν την παιδεία, εστιάζουν στο εύκολο κέρδος, στην εμφάνιση, στην τοξική αρρενωπότητα που θίγεται και στη σειρά, και γενικώς δίνουν κάποιο πρότυπο που τα παιδιά το αντιγράφουν και νομίζουν ότι έτσι θα ξεφύγουν από την προσπάθεια, τους μακροπρόθεσμους στόχους, ότι θα μπορέσουν να βγάλουν εύκολα χρήματα, να περάσουν πιο χαλαρά και πιο εύκολα.
Μέτρα
O συγγραφέας του «Adolescence» Τζακ Θορν τάσσεται υπέρ αυστηρότερων μέτρων, όπως η απαγόρευση των κινητών στα σχολεία, η ψηφιακή ηλικία συναίνεσης κ.λπ., μας λέει ο Ντιντιέ Ζουρντάν. Στην πραγματικότητα, όμως, «μόνο μια διατομεακή προσέγγιση μπορεί να αντιμετωπίσει τα ζητήματα που θίγονται στη σειρά, η οποία θα πρέπει να επικεντρωθεί σε τρεις βασικούς τομείς:
Περιβάλλον: εφαρμογή αυστηρών κανονισμών για τις πλατφόρμες κοινωνικών Μέσων και το ψηφιακό περιεχόμενο που είναι προσβάσιμο στους εφήβους. Εκκίνηση επικοινωνιακών εκστρατειών για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τους διαδικτυακούς κινδύνους και τις πιθανές συνέπειές τους.
Ανάπτυξη ικανοτήτων: εκπαίδευση γονέων, εκπαιδευτικών και άλλων επαγγελματιών που εργάζονται με τους νέους στην αναγνώριση και αντιμετώπιση των επιβλαβών επιρροών στο διαδίκτυο. Ενδυνάμωση των εφήβων με δεξιότητες κριτικής σκέψης και ψηφιακού αλφαβητισμού ώστε να περιηγούνται με ασφάλεια στους διαδικτυακούς χώρους.
Ανάπτυξη υπηρεσιών: δημιουργία προσβάσιμων υπηρεσιών υποστήριξης για τους νέους και τις οικογένειές τους, όπως είναι η πρότυπη μονάδα στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού».
