Ergasianews.gr Η δυνατή φωνή του κόσμου της μισθωτής εργασίας!
«Adolescence»
Οι αιτίες δεν είναι άλλες από τον αυταρχικό καπιταλισμό, τη διεφθαρμένη εξουσία και τα ανώμαλα πρότυπά τους που μας σέρνουν στην απανθρωποποίηση και όχι η οικογένεια ή η ταραγμένη ψυχοσύνθεση ενός εφήβου, αν θέλετε ακόμα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Πολύς λόγος γίνεται για τη νέα σειρά του Netflix με τον τίτλο «Adolescence» που πάει να πει «Εφηβεία». Η υπόθεση του δράματος έχει να κάνει με ένα δεκατριάχρονο αγόρι που κατηγορείται ότι δολοφόνησε μία συμμαθήτριά του επηρεασμένο από τα μισογυνικά κηρύγματα ενός ινφλουένσερ, όπως λέμε τους «επηρεαστές» της κοινής γνώμης. Και η αιτία για την εγκληματική φύση του αγοριού, όπως προσπαθούν να μας πείσουν οι δημιουργοί της ταινίας, είναι η κακή επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη νεολαία, η πατριαρχική αρρενωπότητα και οι απόμακρες σχέσεις πατέρα γιου!
Και πού όλα αυτά; Σε μια χώρα όπου η πλειονότητα του καλλιτεχνικού και πνευματικού της κόσμου ακόμα δεν θέλει να παραδεχτεί ότι, όπως έχουν καταγραφεί από την Ιστορία οι πολιτικές της Βρετανίας, από τότε που απέκτησε ισχύ, είναι ο ορισμός της πατριαρχίας, του ιμπεριαλισμού, της αποικιοκρατίας, της πειρατείας, του δουλεμπορίου, της ίντριγκας, της διπλωματίας του διχασμού. Μια χώρα που οι βασιλιάδες της έκοβαν τα κεφάλια των άπιστων συζύγων τους, ο δε ενδοξότερος πολιτικός της έστελνε το 1943 στον θάνατο από πείνα τέσσερα εκατομμύρια «κοκαλιάρηδες» Ινδούς που «πολλαπλασιάζονταν σαν τα κουνέλια», ένας βασιλιάς της ήταν ναζιστής και σήμερα ένας πρίγκιπάς της κατηγορείται για παιδοφιλία.
Τι άλλο περίμεναν άραγε από μια κοινωνία που ακούει και υπακούει μόνο στη φωνή μιας χειραγωγημένης πληροφόρησης και ενός αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης που έχει το θράσος να λέγεται δημοκρατία; Ενα σύστημα που κατάφερε, χωρίς μεγάλη αντίσταση είναι αλήθεια, να οδηγήσει τον ψυχισμό των εφήβων στην ψυχεδέλεια των παραισθήσεων που προκαλούν τα σκοπίμως ασυνάρτητα και υποβολιμαία οπτικά ακουστικά και αισθητικά ερεθίσματα που παράγει ένας χωρίς πυξίδα, χωρίς συνακούσματα ούτε συμβιωτική διάθεση κόσμος; Ο άνθρωπος σχεδόν παντού είναι σε πόλεμο με τον εαυτό του καθώς και με όποιον πολιτισμό παρήγαγε και τα επιτεύγματά του, αναθεωρώντας την ιστορία του προς όφελος της δικτατορίας της παραγωγικότητας. Γονείς που δουλεύουν δωδεκάωρα για να τα φέρνουν βόλτα μόνο μέχρι τη μέση του μήνα. Παιδιά που αναζητούν πρότυπα στους τεκέδες και τα γήπεδα· ιδιαίτερα στη χώρα όπου το κάποτε μεγάλο επίτευγμά της, το NHS (εθνικό σύστημα υγείας) καταρρέει μέσα στις συσπάσεις που προξενεί ακόμα το φάντασμα της Θάτσερ· εκεί όπου οι πολεμικές κραυγές εναντίον μιας άλλης χώρας που βρίσκεται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, με σκοπό όχι φυσικά την υπεράσπιση της δημοκρατίας (ποιας δημοκρατίας άλλωστε;) αλλά τη μεταφορά πλούτου από τον λαό στα καρτέλ του πολέμου. Ολα αυτά που οδηγούν τη Βρετανία στη δυστοπία στην οποία πάντα μία εκφυλισμένη αυτοκρατορία καταλήγει. Στην κοινωνία των σκουπιδιών.
Αν θέλουν λοιπόν να βρουν οι σεναριογράφοι, οι σκηνοθέτες, οι ψυχολόγοι και οι κάθε λογής μονοσήμαντης σκέψης ειδικοί τα αίτια της τσακισμένης και ανίκανης να ονειρευτεί έναν καλύτερο κόσμο μέσα στον οποίο θα μπορέσει να ζήσει, νεολαίας, ας κάνουν τον κόπο (κυρίως οι δημιουργοί του «Adolescence») να δουν με προσοχή τις ταινίες ενός συμπατριώτη τους σκηνοθέτη, του μεγάλου Κεν Λόουτς, ταινίες όπως το «Γλυκά δεκάξι», το «Εγώ ο Ντάνιελ Μπλέικ» και το «Δυστυχώς απουσιάζατε» για να καταλάβει ότι οι αιτίες δεν είναι άλλες από τον αυταρχικό καπιταλισμό, τη διεφθαρμένη εξουσία και τα ανώμαλα πρότυπά τους που μας σέρνουν στην απανθρωποποίηση (dehumanization) και όχι η οικογένεια ή η ταραγμένη ψυχοσύνθεση ενός εφήβου, αν θέλετε ακόμα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το θέλουμε δεν το θέλουμε, μας αρέσει δεν μας αρέσει, επικίνδυνο ή ωφέλιμο, το διαδίκτυο και η επικοινωνία μέσω αυτού είναι ό,τι έχει απομείνει ως ελευθερία σε μία αυταρχική, ασφαλίτικη κοινωνία όπου οι κάμερες του «Μεγάλου Αδελφού» παρακολουθούν τις «ζωές των άλλων», υποτίθεται για την ασφάλειά «των άλλων», ενώ το μόνο για το οποίο ενδιαφέρεται το σύστημα είναι η δική του και μόνο η δική του ασφάλεια. Θα πείτε, μα αυτά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι σκουπίδια, προϊόντα κι αυτά της κοινωνίας των σκουπιδιών; Πράγματι, έτσι είναι, με μία διαφορά, ότι φτάσαμε στο σημείο να τιμωρείται ο καταναλωτής σκουπιδιών αντί για τον παραγωγό τους και τον ηθικό αυτουργό του εγκλήματος αυτού, που δεν είναι άλλος από το Κράτος. «Εάλω» το TikTok των σκουπιδιών, το Χ των σκουπιδιών, το Facebook των σκουπιδιών; Τότε «Εάλω» ακόμα και αυτή η χωλή ρακένδυτη Δημοκρατία, έστω ας είναι μια «Δημοκρατία των σκουπιδιών».
Και στο σημείο αυτό ας θυμηθούμε μιαν άλλη ταινία που έχει να κάνει με τη βία της νεολαίας. Το 1971, δηλαδή πριν από σχεδόν πενήντα πέντε χρόνια, ένας από τους μεγαλύτερους και πιο διορατικούς πολιτικούς σκηνοθέτες όλων των εποχών, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ, γύρισε την ταινία «Το Κουρδιστό Πορτοκάλι» που βασίστηκε πάνω στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Αντονι Μπέρτζες. Η υπόθεσή του εκτυλίσσεται σε ένα δυστοπικό κράτος όπου μία συμμορία νεαρών κλέβει, σκοτώνει, βιάζει, καταστρέφει βλέποντας τη βία σαν μια μορφή διασκέδασης και επίδειξης ανδρισμού. Κάποια στιγμή ένα μέλος της συμμορίας συλλαμβάνεται και πείθεται να γίνει πειραματόζωο σε ένα κυβερνητικό πρόγραμμα σωφρονισμού ώστε έτσι να κερδίσει ξανά την ελευθερία του.
Στη διάρκεια του πειράματος υποβάλλεται σε μία τέτοιας μορφής καταπιεστική ψυχολογική βία που έχει ως αποτέλεσμα να καταντήσει ένα τελείως απαθές, πειθήνιο στην κυβέρνηση άκακο πλάσμα, που όταν αφέθηκε ελεύθερο έγινε βορά των πρώην θυμάτων του. Το νόημα του έργου είναι όχι η Βία, όπως πολλοί νομίζουν, αλλά η έννοια της ελευθερίας. Η βία είναι ένα απλό εργαλείο στα χέρια είτε ενός σκόπιμα εγκαταλειμμένου στην άγνοια και την αντικοινωνικότητα ανώριμου, αλλά παραδόξως ναρκισσιστικού νεαρού ατόμου, είτε στα χέρια ενός μεθοδικά δομημένου πάνω στην καταπίεση και τη χειραγώγηση Κράτους. Και για τα δύο υποκείμενα, Ατομο και Κράτος το πρόβλημα βρίσκεται όχι στη βία που ασκούν αλλά στη διαχείριση της ελευθερίας ως πολιτικό μέγεθος. Και για τους δύο, η ελευθερία από αγαθό μεταμορφώνεται σε μια μορφή σκληρής τυραννίας.
Και κλείνοντας, η χώρα και στο «Adolescence» και στο «Κουρδιστό πορτοκάλι» είναι η ίδια. Ο δράστης είναι περίπου ο ίδιος. Το περιβάλλον είναι επίσης ίδιο, γιατί ο αυταρχικός καπιταλισμός είναι πάντοτε ίδιος. Η Βία όμως στο «Adolescence» είναι μονόπλευρα ιδωμένη. Απουσιάζει επιδεικτικά η λεγόμενη «νόμιμη» βία, η υπερβία του Κράτους.
*Νομικός, συγγραφέας
