Δήλωση των ελληνικών θέσεων για τις θαλάσσιες ζώνες

Η ανακοίνωση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΘΧΣ) και η εξειδίκευσή του με χάρτη αποτελούν την πρώτη έγγραφη δήλωση του ελληνικού κράτους η οποία αποτυπώνει επισήμως τις ελληνικές θέσεις στην οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο. Γι’ αυτό τον λόγο υπήρξε άμεση αντίδραση της Αγκυρας με την παράθεση μέσω χάρτη των θέσεών της για τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών στον τουρκικό Τύπο. 

Ο ΘΧΣ δεν συνιστά οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, εντούτοις, όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, «είναι η πρώτη φορά που αποτυπώνονται σε επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της Ε.Ε. τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, δηλαδή πλήρης επήρεια της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες».

Οι θαλάσσιες περιοχές που απεικονίζονται στον χάρτη συμπεριλαμβάνουν τις ελληνοϊταλικές συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ του 1977 και του 2020, την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020, ενώ συμπίπτουν με τα όρια που απορρέουν από τον νόμο 4001/2011 (Νόμος Μανιάτη), σύμφωνα με τα οποία η ελληνική ΑΟΖ εφάπτεται με την κυπριακή ΑΟΖ. Σ

ε ό,τι αφορά τις μη οριοθετημένες περιοχές, στον χάρτη με βάση την αρχή της μέσης γραμμής καθορίζεται το εξωτερικό όριο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη, των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές. Δηλαδή της Τουρκίας, της Λιβύης και της Κύπρου. Στον χάρτη του ΘΧΣ αποτυπώνονται τα υφιστάμενα όρια των ελληνικών χωρικών υδάτων (6 ν.μ.) ωστόσο, όπως διευκρινίζεται στην ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, «η επέκταση των χωρικών υδάτων έως τα 12 ναυτικά μίλια είναι αναφαίρετο δικαίωμα της χώρας μας για την άσκηση του οποίου η Ελλάδα επιφυλάσσεται όταν και όπως το κρίνει εθνικά συμφέρον με βάση τους κανόνες που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο».

Συμμόρφωση με Οδηγία

Η «Εφ.Συν.» είχε προαναγγείλει με δημοσίευμά της (29/3/2025) την έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης για τον ΘΧΣ, καθώς το ελληνικό κράτος είναι υποχρεωμένο μέχρι τα τέλη Απριλίου να εναρμονιστεί με την οδηγία 2014/89/Ε.Ε., προκειμένου να αποφύγει την παραπομπή του στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Δεκέμβριο του 2023. Ο χάρτης που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα από το υπουργείο Εξωτερικών δεν απεικονίζει ουσιαστικά τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, καθώς δεν αποτυπώνονται οι χρήσεις στις θαλάσσιες περιοχές. Είναι όμως το πρώτο βήμα και ταυτόχρονα αποτελεί δείγμα συμμόρφωσης με τις προβλέψεις της ευρωπαϊκής οδηγίας.

Είναι προφανές ότι η Αθήνα, πέραν των υποχρεώσεών της έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με τη δημοσίευση του χάρτη αποτυπώνει με προσεκτικό τρόπο και με βάση τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου τις θέσεις της για τον τρόπο οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο, στέλνοντας παράλληλα το μήνυμα στο εσωτερικό ότι ο εν εξελίξει ελληνοτουρκικός διάλογος δεν συνιστά υποχώρηση από τις πάγιες ελληνικές θέσεις. «Η κυβέρνηση αποδεικνύει έμπρακτα ότι υπερασπίζεται τα εθνικά της συμφέροντα», ανέφερε χθες το βράδυ ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, σε τηλεοπτική συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ.

Η ηλεκτρική διασύνδεση

Ο υπουργός Εξωτερικών, απαντώντας στην κριτική ότι η κυβέρνηση επιχειρεί με τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από το «βραχυκύκλωμα» στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ εξαιτίας των τουρκικών αντιδράσεων, υποστήριξε ότι «τα δύο θέματα δεν είναι αλληλένδετα». Επανέλαβε δε τη θέση του, ότι το έργο θα συνεχιστεί στον κατάλληλο χρόνο με βάση τον προγραμματισμό της αναδόχου εταιρείας.

Η Αθήνα προχωράει με τον ΘΧΣ, δεν πράττει όμως το ίδιο με τα θαλάσσια πάρκα, ζήτημα για το οποίο η Τουρκία αντιδρά μέσω της ανυπόστατης θεωρίας των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο. Αν και οι σχετικές μελέτες από το υπουργείο Περιβάλλοντος έχουν ολοκληρωθεί εδώ και καιρό, το θέμα «λιμνάζει» στο υπουργείο Εξωτερικών.