Ησίοδος, Έργα και Ημέραι, 213 – 247

Δικαιοσύνη

-δίκη δ᾽ ὑπὲρ ὕβριος ἴσχει ἐς τέλος ἐξελθοῦσα. Ησίοδος, «Έργα και Ημέραι», 217 – 218.

-πολλάκι καὶ ξύμπασα πόλις κακοῦ ἀνδρὸς ἀπηύρα,
ὅστις ἀλιτραίνῃ καὶ ἀτάσθαλα μηχανάαται. 240-241.
-λιμὸν ὁμοῦ καὶ λοιμόν, ἀποφθινύθουσι δὲ λαοί. 243.

Ησίοδος, Έργα και Ημέραι,   213 – 247

Ω Πέρση μου υπάκουσε το δίκαιο του νόμου και μην την ύβρη να ζητάς.

Είναι η ύβρις πρόβλημα   για όλους  τους ανθρώπους  και τους δειλούς και τους καλούς, άρχοντες μα και δούλους.  Κανέναν η θρασύτητα δεν ωφελεί κι η ύβρις. Σε καταβάλλει σε νικά και συμφορές σε βρίσκουν. Υπάρχει όμως κι  η οδός που οδηγεί στο δίκιο. Πάντα νικά το Δίκαιο και η Δικαιοσύνη. Μαθαίνει άμεσα ο παθός γιατί αμέσως τρέχει ο Όρκος τιμωρός θεός κι οι χρονοφάγες δίκες.

220.  Βρούχος πολύς σηκώνεται με τις πολλές τις δίκες που καταστρώνουν άδικα άθλιοι δωροφάγοι που κατατρώγουν  τους θεσμούς, τους ιερούς κανόνες.  Κλαίει και διαμαρτύρεται η τίμια η Δίκη σε χώρους που μαζεύεται πλήθος από ανθρώπους. Ομίχλης ένδυμα φορεί και τιμωρεί αμέσως όσους τη διώχνουν και ζητούν το άδικο να πράττουν.

Όσοι παραμένουν στο δρόμο της Δικαιοσύνης μοιράζοντας δίκαιες αποφάσεις σε ξένους και ντόπιους δομούν μια πόλη ακμάζουσα με χαρούμενους πολίτες. Έχουν Ειρήνη που τους νέους μεγαλώνει και διαπαιδαγωγεί σωστά  ενώ δεν τους τιμωρεί ο Δίας με βάσανα και πολέμους.

230.Δεν τους βρίσκουν δεινά, λοιμοί, καταστροφές αντίθετα απολαμβάνουν ευτυχείς τα πλούσια αγαθά της γης.  Οι δρυς των βουνών φέρουν και βαλάνους( βαλανίδια) και μελίσσια. Τα πρόβατα έχουν  πυκνά και πλούσια μαλλιά. Οι γονείς φέρνουν παιδιά στον κόσμο που τους μοιάζουν στα ήθη και στα έθιμα. Ζουν ευδαίμονες με τόσα αγαθά.  Δεν  αναζητούν άλλες πατρίδες ταξιδεύοντας με πλοία γιατί η γη πλουσιοπάροχα τους αμείβει. Τους άδικους όμως δεν παραλείπει να τιμωρεί ο βροντητής Ζευς ο γιος του Κρόνου.

240. Συμβαίνει πολλές φορές από έναν άδικο, μοχθηρό πολίτη να υποφέρει όλη η πόλη από τα ανόσια έργα και τις μηχανορραφίες του. Όμως βαριά έρχεται η τιμωρία του Διός από τους ουρανούς. Λιμός μαζί με λοιμό αφανίζει τους ανθρώπους. Οι γυναίκες δεν τεκνοποιούν. Οι οικογένειες  μένουν χωρίς παιδιά με απόφαση του Διός. Η τιμωρίες από τον Δία είναι πολλές.  Αφανίζει το στρατό, το ναυτικό τους και γκρεμίζει τα τείχη τους.

Περίληψη:

Ο Ησίοδος συμβουλεύει τον αδελφό του Πέρση. Του θυμίζει τι παθαίνουν οι άδικοι, οι παραβάτες, αυτοί που δε σέβονται τους νόμους. Πόσο αυστηρά τους τιμωρεί ο Ζευς με λιμούς και λοιμούς. Οι γυναίκες δεν κάνουν πια παιδιά.  Αφανίζει το στρατό, το ναυτικό τους και γκρεμίζει τα τείχη τους. Οι δίκαιοι πολίτες συγκροτούν μια δίκαιη πόλη.

Σημειώσεις και Ησιόδειο λεξικό

Στίχος 213. ὕβρις. Κακοβουλία, αυθάδεια, αυθάδεια από αίσθηση δύναμης, αναίδεια, προπέτεια, θρασύτητα, ιταμότητα, λαγνεία, ασέλγεια, αντίθετη προς τη σωφροσύνη. 

213. ὀφέλλω. Αυξάνω, μεγεθύνω, ενισχύω.

Φράσεις:

-ἲς ἀνέμου κύματ' ὀφέλλει, η δύναμη του ανέμου σηκώνει ψηλά τα κύματα.

-μῦθον ὀφέλλω, πολλαπλασιάζω τις λέξεις.

-ὄφρ' ἂν Ἀχαιοὶ υἱὸν ἐμὸν τίσωσιν, ὀφέλλωσί τε ἑ τιμῇ, και μακάρι να τον προαγάγουν στη δόξα.

- οἶκος ὀφέλλεται, αναπτύσσεται πολύ, ευδοκιμεί, ευημερεί.

214. δειλός  <δέος. Φοβιτσιάρης, άνανδρος, άτολμος, μικρόψυχος, φαύλος, πρόστυχος, μηδαμινός, ουτιδανός,  άθλιος, ατυχής, ταλαίπωρος, δόλιος, δυστυχής.

219. ὅρκος, ὁ. Αντικείμενο στο όνομα του οποίου κάποιος παίρνει όρκο, μάρτυρας όρκου, όπως η Στύγα στους θεούς. Αυτό που αποτρέπει κάποιον να κάνει κάτι.

Φράσεις με αναφορά στον Όρκο.

-ὅρκος θεῶν, όρκος στο όνομα των θεών.

-ὅρκον ὀμόσαι, παίρνω όρκο.

-ὅρκον ἐπιορκεῖν, καταπατώ τον όρκο μου.

-ὅρκον διδόναι καὶ δέξασθαι, προσφέρω όρκο σε κάποιον και δέχομαι ως αντάλλαγμα τον δικό του όρκο.

-ὅρκον ἀποδιδόναι, παίρνω όρκο.

-ἀπολαμβάνειν, αποδέχομαι τον όρκο.

-ὅρκον διδόναι καὶ λαμβάνειν.

-ὅρκοις τινὰ καταλαμβάνειν, δένω κάποιον με όρκους.

- ὅρκῳ ἐμμένειν, μένω σταθερός στον όρκο μου, τον τηρώ.

εἶπαι ἐπ' ὅρκου, ισχυρίζομαι κάτι παίρνοντας όρκο.

Ὅρκος. Θεός προσωποποιημένος γιος της Έριδας της θεότητας που τιμωρεί τους επίορκους.

220. ρόθος. Ορμητικός, θορυβώδης ήχος, παφλασμός κυμάτων ή πάταγος κουπιών. ἐξ ἑνὸς ῥόθου, με ένα χτύπημα, αμέσως. Λέγεται για κάθε είδους συγκεχυμένο, άναρθρο ήχο, Περσίδος γλώσσης ῥόθος, ο θορυβώδης ήχος της περσικής ( της βαρβαρικής) γλώσσας.

221. θεμιστός <θεμιτός.

θεμῐτός. <θέμις. Όπως το θεμιστός, αυτός που επιτρέπεται από τους νόμους των θεών και των ανθρώπων, δίκαιος.

-οὐ θεμιτόν (ἐστι), όπως το οὐ θέμις. Δεν είναι δίκαιον.

234. εἰρο-πόκος, -ον. Αυτός που είναι σκεπασμένος με μαλλί, τριχωτός, μάλλινος, πυκνόμαλλος.

236 – 237: οὐδ᾽ ἐπὶ νηῶν/ νίσονται, καρπὸν δὲ φέρει ζείδωρος ἄρουρα.

Νίσσομαι ή νίσομαι. <  νέομαι, πηγαίνω, αναχωρώ, πηγαίνω σε έναν τόπο.

241. ἀλιτραίνω. Αντί ἀλιταίνω, αμαρτάνω, βλάπτω, ενοχλώ.

ἀλιτρία, ἡ, αμαρτία, βλάβη.

ἀλιτρός, -όν. Αντί ἀλιτηρός, αμαρτωλός, κακός, φαύλος, πανούργος, κατεργάρης.

- δαίμοσιν ἀλιτρός, υβριστής απέναντι στους θεούς.

242-243. τοῖσιν δ᾽ οὐρανόθεν μέγ᾽ ἐπήγαγε πῆμα Κρονίων,/ λιμὸν ὁμοῦ καὶ λοιμόν, ἀποφθινύθουσι δὲ λαοί·

247. ἀπο-τείνω. Εκτείνω, τεντώνω, επιμηκύνω, επεκτείνω, προάγω, λέγεται για τις γραμμές του στρατεύματος. Λέγεται για ρητορικούς λόγους ή ομιλίες, ἀποτείνω τὸν λόγον.

1*. Αρχιτέκτων. Ιστορικός Αρχιτεκτονικός. Ιστορικός Τέχνης.

2*. Στους αγαπημένους Ιωάννα – Μαρίνα, Ειρήνη, Κωνσταντίνο, Νίκο, Μπάμπη.