Ενα έργο για το «ντιλάρισμα» συναισθημάτων

«Μη σκαλίζεις την άμμο»

«Κάποια νοήματα όπως η “υπερβολική δόση” μπορεί το 2001 να σόκαραν και να απασχολούσαν τις ειδήσεις, αλλά δεν θα προκαλούσαν τις ίδιες αντιδράσεις σήμερα», παρατηρεί ο σκηνοθέτης Θεοδόσης Σκαρβέλης για το βραβευμένο έργο των αδελφών Κούφαλη που από την ερχόμενη Πέμπτη ανεβαίνει για πρώτη φορά στη σκηνή Ωμέγα του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά.

«Μη σκαλίζεις την άμμο» είναι ο τίτλος του βραβευμένου με το Κρατικό Βραβείο Θεάτρου το 2001 έργου των Καβαλιωτών συγγραφέων Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο θέατρο και κάνει πρεμιέρα την Πέμπτη 24 Απριλίου στη σκηνή Ωμέγα του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Οι χαρακτήρες του είναι πρόσωπα που αν διασταυρωνόμασταν στον δρόμο θα τα αποφεύγαμε. Ωστόσο έχουν το κουράγιο να ψάχνουν την αλήθεια για να ξεφύγουν από το σκοτάδι τους. Στη συνάντησή τους, πέρα από το παιχνίδι εξαπάτησης και εκδίκησης στο οποίο μπλέκουν, έρχονται αντιμέτωποι με όσα ήθελαν να κάνουν αλλά δεν έκαναν και με την αναζήτηση του ανομολόγητου. Κι εκεί, ανάμεσα στα λόγια που ήθελαν μα δεν είπαν κι αυτά που είπαν ενώ δεν τα πίστευαν, δεν αντανακλάται μόνο ο κόσμος που περιέχουν, αλλά και το προσχέδιο ενός άλλου κόσμου.

Ο Σώζος (Σπύρος Μαραγκουδάκης) είναι ένας φοβισμένος διακινητής ναρκωτικών, που ζει μόνος με τον γάτο του. Ο Φάνης (Δημήτρης Μανδρινός), στερημένος από αγάπη, δεν έχει αποδεχτεί τη σεξουαλική του ταυτότητα. Η σεξουαλικά απελευθερωμένη Θάλεια (Αναστασία Ραφαέλα Κονίδη) δεν γουστάρει να της δίνουν εντολές, προτιμά την αλήθεια κι ας είναι σκληρή και ψάχνει τον άνθρωπό της. Η Αντα (Κορίννα Ντουλλάαρτ), το πιο «μυθικό» πρόσωπο του έργου, ζητάει δικαιοσύνη για τον νεκρό αδελφό της ως μια άλλη Αντιγόνη.

Τη σκηνοθεσία υπογράφει ένας νέος σκηνοθέτης, ο Θεοδόσης Σκαρβέλης, με σπουδές στο τμήμα σκηνοθεσίας της Ακαδημίας Θεάτρου της Μόσχας, ο οποίος σκηνοθέτησε την ιδιότυπη ταινία «Μια φωνή από το Γνωστό Σπίτι στην Τρικούπη» συμμετέχοντας στη δράση του eStage.gr για την τότε επικείμενη απόφαση της δίκης της Χρυσής Αυγής, έχει στο ενεργητικό του σημαντικές συνεργασίες και διδάσκει «Σκηνική Ασκηση και Αυτοσχεδιασμό» σε δραματικές σχολές.

Βρίσκει ενδιαφέρον στους χαρακτήρες που ζουν σε σκοτεινές γωνίες, στον κόσμο του περιθωρίου, όμως αν και θεωρούσε ότι στον πυρήνα του έργου βρίσκονται τα ναρκωτικά, εμβαθύνοντας κατάλαβε ότι δεν είναι ακριβώς έτσι, όπως μας λέει στη συζήτηση που είχαμε μαζί του.

● Πώς συνομιλεί ένα έργο γραμμένο το 2000 με το σημερινό κοινό;

Αυτή ήταν η μεγάλη μου δυσκολία, καθώς το έργο δεν είναι ούτε κλασικό αλλά ούτε ακριβώς σύγχρονο. Εμπίπτει σε αυτή τη δύσκολη κατηγορία έργων... Είχαμε μια μεγάλη συζήτηση για τις παρεμβάσεις που σκεφτόμουν για να το προσαρμόσω στις σημερινές συνθήκες καθώς πλέον κάποια νοήματα όπως η «υπερβολική δόση», που μπορεί τότε να σόκαραν και να απασχολούσαν τις ειδήσεις, δεν θα προκαλούσαν τις ίδιες αντιδράσεις σήμερα. «Μα αυτό το έργο δεν μιλάει για τα ναρκωτικά, δεν χρειάζεται αλλαγές για να σοκάρει, μιλάει για την αγάπη, για τη μοναξιά, ακόμη και για το μίσος, για πράγματα που δεν μιλάμε πια» μου είπαν οι συγγραφείς, τους οποίους είχα γνωρίσει πέρσι όταν είχα σκηνοθετήσει στην Καβάλα για το Κρατικό Θέατρο μια παράσταση. Οταν ξεκινήσαμε τις πρόβες, στην ανάλυση του κειμένου συνειδητοποίησα πόσο δίκιο είχαν. Ο κόσμος των ναρκωτικών είναι η ακραία συνθήκη για να αναδειχθούν τα σοβαρά θέματα που όλοι μας έχουμε να αντιμετωπίσουμε με τον εαυτό μας. Οι χαρακτήρες βρίσκονται αρχικά με τη θέλησή τους σε αυτό το σπίτι αλλά μπαίνουν σε μια κατάσταση από την οποία δεν μπορούν να ξεφύγουν. Ανεξάρτητα από το τι είναι αλήθεια και τι ψέμα, δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα σίγουροι ούτε καν για το ποια είναι η σχέση τους, όμως το σημαντικό είναι το τι πραγματικά κάνει ο ένας στον άλλο, η σύνδεση μεταξύ τους και το ότι αναγκάζονται, έστω και υπό πίεση, να κοιτάξουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη και να αντιμετωπίσουν το παρελθόν τους που τους χτυπάει την πόρτα ενώ μέχρι τότε απέφευγαν να το σκαλίσουν... Πρόκειται για ένα «ντιλ» συναισθημάτων - κι ας λέμε ότι είναι ντιλ ναρκωτικών-ανθρώπων που είναι στο περιθώριο και δεν έχουν την πολυτέλεια να ασχοληθούν με πολλά άλλα ζητήματα. Τελικά τίθεται ένα θέμα εμπιστοσύνης, αλλά και του πώς μπορούμε να συνδεθούμε με κάποιους ενώ ουσιαστικά ζούνε τη ζωή του δρόμου. Π.χ. ο Σώζος δεν επέτρεπε στον εαυτό του να δεθεί με κανένα άλλο πλάσμα πέρα από τη γάτα του. Πόσο μπορεί να ενδιαφέρει κι εμάς αυτό, όσους τουλάχιστον έχουμε κατοικίδια...

● Εχοντας σπουδές στη Μόσχα, δεν μπορώ παρά να σας ρωτήσω για τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Οταν ξεκίνησε ο πόλεμος, είχα την ελπίδα ότι υπάρχει περίπτωση να σταματήσει γρήγορα. Ομως, δυστυχώς, δεν διαφαίνεται κάτι τέτοιο και είναι κρίμα. Ναι, έζησα, σπούδασα και δούλεψα στη Ρωσία, στη Μόσχα συγκεκριμένα, σχεδόν για έξι χρόνια, από το 2016 έως το 2021, και είδα την πόλη να μεταμορφώνεται προς μια θετική κατεύθυνση. Είδα τους κατοίκους να δικτυώνονται εκφράζοντας την ανάγκη να συνδεθούν με τους άλλους, έζησα μια ανάπτυξη οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική. Το να εισβάλλει όμως μια χώρα σε μια άλλη... Ο πόλεμος βέβαια δεν προκάλεσε πόνο μόνο στην Ουκρανία αλλά και στους Ρώσους. Πήγε τη χώρα πίσω - όλοι μου οι φίλοι εγκατέλειψαν τη χώρα. Θεωρώ πρωτόγονο να λύνονται οι διαφορές τον 21ο αιώνα με πόλεμο. Αν οι κυβερνήσεις ενδιαφέρονταν για τους πολίτες και τις κοινωνίες, θα ζούσαμε σε έναν πολύ όμορφο κόσμο. Σε στιγμές κρίσης, όπως σήμερα που ο κόσμος που γνωρίζουμε είναι σχεδόν βέβαιο πως θα καταστραφεί από τα δικά μας λάθη, επιλέγουμε, αντί να αντιμετωπίσουμε τον εαυτό μας και να συνδεθούμε μεταξύ μας, τον πόλεμο. Η «κοντοφθαλμία» μας δεν μας επιτρέπει να δούμε πόσο μοιάζουμε με έναν Ρώσο, έναν Ουκρανό, έναν Σύρο ή ένα τοξικοεξαρτημένο άτομο, ακόμα και έναν ντίλερ ναρκωτικών. Επιλέγουμε να είμαστε μόνοι. Από τους πολίτες μέχρι τους κυβερνώντες, απεγνωσμένοι, μάταια προσπαθούμε να σώσουμε τον εαυτό μας. Γι’ αυτό μιλάει το «Μη σκαλίζεις την άμμο».

Πληροφορίες: «Μη σκαλίζεις την άμμο»
Σκηνή Ωμέγα του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά
Κείμενο: Αντώνης και Κωνσταντίνος Κούφαλης
Σκηνοθεσία: Θεοδόσης Σκαρβέλης
Ηθοποιοί: Αναστασία Ραφαέλα Κονίδη, Δημήτρης Μανδρινός, Σπύρος Μαραγκουδάκης, Κορίννα Ντουλλάαρτ
Σκηνικά, κοστούμια: Αλέγια Παπαγεωργίου, Μιχαήλα Πλιαπλιά
Σχεδιασμός φωτισμών: Βλάσης Θεοδωρίδης
Από την Πέμπτη 24/4 κάθε Πέμπτη, Παρασκευή & Σάββατο 20.30, Κυριακή 19.00. Εισιτήρια 8-18 ευρώ
Προπώληση στα ταμεία του θεάτρου (2104143310), στο τηλ. των Αθηναϊκών Θεάτρων 211.1000.365 και στο more.com