Δεν ήμασταν ποτέ, ούτε θα είμαστε πανέτοιμοι

Tο ότι «έχουμε μπροστά μας ένα πολύ δύσκολο καλοκαίρι» αποτελεί την κοινή συνισταμένη των δηλώσεων του πρωθυπουργού και του νέου υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Γιάννη Κεφαλογιάννη, έπειτα από τη χθεσινή επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Γιατί μπορεί στα χαρτιά το Πυροσβεστικό Σώμα να εμφανίζεται με το μεγαλύτερο έμψυχο δυναμικό των τελευταίων ετών, και συγκεκριμένα 18.000 άτομα (15.500 + 2.500 εποχικοί), ωστόσο τα προβλήματα των περασμένων ετών και η προβληματική κατά τόπους κατανομή αυτού του προσωπικού σε πυροσβεστικούς σταθμούς παραμένουν. Το ίδιο ισχύει και για τα ερωτήματα σε ποιον βαθμό έχουν προχωρήσει άλλα έργα πρόληψης, πέρα από την ετήσια μίσθωση εναέριων μέσων που κοστίζει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ.

«Δεν μπορούμε ποτέ να πούμε ότι είμαστε πανέτοιμοι», είχε απαντήσει στα μέσα Απριλίου στο πλαίσιο συνέντευξης που παραχώρησε στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ο Γιάννης Κεφαλογιάννης, σε ερώτηση για το πόσο έτοιμος είναι τελικά ο κρατικός μηχανισμός για την αντιπυρική περίοδο που ξεκινά. Μετά από έναν χειμώνα που κατά γενική ομολογία χαρακτηρίστηκε από παρατεταμένη ανομβρία, τις ελλείψεις σε προσωπικό στην Πυροσβεστική να συνεχίζουν να αγγίζουν τις 3.000 οργανικές θέσεις, παρά τα «μαθηματικά» του υπουργείου ΚΚκΠΠ, και το πρόγραμμα «Αιγίς» να συνεχίζεται κυρίως ακόμα σε... θεωρητικό επίπεδο, με τις πιο καίριες παραλαβές να αναμένονται από το 2026 και μετά, μάλλον θα πρέπει όντως να προετοιμαστούμε για άλλο ένα δύσκολο καλοκαίρι. Εξάλλου, οι «μεγα-πυρκαγιές» –τεράστιες φωτιές που ξεπερνούν τις δυνατότητες κατάσβεσης και εξαπλώνονται ανεξέλεγκτα, όπως είδαμε και τον Ιανουάριο του 2025 στην παρόμοια κλιματικά Καλιφόρνια των ΗΠΑ– είναι πλέον, δυστυχώς, η νέα κανονικότητα.

Με αφορμή την έναρξη της φετινής αντιπυρικής, η «Εφ.Συν.» επιχειρεί να ανοίξει τη συζήτηση.

Οι τρεις βασικοί άξονες του δόγματος «ταχείας προσβολής»

Οπως προκύπτει από τις πρώτες συσκέψεις στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, αλλά και σε έδρες περιφερειών όπως της Πελοποννήσου και της Κεντρικής Μακεδονίας, το δόγμα της «ταχείας προσβολής» διατηρείται και φέτος, καθώς κρίθηκε αρκετά αποτελεσματικό κατά την περυσινή αντιπυρική περίοδο, παρά την ιδιαίτερα καταστροφική πυρκαγιά στον Βαρνάβα και στην Πεντέλη τον Αύγουστο του 2024.

Πηγές του υπουργείου ΚΚκΠΠ αναφέρουν στην «Εφ.Συν.» ότι η προετοιμασία για την αντιπυρική του ’25 ακολουθεί στρατηγικό σχεδιασμό και ολιστική προσέγγιση. Συγκεκριμένα, ο φετινός επιχειρησιακός σχεδιασμός εστιάζει σε τρεις βασικούς άξονες: στην πρόληψη νέων εστιών φωτιάς, στην άμεση οριοθέτηση των πυρκαγιών και στον περιορισμό των καταστροφικών επιπτώσεων στο περιβάλλον και στις τοπικές κοινωνίες. Στον σχεδιασμό αναμένεται να συμβάλουν με προσωπικό και μέσα και οι Ενοπλες Δυνάμεις.

Πόσα και τι είδους μέσα διαθέτουμε

Σύμφωνα με τον υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Γιάννη Κεφαλογιάννη, η Ελλάδα διαθέτει 30-35 αεροσκάφη που ανήκουν στον εθνικό στόλο, αναμένεται να προχωρήσει στην ενοικίαση 49 εναέριων μέσων, ενώ διαθέτει επίσης 80 drones με θερμικές κάμερες για τον εντοπισμό των εστιών των πυρκαγιών. Τα τελευταία αποκτήθηκαν έπειτα από δωρεά ύψους 6 εκατ. ευρώ από τον ΔΕΔΔΗΕ.

Τα πυροσβεστικά οχήματα διαφόρων τύπων φτάνουν τα 2.700, έχοντας αυξηθεί κατά 270 την τελευταία τριετία. Οι μονάδες των δασοκομάντος (ΕΜΟΔΕ) ανέρχονται σε 20, ξεπερνώτας τα 1.500 μέλη, ενώ η Πυροσβεστική θα ενισχυθεί και με 300 πυροσβέστες από 5 ευρωπαϊκές χώρες στο πλαίσιο του προγράμματος προεγκατάστασης (pre-positioning) της Ε.Ε.

Παρατεταμένη ανομβρία, αλλά καλύτερες πυρομετεωρολογικές συνθήκες από πέρυσι

Η φετινή αντιπυρική περίοδος αναμένεται να είναι ιδιαίτερα απαιτητική εξαιτίας και της παρατεταμένης ανομβρίας όπως και των υψηλών θερμοκρασιών που σημειώθηκαν ακόμα και μέσα σε χειμερινούς μήνες, εντείνοντας την ξηρασία και συσσωρεύοντας καύσιμη ύλη σε αρκετές περιοχές της χώρας. Οι αρκετές πυρκαγιές που σημειώθηκαν το προηγούμενο διάστημα, και ιδιαίτερα τον Μάρτιο, αποτελούν μια πρώτη ένδειξη. Σύμφωνα με τον κ. Κεφαλογιάννη, μόνο τον Μάρτιο σημειώθηκαν τουλάχιστον 1.350 πυρκαγιές που έκαψαν χιλιάδες στρέμματα χορτολιβαδικών και δασικών εκτάσεων.

Μιλώντας στην «Εφ.Συν.» ο πυρομετεωρολόγος Θόδωρος Γιάνναρος τονίζει ότι συγκριτικά με τον χειμώνα του 2024 ο φετινός χειμώνας ήταν «κάπως καλύτερος». Από τον Σεπτέμβριο του 2024 έως τον Απρίλιο του 2025 σημειώθηκαν ελαφρώς περισσότερες βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις, ειδικά στην Κεντρική και τη Βόρεια Ελλάδα. Μάλιστα σε περιοχές με υψόμετρο υπάρχουν ακόμα χιόνια, κάτι που δεν συνέβαινε πέρυσι. Αυτή τη στιγμή η πυρομετεωρολογική ομάδα Flame βρίσκεται στη διαδικασία χαρτογράφησης των περισσότερο επίφοβων περιοχών για τη φετινή αντιπυρική, εστιάζοντας στις περιοχές με τις λιγότερες βροχοπτώσεις, την υψηλότερη κατά μέσο όρο θερμοκρασία και τη λιγότερη υγρασία κατά τους μήνες που προηγήθηκαν.

Η χαρτογράφηση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών και ενδεχομένως παλαιότερων πυρκαγιών θεωρείται κλειδί για την πρόληψη με σύμμαχο πλέον τις νέες τεχνολογίες. Κάποιες πρώτες ενδείξεις κρίνουν και πάλι επίφοβη την Αττική, τμήματα της Πελοποννήσου, την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα, με τη συλλογή των δεδομένων να συνεχίζεται. Πάντως, ο Θ. Γιάνναρος αφήνει μια νότα αισιοδοξίας, καταλήγοντας ότι: «Η γενική εικόνα για τις συνθήκες που μας οδηγούν στην αντιπυρική περίοδο είναι λίγο καλύτερη από την περυσινή. Ισως γι’ αυτό δεν είχαμε έντονη δραστηριότητα από πυρκαγιές κατά τη διάρκεια της άνοιξης».

Παραμένει το «αγκάθι» των ακαθάριστων οικοπέδων

Η είδηση από τη χθεσινή επίσκεψη του πρωθυπουργού στο υπουργείο ΚΚκΠΠ είναι η παράταση στην προθεσμία για τον καθαρισμό οικοπέδων έως τις 15 Ιουνίου. Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις των Αρχών, χιλιάδες ιδιωτικά οικόπεδα παραμένουν ακαθάριστα, γεμάτα ξερά χόρτα και εύφλεκτα υλικά. Αυτά τα οικόπεδα αποτελούν πραγματικές «βόμβες» μέσα σε κατοικημένες περιοχές και δεν αρκούν οι τηλεοπτικές εκκλήσεις και τα «ευχαριστώ» μελών της κυβέρνησης για να καθαριστούν. Αλήστου μνήμης είναι και το περυσινό φαινόμενο χιλιάδες οικόπεδα να έχουν καθαριστεί, ωστόσο τα υπολείμματα των καθαρισμών να παραμένουν ως προσάναμμα ακριβώς δίπλα τους, συχνά σε ημι-δασικές περιοχές, αφού τα συνεργεία των δήμων αδυνατούσαν να τα περισυλλέξουν εγκαίρως... Και η ΠΟΜΙΔΑ έχει επισημάνει επανειλημμένα ότι η αρχική προθεσμία που τέθηκε ώς τις 30 Απριλίου ήταν μη ρεαλιστική, δεδομένων των ημερών του Πάσχα, όπως και της δυσκολίας εύρεσης συνεργείων καθαρισμού.

Επικοινωνήσαμε με τον υπεύθυνο Πολιτικής Προστασίας της ΚΕΔΕ, Βλάση Σιώμο, που μιλά για αυξημένη χρηματοδότηση προς τους δήμους το 2025, ωστόσο και πάλι όχι αρκετή για το έργο της πρόληψης, όπως ακούστηκε και στο πρόσφατο συνέδριο της ΚΕΔΕ. Ο κ. Σιώμος θεωρεί θετική και τη μίσθωση επιπλέον drones για την παρακολούθηση πυρκαγιών, εκτιμώντας ότι λειτούργησαν βοηθητικά στον εντοπισμό πύρινων εστιών.

Οσον αφορά τον καθαρισμό των οικοπέδων, παραμένουν αρκετές ενστάσεις. «Πέρυσι, υπό τον φόβο των προστίμων καθαρίστηκαν αρκετά οικόπεδα. Η εγκύκλιος αναφέρει ότι οι πολίτες πρέπει να δηλώνουν στην πλατφόρμα για τον καθαρισμό του οικοπέδου, αλλά ο έλεγχος, έστω και ενδεικτικά, πρέπει να γίνεται από τους δήμους. Οι δήμοι δεν διαθέτουν το αναγκαίο προσωπικό για να ολοκληρώσουν όλους αυτούς τους ελέγχους ή να προχωρήσουν στον καθαρισμό όσων οικοπέδων δεν το έκαναν οι ιδιοκτήτες».

Τον ρωτήσαμε και για τα υπολείμματα των καθαρισμών που στοιβάζονται έξω από τα οικόπεδα, με τα οποία δημιουργήθηκε πέρυσι ιδιαίτερο πρόβλημα: «Εκτός από την επιπλέον χρηματοδότηση στους δήμους για τη μεταφορά, πρέπει να υπάρχει ένα παράρτημα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα όπου να αναφέρεται πού οδηγήθηκαν τα υπολείμματα των καθαρισμών. Τυπικά δεν είναι αρμοδιότητα των δήμων, αλλά για να μαζευτούν τελικά, χρειάζεται να συνεργαστούν οι δήμοι, οι περιφέρειες και άλλοι φορείς. Ως ΚΕΔΕ ζητάμε και έξτρα χρηματοδότηση για τα κηπαία, όπως και τη χρήση άλλων τεχνολογιών, όπως drones, ή επιπλέον ανθρώπων για την καταγραφή».

Σύμφωνα με τον Γ. Κεφαλογιαννη, το 2024 που ξεκίνησε πιλοτικά η προσπάθεια καταγράφηκαν 830.000 καθαρισμοί οικοπέδων επί συνόλου περίπου 1.200.000 - 1.300.000. Στόχος του υπουργείου για φέτος είναι να συμμετάσχουν και οι 334 δήμοι στη σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα (akatharista.gov.gr) έναντι των 185 που ανταποκρίθηκαν πέρυσι.

Κι όμως δεν αρκούν οι 18.000 πυροσβέστες

Οπως ακούγεται επανειλημμένα από κυβερνητικά χείλη, φέτος θα έχουμε ιστορικά τον μεγαλύτερο αριθμό ανδρών και γυναικών στο πυροσβεστικό σώμα, με 18.000 να ρίχνονται στη μάχη, αύξηση περίπου 20% σε σχέση με το 2023.

Από αυτούς οι 2.500 είναι εποχικοί και ήδη τρέχει η σχετική προκήρυξη, χωρίς όμως να έχει ολοκληρωθεί. Μάλιστα τα σωματεία των εποχικών πυροσβεστών έχουν εκφράσει πολλές ενστάσεις τόσο επί της διαδικασίας (που αφήνει έμπειρους και μάχιμους πενταετείς εκτός) όσο και σχετικά με τα χρονοδιαγράμματα («Εφ.Συν.», 28/3: «Καίγονται για το τέλος εποχής 1.300 εποχικών πυροσβεστών»). Στο πλευρό τους θα βρίσκονται επίσης άλλοι 5.500 εθελοντές οργανώσεων και 5.000 εθελοντές πυροσβέστες.

«Μέχρι το τέλος του 2025 θα είμαστε όντως ελαφρώς περισσότεροι σε σχέση με πέρυσι. Αυτό δεν το αμφισβητώ. Το θέμα είναι εάν τελικά αυτοί οι 18.000 φτάνουν. Εμάς η Ομοσπονδία μας είναι κατηγορηματική. Οχι μόνο δεν φτάνουν οι 18.000 που θα είναι στο σύνολο, αλλά τα κενά παραμένουν περίπου 3.000 σε οργανικές θέσεις. Οι πυροσβέστες συνεχίζουν να υπόκεινται σε υπερεργασία για να μπαλώσουν τα κενά», αναφέρει στην «Εφ.Συν.» ο Νίκος Λαυράνος, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος.

«Ενώ κάποιοι βάφτισαν την περυσινή αντιπυρική περίοδο επιτυχημένη, δεν μπορούν να πανηγυρίζουν με 4 πυροσβέστες νεκρούς και 3 βαριά τραυματίες. Δεν προσφέρεται για πανηγυρισμούς. Οπου πάω σε όλη την Ελλάδα αντικρίζω υποστελέχωση στους πυροσβεστικούς σταθμούς και αυξημένο μέσο όρο ηλικίας. Οι ελλείψεις είναι και σε μάχιμους και σε οδηγούς και από το 2024 έχουν αρχίσει μεγάλες συνταξιοδοτικές ροές και έμπειροι οδηγοί αντικαθίστανται από νεότερους συναδέλφους χωρίς την ίδια εμπειρία», συνεχίζει ο κ. Λαυράνος.

Η υποστελέχωση συνεπάγεται αυξημένο φόρτο εργασίας για τους υπάρχοντες μόνιμους και συμβασιούχους πυροσβέστες, οι οποίοι πολλές φορές καλούνται να επιχειρούν κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, για πολλές ώρες, χωρίς επαρκή ανάπαυση ή μέσα. «Το ρεπό είναι άγνωστη λέξη και οι υπερωρίες κανόνας. Οφείλονται 2 εκατομμύρια μέρες σε ρεπό από τα προηγούμενα έτη, όπως και 550.000 ημέρες άδειας. Τα πρωτοβάθμια σωματεία των πυροσβεστών έχουν κινηθεί δικαστικά και λαμβάνουν θετικές αποφάσεις για αποζημιώσεις. Πώς είναι δυνατόν να καμαρώνουμε για 18.000 πυροσβέστες και αυτοί να εργάζονται χωρίς να πληρώνονται υπερωρίες και να παίρνουν ρεπό;» ανέφερε χαρακτηριστικά στην «Εφ.Συν.» συνδικαλιστής πυροσβέστης.

Η έλλειψη προσωπικού δεν επηρεάζει όμως μόνο την καταστολή των πυρκαγιών, αλλά και την κρίσιμη φάση της πρόληψης, η οποία συχνά παραμελείται λόγω της έλλειψης και ανθρώπινων πόρων. «Κάθε τρεις και λίγο κηρύσσεται μερική ή γενική επιφυλακή, πρέπει να υπολογίζουν και τον ανθρώπινο παράγοντα, δεν γίνεται να μη βλέπουμε τις οικογένειές μας», αναφέρει πυροσβέστης στην «Εφ.Συν.».

Οσον αφορά το πρόγραμμα «Αιγίς», έχουν συναφθεί συμβάσεις σε μεγάλο μέρος των παραγγελιών και από φέτος το καλοκαίρι αναμένεται να παραληφθούν σύγχρονα πυροσβεστικά οχήματα που θα κατανεμηθούν σε διάφορες περιφέρειες. Χθες πάντως ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι από του χρόνου θα αρχίσουμε ουσιαστικά να παραλαμβάνουμε καινούργιο εξοπλισμό, επιβεβαιώνοντας τις φοβίες αρκετών για νέες καθυστερήσεις στο φιλόδοξο «εξοπλιστικό» πρόγραμμα συνολικού ύψους 2,1 δισ. ευρώ. «Οταν με το καλό ολοκληρωθεί το πρόγραμμα, ίσως το πυροσβεστικό σώμα να είναι από τα πιο σύγχρονα και εξοπλισμένα στην Ευρώπη. Πρέπει όμως να εστιάσουμε στον ανθρώπινο παράγοντα, πρέπει η υπερεργασία των πυροσβεστών, π.χ., να πληρώνεται», καταλήγει ο κ. Λαυράνος.

Ερωτήματα που... καίνε από ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ

«Για ακόμη μια χρονιά, εξυφαίνεται το αφήγημα το καλοκαιριού: ατομική ευθύνη και αντικειμενικές συνθήκες» είναι το σχόλιο του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. για την επίσκεψη του πρωθυπουργού στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. «Ο κ. Μητσοτάκης, αντί να κάνει διαπιστώσεις, να απαντήσει στα εξής καίρια ερωτήματα για την αντιπυρική περίοδο:

● Αν έχουν ολοκληρωθεί οι προσλήψεις μόνιμου και έκτακτου προσωπικού προκειμένου να μην υπάρχουν κενά και επιχειρησιακές δυσκολίες.
● Τι δράσεις πρόληψης έκανε η κυβέρνηση με τα δασαρχεία και τους δήμους που έχουν αποδεκατιστεί από προσωπικό και μέσα;
● Τι έπραξε για τους εποχικούς πυροσβέστες εκτός υπηρεσίας παρά τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. για 12μηνη απασχόληση;
● Πόσο έχουν προχωρήσει οι δεσμεύσεις για τον σχεδιασμό πολιτικής προστασίας;
● Πόσα πτητικά μέσα θα υπάρχουν διαθέσιμα στη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου;».

Το ΚΚΕ

Σε μακροσκελή κοινοβουλευτική ερώτηση που κατέθεσε σύσσωμη η κοινοβουλευτική ομάδα του ΚΚΕ, διαπιστώνεται ότι παραμένουν όλες οι αιτίες και οι αρνητικοί παράγοντες που τα προηγούμενα χρόνια συνέβαλαν στην εκδήλωση και εξάπλωση καταστροφικών πυρκαγιών όπως και η ανυπαρξία πραγματικών και ουσιαστικών μέτρων πρόληψης.

«Κατά την αντιπυρική περίοδο του 2024 είχαμε συνολικά περίπου 500.000 στρέμματα καμένες εκτάσεις. Μόνο στις 5 μεγαλύτερες πυρκαγιές κάηκαν 197.164 στρέμματα (Βαρνάβας Αττικής, Ροζενά Κορινθίας, Παγγαίο Ορος, Ρέθυμνο, Πισσώνας Εύβοιας). Το πιο χαρακτηριστικό είναι ότι η πυρκαγιά που ξεκίνησε από τον Βαρνάβα έφτασε μέχρι το Χαλάνδρι. Η μαύρη λίστα των νεκρών διευρύνθηκε και φέτος, με τέσσερις πυροσβέστες εν ώρα υπηρεσίας, μία γυναίκα στην Αττική και άλλους δύο συνανθρώπους μας στην Κορινθία. Εκατοντάδες κατοικίες υπέστησαν ζημιές, καταστήματα, αυτοκίνητα, αγροτικές καλλιέργειες κάηκαν, λαϊκές περιουσίες καταστράφηκαν. Το σύνολο των λαϊκών οικογενειών συνεχίζει να νιώθει απροστάτευτο, ανασφαλές και εγκαταλειμμένο από το κράτος».

Το ΚΚΕ συνεχίζει με κριτική στον ευρωΝΑΤΟϊκό προσανατολισμό του προγράμματος «Αιγίς» και στην «προκλητική» δαπάνη των 2,1 δισ. την ώρα που το Π.Σ. και η Δασική Υπηρεσία «υπολείπονται σε χιλιάδες οργανικές θέσεις».

Στηλιτεύει, ακόμα, την αντιμετώπιση των δασών «ως εμπόρευμα και πεδίο κερδοφορίας για μονοπωλιακούς ομίλους (ν. 5106/2024)», τις εργασιακές συνθήκες των πυροσβεστών και τον αντιεπιστημονικό διαχωρισμό της πρόληψης των δασικών πυρκαγιών από την καταστολή τους.

Και καταλήγει ρωτώντας, μεταξύ άλλων, τι μέτρα θα πάρει η κυβέρνηση για:

● Να γίνει ριζική αλλαγή του αντιπυρικού σχεδιασμού.
● Την έγκαιρη και αναγκαία χρηματοδότηση, μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, της διαχείρισης και προστασίας των δασών και όλων των εμπλεκόμενων κρατικών φορέων, για να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας αντιπυρικής περιόδου.
● Την κάλυψη των τεράστιων αναγκών της Δασικής Υπηρεσίας και της Πυροσβεστικής με μόνιμο προσωπικό.
● Να αποσύρει τον νόμο 5106/2024, με τον οποίο εκχωρεί τη διαχείριση των δασών στους ξυλοβιομήχανους και ξυλέμπορους.
● Τη μονιμοποίηση όλων των πενταετών, επταετών και εποχικών πυροσβεστών.
● Την κατάργηση της αδιανόητης υπερεργασίας των πυροσβεστών, με το πρόσχημα των «έκτακτων αναγκών».
● Ενα σύγχρονο μισθολόγιο, που θα λαμβάνει υπόψη και το σημερινό κόστος ζωής.
● Τη χορήγηση όλων των συσσωρευμένων οφειλόμενων ρεπό στους πυροσβέστες, με τη δυνατότητα εφάπαξ αποζημίωσης για όσους το επιθυμούν.
● Την ενίσχυση των επίγειων δυνάμεων πυροπροστασίας με τα αναγκαία μέσα.
● Να ενισχυθεί και να ανανεωθεί ο κρατικός εναέριος στόλος αεροπυρόσβεσης και διάσωσης.
● Να γίνει σχεδιασμός των απαραίτητων δασοτεχνικών - αντιδιαβρωτικών - αντιπλημμυρικών έργων.
● Γενικότερα τι μέτρα θα λάβει η κυβέρνηση για να σταματήσουν να διώκονται οι πυροσβέστες που καταγγέλλουν και διαμαρτύρονται για προβλήματα και ελλείψεις στην υπηρεσία τους.

Η ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ Ανδριανού Γκουρμπάτση*

Η πολιτεία πρέπει να αλλάξει δόγμα

Ως γνωστόν, κατά το έτος 2024 εκδηλώθηκαν στην επικράτεια συνολικά 9.777 αγροτοδασικές πυρκαγιές από τις οποίες κάηκαν συνολικά 483.074 στρέμματα αγροτοδασικών εκτάσεων. Καθώς πλησιάζει η νέα αντιπυρική περίοδος (αρχίζει κάθε έτος την 1η Μαΐου και λήγει την 31η Οκτωβρίου), ως φαίνεται, αναμένεται «ιδιαίτερα θερμή», αφού η βλάστηση (καύσιμη ύλη) είναι πλούσια και έως σήμερα δεν έχει απομακρυνθεί (καθαριστεί), ως οφείλεται αρμοδίως.

Οι επίγειες και οι εναέριες δυνάμεις και τα μέσα του Π.Σ. είναι επαρκή. Πιο αναλυτικά, μόνον οι επίγειες δυνάμεις του Π.Σ. αριθμούν συνολικά 18.000, εκ των οποίων 15.500 είναι μόνιμοι και συμβασιούχοι των ΕΜΟΔΕ και οι 2.500 είναι εποχικοί πυροσβέστες (οκτάμηνης σύμβασης) και στον οποίο προστίθεται αριθμός 5.000 εθελοντές. Επίσης τα εναέρια μέσα (μισθωμένα και κρατικά) καθώς και τα πυροσβεστικά οχήματα είναι περίπου στα περυσινά επίπεδα. Ο αριθμός του προσωπικού καθώς και των μέσων είναι επαρκής, αρκεί να γίνεται από την ηγεσία του Π.Σ. και το ΕΣΚΕΔΙΚ ορθολογική διαχείρισή του.

Περαιτέρω, η πολιτική της διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών από το 1998, κατά το οποίο ανατέθηκε με τον Ν. 2612/1998 η δασοπυρόσβεση στο Π.Σ., στηρίζεται εσφαλμένως κυρίως στην καταστολή και μάλιστα κατά τα τελευταία έτη στηρίζεται ειδικότερα σταθερά στην αεροπυρόσβεση, καθώς η ως άνω πολιτική έχει αποδειχθεί και αποδεικνύεται αναποτελεσματική και ατελέσφορη. Εάν η πολιτεία λοιπόν δεν αλλάξει δόγμα και δεν επενδύει πρωτίστως στην πρόληψη (Δασικές Υπηρεσίες) και δευτερευόντως στην καταστολή των δασικών πυρκαγιών, οι αντιπυρικές περίοδοι, εν όψει και της κλιματικής κρίσης, θα είναι πιο καταστροφικές και ορισμένες εξ αυτών πιθανόν θα είναι και θανατηφόρες.

Για παράδειγμα, ο θεσμός της ελεγχόμενης καύσης, που ισχύει και εφαρμόζεται αποτελεσματικά στις ΗΠΑ και σε άλλα κράτη της Δύσης, δυστυχώς στη χώρα μας ακόμη δεν εφαρμόζεται. Η χρηματοδότηση ύψους 40 εκατ. ευρώ, αυξημένη κατά 9 εκατ. ευρώ (28,6%) σε σχέση με το 2024, που διατίθεται από το υπουργείο Εσωτερικών προς τους δήμους και τους συνδέσμους τους για την υλοποίηση δράσεων πυροπροστασίας το 2025, καθώς και η χρηματοδότηση των ΟΤΑ μέσω του Πράσινου Ταμείου ή τα προγράμματα AntiNero I, II, III, τα οποία αποτελούν βασικά εργαλεία για την πρόληψη και την προστασία των δασών της χώρας, δεν είναι επαρκή σε επίπεδο πρόληψης για τη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών.

Επιπροσθέτως, η αυστηροποίηση των διοικητικών κυρώσεων (προστίμων) σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 9/2024 Πυροσβεστική Διάταξη καθώς και των διατάξεων του άρθρου 265 του Π.Κ. για τα αδικήματα του εμπρησμού σε δάση, προπαρασκευαστικές πράξεις και παραβίαση προληπτικών μέτρων και του άρθρου 265Α του Π.Κ. για το αδίκημα της δήμευσης σε περίπτωση εμπρησμού σε δάση, δεν πέτυχαν τον επιδιωκόμενο στόχο, που είναι η μείωση του αριθμού των αγροτοδασικών πυρκαγιών και συνακόλουθα της καταστροφής του φυσικού πλούτου (δασών και δασικών εκτάσεων) της χώρας.

Αντιθέτως, ο αριθμός των πυρκαγιών από την 1η Ιανουαρίου έως σήμερα αυξήθηκε σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα των ετών 2024 και 2023. Τέλος, ενόψει της έντονης παρουσίας των συνεπειών της κλιματικής κρίσης (πιο θερμά και ξηρά καλοκαίρια κ.λπ.), επιβάλλεται με νομοθετική ρύθμιση να επιμηκυνθεί η αντιπυρική περίοδος, η έναρξη της οποίας πρέπει εφεξής να αρχίζει κάθε έτος τουλάχιστον από την 1η Απριλίου.

* Πρώην υπαρχηγός Π.Σ., ειδικός στη νομοθεσία του Π.Σ.