Ενα ντοκιμαντέρ για τον πρωτοπόρο της «τέχνης των επτά ημερών»

«ΕΝΑ ΠΟΤΑΜΙ ΠΟΥ ΛΕΓΟΤΑΝ ΒΑΚΙΡΤΖΗΣ»

Δημιουργία του Πάνου Α. Θωμαΐδη, η ταινία για τον Γιώργο Βακιρτζή, τον δημιουργό που αφιέρωσε το ταλέντο του κυρίως στις γιγαντοαφίσες που διαφήμιζαν τις νέες ταινίες στις προσόψεις των σινεμά, κάνει πρεμιέρα την ερχόμενη Δευτέρα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος.

Πρωτοπόρος της γιγαντοαφίσας που διαφήμιζε τις νέες ταινίες στη χρυσή εποχή του ελληνικού σινεμά, τολμηρός εκφραστής μιας πρώιμης ποπ αρτ, με ρίζες στη λαϊκή τέχνη, με έντονα χρώματα και καθαρά σχήματα, ο Γιώργος Βακιρτζής και το εικαστικό του έργο για τον κινηματογράφο, πρωταγωνιστούν στο νέο ντοκιμαντέρ του Πάνου Α. Θωμαΐδη με τίτλο «Ενα Ποτάμι Που Λεγόταν Βακιρτζής». Μέσα από αφηγήσεις και εικόνες, η ταινία μας μεταφέρει στον κόσμο της επικοινωνίας των κινηματογραφικών ταινιών στις δεκαετίες του ’50 και του ’60, προβάλλοντας το μοναδικό εικαστικό έργο του δεξιοτέχνη δημιουργού που κυριάρχησε στη λεγόμενη «τέχνη των επτά ημερών».

Η ταινία που παρουσιάστηκε με επιτυχία στο πλαίσιο του 27ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ενώ η κινηματογραφική της πρεμιέρα θα γίνει στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, την ερχόμενη Δευτέρα 28 Απριλίου, βασίζεται σε αφηγήσεις ανθρώπων που τον γνώρισαν και σε περιγραφές εικαστικών και ανθρώπων της τέχνης και παρουσιάζει πολλές από τις γιγαντοαφίσες και τις λιθόγραφες αφίσες που φιλοτέχνησε ο Βακιρτζής, έργα που κοσμούσαν τους κινηματογράφους της Αθήνας.

«Αναζητώντας τα όρια ανάμεσα στις εφαρμοσμένες τέχνες και την εικαστική δημιουργία, τι καλύτερο παράδειγμα από τη δουλειά του Γιώργου Βακιρτζή, ο οποίος, με τις χαρακτηριστικές κινηματογραφικές γιγαντοαφίσες του, υπηρετεί το εφήμερο μάρκετινγκ της έβδομης τέχνης μέσω της οπτικής επικοινωνίας», υπογραμμίζει ο σκηνοθέτης Πάνος Α. Θωμαΐδης. «Με τη δημιουργικότητα και την ιδιαίτερη γραφή του, καταφέρνει ακόμα και σήμερα να γοητεύει τον θεατή, ξεπερνώντας κατά πολύ τα χρονικά όρια της χρηστικότητας του έργου, τα όρια της “τέχνης των επτά ημερών”. Τα έργα που δημιούργησε για την προώθηση των κινηματογραφικών ταινιών, γιγαντοαφίσες και λιθόγραφες αφίσες, καταξιώνονται σαν σύγχρονες εικαστικές δημιουργίες και ο Βακιρτζής εντάσσεται επίσημα στους εκπροσώπους της ελληνικής pop art».

Ορισμένες από τις αφίσες του είχαν συμπεριληφθεί στην έκθεση «Αστυγραφία» της Εθνικής Πινακοθήκης, ως δείγματα τέχνης μέσα στο αστικό τοπίο. Οπως σημειώνει η Συραγώ Τσιάρα, ιστορικός Τέχνης και διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, «ο τρόπος που διαφημίζονταν οι ταινίες εκείνη την εποχή έχει να κάνει απόλυτα με τη δημόσια τέχνη… Και σήμερα βλέπουμε, μέσα από το εικαστικό βλέμμα, το πώς λειτούργησε η ζωγραφική δουλειά του Βακιρτζή, ενσωματώνοντας την τέχνη στο δημόσιο χώρο».

Οι γιγαντοαφίσες και οι λιθόγραφες αφίσες αποτελούσαν ένα από τα ελάχιστα διαφημιστικά μέσα που είχαν στη διάθεσή τους οι κινηματογράφοι της εποχής για να προωθήσουν τις νέες ταινίες, οι οποίες και άλλαζαν κάθε εβδομάδα. Σκοπός της δουλειάς του Βακιρτζή ήταν να προσελκύσει τον θεατή, μεταφέροντας στην αφίσα το ύφος και το συναίσθημα, ταυτόχρονα με την ιστορία και τις πληροφορίες της ταινίας. Ο Χρήστος Μαργαρίτης, μηχανικός παραγωγής και συντονιστής εκδόσεων και εκθέσεων έργων τέχνης, θυμάται: «Μας μάγευαν τα ζωγραφικά έργα που έδειχναν όλη τη δράση της ταινίας που παιζόταν μέσα… Μας καλούσαν οι πρωταγωνιστές να μπούμε μέσα, να παραδοθούμε στη μαγεία της σκοτεινής αίθουσας…».

Ενώ η Ειρήνη Οράτη, ιστορικός Τέχνης και καλλιτεχνική διευθύντρια του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, στέκεται στα πρόσωπα που απεικόνιζε δυναμικά και με αξιώσεις ο Βακιρτζής: «Με την τόλμη και τη δύναμη της δημιουργικής του φαντασίας, κατάφερνε να μετατρέψει την εικόνα μιας μικρής, ασπρόμαυρης φωτογραφίας, σε μια τολμηρή, ιδιάζουσα, γεμάτη παλμό προσωπογραφία».

Εκτός από τους παραπάνω, για το έργο του μιλούν στο ντοκιμαντέρ, κατά σειρά εμφάνισης: Μάριος Χονδρογιάννης, ζωγράφος. Αντώνης Ρίκος, φωτογράφος – εικαστικός - κινηματογραφιστής. Λία Χαλκιά – Θεοδωρίδου, ομότιμη καθηγήτρια ΕΚΠΑ. Ελένη Κωνσταντοπούλου, εκπρόσωπος οικογένειας Γ. Βακιρτζή. Τάκης Λιαρμακόπουλος, διαφημιστής – αντιπρόεδρος FCB GNOMI. Χριστίνα Χοχλακίδου, διαφημίστρια – πρόεδρος FCB GNOMI. Κώστας Σερέζης, δημοσιογράφος – διοργανωτής Εκθέσεων. Γιώργος Ρόρρης, ζωγράφος.

Τα έργα του Γιώργου Βακιρτζή για τον κινηματογράφο, χαρακτηριστικά της «Σχολής των Αθηνών», κοσμούν σήμερα δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές και χαίρουν διεθνούς αναγνώρισης. Κάποια φυλάσσονται στο Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ως μέρος της Συλλογής HELLAFFI, και άλλα συλλέχθηκαν από τους επιμελητές της συλλογής Τhe Starlets Collection, τα οποία και παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ.

Η ταινία, διάρκειας 43 λεπτών, βασισμένη σε μια ιδέα του Χρήστου Φ. Μαργαρίτη, είναι μια παραγωγή της PATH LTD, σε συμπαραγωγή με την ΕΡΤ Α.Ε., και υλοποιήθηκε με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, σε συνεργασία με την MVN Consultants και με τη συμβολή της Finos Film. Επόμενες προγραμματισμένες προβολές στην Ταινιοθήκη στις 10 και 11 Μαΐου 2025 (με εισιτήριο).